Idee, które zmieniły świat. Od Einsteina i Gödla po Turinga i Dawkinsa

Jim Holt

Błyskotliwa opowieść o ekscentrycznych geniuszach i ich matematycznych, fizycznych i filozoficznych teoriach. Jim Holt, amerykański filozof i pisarz naukowy, udowadnia, że nawet o teorii względności czy teorii strun można pisać przystępnie i z poczuciem humoru. Opisuje najbardziej ekscytujące odkrycia naukowe ostatnich stuleci, takie jak mechanika kwantowa, teoria grup, teoria obliczalności Turinga i „problem decyzyjny”, liczby pierwsze i hipoteza dzeta Riemanna, teoria kategorii, topologia, fraktale, regresja statystyczna, teoria prawdy czy „krzywa dzwonowa”. Obok tych niezwykłych osiągnięć intelektualnych, autor prezentuje nieszablonowe szkice biograficzne ich twórców, zarówno tych sławnych, jak i nieco zapomnianych, którzy często wiedli niezwykle dramatyczne i niepozbawione absurdów życie. I tak: twórca współczesnej statystyki, sir Francis Galton, był wiktoriańskim zarozumialcem, który przeżył komiczne perypetie w afrykańskim buszu. Najbardziej rewolucyjny matematyk ostatniego półwiecza, Alexander Grothendieck, zakończył burzliwy żywot w Pirenejach jako cierpiący na urojenia pustelnik, zaś Kurt Gödel, największy ze wszystkich współczesnych logików, zagłodził się na śmierć z powodu paranoicznego przekonania, że istnieje powszechny spisek mający na celu otrucie go… Czy w ich metodach i nich samych było szaleństwo? Jim Holt przekonuje, że znacznie wieksze, niż mogłoby się wydawać!    Odważne, prowokujące do myślenia eseje. – „Nature”   Holt umiejętnie przechodzi od teologii przez kosmologię do poezji, wyjaśniając zjawisko iluzji czasu, narodziny eugeniki oraz tak zwanego nowego ateizmu. – „The Wall Street Journal”

Inność jako wartość. Studia i szkice z filozofii kultury i okolic

Janusz Dobieszewski

  Książka jest zbiorem studiów, szkiców i esejów autora z ostatnich lat, które wiąże pewna wspólna przestrzeń problemowa, mianowicie najszerzej rozumiana filozofia kultury. To najszersze rozumienie filozofii kultury jest tu wszakże na tyle płynne i na tyle „nieortodoksyjne”, że przestrzeń tę  nazwano skromnie „filozofią kultury i okolicami”, zaś tymi okolicami byłyby: filozofa społeczna, filozofia polityki, filozofia historii, estetyka i krytyka literacka. Pierwsza część książki wydaje się najwłaściwiej przynależeć do nawet rygorystycznie rozumianej filozofii kultury i dotyczy pewnego jej fragmentu, określanego jako „filozofia turystyki”. Opatrzono tę poddyscyplinę cudzysłowem w związku z jej jednak nieustabilizowaną pozycją w przestrzeni refleksji filozoficznej, aczkolwiek doświadczenia badawcze autora pozwalają mu właściwie zdjąć z niej ów nawias oraz widzieć w niej twórcze penetrowanie pogranicza filozofii i takich dyscyplin jak antropologia kultury, antropologia historyczna, filozofująca refleksja nad społeczeństwem. A w dodatku w zupełnym centrum staje tu kwestia innego i inności. A ponieważ kwestia ta była istotną inspiracją także innych studiów filozoficznych autora, to uznał on za możliwe i korzystne dołączyć je do „turystycznego” zrębu głównego tej książki.

Innowacyjny program ćwiczeń rotacyjnych jako profilaktyka i leczenie dysfunkcji stawu biodrowego

Jolanta Grażyna Zuzda, Robert Latosiewicz, Manuel Sillero Quintana

W XXI wieku zdrowie pozostaje jedną z najwyżej cenionych wartości, mimo szybkiego tempa życia i dehumanizacji, a ruch jest niezbędnym elementem utrzymania zdrowia, którego nie można zastąpić żadnym lekiem. Brak aktywności fizycznej (AF) jest globalnym problemem zdrowotnym, prowadzącym do wielu chorób i zwiększonej śmiertelności, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie wielu ludzi nie spełnia zaleceń WHO dotyczących poziomu AF. Systematyczna aktywność fizyczna ma kluczowe znaczenie dla zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego, a także dla funkcji poznawczych, co podkreślają liczne badania naukowe, a w odpowiedzi na ten problem opracowano programy i urządzenia wspierające, takie jak Program ćwiczeń rekreacyjnych z ruchami rotacyjnymi (PCR), wspomagające leczenie i profilaktykę schorzeń narządu ruchu.

