Białe maski / szare twarze. Ciało, pamięć, performatywność w perspektywie postzależnościowej

Ewa Graczyk, Monika Graban-Pomirska, Magdalena Horodecka, Monika Żółkoś

Formuła tytułu książki Białe maski / szare twarze – metaforyczna plama Rorschacha – stała się impulsem do rozważań na temat psychofizycznych  dyskomfortów i cierpień odczuwanych przez mieszkańców peryferyjnej, środkowo-wschodniej Europy; zachętą do pochylenia się nad dolegliwościami zapisywanymi niestrudzenie przez miejscowych pisarzy, artystów i intelektualistów. W pierwszej części tomu zostały zgromadzone artykuły przedstawiające problematykę ucieleśnionych podmiotowości postrzeganych w kontekście wojny i komunizmu.  Autorzy i autorki analizują w niej „przetaczanie się” przez trzy pokolenia perypetii nie/pamięci o Zagładzie i dziedzictwie dwu totalitaryzmów. Druga część książki składa się z tekstów skupionych na doświadczeniu środkowo-wschodnich Europejczyków postrzeganym w perspektywie napięć przestrzennych. Badaczki i badacze opisują rozmaite odmiany wykorzenienia i migracji oraz (utracone najczęściej) poczucie zadomowienia; proponują badanie ucieleśnionych podmiotowości kształtujących się w post/zależnościowym kontekście de/formującym relacje etniczne, klasowe oraz płciowe.

Etniczność - tożsamość - literatura. Zbiór studiów

Paweł Bukowiec, Dorota Siwor

Ten zbiór esejów poświęconych tożsamościowemu wymiarowi literatury wyrasta z przekonania o wyjątkowym statusie tekstu literackiego jako źródła (czyli: okazji do) poznania i samopoznania człowieka. Zgromadzone tu artykuły dotyczą zagadnień tożsamości środkowoeuropejskich: białoruskiej, estońskiej, niemieckiej, ukraińskiej, ale także łemkowskiej, romskiej, śląskiej, żydowskiej – i oczywiście polskiej. Są one przede wszystkim efektem namysłu nad tekstami współczesnymi, ale także dawniejszymi (a więc międzywojennymi i jeszcze wcześniejszymi, bo powstałymi w wiekach XVII-XIX). Uporządkowane wedle zasady stopnia ogólności, zebrane w dwa działy: Panoramy i porównania oraz Ludzie i teksty, pomieszczone tu szkice są kolejnym dowodem na prawdziwość opinii, iż nie ma lepszego od literatury sposobu mówienia o najtrudniejszych i najważniejszych ludzkich problemach.

Fenomenologiczne wątki w psychologii poznania. Badania Danuty Gierulanki nad przyswajaniem pojęć i rozumieniem tekstu

Maria Anna Zając

W opracowaniu przede wszystkim dokonano rekonstrukcji wyników badań empirycznych Danuty Gierulanki i ukazano bogactwo związanych z nimi wątków teoretycznych, a także przedstawiono jej warsztat badawczy, oparty na innym ideale obiektywności naukowej w stosunku do dominującego w psychologii poznawczej. Ukazano również poglądy metateoretyczne D. Gierulanki, które – rozproszone i rzadko formułowane expresis verbis – wspierały jej prace psychologiczne i ucieleśniały ideał wolności badań naukowych w czasach tak bardzo niesprzyjających jego realizacji. D. Gierulanka nawiązując wprost do filozoficznych koncepcji Husserla i Ingardena, uzyskała wyniki teoretyczne, w pełni porównywalne z późniejszymi rezultatami psychologii poznawczej i kognitywistyki. Jej prace, zwłaszcza dotyczące procesu przyswajania pojęć, niewątpliwie torowały drogę współczesnemu pluralistycznemu podejściu w psychologii. Zasługują na to, aby nie tylko ocalić je od zapomnienia, ale podjąć zawarte w nich myśli i idee, cenne dla psychologii poznania i sposobu jej uprawiania, aby pokazać ich żywotność i siłę oraz dalszą ich fenomenologiczną perspektywę, ku której konsekwentnie od samego początku się zwracały i perfekcyjnie rozwijały.

Fotografia osobowości. Wizerunek osób o cechach ciemnej triady osobowości

Magdalena Hyla

Publikacja jest efektem refleksji i badań nad powiązaniami między „ciemnymi” cechami osobowości ludzi a ich preferencjami do autoprezentacji na fotografii oraz nad tym, w jaki sposób są oni na podstawie zdjęć odbierani. Książka zawiera przegląd literatury na temat ciemnej triady osobowości (psychopatii, makiawelizmu i narcyzmu) oraz wizerunku w kontekście autoprezentacji i percepcji innych, w tym percepcji na podstawie fotografii, oraz opis przeprowadzonych badań własnych. Jest skierowana do osób zainteresowanych tematyką autoprezentacji, ciemnej triady osobowości oraz badaniami psychologicznymi wykorzystującymi fotografię jako medium.

