Potocki (Jan) - w duetach. (Ze światowcami w aneksie)

Janusz Ryba

Książka jest zbiorem szkiców, koncentrujących się wokół Jana Potockiego (zasadnicza część) i życia światowców oświeceniowych (aneks). Niewątpliwie za oryginalną można uznać kompozycję. Chodzi przede wszystkim o to, że (w zasadniczym fragmencie publikacji) w charakteryzowaniu Potockiego duży udział ma realna postać, z którą występuje  w „duecie” (np. Poszukiwacze prawdy: Blaise Pascal i Jan Potocki czy Julius Heinrich Klaproth: uczeń Jana Potockiego). W ten sposób (za pośrednictwem owych duetów) skonstruowany został portret bohatera książki. W drugiej części nakreślono obraz „wielkiego świata”, środowiska, w którym Potocki żył i uprawiał rozmaite formy aktywności.  Książka jest napisana lekko, stylem zwięzłym. Zawiera wiele ciekawych informacji.

Poza antropocentryzm, czyli żądanie niemożliwego? Pytania o kulturę i inne pytania w teorii społecznej i w praktyce rozmowy

Wioletta Tomala-Kania

Monografia Poza antropocentryzm, czyli żądanie niemożliwego? Pytania o kulturę i inne pytania w teorii społecznej i w praktyce rozmowy, z jednej strony, stawia w centrum uwagi człowieka i jego psychofizyczną kondycję ze szczególnym podkreśleniem jej etycznych konsekwencji dla świata i dla niego samego, ze strony drugiej, próbuje go z tego centrum wyprowadzić. Książka ma budowę trójdzielną. Rozdział 1: Kultura w teorii prezentuje zestaw podstawowych ustaleń zogniskowanych wokół kluczowego pojęcia "kultury". Rozdział 2: Kultura w działaniu stanowi zapis wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w latach 2020˗2021 z badaczkami reprezentującymi spektrum zróżnicowanych dyscyplin badawczych: Ewa Bińczyk, Katarzyna Dembicz, Bogumiła Lisocka-Jaegermann, Joanna Ostrowska, Hanna Rubinkowska-Anioł, Jolanta Sujecka, Anna Ziębińska-Witek. W Zakończeniu zostaje wyodrębniony wątek, pojawiający się w wywiadach, ale w finale zyskujący autonomię, na którą - z całą mocą - zasługuje: posthumanistyczna (nie-antropocentryczna) wizja świata, zgodnie z którą stanowimy jeden z wielu gatunków współzamieszkujących planetę.

Poza dobrem i złem. Z genealogii moralności

Friedrich Nietzsche

Poza dobrem i złem oraz Z genealogii moralności są niewątpliwie najważniejszymi, wzajemnie dopełniającymi się dziełami Nietzschego rozwijającego w nich główne idee swej dojrzałej myśli. W Poza dobrem i złem Nietzsche wypracowuje jej podstawy teoretyczne (teoria woli mocy i teoria sił jako podstawa dionizyjskiej wizji świata), czyniąc to w kontekście uogólnionej krytyki nowoczesności. Natomiast Z genealogii moralności, najbardziej, obok Narodzin tragedii, spójne tematycznie i koncepcyjnie dzieło Nietzschego jawi się jako kontynuacja Poza dobrem i złem w tej mierze, w jakiej teoria woli mocy zostaje w tym genealogicznym dziele zastosowana do analizy pochodzenia wyobrażeń religijno-moralnych, i w jakiej przedstawiona w Poza dobrem i złem krytyka nowoczesności jako zwieńczenia europejskiego nihilizmu w dziele tym znajduje swe uzasadnienie genealogiczne.

Poza horyzontem. Eseje o sztuce czytania (Ćwiczenia z poszukiwania sensu)

Adam Regiewicz

Prezentowana publikacja jest próbą odpowiedzi na wątpliwości dotyczące włączania osobistego doświadczenia w praktykę interpretacyjną, ze szczególnym uwzględnieniem doświadczenia religijnego i wiary. Zderzenie ze sobą praktyki interpretacyjnej z deklaracją wiary wskazuje z jednej strony na „wspólnotowe” źródła lektury (każde czytanie odbywa się w konkretnej wspólnocie kulturowej), z drugiej zaś na osobisty charakter spotkania z tekstem i rozpoznania znaczenia. Wejście w relację osobistą z tekstem oznacza interakcję, która rodzi w czytającym potrzebę odpowiedzi na usłyszane słowo literackie. Książka proponuje przeniesienie metod wywiedzionych z praktyki czytania pism natchnionych do interpretacji w duchu krytyki literackiej - modeli lektury wywiedzionych z ducha egzegetycznego: mesjańskiego, midraszowego, kerygmatycznego i ikonicznego, a także sięgającego do tradycji talmudycznej i wczesnochrześcijańskiej. Adam Regiewicz – doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny w Instytucie Filologii Polskiej Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie; kierownik Zakładu Teorii Literatury oraz Pracowni Komparatystyki Kulturowej; członek Polskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej. Zajmuje się badaniem zjawisk na pograniczu literaturoznawstwa i komparatystyki kulturowej, m.in. transkulturowym badaniem średniowieczności, antropologią audiowizualności i nowych mediów oraz relacjami chrześcijaństwa i popkultury. Podejmuje kwestie związane z kerygmatycznością przekazów kulturowych (filmu, przekazów medialnych, reklamy) w ramach szeroko pojętych badań postsekularnych, czego efektem są książki: Kino a kultura w świetle antropologii współczesnej. Próba interpretacji kerygmatycznej (Lublin 2011) oraz Katechezy w obrazach. Kerygmatyczna interpretacja filmu (Kraków 2012) W ramach badań postsekularnych zainicjował serię konferencji pt. „Chrześcijaństwo – Kultura – Ponowoczesność”, w ramach której ukazały się tomy: Kulturowe paradygmaty końca oraz Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic). Ostatnio opublikował m.in. Widowiskowość i audiowizualność w dobie ponowoczesności (Częstochowa 2012), Muzyka w czasach ponowoczesnych (Częstochowa 2013), Literatura – nowe media. Homo irretitus w komunikacji literackiej XX i XXI wieku (Częstochowa 2014), Mediewalizm wobec zjawisk audiowizualnych i nowych mediów (Warszawa 2014).