Instynkt świadomości. Jak z mózgu wyłania się umysł?

Michael S. Gazzaniga

Ożywcza i poszerzająca horyzonty opowieść o naukowych i filozoficznych aspektach świadomości. Michael S. Gazzaniga objaśnia niektóre z najtrudniejszych pytań, jakie potrafi sformułować ludzki umysł. STEVEN PINKER W jaki sposób neurony stają się umysłem? W jaki sposób obiekty fizyczne atomy, cząsteczki, związki chemiczne i komórki tworzą żywe, różnorodne światy w naszych głowach? Problem świadomości nurtuje nas od tysięcy lat. W ostatnim stuleciu wielkie przełomy naukowe zmieniły naszą wiedzę o mózgu, a jednak zagadki, z jakimi borykali się starożytni Grecy, pozostają nierozwiązane. W Instynkcie świadomości pionier neuronauki, Michael S. Gazzaniga, splata w całość najnowsze badania naukowe i historię ludzkich rozważań o umyśle, aby ukazać czytelnikom pełny obraz tego, czego dowiedzieliśmy się o świadomości. Idea mózgu jako maszyny, zaproponowana przed setkami lat, dała początek założeniom dotyczącym związku między umysłem a mózgiem, którym naukowcy i filozofowie pozostają wierni po dziś dzień. Według Gazzanigi ten model odwraca rzeczywistość: mózgi tworzą maszyny, ale nie można ich do nich zredukować. Z najnowszych badań wynika, że mózg jest konfederacją niezależnych modułów działających wspólnie. Zrozumienie, w jaki sposób z takiej organizacji może się wyłaniać świadomość, nada kierunek przyszłym badaniom mózgu i pracom nad sztuczną inteligencją i pomoże wypełnić lukę między mózgiem a umysłem. Zajmująca i przystępna, pełna spostrzeżeń poczynionych przez długie lata prowadzenia nowatorskich badań w tej dziedzinie, książka Instynkt świadomości wytycza kierunek, w jakim podąży neuronauka przyszłości. MICHAEL S. GAZZANIGA jest dyrektorem Centrum Badania Umysłu SAGE na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara, prezesem Instytutu Neuronaki Poznawczej, pomysłodawcą i dyrektorem projektu Prawo a neuronauka, realizowanego przez Fundację MacArthura, a także członkiem Amerykańskiej Akademii Nauki i Sztuki, Krajowego Instytutu Medycyny oraz Narodowej Akademii Nauk. Jest autorem wielu książek popularnonaukowych, między innymi Kto tu rządzi? Instynkt świadomości to zajmująca i pouczająca lektura poświęcona zagadnieniom, o których inni często piszą w sposób nudny lub niezrozumiały. Michael S. Gazzaniga był jednym z pierwszych naukowców naszych czasów, którzy ośmielili się poruszyć temat świadomości. Zajmuje się nim od pięćdziesięciu lat i nieustannie dzieli się z nami nowymi, interesującymi pomysłami. Twoja świadomość będzie zachwycona. JOSEPH E. LEDOUX, Profesor Uniwersytetu Nowojorskiego, dyrektor Emotional Brain Institute Podążając śladem pionierskich idei Herberta A. Simona, autora artykułu The Architecture of Complexity (Architektura złożoności), oraz Marvina Minskyego, autora książki The Society of Mind (Społeczeństwo umysłu), Michael S. Gazzaniga ukazuje nam demokrację świadomości. Opisuje, w jaki sposób poszczególne neurony i sieci neuronalne konkurują ze sobą, aby sygnalizować własne rozumienie poznawczych mikroświatów, w których funkcjonują. Wyjaśnia, że każdy moduł [ludzkiego mózgu] jest głosem, który w połączeniu z innymi glosami tworzy zagadkowy chór nazywany świadomością. DAVID KRAKAUER, Prezes Santa Fe Institute, specjalista w dziedzinie systemów złożonych Wszyscy powinniśmy być wdzięczni Michaelowi S. Gazzanidze za to, że nie ustaje w wysiłkach, aby skłonić nas do myślenia o trudnych problemach. Dla wszystkich, którym zależy na psychologii, ta podróż będzie miała wielką wartość. MICHAEL POSNER, Profesor psychologii, Uniwersytet Stanu Oregon

Iran. Państwo i religia

Małgorzata Stolarczyk

Autorka podejmuje trud zaprezentowania współczesnej kultury politycznej islamskiej Republiki Iranu, dla której inspiracją był charyzmat ajatollaha Chomejniego, oraz przedstawienia podstaw tożsamości narodowej Irańczyków. Dociekania autorki są wsparte analizą dwóch konstytucji irańskich.

