Duchy Bałtyku. Podróże wzdłuż niemieckiego wybrzeża

Paul Scraton

Ta podróż zaczyna się w muzeum, od spojrzenia na Mnicha nad brzegiem morza i Opactwo w dębowym lesie. Mrok obrazów Caspara Davida Friedricha pasuje do Bałtyku najbardziej złowieszczej i strasznej z wód Europy. Wędrowny esej Scratona przywołuje fragmenty skomplikowanej historii Niemiec. Czy zbrodnia, choćby popełniona przed naszym urodzeniem, ale w kraju, którego paszport nosimy, wciąż nas w jakiś sposób naznacza? Czy nadal ponosimy odpowiedzialność za duchy na wybrzeżu? Te pytania oraz losy zatopionych okrętów i statków, biografie wielkich pisarzy, skrawki życia w NRD i trudnych latach zjednoczenia wyznaczają tor pieszej wyprawy autora. Miejsce znajdą tu też historie wyparte i zapomniane, jak ta z Prory, miejscowości, w której na zlecenie Hitlera zbudowano ośrodek wypoczynkowy, mający zachęcić robotników do wstępowania w szeregi nazistowskiej armii. Dziś, zakłamując historię, reklamuje się ją jako modny kurort pełny nowoczesnych apartamentowców. Duchy Bałtyku to fascynujący dziennik podróży po niemieckim wybrzeżu, pełen literackich odniesień, brutalnej historii i nostalgii. Miasta rozpadają się i giną w morzu. Bałtyk pozostaje.   Duchy Bałtyku to przejmująca opowieść o ludzkiej tragedii i jej następstwach, o pysze ambicji terytorialnych nie tyle książka o krajobrazie, ile o zmieniających się ludziach i kulturze. Times Literary Supplement   Fascynująca opowieść o kulturze, tożsamości, polityce i czasem tragicznej historii bałtyckiego wybrzeża Niemiec. The London Magazine   To pięknie napisana książka, która napełnia niemal mitycznym życiem zapomniany zakątek Europy. Przeczytajcie ją i dajcie się ponieść tej błyskotliwej prozie. Ian McMillan   W Duchach Bałtyku Scraton stopniowo splata wydarzenia, postaci, teksty i miejsca, tworząc z nich mocny, choć subtelny wzór, który pozwala nam znaleźć drogę pośród wód i sypkich piasków wybrzeża. Glasgow Review of Books

