Reciprocities: Essays in Honour of Professor Tadeusz Rachwał

red. Sławomir Masłoń, red. Agnieszka Pantuchowicz

Kompozycja Księgi Pamiątkowej ku czci Profesora Tadeusza Rachwała odzwierciedla zarówno historyczną chronologię tekstów omawianych przez Autorów tekstów wchodzących w jej skład, wielość i różnorodność tematów, metodologii, dziedzin i kierunków badawczych zaprezentowanych w tych esejach, jak i – charakteryzującą prace Profesora – oscylację pomiędzy historycznie osadzoną konkretnością a uniwersalistyczną refleksją; pomiędzy lokalnością a globalnością; immanencją materialności i tym, co ponadzmysłowe w przestrzeni, w której literatura, kultura i polityka przenikają się wzajemnie. Teksty zawarte w Księdze Pamiątkowej zdają sprawę z aktualnego stanu badań prowadzonych w kręgach naukowych, zainspirowanych osiągnięciami Profesora w dziedzinie historii i filozofii literatury brytyjskiej i literatury anglojęzycznej oraz w obszarze, który można określić mianem antropologii literatury i studiów kulturowych. Niniejszy tom demonstruje przekrój problematyki współcześnie rozważanej w tych dziedzinach.

Renesans

Anna Maria Lepacka

Prezentowana książka zabierze Czytelnika w podróż w czasie do epoki renesansu. Zajmująca narracja, a także bogaty zbiór ilustracji przybliżą ogromne bogactwo kulturowe tego czasu. To opowieść o sztuce, a także tworzących ją ludziach i czasie niewątpliwie ciekawym historycznie.

Styl późny w muzyce, literaturze i kulturze. T. 3

red. Eugeniusz Knapik, Agnieszka Woźniakowska, Wojciech Stępień, Jarosław Szurman

Dwa kolejne tomy, trzeci i czwarty, Stylu późnego w muzyce, literaturze i kulturze są zapisem wykładów wygłoszonych na konferencji zorganizowanej w 2014 roku przez Akademię Muzyczną w Katowicach i Uniwersytet Śląski. Było to już trzecie spotkanie z cyklu „styl późny”, które zgromadziło muzykologów, teoretyków muzyki, literaturoznawców, historyków sztuki, kulturoznawców i filozofów. Problematyka obydwu publikacji dowodzi, że zjawiska „późności” i „schyłkowości” wciąż budzą wiele kontrowersji, nie poddają się jednoznacznym klasyfikacjom i opisom. W tomie trzecim pomieszczono artykuły dotyczące zagadnień stylu późnego w kulturze europejskiej począwszy od XVIII wieku. Wśród poruszonych tematów, widzianych przez autorów poprzez pryzmat stylu późnego i „późności”, znalazły się: polskie poetyki oświeceniowe Golańskiego, Dmochowskiego oraz Krasickiego, styl empire w kontekście całej epoki oraz myśli Hegla, Klavierstücke op. 118 Brahmsa jako cykl, muzyka szkoły burgundzkiej XV wieku a twórczość francuskich kompozytorów końca XIX wieku, Trio fortepianowego d-moll op. 120 Gabriela Fauré na tle jego dzieł kameralnych,  IV Symfonia op. 58 i poemat na organy solo In paradisum op. 61 Nowowiejskiego, indywidualizm stylistyki Rachmaninowa, twórczość Mahlera,  „schyłkowość” w powieściach Wilde’a, Joyce’a i O’Briena, dzieła poetyckie Lawrence’a w perspektywie estetyki egzystencji i książki Saida On Late Style, retoryka dynamicznej statyczności jako nowy paradygmat filozoficzny i kulturowy.

Sieci wsparcia społecznego jako przejaw integracji i dezintegracji społecznej

Jolanta Grotowska-Leder

 Przegląd badań wskazuje, że problematyka wsparcia społecznego funkcjonuje w znacznym rozproszeniu, podczas gdy znaczenie problemów pomagania, wspierania innych dla rozumienia i kształtowania współczesnej rzeczywistości społecznej rodzi potrzebę gromadzenia, porządkowania i integracji dorobku naukowego w tym zakresie. Temu celowi przyświecał pomysł przygotowania opracowania poświęconego współczesnym studiom nad wsparciem społecznym, którego materialnym dowodem jest oddana Czytelnikowi do rąk niniejsza książka. Publikacja jest monografią współczesnych socjologicznych badań nad wsparciem społecznym. Tom obejmuje łącznie 14 opracowań, które są prezentacją wyników studiów empirycznych. Książka składa się z dwóch zakresowo różniących się części. Część pierwsza zawiera trzy artykuły podejmujące problemy teoretyczne wsparcia społecznego. Druga część opracowania jest prezentacją wielowątkowych studiów, których empiryczną podstawą są wyniki badań terenowych nad wsparciem społecznym dostępnym, kierowanym do różnych grup i zbiorowości społecznych, zrealizowanych z zastosowaniem ilościowych oraz jakościowych metod zbierania i opracowywania danych. Opracowanie ma walory poznawcze i aplikacyjne. Nie tylko dostarcza uporządkowanej wiedzy o ważnym obszarze życia społecznego, ale przedstawione rezultaty analiz powinny stać się przedmiotem zainteresowania praktyków, reformatorów życia społecznego.