Indygeniczna psychologia Słowian. Wprowadzenie do realnej nauki o duszy

Andrzej Bronisław Pankalla, Konrad Kazimierz Kośnik

Czym jest psychologia INDYGENICZNA? W jaki sposób psychologowie poznają przedmiot (podmiot!) własnych badań i co nim REALNIE może, a co być powinno? Jakie znaczenie dla ustaleń psychologicznych ma KONTEKST historyczno-kulturowy badanego/badacza? I co na to wszystko… słowiańska dusza? Niniejsza książka stanowi próbę uwrażliwienia Czytelnika na refleksję nad powyższymi pytaniami wychodząc naprzeciw ponowoczesnym wyzwaniom psychologii badającej realność OSOBY, w tym jej MITYCZNĄ TOŻSAMOŚĆ. Przekonanie, iż psychologia winna wypowiadać się o istniejącym, a nie statystycznym człowieku, zaś teorie psychologiczne muszą ulec personalnemu i kulturowemu zrelatywizowaniu, wiedzie Autorów do podjęcia próby (re)konstrukcji słowiańskiego ROZUMIENIA zjawisk psychicznych. Jak zatem wyglądała(by) PSYCHOLOGIA, CZYLI NAUKA O DUSZY Słowian i jak bardzo należałoby skorygować współczesną, zuniwersalizowaną psychologię, by choć w części oddawała jej specyfikę? Próbę odpowiedzi m.in. na te pytanie znajdzie Czytelnik na kartach niniejszego tomu.   Napisany ze znaczną erudycją tekst jest zaproszeniem do refleksji nad miejscem kształtowanej przez wieki duchowości i życia psychicznego Słowianina w jego współczesnym obrazie. (…) Stosunek Autorów do przedmiotu badań i zaangażowanie w „sprawę” czyni lekturę tekstu żywą i wciągającą. (…). Książka jest oryginalnym autorskim pomysłem wzbogacenia współczesnej myśli psychologicznej o idee zaczerpnięte z dawnej obyczajowości i szeroko rozumianej duchowości słowiańskiej. (…) ma niewątpliwie wartość poznawczą; otwiera przed czytelnikiem pradawny świat Słowian z ich językiem, obrzędowością, psychiką/duszą. (…) Postuluje „sięganie do korzeni” (…) w rozumieniu współczesnego człowieka. Co więcej, zakłada możliwość budowania „nowej psychologii” na podstawie dawnych wierzeń i mitów. (…) Żywa narracja i chwilami prowokacyjna argumentacja budzi emocje i zmusza do refleksji.   dr hab. Anna Suchańska, prof. UAM 

Kobieta, ciało, tożsamość. Teorie podmiotu w filozofii feministycznej końca XX wieku

Ewa Hyży

W niniejszej pracy autorka podejmuje jedno z ważniejszych pytań współczesnej - zwłaszcza angloamerykańskiej - feministycznej filozofii, tj. czy feminizm rozwiązuje dylematy ontologicznego ugruntowania rodzajowego podmiotu, a jeśli tak, to w jaki sposób? Szczególnie interesujących odpowiedzi na to pytanie, zdaniem autorki, udziela teoria tzw. „korporalnego feminizmu". Kwestia kobiecego podmiotu znalazła się w centrum uwagi głównie z powodu postmodernistycznej filozoficznej orientacji końca XX wieku, dekonstruującej tradycyjną koncepcję podmiotu jako fenomenu ahistorycznego, niezmiennego i esencjalistycznego. Zastosowanie dekonstrukcji w ramach feministycznej ideologii i filozofii wzbudziło jednak ostre kontrowersje. Pomimo własnych, postmodernistycznych powiązań, feminizm korporalny wydaje się w tym sporze odgrywać mediacyjną rolę, proponując „zrównoważony kompromis" pomiędzy filozofią neutralną rodzajowo, radykalnym feminizmem oraz postmodernizmem. Ewa Hyży - były pracownik Instytutu Filozofii Uniwersytetu Śląskiego, wyemigrowała z Polski do USA w okresie stanu wojennego. Od ponad dziesięciu lat wykłada filozofię w college'ach i uniwersytetach w Colorado oraz feministyczną filozofię na Women Studies i Gender Studies w Denver. jest członkiem Międzynarodowej Grupy Kazimierza Dąbrowskiego, publikuje m.in. w „The Advanced Development. Ajournal on Adult Giftedness", wyd. Przez Institute for the Study of Advanced Development w Denver. Jej zainteresowania obejmują głównie etykę teoretyczną, moralną psychologię i problematykę tzw. gender studies.