Poza krąg Kwadrygi. Światopogląd poetycki Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda

Magdalena Amroziewicz

Książka jest metodologicznie wieloaspektowa, błyskotliwa interpretacyjnie, doskonale udokumentowana i ujęta w narrację studium historycznoliterackiego, odkrywającego przestrzeń duchową (po trosze) zapomnianej formacji pokoleniowej. Prowadzi czytelnika krok po kroku fascynujących dociekań, ma epicki oddech, a interpretacje pociągają odkrywczością komentarza. Pomysły Autorki otwierają drogę (nieprzetartą) do zapoznanego myślenia o reakcji (poetyckiej) na kryzys kulturowego ładu innej niż wyobrażenie śmierci Stwórcy i pustego nieba. Najistotniejsza wydaje mi się konkluzja, iż w drugiej połowie lat dwudziestych, właśnie wtedy, kiedy wygasa boom futurystyczno-awangardowy, przez dwie inno-podobne poezje Sebyły i Szenwalda przesuwa się metafizyczna smuga cienia jako podjęcie zagadnień nierozwiązywalnych w trybie "poetologicznych", aktualnych sporów epoki, i że szaloną próbą rozwikłania tych kwestii są dwa, swoiście równoległe poematy-halucynacje, Kuchnia... i Młyny (a może cały Koncert egotyczny). Tak istotnie było, a nikt tego dotąd wyraźnie nie zobaczył i nie opisał. (z recenzji prof. Andrzeja Zieniewicza) Magdalena Amroziewicz - literaturoznawczyni, absolwentka krytyki literackiej w ramach Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych UJ. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskała w 2022 roku na podstawie obronionej z wyróżnieniem rozprawy dotyczącej poezji Władysława Sebyły i Lucjana Szenwalda. W swoich badaniach zajmuje się historią literatury polskiej XX wieku, zwłaszcza poezją okresu międzywojennego.

Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura

Krzysztof Abriszewski

Teoria aktora-sieci to jedna z najbardziej zaskakujących i nowatorskich koncepcji, jakie pojawiły się w humanistyce i naukach społecznych na przełomie wieków. W przeciągu ok. trzydziestu lat swego istnienia rozwinęła się i wychodząc od badania nauki w laboratoriach przechodziła do coraz to innych obszarów, zaś jej przedstawiciele - B. Latour, M. Callon, J. Law - uzyskali szerokie, międzynarodowe uznanie. Książka Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura jest pierwszą monografią w języku polskim poświęconą tej koncepcji. Można ją czytać jako wprowadzenie do teorii aktora-sieci wiodącej od zagadnień epistemologicznych do teorii społecznej i filozofii polityki. Jednakże jest ona  także próbą uczynienia z teorii aktora-sieci spójnego stanowiska filozoficznego, które przekształca nasze myślenie o praktykach poznawczych, o świecie społecznym i problemach politycznych.   Krzysztof Abriszewski - pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Publikował prace poświęcone m.in. teorii aktora-sieci, niedualizującemu sposobowi mówienia, etyce dalekiego zasięgu i kulturowym funkcjom filozofii. Realizował projekt interdyscyplinarnych badań nad inflacją informacyjną i dominacją czasu szybkiego w kulturze współczesnej. Uczestnik inicjatywy Forum Humanistycznego (www.forhum.umk.pl) wiążącego badaczy z różnych dyscyplin akademickich. Tłumacz tekstów R. Rorty'ego, S. Fisha, H. Putnama i B. Latoura.  

Poznawanie i nazywanie. Refleksja cywilizacyjna i epistemologiczna w polskiej poezji modernistycznej

Barbara Sienkiewicz, Maria Cieśla-Korytowska

Autorka konstruuje w książce obraz polskiej poezji modernistycznej od ostatnich dziesięcioleci XIX wieku po poezję neolingwistyczną przełomu wieków XX i XXI. Dominują w nim dwa zagadnienia, kluczowe dla świadomości modernistycznej - poznawania i nazywania, ale uzupełniają kwestie i dylematy, które autorka uznaje za pochodne wobec nich: podmiotowości, stosunku do problematyki cywilizacyjnej, do historii, do racjonalizmu.

Prawa człowieka wobec koncepcji human security

Zbiorowy

Publikacja w ujęciu holistycznym omawia prawa człowieka w aspekcie teoretycznym i praktycznym