Duchy domu. Czerniowce w żydowskiej pamięci

Marianne Hirsch, Leo Spitzer

Czerniowce były niegdyś prawdziwie kosmopolitycznym, tętniącym życiem miastem, zamieszkanym przez Żydów, Polaków, Niemców, Rusinów i Rumunów. Usytuowane na granicy imperiów, przechodziło z rąk do rąk. Jego złota epoka przypadła na czasy panowania Habsburgów, kres wielokulturowej historii położyła II wojna światowa. Dziś znajdują się w Ukrainie i choć są tylko bladym cieniem swojej dawnej świetności, ich wyidealizowana wersja żyje we wspomnieniach rozproszonych po świecie dawnych mieszkańców i ich dzieci. W 1998 roku Marianne Hirsch i Leo Spitzer wraz z pochodzącymi z Czerniowców rodzicami Marianne wybrali się w podróż do korzeni, w głąb rodzinnej przeszłości. Była to pierwsza z wielu wypraw autorów i początek swoistego dialogu między przeszłością a teraźniejszością. Starając się odtworzyć prawdziwą, często dramatyczną historię Czerniowców, opisali równocześnie fenomen pamięci prywatnej i zbiorowej, rodzinnej i kulturowej, zaskakujący, gorzki splot nostalgii i traumy.     Hirsch i Spitzer odsłaniają złożone warstwy, które wpływają na nasze rozumienie przeszłości. Jewish Book World   Duchy domu to fascynujące wspomnienie o Czerniowcach, niegdyś ważnym ośrodku kruchej niemiecko-żydowskiej symbiozy kulturowej na krańcach imperium habsburskiego. Hirsch i Spitzer tworzą niezwykłą narrację złożoną z żywych głosów, dokumentów, fotografii, dzienników podróży i pamiątek, z których wyłania się idea Czerniowców, widmowa i pełna luk []. To ucieleśniona historia kultury w najlepszym wydaniu. Andreas Huyssen   Subtelnie przeplatając to, co prywatne, z tym, co publiczne, książka ta przywołuje krajobrazy pamięci ożywione przez duchy wyłaniające się z przeszłości. Hirsch i Spitzer przedstawiają nam wielowymiarowy obraz złożonego wszechświata pamięci. Ich książka stanowi ważny wkład w nasz sposób myślenia o historii, jej znaczeniu i metodzie, o walce, którą toczy z niewiadomymi pamięci, i jej gotowości do rezygnacji z pretensji do wszechwiedzy. Jest to również poruszająca opowieść o tym, jak pojedyncze osoby nawiązują ze sobą kontakt, starając się przywrócić nam bogactwo i kruchość przeszłości. Luisa Passerini   To fascynująca wyprawa po mieście o wielu nazwach Czerniowce, Czernowitz, , Cernăui, które być może nigdy nie istniało z wyjątkiem wspomnień, koszmarów i snów. Książka Marianne Hirsch i Leo Spitzera to trosze opowieść historyczna, a po trosze wielogłosowy pamiętnik mówiący słowami mieszkańców, ocalałych i świadków, pełen przejmujących szczegółów. Svetlana Boym   W Duchach domu Marianne Hirsch i Leo Spitzer spisali międzypokoleniową opowieść o Czerniowcach i tamtejszym niemiecko-żydowskim uniwersum kultury, który przepadł podczas Zagłady. Znakomicie wykorzystując zarówno dokumenty historyczne, jak i prywatne wspomnienia, tworzą bogaty zbiór refleksji na temat straty i przetrwania. Od tej książki powinien zacząć każdy, kto chciałby przeczytać wiersz Celana czy opowiadanie Appelfelda. Jay Winter

Duchy letniej nocy

Praca zbiorowa

Antologia opowiadań grozy brytyjskich i amerykańskich autorów   Literatura grozy, choć jako gatunek wykształciła się na przełomie XVIII i XIX wieku, sięga korzeniami w głęboką przeszłość, odwołując się do mitów, folkloru i wierzeń religijnych różnych narodów. Historie o duchach, wampirach i czarownicach pod pozorami rozrywkowych opowieści z dreszczykiem skrywają głęboką refleksję nad naturą zła i odwiecznym lękiem człowieka przed śmiercią.   Antologia zawiera opowiadania pochodzące ze złotego okresu literatury grozy, który przypada na początek XX wieku, kiedy to wraz z rozwojem prasy i czytelnictwa krótkie opowiadania o nadprzyrodzonych zjawiskach publikowane w periodykach zyskały szczególną popularność. Są to opowiadania brytyjskich i amerykańskich pisarzy tamtego okresu, takich jak Ellen Glasgow, John Buchan, Amelia Edwards i Allen Upward, których twórczość stanowi doskonały przykład literatury grozy.

Długie Uszy i małe przygody

Joanna Wachowiak

Ciepłe, pogodne opowiadania z filozoficzną nutką, których bohaterem jest królik Długie Uszy. Małe przygody i spotkania z innymi stworzeniami pozwalają mu lepiej zrozumieć siebie i swoje emocje, uczyć się różnorodności świata, względności ocen, akceptacji własnych słabości i odmienności innych oraz doceniania tego, co niesie życie. Dla wszystkich tych, którym się podobały “Opowiastki dla małych uszu” i “Historyjki dla małych uszu”. Dla dzieci 3- 7 lat