Komunikacja w gospodarce XX wieku. Coaching. Transport.Bezpieczeństwo (red.)Waldemar Jagodziński, Marcin Król, Anna Nurzyńska

Waldemar Jagodziński, Marcin Król, Anna Nurzyńska

ROZDZIAł I. COACHING INTERKULTUROWY JAKO NARZĘDZIE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ KOMPETENCJI PRACOWNICZYCH NIEZBĘDNYCH W OTOCZENIU MIĘDZYNARODOWYM Słowem redaktora naukowego dr Waldemara Jagodzińskiego Jednym z najbardziej istotnych momentów w rozwoju nowoczesnej nauki było dostrzeżenie kultury. Powiada się niekiedy, że ostatnią rzeczą, jaką odkryje istota zamieszkująca morskie głębiny, będzie prawdopodobnie woda” [Linton 2000, s. 151] XXI wiek to okres postępującej globalizacji, której jednym ze skutków jest ułatwienie nawiązywania kontaktów biznesowych na płaszczyźnie międzynarodowej. Choć procesy globalizacyjne dotyczą różnych sfer (m. in. ekonomicznej, społecznej), w każdej z nich charakteryzują się inną intensywnością. Bez względu na ich charakter „nie ulega jednak wątpliwości, że nie mamy obecnie do czynienia z ‘globalną kulturą’ (…)”, w związku z czym „potrzebne są kompetencje umożliwiające radzenie sobie z różnorodnością” [Glinka/Jelonek 2010, s 11]. Nierzadko gafa bądź niezamierzona zniewaga kontrahenta wynikająca z braku wiedzy na temat jego przekonań czy wyznawanych przez niego wartości ukształtowanych przez kulturę mogą zniechęcić partnera biznesowego do podjęcia współpracy, natomiast powód zmiany decyzji ze względu na brak kompetencji kulturowej pozostanie dla drugiej strony zagadką. Także potknięcia językowe mogą przyczynić się do poniesienia porażki na rynkach zagranicznych. Jednym z narzędzi mających na celu ułatwienie nawiązywania kontaktów na arenie międzynarodowej, jak również ich pielęgnacji i rozwoju, jest coaching interkulturowy1, który w przeciwieństwie do tradycyjnego coachingu uwzględnia narodowościowe różnice kulturowe, a więc wykracza zdecydowanie poza ramy norm kulturowych funkcjonujących w określonym czasie w określonym narodzie. Warunkiem koniecznym, lecz niewystarczającym, owocnej pracy w przedsiębiorstwie funkcjonującym w środowisku międzynarodowym jest znajomość języka obcego, będącego językiem ojczystym naszych zagranicznych współpracowników. Jest to warunek konieczny, gdyż w zależności od stopnia opanowania języka obcego gwarantuje mniej lub bardziej swobodną komunikację, a także umożliwia dostęp do zasobów kultury. Jednakże jest to warunek niewystarczający, gdyż zrozumienie przedstawicieli innych kultur wymaga wyrobionej świadomości występowania różnic kulturowych. W literaturze przedmiotu synonimicznie używane są pojęcia: „coaching interkulturowy”, „coaching międzykulturowy” [Hillesland 2009, s. 123-143] oraz „coaching w kontekście międzynarodowym” [Karboul 2009, 27-31]. Dopiero poznanie innej kultury opierającej się na odmiennych od naszych zestawach reguł i znaczeń oraz zaakceptowanie jej różnorodności przejawiające się w traktowaniu innej kultury na równi z własną świadczy o gotowości do pracy w środowisku międzynarodowym, przejawiającej się w efektywnej komunikacji [por. Byram i in. 1994, s. 4; Kramsch 1993, s. 1; Straub 1999, s. s. 1; Straub 1999, s. 5]. Celem rozważań podjętych w niniejszym opracowaniu jest nakreślenie ram teoretycznych coachingu interkulturowego, próba przedstawienia jego definicji oraz określenie potencjalnych obszarów zainteresowania wraz z propozycją narzędzi, które mogą być wykorzystane w procesie coachingu interkulturowego. Aby zrealizować tak postawiony cel, zostały przeprowadzone studia literaturowe w zakresie zarządzania międzykulturowego, psychologii oraz coachingu, obejmujące dorobek teoretyczny oraz wyniki badań. W pierwszej części pracy zostaną przedstawione podstawowe zagadnienia związane z kulturą oraz wybrane modele kultury. Część druga przybliża istotę coachingu interkulturowego. Omówione zostaje pojęcie „kompetencja językowa”, a następnie przedstawiona zostaje typologia coachingu interkulturowego. W trzeciej części przedstawione zostały ramy teoretyczne coachingu interkulturowego, zaś w czwartej omówiono wybrane narzędzia, które mogą zostać wykorzystane w procesie coachingu interkulturowego. ROZDZIAŁ II SYSTEM KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ W WYBRANYCH MIASTACH AGLOMERACJI ŚLĄSKIEJ NA PRZYKŁADZIE KOMUNIKACYJNEGO ZWIĄZKU KOMUNALNEGO GÓRNOŚLĄSKIEGO OKRĘGU PRZEMYSŁOWEGO Słowem redaktora naukowego mgra Marcina Króla Aby minimalizować niepożądane skutki w kongestii należy podjąć radykalne działania, które często są powiązane z zarządzaniem na różnych poziomach. Nowoczesne miasta borykają się z problemami rozbudowy drogowej infrastruktury. Nie wystarczają już metody tradycyjne, a w ich miejsce muszą być wdrażane kompleksowe oraz systemowe podejścia, które są wspierane przez różne strategie zarządzania kongestią. Najbardziej efektywne wyniki uzyskuje się poprzez stosowanie właściwych uzgodnień. Działy planowania, projektowania oraz operatorzy ruchu stale ze sobą współpracując mogą dać najlepsze wyniki. Porównując miasta Europy Zachodniej wykorzystanie publicznego transportu w Polsce jest zdecydowanie wyższe. Od lat 90 - tych ubiegłego wieku utrzymuje się na podobnym poziomie a stopień motoryzacji nie miał w metropoliach dużego wpływu na metodę przemieszczania się. Niemniej jednak gminy nie robią badań okresowych, które wskazałyby potrzeby komunikacyjne. Bez takich badań decyzje rozwojowe są bardzo ryzykowne i nie dają 100 procentowej pewności, czy aby na pewno sprawdzą się w praktyce. Rozbudowana sieć powiązań pomiędzy liniami a przystankami w miastach polskich daje duży plus podczas przewozu osób. W porównaniu do Europy zachodniej komunikacja