Ostatni akt łaski

Adelheid Duvanel

Adelheid Duvanel jest mistrzynią krótkiej formy. Radykalna, poetycka siła jej języka czyni ją jednym z najważniejszych głosów europejskiej literatury XX wieku. Jej opowiadania są ponure, sarkastyczne, a jednocześnie melancholijne; to portrety ludzi zranionych i wykluczonych, naznaczonych jakąś skazą, cierpieniem, lękiem, którzy jednak zawsze zachowują godność, obstając przy swoim szaleństwie. Duvanel pisze lakonicznym, zwięzłym stylem, językiem precyzyjnym, esencjonalnym, zabarwionym dyskretnym komizmem, który przeobraża się czasem w surrealistyczną groteskę. Krytyka stara się znaleźć podobieństwa z twórczością Franza Kafki czy Roberta Walsera, jednak proza Duvanel jest wyjątkowa, odrębna, inna. Duvanel zmarła w 1996 roku, w lipcu, w podobnych okolicznościach co Walser. Jej ciało odnalazł jeździec w lasach położonych na południe od Bazylei. Był to przerażająco chłodny lipiec, a przyczyną śmierci była hipotermia. Duvanel przedawkowała leki nasenne, nie jest jednak jasne, czy chciała popełnić samobójstwo.

Parking

Bryan Washington

Jedna z 10 najlepszych książek roku New York Timesa! W mieście Houston - różnorodnym amerykańskim mikrokosmosie - syn czarnej matki i latynoskiego ojca dorasta pośród rozpadających się domów z wiecznie zapchaną kanalizacją. Pracuje w taniej rodzinnej restauracji, znosząc ciosy brata. Tęskni za starszą siostrą, która całymi dniami włóczy się po mieście, i która nie może go uratować. Z klimatyzatora cieknie woda, zdezelowany telewizor brzęczy. Matka patrzy na niego, jakby był przezroczysty. Wokół wszyscy borykają się z codziennością, żyją na marginesie. Odczuwają skutki huraganu, który spustoszył miasto, nie mają kasy. Dziewczyna z Jamajki wikła się w romans z białym chłopakiem, za co zostaje napiętnowana - jej facet planuje zemstę. Sex workerzy i sex workerki próbują przetrwać uwięzieni pomiędzy transakcją a czułością. Pewien diler rozpacza, że jego syn, który jakiś czas temu dostał się na studia, jest bezdomny. Świat teksańskiego miasta wibruje podejrzaną energią i nieskończoną tęsknotą ludzi nieustannie poszukujących prawdziwego domu. Ta książka od razu stała się klasykiem literatury o Teksasie, ale jest też czymś więcej - to pełna rzadko spotykanej empatii, zachwycająca artystyczna proza od młodego autora z ogromnym talentem. Jeden z najlepszych debiutów ostatnich lat. NPR Głęboki literacki namysł nad prawdziwą naturą międzyludzkich granic. The New York Times Book Review Fascynujący zbiór powiązanych ze sobą opowiadań o życiu amerykańskich prekariuszy. The Guardian

Przysłona

JADWIGA MALINA

Jeszcze nie dzieje się nic złego. Trwa zima. Emilia chce jak najszybciej wyjechać. Wrócić do Francji, gdzie pracuje, jako opiekunka osób starszych. Jak sama mówi, lepsze to, niż robota przy taśmie. Byle dalej od domu, starych mebli, świętych obrazów, zrzędzenia babki. Dwa miesiące czekała na telefon, i wreszcie jest. Nowe mieszkanie. Nowi ludzie. Nowa podopieczna. Wydaje się, że ma fart, a może nawet szczęście, jednak wkrótce wszystko się zmienia. Podczas Wielkanocy, za sprawą pewnego zdjęcia, wydarza się coś dziwnego. Odtąd nic nie będzie już takie samo. Ani dom. Ani babka. Ani staruszka, którą się opiekuje. Kto jest kim? Kto mówi prawdę? Kto udaje, kogoś innego? Tylko Emilia może rozwikłać tę zagadkę. Pytanie tylko czy zdoła? Czy potrafi wyobrazić sobie mroźną noc? Dziewczynkę, która nagle znika. A może nie musi sobie niczego wyobrażać? Może prawda jest zupełnie inna. "Przysłona" jest opowieścią o kobietach, którym wielka historia odbiera wszystko.