Duma i uprzedzenie

Jane Austen

Najsłynniejsza powieść Jane Austen. Jest prawdą powszechnie znaną, że samotnemu a bogatemu mężczyźnie brak do szczęścia tylko żony. Opowieść o codziennym życiu angielskiego ziemiaństwa na przełomie XVIII i XIX wieku. Niezbyt zamożni państwo Bennetowie mają nie lada kłopot - nadeszła pora, by wydać za mąż ich pięć dorosłych córek. Sęk w tym, że niełatwo jest znaleźć na prowincji odpowiedniego kandydata. Pojawia się jednak iskierka nadziei, bo oto do położonej w sąsiedztwie posiadłości Netherfield Park wprowadza się młody i bogaty kawaler. Wiadomość ta elektryzuje panią Bennet. Okazja do nawiązania stosunków towarzyskich nadarza się niebawem podczas publicznego balu, na który nowy sąsiad przybywa w towarzystwie dwóch sióstr, szwagra oraz swego przyjaciela, jeszcze bardziej majętnego kawalera. Czy pierwsze wrażenie bywa mylące, a bliższa znajomość potrafi diametralnie zmienić opinię o drugiej osobie? Siłą tej historii są znakomicie nakreślone postacie, niezwykle trafne obserwacje natury ludzkiej, humor i - oczywiście - miłość.

Dusza Kalabrii

Kazimiera Alberti, wstęp, przypisy, indeksy osob. oraz indeksy nazw geogr. Mariusz Jochemczyk, ...

Prezentowana tu książka Kazimiery Alberti stanowi znakomity przykład literatury gatunkowej: to z werwą napisany reportaż podróżny. Dusza Kalabrii stanowi pierwsze ogniwo czteroelementowego cyklu, któremu na imię "Italia nieznana". I jako takie należy bez wątpienia do światowego dziedzictwa, które możemy oznaczyć etykietą: literatura "Grand Tour". Pielgrzymki pisarzy do źródeł kultury śródziemnomorskiej stanowiły od wieków element formujący świadomość jednostki oraz decydowały o wyskalowaniu poznawczych horyzontów osoby wybitnej. Jak zauważają włoscy krytycy (tuż po publikacji kolejnych tomów włoskiego cyklu), pisarstwo Alberti sytuuje się po stronie dojrzałej refleksji filozoficznej związanej z określeniem miejsca człowieka postwojennego w kulturze i przestrzeni "zdruzgotanej". Alberti pozostaje tu w absolutnej europejskiej awangardzie - łącząc medytację nad krajobrazem, obserwacje ludzi i obiektów dziedzictwa z refleksją historiozoficzną i poetycką wrażliwością diagnozy. Zbliża się w tym do pomnikowych dokonań np. P.P. Pasoliniego (por. La lunga strada di sabbia) czy G. Piovene. Pierwsza odsłona dzieła prowadzi nas w stronę dziedzictwa Wielkiej Grecji.

Dusza w dżinsach czyli sok z życia świeżo wyciśnięty

Yasmine Yas

Pewnego dnia,podeszłam do blatu w mojej kuchni, otworzyłam sokowirówkę i wepchnęłam tam całe MOJE ŻYCIE. Ze wszystkim. Ze łzami,śmiechem, bólem, radością, cierpieniem, nadzieją... i zwątpieniem. Wszystko tam włożyłam z całkowitą szczerością i kliknęłam przycisk START. Wycisnęłam świeży sok z mojego życia i zamknęłam w okładkach tej książki. Nie posłodziłam, ani nie posoliłam. Zapisałam dokładnie to, co mi się przydarzyło. " Dusza w dżinsach" to prawdziwa historia o spotkaniu z własną duszą, o poszukiwaniu miłości do samego siebie i odpowiedzi o sens naszych doświadczeń tutaj - w tym zwariowanym świecie. To opowieść o narodzinach miłości, o romansie duszy i człowieka. To podróż do przyjaźni ze swoim ciałem... i nie tylko. Książka napisana jest językiem duszy - tak jak płynęła ta cała historia, tak została zapisana. Dużo tam... kropek. Dużo tam... wszelkich emocji. Dużo tam... aż zawstydzającej momentami... szczerości. Dużo tam też... o sexie z własną duszą... Cóż. To sok z życia świeżo wyciśnięty. Zapraszam Cię serdecznie w tę wyjątkową podróż. Yas