Literatura polska obu Ameryk. Studia i szkice. Seria druga

red. Bożena Szałasta-Rogowska

Druga seria Literatury polskiej obu Ameryk nie ma być tylko dopełnieniem czy kontynuacją serii pierwszej. W książce tej, zawierającej prawie trzydzieści artykułów, podjęto oczywiście po raz kolejny szereg problemów dotyczących polskiej twórczości literackiej powstającej na obu amerykańskich kontynentach, jednakże są to najczęściej tematy dość świeże w polskim literaturoznawstwie (na przykład losy potomków polskich emigrantów do Ameryki, amerykańskie wizje pisarzy krajowych czy „świat nieprzedstawiony” w polskiej literaturze emigracyjnej).

Kwiatowe dekoracje

Hubert Lamański

Kwiatowe dekoracje to poradnik florystyczny dla osób, które w domowym zaciszu chciałyby samodzielnie przygotować interesujące dekoracje, zdobiące mieszanie i będące doskonałym pomysłem na prezent. Czytelnik dowie się, jak krok po kroku przygotować wybraną dekorację, a pomogą mu w tym instruktażowe fotografie oraz cenne wskazówki.

Podręcznik antystresowy na każdą sytuację Zbiór najskuteczniejszych porad i ćwiczeń umysłowych na codzienny stres

Imke Rotger

Jeśli padasz ofiarą stresu, pierwszą rzeczą, którą trzeba zrobić, jest pozbycie się go najszybciej, jak to tylko możliwe. Dzięki naszym wskazówkom, z których możesz natychmiast skorzystać, ćwiczeniom oddechowym i umysłowym będziesz w stanie poradzić sobie z nim w zaledwie kilka minut!

Vade Nobiscum, tom XX/2019. Studia z historii politycznej i wojskowej

Piotr Budzyński, Maciej Dawczyk, Krzysztof Gryglewski, Michał Owczarek, ...

Tom XX – Studia z historii politycznej i wojskowej – z serii Vade Nobiscum stanowi pokłosie XXVI Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów, który odbył się w Łodzi w dniach 17–21 kwietnia 2018 roku. Miejsce tej publikacji w historii serii redagowanej przez członków Studenckiego Koła Naukowego Historyków UŁ jest szczególne, ponieważ pierwszy jej tom powstał jako rezultat XV Ogólnopolskiego Zjazdu Historyków Studentów z 2007 roku, który również odbył się w Łodzi. Dzieje Zjazdów i Vade Nobiscum po latach zatoczyły zatem koło. Tom XX zawiera szesnaście artykułów autorstwa uczestników Zjazdu. Dotyczą one szeroko rozumianej historii politycznej i wojskowej od wczesnego średniowiecza po XX wiek, m.in. zagadnień z zakresu dyplomacji, polityki matrymonialnej czy działań wojennych.

Farsy i moralitety Octave'a Mirbeau. Francuski teatr anarchistyczny

Tomasz Kaczmarek

Oktawiusz Mirbeau jest autorem sześciu jednoaktówek, które swoim nowatorstwem antycypują teatr Harolda Pintera, Eugène’a Ionesco i Bertolda Brechta. Stare małżeństwa (Vieux ménages) ukazują piekło małżeńskie, poddając ostrej krytyce zafałszowany mieszczański świat. Kochankowie (Les Amants) są groteskową demistyfikacją pseudoromantycznej miłości. Autor drwi z napuszonego języka, za którym kryje się egzystencjalna pustka. Skrupuły (Scrupules), Epidemia (L’Épidémie) oraz Portfel (Le Portefeuille) należą do sztuk politycznie zaangażowanych i wpisują się w nurt teatru społecznego buntu, zapoczątkowany u schyłku XIX wieku. Epidemia jest protoekspresjonistyczną groteską, która ukazuje bezdusznych mieszczuchów dbających jedynie o własne interesy i brzuchy. Portfel i Skrupuły ośmieszają absurdalne prawo: w pierwszej z tych fars uczciwy kloszard, który znalazł pokaźną sumę pieniędzy, zostaje uwięziony z powodu braku zameldowania, w drugiej zaś ujawnia autor przestępczy charakter ustroju, w którym kradzież jest podstawową cnotą. W Wywiadzie (Interview) Mirbeau bezlitośnie atakuje prasę brukową, żywiącą się prymitywnymi tematami. Przekaz pisarza francuskiego i dzisiaj może nie tylko śmieszyć, ale też zmuszać do refleksji, zarówno nad rolą twórcy we współczesnym świecie, jak i nadwerężoną kondycją współczesnego człowieka, który wydaje się borykać ze swym losem od zarania dziejów ludzkości. Mimo że tworzył dość dawno temu, może być i dzisiaj ponadczasowy i niezwykle inspirujący. 