miejska w Polsce przedstawia się bardzo dobrze. Dużym minusem jest pominięcie ustalania infrastruktury autobusowej i tramwajowej pasów ruchu dla pojazdów uprzywilejowanych. Powiązania przestrzenne nie zawsze są skoordynowane. Zarządy drogowe nie chcą wydzielać pasów ruchu dla autobusów albo tramwajów, ponieważ tworząc je musieliby zmniejszyć jezdnie a opinia publiczna taką decyzję od razu by skrytykowała. Niestety w praktyce pojazdy transportu miejskiego muszą czekać na tych samych pasach ruchu co samochody osobowe. Dobrym wyjściem w tej sytuacji jest segregacja przestrzenna. Jednakże na te zadania nie przeznacza się dużych środków, nie stosuje się wzbudzanej sygnalizacji przez tramwaj, bądź autobus. Jeżeli samorząd zdecydował się już na wdrożenie takiego systemu, to i tak nie został on nieustawiony pod komunikację miejską a pod resztę pojazdów użytkowych. Ceny biletów na terenie Polski są różne. Większość samorządów preferuje stosowanie biletu jednorazowego, który jest ważny tylko w pojeździe gdzie bilet został skasowany. Niektóre z miast zmieniły system, który umożliwia przesiadki, zaś progi taryfowe wydzielają strefy. Pozytywnym udogodnieniem są bilety dobowe oraz kilkudniowe, które są droższe w eksploatacji. Jeżeli podróżujący planuje korzystać z komunikacji miejskiej więcej niż raz dziennie to wówczas bilet na pewno mu się zwróci. Niestety system taryfowy często utrudnia przesiadanie się pasażerom. Na samym obszarze KZK GOP jest bardzo dużo stref i często by przejechać z jednej gminy do innej nie wystarczy tylko jeden bilet. Jeżeli na terenie związku jeżdżą pojazdy międzygminne to wtenczas należy skasować bilet od razu po przesiadce u innego przewoźnika. Ze względu na fakt, iż nie ma określonych przepisów, to przewoźnicy dosyć często nie potrafią się porozumieć co do ceny oraz płatności za korzystanie z usług. Transport publiczny stopniowo jest wycofywany z centralnych obszarów, w których to piesi mają pierwszeństwo bądź tam, gdzie występują obszary zabytkowe. Społeczeństwo często postrzega infrastrukturę transportu publicznego jako zakłócającą przestrzeń. Miasta nie chcą przystosowywać się do polepszenia warunków drożności dróg, a wąskie ulice są stale korkowane. Z reguły trasy skumulowane nie występują koło ważniejszych punktów. Działa się w myśl: jeżeli pasażer musi jechać, to i tak może sobie dojść. ROZDZIAŁ III. BEZPIECZEŃSTWO OBSŁUGI KLIENTÓW E-URZĘDU. ANALIZA POTRZEB I PROPOZYCJA ROZWIĄZAŃ NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH Słowem redaktora naukowego mgr Anny Nurzyńskiej Budowanie społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej o wiedze wymusza rozwój systemów informatycznych i teleinformatycznych nie tylko w przedsiębiorstwach, ale także w urzędach administracji państwowej. Narzędziem dynamicznego rozwoju informatyzacji administracyjnej są programy typu eEurope, ePoIska. eGovernament. Programy te zainicjowane są przez Unię Europejską oraz parlamenty poszczególnych państw wspólnoty. W ramach tych programów powstaje koncepcja tak zwanego eUrzędu. w którym obywatel będzie mógł być obsłużony za pośrednictwem nowoczesnego medium transmisji, jakim jest Internet. We współczesnych czasach coraz wyraźniej nakreśla się konieczność, że urząd musi wymieniać informacje z przedsiębiorcami jak i obywatelami na wspólnej platformie. Działania przygotowawcze do realizacji takiej wymiany informacji wymuszają na urzędzie coraz większej otwartości na obywateli. Potrzeba przetworzenia informacji wprowadzonej przez obywatela, za pośrednictwem portalu internetowego, przekłada się bezpośrednio na konieczność połączenia modułów przyjmujących dane od obywatela z siecią wewnętrzną danego urzędu administracji państwowej. Można przewidzieć, że wydzielona dotychczas sieć wewnętrzna danego urzędu i internetowa będą z czasem migrować do stworzenia wspólnej infrastruktury. Sytuacja taka niesie ze sobą niewątpliwe zalety, ale również stwarza wyraźne ryzyko dla poufnych danych, które w Polsce podgalają ochronie prawnej. Warto przyjrzeć się kilku aspektom, które będą determinowały przyszłe działania w kontekście spełnienia wymagań gwarantujących bezpieczeństwo klientów korzystających z obsługi za pośrednictwem Internetu. W ramach programu ePolska informatyzacją objęte zostanie szereg urzędów administracji państwowej oferujących szeroki wachlarz usług, będą to m.in.: pośrednictwo pracy, obsługa praw jazdy, obsługa paszportów, rejestracja pojazdów, biblioteki, głosowanie poprzez portal, badania opinii publicznej, deklaracje podatkowe, rejestracja działalności gospodarczej, zamówienia publiczne, deklaracje celne, itd. W początkowym okresie działania w/w systemów dużym zagrożeniem dla ich funkcjonowania może okazać się fakt bardzo małego zainteresowania ze strony obywateli. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być obawa co do bezpieczeństwa przeprowadzania tego typu operacji za pośrednictwem Internetu. W związku z zaistniałą sytuacją zachodzi potrzeba zidentyfikowania potrzeb wybranego na potrzeby pracy urzędu administracji państwowej pod kątem bezpieczeństwa obsługi klientów oraz zaproponowanie rozwiązań przeciwdziałającym rozpoznanym zagrożeniom. Po przestudiowaniu literatury przedmiotu widać, że opracowanie rozwiązań gwarantujących bezpieczeństwo obsługi klientów eUrzędu będzie wymagać przeanalizowania w pierwszej kolejności modelu organizacyjnego badanego urzędy, następnie zidentyfikowania potrzeb pod kątem obsługi i bezpieczeństwa klientów, następnie wykrycia potencjalnych zagrożeń, aż po opracowanie metod przeciwdziałania im. W pracy zdecydowałem się poddać analizie elektroniczny system obsługi praw jazdy.