Koncertina

Andrzej Muszyński

Kiedy możemy powiedzieć, że spotkaliśmy kogoś naprawdę? Koncertina to piękny, literacki reportaż o przekraczaniu granic. Tych, które wyznaczyliśmy stalową barierą, oraz tych, które nie pozwalają nam zrozumieć innych. Andrzej Muszyński, nagradzany reporter i pisarz, udaje się na polsko-białoruską granicę. W jednym z ośrodków poznaje Sarwat, Syryjkę, która uciekła przed wojną. Gdy kobieta zaczyna opowiadać swą dramatyczną historię, zadzierzga się między nimi wieź, tym mocniejsza, że autor, doświadczony podróżnik, od lat próbuje dostać się do kraju, z którego Sarwat uciekła. Tyle że ktoś wysoko postawiony z jakiegoś powodu nie chce, by odwiedził Syrię. To przedziwne splątanie poszerza perspektywę, jaką wyznacza tradycyjna relacja przybysza i gospodarza. Dwa światy, polski i arabski, wchodzą ze sobą w konstelację - dzięki rozmowie i wzajemnemu odkrywaniu. Przyjaźń zrodzona w świecie pełnym tułaczego cierpienia stanowi wzruszający akt sprzeciwu wobec barbarzyństwa, którego ludzie dopuszczają w przygranicznym lesie - i wszędzie tam, gdzie "obcych" traktuje się jak zagrożenie.

West Farragut Avenue

Agnieszka Jelonek

Lata dziewięćdziesiąte. Para dzieciaków wyjeżdża do Stanów, żeby zarobić trochę pieniędzy. Może to będzie prawdziwy amerykański sen? Najpierw jest szczęście, miłość, wielka podróż, muzyka. Dwoje ludzi, którzy odnaleźli się przez przypadek i prawdziwe zakochanie, już na zawsze. Ameryka sprzyja miłości, nawet jeśli trudno o kasę, a skóra na dłoniach pęka od pracy. A jednak między bohaterami coś się wydarza. Pojawia się rysa. Narratorka wraca do Polski, a Drobny zostaje za oceanem. To rozstanie ma być tylko na chwilę, ale pewnego listopadowego dnia przychodzi wiadomość, po której czas zmienia się na bezpowrotnie zimowy. I jakoś będzie trzeba z tym żyć. Tylko czy to jest w ogóle możliwe? Po dwudziestu dwóch latach bohaterka wraca na West Farragut, by odnaleźć ślady Drobnego, które przecież mogą być wszędzie. Agnieszka Jelonek napisała książkę tren, książkę miłość, książkę skórę pachnącą dotykiem, słońcem, potem, koleją żelazną i seksem, książkę żałobę, książkę umysł, książkę białą kartę, książkę powidok, książkę światło. To wielka piękna powieść o niewyczerpanej radości życia, nieprzeżytej do końca miłości. I o przeżywaniu śmierci. Powieść tak napisana, że kocha się, umiera i żyje razem z bohaterami. Po wielokroć. Barbara Sadurska

Kiedy to wszystko się skończy, będziemy innymi ludźmi

Adrianna Alksnin

Kraków, czerwiec 2021. Poznajemy dwie zaprzyjaźnione pary trzydziestolatków, humanistów o artystycznych ambicjach: Julię i Szymona oraz Karola i Zuzę. Po blisko szesnastu miesiącach lockdownu pandemia zaczyna odpuszczać, a życie powoli wraca do normy. Do głosu zaczynają dochodzić spychane na margines pragnienia, które zmuszają bohaterów i bohaterki do ponownego przemyślenia swoich biografii. Julia pragnie romansu, o którym będzie mogła pisać wiersze. Szymon żąda akceptacji. Zuza marzy o tym, by mieć Karola na własność. Karol chce blichtru i sławy - uważa, że zasługuje na sukces. Zmiana jednak nie przychodzi. Wszyscy borykają się z brakiem pieniędzy, wypaleniem i poczuciem, że utknęli w życiu, którego dla siebie nie planowali. W niesatysfakcjonujących związkach. W pracy, która nie daje im ani radości, ani godnych zarobków. To opowieść o bankructwie marzeń, o chęci zmiany i przewartościowaniu związków. O konfrontacji z codziennością. O wielkim pragnieniu miłości.