Dwa bieguny

Eliza Orzeszkowa

Wspaniała, aktualna w swej wymowie powieść. Narratorem jest pochodzący z warszawskich elit dekadent, który poznaje „dziką” (taki zresztą powieść pierwotnie miała tytuł), młodą kobietę, Sewerynę. Przyjechała do Warszawy po dobre rady – przekonana, że zamieszkujący stolicę pisarze i dziennikarze staną się dla niej drogowskazem. Chce wiedzieć, jak prowadzić, realizując cele dobra publicznego, majątek, który otrzymała po śmierci brata (zginął  –  w domyśle – w powstaniu styczniowym). Okazuje się jednak, że elity intelektualne czas spędzają głównie na zabawach salonowych. Nie w głowie im praca od podstaw, a tym bardziej ograniczanie własnego życia. Narrator coraz bardziej fascynuje się Seweryną, ale są przecież tak odlegli, jak dwa bieguny. Przyciągają się i odpychają jednocześnie. Powieść ta jest w prozie Orzeszkowej wyjątkowa. Autorka chlaszcze wielkomiejską inteligencję ironią subtelną, ale celną. Ówczesne emancypantki (wcale nieodległe w myśleniu od dzisiejszych feministek) to w jej opisie najwartościowsza część narodu. Tylko one potrafią zmienić otaczający je świat, co uważają za swoją misję i powinność. Eliza Orzeszkowa jest jedną z najważniejszych pisarek polskich epoki pozytywizmu. Jej utwory cechuje ogromne wyczucie problemów społecznych — w mowie pogrzebowej Józef Kotarbiński nazwał ją „czującym sercem epoki”.      

Dwadzieścia pięć dni... do szczęścia

Agnieszka Kułak-Bejda

W tę opowieść zanurzasz się lekko i łagodnie. Otulona obrazami zasypanego śniegiem Toronto, skrzącymi z daleka światełkami na choince, pięknymi ludźmi w pięknych wnętrzach. Przyglądasz się rudowłosej Julii, przystojnemu Chrisowi, słodkiej pięciolatce Rosie – z uśmiechem i spokojem. Ta opowieść zabiera Cię w przedświąteczny czas, jedyny taki. I znajdujesz tam wszystko, co tworzy tę magię: jazdę na łyżwach wśród płatków śniegu, lepienie bałwana w ogrodzie, choinkę pełną blasku, świąteczne przyjęcie i gorące kakao z ciasteczkami. Jakże miło odnaleźć w tej opowieści polskie akcenty: ulubioną kołysankę z dzieciństwa, kutię na świątecznym stole, jemiołę nad głową. Wszystko za sprawą uroczej głównej bohaterki. A ów grudniowy czas – staje się idealnym tłem do rodzącej się miłości, nieśmiałej i ostrożnej. Łączącej mocno, a niespodziewanie. I ta miłość rezolutnej architekt wnętrz i prezesa wielkiej firmy zaprowadzi nas prosto do symbolicznej daty 24 grudnia. Do tego magicznego czasu obdarowywania innych i spełniania marzeń. Czy ich miłość będzie spełniona? Czy 25 dni im wystarczy? Zanurz się w tę opowieść i przeżyj razem z bohaterami tę Gwiazdkę. Magdalena Gołaszewska /dziennikarka/

Dwie bajki

Ewelina Nawara & Małgorzata Falkowska

Na wieść o zaaranżowanym małżeństwie Layla ucieka z domu, by wyzwolić się spod władzy despotycznego ojca, który dokładnie zaplanował jej przyszłość. W drodze ku samodzielności poznaje właściciela baru, Nixona. Chłopak chce jej pomóc, jednak Layla, uprzedzona do niego i jego bliskich, traktuje go z rezerwą i bez szacunku. Nowe życie zdaje się dla dziewczynie trudniejsze, niż początkowo myślała, ale wie, że powrót do rodzinnego domu jest ostatnim, co powinna zrobić. Layla za wszelką cenę pragnie zemścić się na ojcu, nawet kosztem chłopaka próbującego ją wspierać. Nixon ma jednak swoje sekrety, ale one wyjdą na jaw w najmniej oczekiwanym momencie... Czy tych dwoje ma szansę na miłość? A może tajemnice i uprzedzenia wezmą górę nad rodzącym się uczuciem?