Metoda mini-EduBall. Wychowanie i rozwój dziecka w świetle odkryć neuronauki

Michał Bronikowski, Ireneusz Cichy, Michał Klichowski, Agnieszka Kruszwicka, ...

Autorzy w przystępny sposób omawiają złożone zagadnienia z zakresu rozwoju i wychowania dziecka. Zachęcają też do sięgania po nowe metody, które mogą wspomóc nauczycieli i wychowawców w pracy nad kształtowaniem u najmłodszych uczniów kluczowych umiejętności i kompetencji stanowiących podstawę odnoszenia sukcesów tak edukacyjnych, jak i życiowych. Jedną z propozycji jest oparta na znanej od 20 lat idei EduBall i najnowszych odkryciach neuronauki metoda mini-EduBall, która doskonale wpisuje się w koncepcję lekcji integrującej aktywność fizyczną z dydaktyką. Gry i zabawy z wykorzystaniem piłek mini-EduBall, oddziałując na motorykę małą, wspierają efektywnie procesy poznawcze zachodzące w mózgu. Dzięki wprowadzeniu elementów zabawy dzieci uczą się i rozwijają w sposób holistyczny. Publikację wzbogacają przykłady atrakcyjnych zabaw, ćwiczeń i gier z piłkami eduball, które mogą stać się doskonałą pomocą dydaktyczną w prowadzeniu zajęć z edukacji polonistycznej i matematycznej, a także w nauczaniu języków obcych i doskonaleniu wiedzy ogólnej obejmującej takie dziedziny, jak przyroda, ekologia, geografia czy chemia.

