50 łamańców językowych dla większych i mniejszych

Magdalena Gawrońska, Alicja Skiba, Agnieszka Wójcik-Grzyb

Seplenienie dziecka może być dla otoczenia zabawne. "Jowej" zamiast rower - brzmi uroczo, ale tylko do czasu. Gorzej, gdy niewyraźna mowa staje się powodem mniej lub bardziej poważnych nieporozumień językowych i zaczyna wpędzać w kompleksy obniżające jakość życia. Jest na to sposób... Aby mowa była piękna, płynna i przede wszystkim wyraźna, musi być systematycznie ćwiczona. W książce omówiono pokrótce, jakie błędy popełniamy, mówiąc. Opisano wady wymowy, które mogą być spowodowane złymi nawykami lub nieprawidłowościami budowy aparatu mowy. Przedstawiono też kilka przykładowych ćwiczeń pomocnych w rozruszaniu narządów mowy. Główną część opracowania zajmują łamańce językowe będące doskonałym sposobem na poprawienie dykcji. Autorki przygotowały 50 takich zabaw słownych. Całość wzbogacają zabawne rysunki pięcioletniej Poli.

Bajki dla dyslektyków

Waleszkiewicz Kamila

Książka jest niezastąpioną pomocą w zwalczaniu problemu z nauką czytania i pisania, który nie polega na tym, jak wielu sądzi, czy dziecko nauczy się czytać i pisać, lecz na tym, jakim sposobem i w jakim czasie to osiągnie. Prezentowane w niniejszej publikacji bajki pomagają dzieciom zbudować zbiór skojarzeń ułatwiających prawidłowe rozpoznawanie liter, a dzięki zabawie uatrakcyjniają proces nauki czytania i pisania.

Ćwiczenia grafomotoryczne 0-1

Gaweł Ewa

Ćwiczenia grafomotoryczne przeznaczone są dla dzieci, które przygotowują się do czynności pisania oraz dla tych, którym pisanie sprawia trudność. Pomagają one w nabyciu właściwych nawyków ruchowych, potrzebnych podczas pisania, a w szczególności ruchu ręki od strony lewej do prawej, z góry na dół oraz ruchu okrężnego, odwrotnego do kierunku wskazówek zegara. Ćwiczenia wyrabiają płynność i precyzję ruchów ręki ustawionej w takiej pozycji jak podczas pisania. Zeszyt nr 1 przeznaczony jest głównie dla dzieci będących w początkowym etapie pisania, a więc w klasach 0-1. Zawiera łatwiejsze ćwiczenia wymagające wykonywania szerszych i swobodniejszych ruchów ręki, sprzyjających jej rozluźnieniu i usprawnieniu. Ćwiczenia w zeszycie zostały ułożone od najprostszych, do coraz bardziej skomplikowanych. Mogą być wykorzystywane także przez starsze dzieci, które mają znacznie obniżony poziom graficzny pisma.

Dekodowanie konstrukcji słowotwórczych przez dzieci w wieku przedszkolnym z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim na tle normy rozwojowej

Mateusz Szurek

Monografia stanowi bardzo udaną próbę ukazania rozwoju umiejętności słowotwórczych w sytuacji wystąpienia u dzieci ograniczeń poznawczych w postaci lekkiej niepełnosprawności intelektualnej na etapie kształtowania się całego systemu językowego, tj. w okresie, kiedy dziecko zna już podstawy języka, ale nie opanowało jeszcze wszystkich jego podsystemów. To praca cenna i bardzo dobrze napisana. Stanowi dowód wysokiego naukowego poziomu Autora. Wartość uzyskanych przez Autora wyników badań jest doniosła. W dobie ciągłych sporów o status i przynależność nauki o zaburzeniach do którejś z dyscyplin naukowych, publikacja ta wzmacnia status logopedii jako lingwistyki stosowanej [...]. Autor nadał słowotwórstwu jako działowi morfologii wymiar głęboko humanistyczny; unaocznił, że procesy słowotwórcze są udziałem każdego człowieka, również dotkniętego poważnym zaburzeniem rozwojowym [...]. Znaczenie rezultatów jego badań w wymiarze poznawczym jest niekwestionowalne. Książka to ważny głos w sprawie odkrywania fenomenu językowego funkcjonowania osób dotkniętych niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Z recenzji prof. dr. hab. Mirosława Michalika

Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów

red. Danuta Pluta-Wojciechowska, współudz. Anna Płonka

Monografia pt. Diagnoza i terapia zaburzeń realizacji fonemów jest adresowana do specjalistów zajmujących się pomocą osobom z zaburzeniami artykulacji, w szczególności zaś do logopedów. Zagadnienia podejmowane przez autorów tekstów z pewnością zainteresują także językoznawców, pedagogów, psychologów i lekarzy. Zaburzenia realizacji fonemów przedstawione są z różnych perspektyw, co czyni opracowanie tym bardziej cennym. Autorzy artykułów podejmują tematykę związaną z diagnozą systemu fonetyczno-fonologicznego, czynnikami warunkującymi jego rozwój, a także – co szczególnie istotne – z  terapią logopedyczną. W monografii odnajdujemy również doniesienia odzwierciedlające wyniki najnowszych badań dotyczących zaburzeń systemu fonetyczno-fonologicznego. Autorami tekstów są znani w środowisku logopedycznym naukowcy i praktycy, logopedzi i lekarze. Opracowanie zawiera także recenzje najnowszych książek dotyczących zagadnień logopedycznych.

Dysleksja u osób dorosłych

Łockiewicz Marta, Bogdanowicz Katarzyna Maria

Książka Marty Łockiewicz i Katarzyny Bogdanowicz pt. Dysleksja u osób dorosłych to pierwsza w Polsce publikacja całościowo przedstawiająca problem specyficznych trudności w uczeniu się u osób dorosłych. Pomimo wciąż rosnącego zainteresowania tematyką dysleksji rozwojowej, problem funkcjonowania dorosłych osób z tym zaburzeniem pozostaje nadal w kręgu zainteresowań wąskiej grupy badaczy. Książka przedstawia zagadnienie dysleksji z różnych perspektyw naukowych: psychologicznej, pedagogicznej i medycznej. Na szczególną uwagę zasługuje rozdział dotyczący mocnych stron dorosłych osób z dysleksją, ponieważ większość prac z zakresu psychologii klinicznej koncentruje się na deficytach, pomijając kwestie zdolności i talentów. Publikacja Dysleksja u osób dorosłych ma nie tylko walory naukowe, lecz także praktyczne, ponieważ zawiera m.in. przegląd metod diagnostycznych stosowanych w Polsce i na świecie. Pozwoli wielu osobom z dysleksją lepiej zrozumieć swój problem, a nauczycielom inaczej spojrzeć na swoich studentów i uczniów. Jej odbiorcami oprócz dorosłych osób z dysleksją, mogą być zarówno naukowcy, studenci psychologii i kierunków pedagogicznych, jak i przyszli nauczyciele kształcący młodzież oraz dorosłych na ponadgimnazjalnych etapach edukacji.

Efektywność terapii dyslalii. Logopedyczno-lingwistyczna analiza wyników badań

Danuta Pluta-Wojciechowska

Książka prezentuje pierwsze w Polsce badania dotyczące efektywności terapii w przypadku wad wymowy wynikających z zaburzeń anatomicznych i czynnościowych, takich jak ankyloglosja, wada zgryzu, przerost migdałka gardłowego, zaburzenia oddychania i połykania. Autorka przedstawia wyniki badań na tle szerokiego kontekstu poznawczego. Analizuje bowiem transformację diagnozy i terapii wad wymowy, jaka odbyła się w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat w polskiej logopedii. Na takim tle omawia opracowaną przez siebie oryginalną Strategiczną metodę usprawniania realizacji fonemów (SMURF) i podstawy Fizjologicznej terapii miofunkcjonalnej (FTM). Monografia zawiera relację w wyników badań efektywności terapii za pomocą SMURF i FTM z wykorzystaniem analiz lingwistycznych i logopedycznych, a także testów statystycznych. Autorka porównuje opracowaną przez siebie metodę terapii z innymi sposobami postępowania opisanymi w literaturze polskiej i zagranicznej. Przedstawione studia ukazują SMURF jako oryginalną metodę terapii, która ma wyraźne umocowania lingwistyczne, biologiczne i logopedyczne. Jest także jedyną metodą terapii dyslalii w Polsce, której skuteczność została udowodniona w badaniach naukowych.