Dwie dekady nowej (?) literatury 1989 - 2009

Stanisław Gawliński, Dorota Siwor (red.)

W tej interesującej z poznawczego punktu widzenia książce pierwsza grupa tekstów dotyczy zagadnień polskiej poezji po roku 1989, kolejne szkice poświęcone zostały różnym ujęciom historii we współczesnej prozie i dramacie. Tematem trzeciej grupy opracowań stała się problematyka kresów, małych ojczyzn w kontekście tożsamości podmiotu. Kilka szkiców dotyczy arcyważnej z punktu widzenia ich autorów problematyki periodyzacji polskiej literatury współczesnej po roku 1989 oraz jej charakterystycznych cech (...). Sądzę zatem, że czytelnik otrzymuje książkę będącą ciekawą refleksją na temat bieżącej literatury, chociaż ostateczne hierarchie dwudziestolecia 1989-2009 wyłonią się dopiero po dłuższym czasie. Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Stabro

Dwie klęski. Wrześniowy syndrom 1939 i klęska Francji 1940 w postawach, zachowaniach i nastrojach społeczeństwa polskiego. Próba retrospekcji i komparatystyki. Kontrowersje i dylematy

Jacek Chrobaczyński

Dwie klęski…, to z jednej strony  kontynuacja wcześniejszych badań, ogłoszonych drukiem w rozprawach: „Nie okrył się niesławą Naród polski”. Społeczne aspekty września 1939 roku, Kraków 2002 oraz Compiègne 1940. Klęska Francji w recepcji i postawach społeczeństwa polskiego, Kraków 2010, w części też i ich weryfikacja, z drugiej zaś pierwsza część tryptyku, z którego dwa tomy (Dramatyczny rok 1943. Postawy i zachowania społeczeństwa polskiego w rozstrzygającym roku II wojny światowej, Rzeszów-Kraków 2012 i Konteksty przełomu 1944-1945. Społeczeństwo wobec wojennych rozstrzygnięć. Postawy – Zachowania – Nastroje, Kraków 2015) już się ukazały. W Dwu klęskach…, Autor stara się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie: w jakiej kondycji społeczeństwo polskie okresu międzywojnia, z pamięcią, jeszcze, czasu i doświadczenia zaborów, przystępowało do wyzwania niebywałego – konfrontacji z brutalizmem niemieckiego i sowieckiego totalitaryzmu (faszyzmu/nazizmu oraz komunizmu/bolszewizmu). A także, jakie reakcje, postawy, zachowania, również strategie postępowania, spowodowała klęska wrześniowo-październikowa 1939 roku. Autor konsekwentnie, podobnie jak i we wcześniejszych badaniach, akcentuje dla tej klęski, postrzeganej w perspektywie społecznej (social history), medyczne pojęcie „wrześniowego syndromu”. Jego następstwa były wielorakie, wielopłaszczyznowe, dotknęły bowiem nie tylko państwa i społeczeństwa in gremio, ale każdej niemal osoby, rodzinę, środowiska. Wrześniowa klęska była też klęską reżimu sanacyjnego, stąd okres poklęskowy, to również polsko-polski spór, miejscami dramatyczny, miejscami zaś groteskowy, zawistny. Dopełnieniem tego „wrześniowego syndromu”, stała się klęska