Mit psychologiczny w starożytnych Indiach

Maryla Falk

Niniejsza praca jest twórczą próbą zinterpretowania całej myśli upaniszadowej za pomocą metody, którą, jakkolwiek jest ona najściślej filologiczna, można uznać za absolutnie nową, jako że prezentowane sekwencje idei rozważa się nie w perspektywie dialektycznej, zastępując mentalność indyjską mentalnością zachodnią, lecz, mając zawsze w polu widzenia tę pierwszą, uwydatnia – poprzez długi ciąg tekstów naładowanych symboliką i z pozoru nie do przeniknięcia – pewien element psychologiczny, który przyjął kształt mitu i obrósł specjalną terminologią. Autorka nazywa go mitem psychologicznym. Tak więc całość dziejów najstarszej filozofii indyjskiej automatycznie sprowadza się do tego wspólnego mianownika; we wszystkich fazach tej mitycznej spekulacji momentem rozstrzygającym jest analiza psychologiczna. Główną zasługą Autorki jest odkrycie całego ciągu mitów zbiegających się w jednym centralnym micie psychologicznym, który je oświetla i wraz z którym podlegają one stopniowej przemianie. Liczba tekstów, uwzględnionych, przeanalizowanych i gruntownie zbadanych przez Autorkę, jest doprawdy ogromna; to nie tylko wszystkie stare upaniszady, lecz również wiele hymnów Ryg- i Atharwawedy, obszerny wybór filozoficznych fragmentów Mahabharaty, wśród których wybija się słynna Bhagawadgita, księga niewątpliwie najczęściej czytana i najpopularniejsza w Indiach, wreszcie liczne teksty dawnego buddyzmu. Poza rozległym i inteligentnym oczytaniem w tekstach wedyjskich, sanskryckich i palijskich, Autorka daje również dowód dobrego przygotowania i niepospolitego zmysłu filozoficznego, nigdy bowiem nie daje się uwieść nader częstym i przerafinowanym spekulacjom upaniszadowych myślicieli, którzy w swej szaleńczej pogoni za utożsamiającymi ekwiwalencjami niezmordowanie sprowadzają wszelką wielość do jedności, aby później rozważać tę jedność z najrozmaitszych punktów widzenia. Na najgorętsze pochwały zasługuje Autorka za umiejętne wykorzystywanie swej godnej pozazdroszczenia znajomości tekstów do paralel i porównań mających rozjaśniać ciemne fragmenty, dookreślić znaczenie słowa, rozedrzeć mniej lub bardziej gęstą zasłonę symbolu.   (Fragment Sprawozdania z lektury pracy dr Maryli Falk pt. Mit psychologiczny w starożytnych Indiach, odczytany przez członka [Akademii] Carla Formichiego, także w imieniu Piera Gabriele Goidanicha, na posiedzeniu w dniu 21 lutego 1937 r.)   „Maryla Falk, polska uczona, autorka erudycyjnych, wysoko cenionych prac naukowych z dziedziny religioznawstwa i indologii, pozostaje osobą mało znaną poza wąskim kręgiem specjalistów. Z niemałym trudem udaje się odtworzyć kolejne etapy jej kariery naukowej, zaś jej życie osobiste skrywa mgła tajemnicy... Trudno napisać jej biogram, gdyż nie zachowały się żadne wspomnienia ani nekrolog(i). Maryla Falk zmieniała często miejsce pobytu i nigdzie nie zatrzymała się dłużej niż na kilka lat. Paryż, Rzym, Warszawa, Bombaj, Kalkuta, Chamonix to przystanki w jej drodze życiowej. Wydawcy wznowienia Il mito psicologico Nell’India antica (Mediolan 1986) na skrzydełku obwoluty podali jedynie, że Maryla Falk urodziła się w 1906 we Lwowie, była uczennicą Jeana Przyluskiego, od 1930 pracowała nad swym głównym dziełem Il mito, które opublikowała w 1939. Potem przebywała kolejno w Indiach, we Włoszech i we Francji, gdzie zmarła w 1980. Wydawcy wznowienia Il mito nie potrafili niczego więcej powiedzieć o Autorce, nawet nie wspomnieli (bo nie wiedzieli?), że była Polką…” – Marek Mejor  