Interdyscyplinarne aspekty diagnozy i terapii logopedycznej

Ewelina Zając, Mateusz Szurek

Logopedia to interdyscyplinarna dziedzina nauki, która bardzo szybko rozwinęła się w ostatnim dziesięcioleciu. Jej intensywny rozwój jest związany ze wzrostem zapotrzebowania społecznego wynikającego ze zwiększenia świadomości i wiedzy na temat zaburzeń mowy. W procesie diagnostyczno-terapeutycznym mowy najważniejsza jest rola logopedy, jednak najczęściej pełny sukces terapeutyczny osiąga się dopiero przy współpracy wielu specjalistów. Dlatego tak istotna w rozwoju myśli logopedycznej jest kooperacja wielu dziedzin nauki, świadcząca o interdyscyplinarności logopedii. Tom zawiera teoretyczne rozważania oraz wyniki badań własnych naukowców i praktyków, którzy reprezentują ośrodki naukowe, placówki oświatowe oraz terapeutyczne z całej Polski. Ukazali oni logopedię jako dziedzinę o interdyscyplinarnych podstawach, a także przyczynili się do kontynuacji dyskusji oraz współpracy specjalistów zajmujących się pomocą dzieciom i dorosłym z zaburzeniami mowy i języka. W monografii znajdują się rozważania specjalistów z różnych dziedzin - logopedii, neurologopedii, surdologopedii, onkologopedii, oligofrenopedagogiki, psychologii, ortodoncji, językoznawstwa, glottodydaktyki - co umożliwia wieloaspektowe spojrzenie na skomplikowane zagadnienie, jakim jest szeroko pojęta komunikacja. Ze Słowa wstępnego

Jąkanie

Chęciek Mieczysław

Doświadczenia płynące z wieloletniej praktyki logopedycznej Autora, wsparte wiedzą zdobytą dzięki językoznawstwu kognitywnemu, przyczyniły się do innego nieco spojrzenia na zjawisko zaburzeń płynności mówienia u osób jąkających się w różnym wieku. Zaburzenia mówienia o charakterze jąkania odznaczają się podobną częstością występowania we wszystkich grupach wiekowych. Jest to wnikliwe opracowanie na temat jąkania się dzieci, młodzieży i dorosłych w ujęciu logopedycznym i neurologopedycznym. Książka zawiera obszerną relację ze studiów nad literaturą przedmiotu, autorskie ujęcie problematyki zaburzeń realizacji jednostek mowy (głoska, sylaba, wyraz, fraza, zdanie) przez jąkających się oraz wybrane wyniki badań przeprowadzonych przez autora w tym zakresie. Ważne miejsce zajmuje rozdział poświęcony diagnozie i terapii osób jąkających się. Książka jest adresowana do logopedów, neurologopedów, psychologów i pedagogów, lekarzy studentów logopedii, neurologopedii, medycyny, psychologii i pedagogiki, ale także językoznawców oraz wszystkich zainteresowanych problemem jąkania.

Jąkanie to nie wyrok

Szerszeńska Anna

W okresie dzieciństwa 5% dzieci doświadcza trudności z płynnym i swobodnym wypowiadaniem się. U większości to mija (przyjmuje się, że w trzech przypadkach na cztery) , jednak jedno dziecko z tej czwórki, o ile nie podejmiemy odpowiednich działań, może wejść z tym problemem w dorosłe życie. Pod wpływem licznych spotkań z rodzicami swoich pacjentów oraz efektu wieloletniej pracy terapeutycznej Anna Szerszeńska postanowiła napisać w założeniu bardzo krótki poradnik. Stara się w nim odpowiedzieć na pytania, które zadają sobie zaniepokojeni i często przerażeni rodzice. Autorka przedstawia w nim swój punkt widzenia, który opiera się nie tylko na wieloletniej pracy terapeutycznej, lecz również na najnowszych doniesieniach dotyczących metod wczesnego postępowania terapeutycznego z małymi dziećmi. W prezentowanej publikacji Autorka podpowiada, jakie kroki należy podjąć, aby nie dopuścić do rozwoju zaburzenia mowy. Wieloletnia praca zarówno z jąkającymi się dziećmi i ich rodzinami, jak i z osobami dorosłymi oraz zdobyte w ten sposób doświadczenie i wiedza każą jej myśleć, że wczesna interwencja terapeutyczna to najlepsza droga, aby nie tylko zastąpić jąkanie dziecka płynną mową, ale również nie dopuścić do rozwinięcia się jego dorosłej postaci, z towarzyszącymi mu częstokroć lękiem przed mówieniem, unikaniem mówienia i zaburzonym poczuciem własnej wartości. Książka Jąkanie to nie wyrok może pomóc rodzicom w odpowiedzi na nurtujące ich pytania dotyczące tego, co należy robić, a także czego absolutnie nie wolno, aby nie dopuścić do rozwoju zaburzenia mowy. W codziennym zabieganiu, gdy na wszystko mamy niewiele czasu, polecany poradnik podpowiada w prosty sposób, jak poradzić sobie z problemem, który dotknął nasze dziecko.