Banitka

Anna North

W dniu ślubu Ada czuje się całkiem szczęśliwa. Na swój sposób kocha swojego nieśmiałego poczciwego narzeczonego o szerokich ramionach. Chce zostać położną, jak jej matka i przysłużyć się społeczności. Czas mija, lecz Ada mimo starań nie zachodzi w ciążę. Po upływie pierwszego roku małżeństwa dziewczyna pojmuje, że znalazła się w niebezpieczeństwie. Nie może pozostać w mieście, w którym bezdzietne kobiety oskarża się o czary i wiesza na szubie­nicy. Musi zostawić wszystko za sobą i uciec. Tak oto w 1894 roku, mając ledwie osiemnaście lat, dołącza do bandy z Hole-in-the-Wall. Porywająca proza North to fantastyczna filmowa przygoda. „Washington Post” Anna North wywraca do góry nogami typową historię rodem z Dzikiego Zachodu. I daje nam nadzwyczajną bohaterkę, o której nie sposób zapomnieć. Jenny Zhang Fanki Margaret Atwood i Cormaca McCarthy'ego nareszcie dostają western, na jaki zasługują. Alexis Cole Wirtuozerska! „New Yorker”

Gdzie zgłosić dzikie zwierzę

Katarzyna Michalczak

W jednym błysku łączą się wszystkie kropki. "Mam ADHD!". I co dalej? Uchwycić zwierzątko swojego umysłu i przyjrzeć mu się ze wszystkich stron. W jakie miejsca trafiają emocje? Co dają relacje? Czego nigdy nie dadzą? Jakimi drogami biega zainteresowanie i jak je złapać? Co jest w ADHD trudne i jak można przed tym uciec? I, najważniejsze, najbardziej ostateczne, a przez to zatrważające: czy da się? Zrobiłam sobie tą książką przemianę bohaterki na żywca.

Przerzut

PHIL KLAY

Phil Klay przenosi czytelników na fronty wojen w Iraku i Afganistanie. W sam środek nieopisanego chaosu, któremu żołnierze piechoty próbują nadać sens, opowiadając o tym, w czym uczestniczyli. O bezradności, zwierzęcym strachu i brutalności. O woli przetrwania, głupocie i śmierci. O walce i o tym, co po niej. O żołnierzu, który strzelał do psów, by nie jadły zwłok, a potem od nowa uczył się żyć na amerykańskim przedmieściu. O innym, który desperacko szukał usprawiedliwienia dla popełnionej przez przyjaciela zbrodni. O kapelanie, którego pobożne nauki skonfrontowane zostały z postawą okrutnego oficera. O pechowcu, którego zadanie polegało na zbieraniu szczątków amerykańskich żołnierzy, i o chłopaku, któremu nakazano nauczyć Irakijczyków... gry w baseball. Przerzut jest rozdzierający serce, zabawny i smutny zarazem. To najlepsza rzecz, jaką do tej pory napisano o tym, co ta wojna uczyniła z ludzkimi duszami. Dexter Filkins, "The New York Times Book Review" Wolna od nonsensów relacja z pola walki. "Kirkus Reviews" Najlepsza proza o współczesnych wojnach Ameryki. Książka Klaya demaskuje wszystkie złudzenia powstające, gdy spotykają się żołnierze i ci, w imieniu których rzekomo walczyli .George Packer, "The New Yorker"

Strużki

Maria Halber

To się może zacząć od tego, że masz mało lat, ale jednocześnie na tyle dużo, żeby wiedzieć, że nie pasujesz. Nowa miejscowość, nowa szkoła - wszystko uwiera, wszystko szepce o tym, że nie jesteś stąd. Aż zjawia się ona. Pierwsza, prawdziwa przyjaciółka, barwna i głośna. Taka, która powie, co i jak, i z której pomocą wreszcie uda się zrzucić z siebie tę bezkształtną, dziecięcą wylinkę, rozwinąć skrzydła. Świat jednak nie stoi w miejscu i szybko okazuje się mieć na was zupełnie inne plany. Niedotrzymane obietnice i marzenia, z których nic nie wyszło: kolejne zderzenie z rzeczywistością sprawia, że pękają szwy i rwą się nawet najsilniejsze więzi. I znów wraca uwieranie, znów trzeba siebie wymyślać, dopasowywać, rozpisywać na nowo. To może się tak zacząć, choć nie musi. Ale jednak trwa i trwa, jakoś nie chce się skończyć. I być może wcale nie jest to aż taka zła wiadomość. Gdzie są nasze Kingi z dzieciństwa? Przyjaciółki, bliźniacze siostry w dojrzewaniu? Takie do kochania i nienawidzenia, uczące, czym jest miłość i nienawiść aż do kości? Maria Halber opowiada o dziewczyńskich związkach, dzięki którym wchodzimy w życie bez większych blizn. Niby powolna, duszna opowieść, ale napięcie czuć od pierwszego zdania. Co tak naprawdę dzieje się między słowami? Sylwia Chutnik