druga – katastrofa Francji wiosną 1940 roku – Francji, ważnej polskiej sojuszniczki. Francji, w niektórych środowiskach polskich wręcz mitu zwycięzcy w pierwszej wojnie światowej oraz mitu tuż powrześniowego i zarazem nadziei powszechnej – „Słoneczko wyżej, Sikorski bliżej". Autor, wnikliwie analizując postawy i zachowania, jednoznacznie definiuje problem i jego skalę: Polacy, zdecydowanie głębiej i bardziej dramatycznie, odebrali i przeżyli klęskę Francji niż sami Francuzi. Zdawali sobie bowiem doskonale sprawę, co zresztą nastąpiło, że wojna i okupacja potrwają znacznie dłużej niż początkowo i „poklęskowo” (powrześniowo) dość powszechnie sądzono. Jest jeszcze jeden aspekt, mocno artykułowany w tej pracy, szczególnie w perspektywie roku 1938 i katastrofy 1939. Autor trafnie bowiem zauważa, że od początku niemal, współczesnego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w polskiej i nie tylko narracji, tak politycznej, jak i historycznej czy ideowej pojawiły się i mocno utkwiły w powszechnej świadomości reminiscencje z okresu przed 1939 rokiem. Tytułem przykładu: „Anschlus Krymu”, a porozumienia mińskie definiowane są najczęściej jako „nowe Monachium” (nawiązanie do konferencji monachijskiej 1938), w skrajnej zaś reminiscencji pojawia się w mediach zbitka: Putin = Hitler. Autor uważa, że historyk powinien takie konteksty i odwołania zauważać. Powinna się też pojawiać tym samym i weryfikacja takiego, upraszczającego sposobu interpretacji zjawisk współczesnych, ze strony historyków. I zauważa w swej książce te konteksty, jednocześnie zdecydowanie zarazem opowiadając się po stronie fundamentalnej tezy metodologii historii, że historia (proces historyczny) się nie powtarza. Stąd wiele uwag i nawiązań, komentarzy w tej pracy związanych również z agresją rosyjską na Ukrainie. To pierwsze w polskiej literaturze stricte historycznej takie połączenie i akcentacja. Wzorem, co wielokrotnie podkreśla Autor, był tu dla niego nieoceniony Tony Judt, niedawno zmarły historyk światowego formatu i przede wszystkim jego znamienita praca Powojnie. Historia Europy od roku 1945, Poznań 2008. Jacek Chrobaczyński - historyk, profesor zwyczajny, kierownik Katedry Najnowszej Historii Polski w Instytucie Historii krakowskiego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej. Specjalizuje się w najnowszych dziejach Polski i powszechnych, historii Krakowa, biografistyce, socjo- i psychohistorii oraz antropologii historycznej. Autor kilkunastu książek i blisko dwustu publikacji pomniejszych. Współpracownik Państwowego Muzeum Auschwitz–Birkenau i Instytutu Pamięci Narodowej, współorganizator Kongresów: Polska – Rosja. Trudne sprawy. Trzy narracje: historia – literatura – film oraz Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.  