Kwestionariusz badania mowy

Zioło Brygida, Billewicz Grażyna

Kwestionariusz ten może być wykorzystywany do diagnozy logopedycznej dzieci przedszkolnych i szkolnych. Składa się z obrazków, których nazwy zawierają samogłoski i spółgłoski w trzech pozycjach, w których mogą pojawić się w wyrazie: w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Głoski występujące w nazwach obrazków ułożone są w kolejności zgodnej z tym jak pojawiają się w rozwoju mowy dziecka. Uwzględnia spółgłoski wargowe, wargowo-zębowe, przedniojęzykowo-zębowe, przedniojęzykowo-dziąsłowe, środkowojęzykowe, tylnojęzykowe oraz samogłoski podstawowe + ą, ę. Do kwestionariusza dołączona jest karta badania mowy, której kolejność zapisu głosek jest zgodna z kolejnością pojawiających się wyrazów.

Labirynty logopedyczne do utrwalana głosek szumiących

Katarzyna Michalec

Labirynty logopedyczne to nie tylko świetna zabawa, lecz także przede wszystkim ćwiczenia usprawniające mowę. Polega ona na pokonaniu labiryntu i dotarciu do celu, jakim jest wyraz zawierający ćwiczoną głoskę. W tym przypadku będą to głoski szeregu szumiącego, czyli sz, cz, ż, dż. Po drodze dziecko również napotka te głoski, a jego zadaniem będzie zatrzymanie się na chwilę i powtórzenie ich na głos. Labirynty ułożone są od najprostszych po coraz bardziej skomplikowane. Dzięki stopniom trudności, pokonywanie kolejnych labiryntów przyniesie dzieciom jeszcze więcej satysfakcji. Labirynty można pobrać na tablet lub telefon i rysując po nich, ćwiczyć wymowę głosek.

"Logopedia Silesiana" 2016. T. 5

red. Olga Przybyla

„Logopedia Silesiana”, zgodnie z naukowo-badawczą tradycją czasopisma, wyjaśnia w szerokiej perspektywie opisu różnorodne aspekty mowy w rozwoju i zaburzeniach oraz dąży do przedstawienia bogatego kontekstu dyscypliny. Piąty tom gromadzi prace naukowe oraz studia przypadków obejmujące teoretyczne rozważania i strategie badawczo-metodyczno-organizacyjne. Wdzięczni jesteśmy autorom, że zechcieli podzielić się naukową refleksją i doświadczeniem terapeutycznym na polu rozwijania zdolności człowieka do porozumiewania się i coraz lepszego funkcjonowania w słowie. Mamy nadzieję, że zaprezentowane rozważania teoretyczne i praktyczne umożliwią doskonalenie terapeutycznego warsztatu i wyznaczanie skutecznej terapii złożonych klinicznie zaburzeń mowy. (Prof. dr hab. Marian Kisiel, Przewodniczący Rady Naukowej „Logopedii Silesiany”)

"Logopedia Silesiana" 2017. T. 6

Olga Przybyla

Zgodnie z tradycją czasopisma problematyka szóstego tomu „Logopedii Silesiany” ukazuje komunikację i mowę w bogatej perspektywie opisu. Zaprezentowane artykuły odzwierciedlają troskę Autorów o możliwie jak najdoskonalszy sposób przedstawienia mowy w rozwoju i w zaburzeniach, by po raz kolejny podkreślić, że analiza zachowań porozumiewania się niezmiennie wskazuje na złożone aspekty ludzkiego poznania i funkcjonowania. (fragment Wstępu)