Zła feministka

Roxane Gay

Te eseje są zabawne, wnikliwe i ostre jak brzytwa. Gay opowiada o swojej drodze do feminizmu, który nie wyklucza. Opowiada, w jaki sposób kultura, którą konsumujemy wpływa na to, kim jesteśmy. Zastanawia się, czym jest wybitna twórczość i jakie kryteria o tym decydują, przygląda się zarówno serialowi Dziewczyny, jak i fenomenowi Pięćdziesięciu twarzy Greya. Pyta, dlaczego feminizm przez duże F tak często porzuca kobiety o innym kolorze skóry niż biały, kobiety queer, kobiety trans… Jej teksty są polityczne i osobiste zarazem. Nie wszyscy są na nie gotowi. Oto głos Roxane! Roxane Gay to Twoja najlepsza przyjaciółka i najostrzejsza krytyczka. Jest prowokująca, zabawna, wkurzająca; a przede wszystkim warta czytania. „Time Magazine” Poruszające i ważkie teksty. Dla osób zainteresowanych krytyką kultury jest to pozycja obowiązkowa. „Newsweek” Zadziorne, mądre eseje o płci, seksualności i rasizmie. „Entertainment Weekly”

Cukry

Dorota Kotas

To jest książka o kimś innym. Można się z niej dowiedzieć, jak jest w środku czyjejś głowy i czy to miłe miejsce, czy raczej ponura nora. Jest też o tym, czy zaćmienie słońca może trwać przez całe życie i gdzie znikają wszystkie papużki faliste. Jak wyglądał Jezus zanim został gwiazdą, czy lepiej jest mieszkać w igloo niż w rodzinnym domu, i co zostaje po nocnym pożarze. Bohaterka jest dziewczyną i dostała diagnozę: zespół Aspergera. Ale co to właściwie oznacza? Cukry – z uwagi na podobieństwo doświadczeń między mną a autorką – mogę traktować nieobiektywnie. Podobnie jak Dorota jestem osobą nieneurotypową i jedyne, o czym marzę w kontekście tej książki, to to, by przeczytali ją wszyscy, którzy chcą zrozumieć inność. Natalia Fiedorczuk

Twoja kaczka jest moją kaczką

Deborah Eisenberg

Czasem przezabawne, czasem czarujące i zachwycające, czasem uroczyste i tajemnicze, opowieści Eisenberg oswajają nas z najtrudniejszymi prawdami o nas samych. To książka o naszych udrękach, szaleństwach, miłościach i o tych momentach, w których zdajemy sobie sprawę, że naprawdę jest już za późno. Poznajemy bohaterów, których nieustannie nawiedza przeszłość, i którzy obawiają się nieuchronnej przyszłości: dziewczynę, która trafia pod opiekę psychiatrów z powodu trudnych do wyjaśnienia krótkotrwałych omdleń; grupę hollywoodzkich aktorów rozdrażnionych publikacją o ich przeszłości czy malarkę, która przyjmuje zaproszenie do domu nad oceanem, gdzie miast pięknych krajobrazów ujrzy zwiastuny katastrofy. Każda linijka prozy Eisenberg przypomina nam o jej cnotach, o poczuciu humoru, szalonej inteligencji, wielkim sercu i wspaniałym, na wskroś ludzkim, dociekliwym głosie. Skoro nasza kultura zrodziła tak wspaniałą pisarkę, to chyba musi być w nas coś pięknego. George Saunders Eisenberg jest cudowna… Dziękuję niebiosom, że w coraz bardziej niebezpiecznym świecie zjawiła się pisarka tak inteligentna, zabawna – twórczyni o olśniewającym duchu i druzgocąco osobna. „New York Times Book Review” Doskonała i pociągająca książka. Eisenberg jest zabawna, ponura, zgryźliwa i mądra, ale zawsze subtelna, oddana służbie światom, które rozciągają się daleko poza stronami jej książek. Wirtuozerska w oddawaniu migotliwych gestów, za pomocą których ludzie jednocześnie się ukrywają i odsłaniają. Niekwestionowana mistrzyni krótkiej formy. „Publishers Weekly”