"Ja" Świetlickiego

Katarzyna Niesporek

Publikacja zapisuje związki pomiędzy utworami Marcina Świetlickiego skupione wokół trzech kręgów tematycznych: autentyczności, romantyczności, (nie)religijności. W pierwszym z nich zostały zamknięte poszczególne edycje Zimnych krajów. Kolejne natomiast to ogląd na całość twórczości. Konkretne tomy i wiersze wyodrębniają sensy, figury, kategorie, które można połączyć we współgrającą, ale też nieraz zgrabnie pogrywającą ze sobą całość. Niniejsza książka przez interpretację kataloguje i porządkuje wyłaniające się z wierszy autora Zimnych krajów różne oblicza i tożsamości bohatera lirycznego, często zwielokrotnionego, rozdartego, pogrążonego — jak pisze Joanna Orska — w byciu jedynie połowicznym. Bohatera, który stale jest w drodze, nie zatrzymującego się i tym samym nie pozwalającego albo też nie potrafiącego siebie określić, uchwycić w jedno, konkretne i stałe „ja”.

Jak powstało życie na Ziemi

January Weiner, January Weiner 3

Cztery miliardy lat temu, na pewnej martwej planecie, krążącej wokół niepozornej gwiazdy na obrzeżach Drogi Mlecznej, pojawiło się życie. Skąd się tam wzięło? Czy powstało spontanicznie? A może przybyło z innych planet? Autorzy, biologowie ewolucyjni, od dawna zafascynowani zagadką powstania życia na Ziemi, zabierają nas w podróż do korzeni Drzewa Życia – opowiadają o tym, co wiemy (bardzo niewiele) i czego się domyślamy (całkiem sporo). Opisują warunki, jakie panowały miliardy lat temu na Ziemi, oraz rekonstruują kolejne etapy powstawania życia na podstawie DNA współczesnych nam istot. Unikają przy tym fachowego żargonu i obszernie objaśniają konieczne naukowe pojęcia. Jak powstało życie na Ziemi to napisana z pasją i rozmachem historia Ziemi, a także przewodnik po najnowszych osiągnięciach współczesnej nauki. Książkę zilustrował znakomity artysta, współtwórca Piwnicy pod Baranami, Kazimierz Wiśniak.

Jakość życia w rodzinie z problemem niepłodności

K. Klimkiewicz, H. Cierpisz, J. Dejnak

Zamierzona lub niezamierzona bezdzietność ciągle nie jest przez społeczeństwo akceptowana. U różnych osób chęć posiadania dziecka pojawia się w odmiennym okresie życia. U jednych jest silniejsza, u innych słabsza, często zależy od aktualnej sytuacji związku obojga partnerów, środowiska kulturowego i warunków socjalnych. W rzeczywistości każdy człowiek jest przekonany o swojej zdolności do posiadania własnego dziecka. U większości ludzi rozpoznanie niepłodności wywołuje głębokie załamanie. Dotyczy to również osób, które nie identyfikują swojego celu życia z rodzicielstwem. W ostatnich dwudziestu pięciu latach częstość występowania niepłodności w populacji wzrosła ponad dwukrotnie. Podczas kiedy na początku lat 60. XX wieku jedynie około 8% młodych małżeństw nie było zdolnych do skutecznego zapłodnienia, obecnie co piąta młoda para pragnąca mieć dzieci nie może zrealizować tego zamiaru. Właśnie dlatego Światowa Organizacja Zdrowia uznała niepłodność za chorobę społeczną. Coraz więcej par musi się z nią zmierzyć, a dotyka ona zawsze nie jednostkę, ale dwójkę ludzi. Trzeba pamiętać, że para zawsze przechodzi przez to razem. Niepłodność wpływa na każdy aspekt życia osób nią dotkniętych, a obciążenie psychiczne z niej wynikające jest niestety praktycznie nieodłączne. Niepłodność w jakimś stopniu obniża jakość życia. Brak upragnionego dziecka może stać się powodem przewlekłego stresu, problemów w związku, zaburzenia relacji z otoczeniem, a przede wszystkim silnego napięcia psychicznego. Gdy para zdecyduje się na leczenie, nagle całe życie zostaje temu podporządkowane. Staje się to centralną myślą, wokół której kręci się każdy dzień dwojga ludzi. Nic dziwnego, że kobiety i mężczyźni walczący z niepłodnością mogą doświadczać wielu problemów natury psychicznej. Głównym celem niniejszej pracy jest diagnoza sytuacji emocjonalnej osób zmagających się z problemem niepłodności, przyjrzenie się czy i jak zmienia się jakość życia w rodzinie z diagnozą niepłodności.