"Logopedia Silesiana" 2018. T. 7

Olga Przybyla

Sumienna i uważna obserwacja osób napotykających bariery w porozumiewaniu się to codzienność praktyki logopedycznej. Terapeuta krok po kroku analizuje sposoby funkcjonowania jednostki w kontaktach z otoczeniem, poszukując interpretacji dla ich rozpoznania i opisu. Dąży do odkrycia zespołu przyczyn występujących trudności w komunikowaniu się, gdyż ma świadomość, że natura, jakość i stan umiejętności tworzenia relacji człowieka z otaczającą go rzeczywistością są wielorako uwarunkowane. Budowanie programów terapii zaburzeń w porozumiewaniu się zarówno werbalnym, jak i niewerbalnym wymaga wiedzy lingwistycznej, biologicznych podstaw teoretycznych dotyczących rozwoju i funkcjonowaniu człowieka oraz znajomości mechanizmów psychologicznych i aspektów społeczno-pedagogicznych. Na procedurę logopedyczną składa się rozwijanie wszystkich typów kompetencji – komunikacyjnej, poznawczej (kulturowej) i językowej. Zasadnicze znaczenie dla rozumienia rzeczywistości ma rozumienie języka. Interdyscyplinarne kierunki badań logopedycznych pokazują, jak różnorodne, złożone i nierzadko dyskretne bywają czynniki wpływające na możliwości komunikowania się i stan rozwoju mowy. Tradycyjnie tematykę „Logopedii Silesiany” wyznaczają doświadczenia naukowo-badawcze i zawodowe autorów, które gromadzili, obserwując trudności w komunikacji językowej mówionej i pisanej dzieci, młodzieży oraz dorosłych. Po raz kolejny idea rozpoznawania natury zaburzeń mowy połączyła znamienitych badaczy w dążeniu do opisu mowy zarówno w jej specyficznych, jak i w niespecyficznych kontekstach. (fragment Wstępu)

"Logopedia Silesiana" 2019. T. 8

Olga Przybyla

Z  zaszczytem  i  przyjemnością  oddajemy  w  ręce  Czytelników  kolejny,  ósmy tom  „Logopedii  Silesiany”.  W  zebranych  w  nim  pracach  naukowych  oraz  stu-diach  przypadków  cenieni  i  uznani  Autorzy  z  kraju  i  zagranicy  podejmują  się szerokiego  omówienia  różnorodnych  zagadnień  dotyczących  diagnozy  i  terapii logopedycznej. Każdorazowo pogłębiona refleksja naukowa łączy się ze wskazywaniem metodologicznych uzasadnień dla prawideł komunikowania się, w tym nade wszystko komunikowania się językowego, oraz z tworzeniem podstaw dla nowych formuł postępowania logopedycznego.Język bowiem odgrywa w procesie porozumiewania się zasadniczą rolę. Co istotne, zarówno teoretycy, jak i praktycy logopedii patrzą na język nie jako na system  złożony  z  podsystemów,  ale  jako  na  narzędzie  budowania  tożsamości i  walencji  kulturowej,  gdyż  jest  on  w  swej  istocie  elementem  konstytutywnym  bycia człowiekiem. Nabycie określonych wzorów językowych determinuje postawę poznawczą jednostki wobec otaczającej rzeczywistości, a „ujęzykowienie głowy ludzkiej za pomocą więcej niż jednego myślenia językowego wprowadza do niej coś całkiem nowego”1. Za pomocą słów i budowanych z nich struktur poznajemy, przeżywamy, interpretujemy i oceniamy świat. Po raz kolejny obserwacja słowa w  różnych  jego  realizacjach  i  odkrywanie  przyczyn  sprawiających,  że  człowiek zaczyna używać języka w taki a nie inny sposób, znajdują odzwierciedlenie w logo-pedycznej  debacie  nad  naturą  ludzkiego  porozumiewania  się  –  podejmowaniu przez badaczy opisu mowy w rozwoju i w zaburzeniach. (fragment Wstępu)