Głód. Pamiętnik (mojego) ciała

Roxane Gay

To nie jest książka o odchudzaniu. Ani poradnik o zdrowym stylu życia. Ani też pocieszająca proza o „odnalezieniu siebie”. To bezwzględnie szczera historia zmagań z otyłością i napiętnowaniem. Pamiętnik o traumie. O prześladowaniu i bolesnym odzyskiwaniu własnego ciała. I o wielkim tryumfie. Olśniewająca […], zdyscyplinowana intelektualnie i głęboko poruszająca. „The New York Times Book Review” Surowa, mocna proza Gay wyznacza kierunki. Autorka mierzy się z całymi dekadami wstydu i nienawiści w stosunku do siebie, odzyskując własne ciało, którego nigdy nie powinna była utracić. „Entertainment Weekly” Roxane Gay, niezniszczalna, niesforna, nieskrępowana, żyj swoim życiem. Wszyscy jesteśmy lepsi, gdy robisz to w ten sam zaciekle uczciwy sposób, w jaki napisałaś tę książkę. „The Los Angeles Times”

Małe preludia

Helen Garner

Kiedy mówię, że Małe preludia Helen Garner - po raz pierwszy opublikowane w Australii w 1984 roku i ponownie wydane teraz przez wydawnictwo Text - to prawdziwy klejnot, nie mam na myśli tylko banalnych pochwał, choć to książka piękna, lapidarna i rzadka; chodzi mi również o to, że Garner uchwyciła naprzemienną przejrzystość i nieprzejrzystość innych. Oto fabuła: kochający się małżonkowie, Athena i Dexter, których łączy nie tyle jakaś szczególna namiętność, co opieka nad dziećmi (w tym Billym, chłopcem z głęboką niepełnosprawnością), przeżywają kryzys, gdy w ich życie ponownie wkracza Elizabeth, niegdysiejsza przyjaciółka i dziewczyna Dextera... Ben Lerner Są cztery doskonałe krótkie powieści, które napisano w języku angielskim. Podaję w kolejności chronologicznej: "Dobry żołnierz" Forda Madoxa Forda, "Wielki Gatsby" Francisa Scotta Fitzgeralda, "Słońce też wschodzi" Ernesta Hemingwaya oraz "Małe preludia" Helen Garner. Don Anderson, The National Times Opowieści Garner przypominają pocztówki: ukazują starannie dobrane obrazy, które jednak, z jakiejś przyczyny, więcej mówią o nieprzyjemnej stronie rzeczywistości, która została ukryta [...]. Sceny mijają jakbyśmy oglądali je z pociągu. Chwilowe, dalekie i kuszące swym pięknem. The New York Times

Swobodne wpadanie

Katarzyna Pochmara-Balcer

Barwny, nietuzinkowy mężczyzna składa nieoczekiwaną wizytę w domu córki, wprowadzając w jej poukładane życie chaos i trudną do uniesienia tajemnicę. Choć dawniej nie poświęcał rodzinie czasu, wymaga zaangażowania i pomocy, a jednocześnie nie chce powiedzieć, co mu się przydarzyło. Jest niespokojny, znika na całe dnie, a gdy wraca, nerwowo spogląda na ekran telefonu. Córka zaczyna podejrzewać najgorsze. Niewielkie mieszkanie na ósmym piętrze staje się areną, na której ścierają się siły dwóch pokoleń, światopoglądów i moralności. Podczas dziewięciu miesięcy przymusowej koegzystencji gość zmienia się w więźnia, a status ofiary, jaki córka tak chętnie sobie przypisuje, okazuje się coraz bardziej problematyczny. Duszna, gęsta atmosfera, ciasnota niewielkiego mieszkania i tajemnica, którą ojciec przywiózł ze sobą jak puszkę Pandory, na zawsze zmieniają oblicze rodzinnych relacji.