Dwie siostry i wiedźma

Agnieszka Budzicz-Marchlewska

Dawno, dawno temu, za górami, za lasami mieszkała zła wiedźma. Stop! To nie ta bajka! Współcześnie i bardzo blisko nas, w małym lesie niedaleko niewielkiej miejscowości żyje wiedźma. I uwierzcie, nie jest to wiedźma, o jakiej dotychczas słyszeliście. Aby pomóc dwóm siostrom odnaleźć ich zagubionego psa, przeprowadza je przez las pełen tajemniczych stworzeń. Tylko czy utopiec wskaże im właściwy trop? Czy błędniki sprowadzą je na błędny szlak? I dlaczego bożątko, opiekuńczy duszek zamieszkujący dom Patrycji i Dominiki, ukrywa obrożę Miłka? Wejdźcie do świata słowiańskich bóstw, które od wieków żyją obok nas. W końcu postanowiły się ujawnić Rewelacyjna powieść dla dzieci!

Dwie twarze Ioany

Katarzyna Archimowicz

Nowa powieść autorki bestsellerów: Miłość w Burzanach, W kolejce po życie oraz Nadwiślańskie serca! Słuchał jej z zapartym tchem i pojąć mu było trudno, że tak się mogły pleść ludzkie losy. Toż to opowieść na scenariusz filmowy. I ucieczka z okupowanego kraju, i ratunek na obczyźnie, pożar i śmierć w płomieniach, narzeczeństwo i zdrada, śmierć kochanki, wyobcowanie, odrzucenie, brak tożsamości Pewnego dnia życie Ioany znacząco zmienia swój bieg. Zdradzona, nieakceptowana, pogardliwie nazywana polską dziedziczką, opuszcza rodzinną wieś w Rumunii, by poszukać własnego miejsca na ziemi. Los prowadzi ją do Polski, kraju przodków, który nie przyjmuje jej jednak gościnnie. Bezdomna, bezrobotna i okradziona, wszelkimi siłami walczy o przetrwanie na emigracji. Czy uda jej się odbudować swoje życie? Ile uprzedzeń będzie musiała pokonać, by pośród obcych ludzi znaleźć przyjaźń, a może nawet miłość? I jak odpowie na najważniejsze życiowe pytanie czy jej dusza jest rumuńska, czy polska? Wspaniała powieść o życiowych zakrętach i rodzącym się uczuciu. Mądra, wzruszająca, miejscami zabawna, a przede wszystkim porywająca historia bohaterki, którą pokocha każda czytelniczka.

Dźwięk - głos - literatura. Przestrzenie intermedialności

praca zbiorowa

Na recenzowany tom składają się studia interdyscyplinarne sytuujące się na pograniczu literaturoznawstwa, antropologii, teorii muzyki, sound studies, kulturoznawstwa i medioznawstwa. Zagadnieniem centralnym książki jest głos w jego różnych aspektach - jako zjawisko zmysłowe, jako przejaw bezpośredniej obecności autora, jako fenomen fizjologiczny, jako narzędzie perswazji, jako pole eksperymentu, a nawet jako pejzaż dźwiękowy. Takie podejście przesuwa perspektywę badawczą z tradycyjnego zapisu (słów, dźwięków) ku performatywności, wydarzeniowości, konkretności i ulotności głosu. Autorki i autorzy zamieszczonych w książce artykułów nie dążą jednak do prostego przeciwstawienia głosu zapisowi, starają się natomiast wyartykułować bogate niuanse ich współzależności. Książka podejmuje temat aktualny i - biorąc pod uwagę rozwój mediów - przyszłościowy. Stanowi ważny przyczynek do dyskusji o paradygmatycznej zmianie kulturowej. Dr hab. Marcin Trzęsiok, prof. AM, Katedra Kompozycji i Teorii Muzyki, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach

Dźwięk i głos. Rezonans literatury

praca zbiorowa

Monografia jest kontynuacją czy też rozwinięciem wcześniejszego tomu zatytułowanego Dźwięk - głos - literatura. Przestrzenie intermedialności, który ukazał się w roku 2024 nakładem Wydawnictwa Universitas (...). Zbiór ten wpisuje się jednoznacznie w obszar badań kluczowych dla współczesnej humanistyki. W oczywisty sposób patronują całości Jean-Luc Nancy czy Roland Barthes, a także Jacques Derrida, Jacques Lacan i Pascal Quignard - chodzi oczywiście o refleksję tych myślicieli na temat głosu i słuchania - podstawowych kategorii, wokół których skomponowane zostały obydwa tomy. Jest to książka, która (...) wraz z poprzednią dostarcza polskiej komparatystyce współczesnej wielu doskonałych narzędzi i metod badania tekstów literackich w oparciu o narzędzia innych dyscyplin humanistycznych; szeroko otwiera horyzonty badawcze i pozwala odsłonić w dobrze znanych tekstach zaskakujące obszary znaczeniowe, które bez narzędzi komparatystycznych pozostawałyby ukryte czy po prostu niedostrzeżone. Obydwu tych książek nie da się pominąć w przyszłych badaniach nad głosem i dźwiękiem; są one nie tylko inspirujące, ale też podsuwają badaczom całą bogatą sieć pojęciową (rozwinięcia takich pojęć, jak "audiolektura", "muzyczność", "skryptoralność", "widmo głosu", "tekst intermedialny") i narzędziową, z której wielu będzie w przyszłości korzystać. Będą to książki podstawowe dla wszystkich komparatystów (i nie tylko), którzy zechcą zajmować się podobnymi problemami badawczymi. Prof. dr hab. Adam Dziadek Instytut Literaturoznawstwa Uniwersytet Śląski w Katowicach