Motywacyjne mechanizmy efektu dezinformacji

Malwina Szpitalak

Dr Malwina Szpitalak napisała bardzo ważną i wartościową książkę. Problematyka w niej podjęta jest nieoczywista, a uzyskane przez Autorkę wyniki i zaproponowane przez nią interpretacje stanowią istotny wkład w rozwój wiedzy dotyczącej sytuacyjnych i indywidualnych uwarunkowań wielkości efektu dezinformacji. Książka dotyczy istotnej dla psychologii sądowej tematyki motywacyjnych uwarunkowań efektu dezinformacji i zeznań świadków. Jednym z jej podstawowych celów jest sprawdzenie, czy motywy Ja wpływają na wielkość efektu dezinformacji. () W książce zaprezentowano rzetelny przegląd literatury przedmiotu związanej z efektem dezinformacji, konstruktem Ja, regulacyjną rolą Ja, samooceną, dysonansem poznawczym, czy też zniekształceniami pamięciowymi związanymi z mechanizmami autoregulacyjnymi. Zaprezentowano również wyniki aż siedmiu badań o charakterze eksperymentalnym oraz ich metaanalizę. () Zdecydowanym walorem książki jest zaprojektowana przez Autorkę innowacyjna, i kilkukrotnie w ramach badań prezentowanych w niniejszej książce replikowana, metoda uodparniania na dezinformację, czyli procedura wzmocnionej autoafirmacji. Metoda ta polega na połączeniu dokonywanego przez uczestników aktu autoafirmacji z podaniem im pozytywnej informacji zwrotnej odnośnie funkcjonowania ich pamięci. Następstwem takiej manipulacji jest uodpornienie badanych na dezinformację, co Autorka określiła jako efekt wzmocnionej autoafirmacji (EWA). () Książka ta bez wątpienia może stanowić wartościowe źródło informacji na temat efektu dezinformacji, jak również problematyki dysonansu poznawczego czy regulacyjnej roli Ja w kontekście zniekształceń pamięciowych. Stanowi również przykład przejrzystego interpretowania dużej liczby wyników empirycznych. Z recenzji dr hab. Romualda Polczyka

Nowy leksykon profesjologiczny

Kazimierz M. Czarnecki, Bogusław Pietrulewicz, Piotr Kowolik (red.)

Nowy leksykon profesjologiczny zawiera 651 haseł i ma służyć przede wszystkim członkom PTP jako „wspólny język” w porozumiewaniu się między sobą; pracownikom naukowo-dydaktycznym z innych dziedzin wiedzy np. psychologom, pedagogom, socjologom do orientowania się w tym, czym jest i czym istotnie różni się profesjologia od innych nauk; nauczycielom szkół podstawowych i średnich, realizującym zadania dotyczące niemal zapomnianej preorientacji i orientacji zawodowej; pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz urzędom pracy i doradztwa zawodowego dla dorosłych, jak również rodzicom, posiadającym dzieci interesujące się wyborem dziedziny życia zawodowego, poziomu kwalifikacji zawodowych, zawodu i szkoły zawodowej.

Ojcostwo w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Szkice z dziejów rodziny galicyjskiej

Agata Barzycka-Paździor

Książka porusza temat ojców i ojcostwa w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku w rodzinie galicyjskiej, z wyższych i średnich warstw społecznych, żyjącej przeważnie w mieście i miasteczku. Autorka podejmuje w niej problem roli i miejsca mężczyzny w życiu rodzinnym zarówno w wymiarze postulatywnym, jak i realiów życia prywatnego. Obok pytań o męskość, starokawalerstwo czy sposób wychowania chłopca, omówiono kwestię władzy ojcowskiej – w sensie legislacyjnymi i obyczajowym, z uwzględnieniem sprawy granic prywatności i prawa państwa do ingerowania w życie rodzinne. W oparciu o analizę pamiętników, wspomnień i listów książka przedstawia istniejące modele ojcostwa w kontekście m.in. relacji rodzinnych, metod wychowawczych, stosunku do kary. Wieloaspektowo przybliża obszary realizowania obowiązków ojcowskich, począwszy od przygotowań na przyjście dziecka na świat, edukację – w tym religijną i patriotyczną – aż do wkroczenia potomka w dorosłość, dekonstruując stereotypowe wyobrażenie o ówczesnym ojcostwie.   Dzieło […] doskonale się mieści w „historii życia”, atrakcyjnej poznawczo i dynamicznie rozwijającej się subdyscyplinie nauk historycznych. […] dobrze się stało, że nadszedł czas na poważne badania nad ojcostwem, męskością, męskim charakterem, rolą mężczyzny w wychowaniu dzieci zarówno religijnym jak i patriotycznym, na badania relacji między mężem a żoną z kulturowej perspektywy. O tym wszystkim opowiada Barzycka w interesująco przeprowadzonej narracji. z recenzji prof. Andrzeja Chwalby   Koniec XIX i początek XX stulecia to czas intensywnej modernizacji społecznej. Wiemy […] z analizy demografii historycznej, że wtedy zaczyna się mniej więcej zjawisko transformacji demograficznej. O ile potrafimy opisać je liczbowo, o tyle brakuje nam studiów jakościowych. Ta książka wypełnia w sposób istotny tę lukę. z recenzji prof. Krzysztofa Zamorskiego     Agata Barzycka-Paździor – absolwentka Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk humanistycznych, stypendystka Funduszu im. Florentyny Kogutowskiej, od ponad dziesięciu lat redaktorka w krakowskim zakładzie Polskiego Słownika Biograficznego Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, na łamach którego opublikowała wiele biogramów postaci z okresu XIX i XX wieku.

Patologia normalności

Erich Fromm

Erich Fromm (1900-80) - amerykański psycholog i filozof pochodzenia niemieckiego, twórca psychoanalizy humanistycznej, uczeń z zarazem wnikliwy krytyk Zygmunta Freuda, autor tak słynnych książek jak "Zapomniany język" i "Mieć czy być" rozważa w książce "Patologia normalności" zasadniczą dla współczesnego człowieka sprawę, zasadniczy temat: a tym tematem jest pytanie czy żyjący we współczenym świecie człowiek jest jeszcze zdrowy psychicznie? Co wpływa na jego psychiczną i moralną konstrukcję? Na czym polega normalność i odstępstwo od normy teraz (w naszych czasach) i wreszcie co sprzyja zdrowiu psychicznemu a co wywołuje chorobę. Najważniejsze pytania, niejednoznaczne odpowiedzi i wszystko napisane prosto, jasno, przejrzyście i mądrze, bardzo mądrze - jak zwykle u Fromma

Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat

Józef Bremer, Adam Chuderski

Czy pojęcia są subiektywnymi tworami umysłu czy też wiernym odbiciem prawidłowości obecnych w środowisku? Jaki jest związek systemu pojęciowego z językiem? Jak nabywamy pojęcia? Jak pojęcia wyłaniają się z aktywności mózgu? Czy komputery mogą operować pojęciami równie skutecznie jak czynią to ludzie? Omawiane w tej książce teorie i badania pochodzą m.in. z  takich dyscyplin jak filozofia, lingwistyka, psychologia poznawcza i rozwojowa, neuronauki oraz nauka o sztucznej inteligencji. Prezentowany przegląd wiedzy na temat pojęć dokonywany jest ze wspólnej perspektywy opartej na kognitywistyce – ogólnej nauce o poznawaniu, która próbuje zintegrować różne nurty badania tego, jak inteligentne systemy (umysły, mózgi, komputery) spostrzegają i reprezentują świat.

Profesjologia. Nauka o profesjonalnym rozwoju człowieka

Kazimierz M. Czarnecki

„Profesjologia” winna być ujęta pod znacznie dłuższym tytułem, jak np.: „Nauka o warunkach, procesie, wynikach i mechanizmach profesjonalne­go rozwoju człowieka”, a to dlatego, że faktyczna jej treść dotyczy głównie wymienionych składników oraz teoretycznych i metodologicznych podstaw tego rozwoju. Zdecydowałem się jednak na tytuł krótszy, żeby był bardziej frapujący i zachęcający Czytelnika do sięgnięcia po tę pracę, by pobudził do twórczego myślenia, krytyki i refleksji. „Profesjologia” składa się z dwunastu rozdziałów, bibliografii i posłowia au­torskiego, które tworzą zwartą całość treściową i źródłową nowej nauki o pro­fesjonalnym rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych, osób niepełnosprawnych oraz emerytów i rencistów. Rozdział 1 zawiera charakterystyczne cechy profesjologii i ich analizę. Rozdział 2 zawiera najważniejsze informacje o pracy ludzkiej jako podsta­wowym warunku istnienia i profesjonalnego rozwoju człowieka. Rozdział 3 zawiera podstawowe informacje o profesjonalnej pracy człowieka. W roz­dziale 4 przedstawiłem teoretyczne podstawy profesjologii jako nowej na­uki. Rozdział 5 zawiera wyróżnione i opisane typy i metody naukowych ba­dań, z wyraźnym wyróżnieniem typowych metod profesjologii. W rozdzia­le 6 przedstawiłem opis warunków profesjonalnego rozwoju na tle ogólnych zmian rozwojowych człowieka. W rozdziale 7 przedstawiłem proces profe­sjonalnego rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych. Rozdział 8 zawiera opis wyników profesjonalnego rozwoju. Rozdział 9 poświęcony jest metodom stymulacji profesjonalnego i postzawodowego rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych, szczególnie seniorów. Rozdział 10 zawiera wyniki badań pro­zawodowych marzeń dzieci jako przykład twierdzenia, że już dzieci wieku przedszkolnego posiadają swoją preorientację dotyczącą wyboru zawodów i pracy ludzkiej; postzawodową ogólną aktywność seniorów oraz aktywność twórczą. Rozdział 11 to pomocniczy słownik profesjologiczny jako przy­kład wyróżnionych i zdefiniowanych wybranych terminów. Rozdział 12 jest potraktowany jako pomocniczy test ćwiczeniowy, przeznaczony głównie dla studentów pedagogiki i psychologii przygotowujących się do egzaminu z przedmiotu profesjologia.

Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym

Bronisław Urban, Marek Konopczyński (red.)

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych. W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej. Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach. Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej. Prof. dr hab. Bronisław Urban