Zgliszcza. Opowieści pojałtańskie

Piotr Zaremba

Akcja powieści dzieje się w latach 1945-1956. Opowiada o próbie uprawiania polityki na cmentarzu, jakim stała się powojenna Polska. Polityki zmierzającej do powstrzymania rozrostu hydry, jaką był komunizm. Wydarzenia obserwujemy z perspektywy Stanisława Mikołajczyka, który podjął ryzykowny eksperyment, próbując ograć komunistów metodami parlamentarnymi, ale też z perspektywy żołnierzy wyklętych czy zwykłych ludzi imających się rozmaitych metod i dróg, aby uczynić nasz kraj normalnym i wolnym. Większość bohaterów to postaci autentyczne, obok nich pojawiają się postaci fikcyjne, które jednak często też miały swoje historyczne pierwowzory. Poza Stanisławem Mikołajczykiem, Stefanem Korbońskim czy Zygmuntem Żuławskim, partyzanckim dowódcą Orlikiem (Marianem Bernaciakiem) czy Kazimierzem Pużakiem jako wyraziści uczestnicy zdarzeń występują nasi opresorzy: Władysław Gomułka, Bolesław Bierut, Jakub Berman, Stanisław Radkiewicz, Luna Brystygierowa, oraz osoby uwikłane w rodzący się nowy system, na czele z Józefem Cyrankiewiczem i prof. Stanisławem Grabskim. Akcja rozgrywa się w wielu miejscach Polski od Warszawy poprzez lasy wokół miasteczka Ryki na pograniczu Mazowsza i Lubelszczyzny aż po Poznań i Dolny Śląsk. Ta książka to także zarysowana wyrazistymi kreskami panorama ówczesnego społeczeństwa z jego nieprostymi dylematami i wyborami. I hołd złożony Polakom upadającym, cofającym się, ponoszącym klęski, ale usiłującym zachować w strasznych czasach swobodę decyzji i człowieczeństwo.

Spotkania z gatunkami filmowymi. Horror

Renata Nolbrzak, Agnieszka Barczyk, Bogumiła Fiołek-Lubczyńska

Horror lub inaczej film grozy zakłada taką konstrukcję dramaturgiczną, której zadaniem jest stopniowe wprowadzanie widza w stan lęku, który narasta. Film grozy posiada wiele odmian, co świadczy o jego popularności w historii, jak również o niegasnącym zainteresowaniu widzów i filmoznawców tym gatunkiem. Z tej różnorodności wybieramy jeden film, ponieważ jest to swoisty fenomen: „Gabinet doktora Caligari” (1919) Roberto Wiene’a. Atmosfera Republiki Weimarskiej stanowi tło, z którego wyrasta ekspresjonizm filmowy oraz rozwija się jako kierunek myślowy i prąd artystyczny. Kazimir Edschmid uważa, że ekspresjonista „przestaje widzieć”, ekspresjonista po prostu ma wizję. Gabinet doktora Caligari odzwierciedla stan duchowy całego społeczeństwa i jest odczuwalny jako zagrożenie, depresja, bunt. Dlatego historia tu opowiedziana nie jest prosta, nie da się jej ocenić jednoznacznie, nawet w wymiarze jednostkowym. Powstało w ten sposób dzieło bogate w liczne odniesienia. Ciężar gatunkowy poruszonych tutaj problemów znacznie wykracza poza zakres przedstawionych tu rozważań i może stanowić ciekawe źródło inspiracji do dalszych badań. Książka stanowi cenny wkład w badania poświęcone kinu grozy oraz poszerzenie dotychczasowej wiedzy na ten temat.  

Mroczny świt

Klaudiusz Szymańczak

SCHOWALI SIĘ TAM, GDZIE NIKT NIE SZUKA MROCZNY ŚWIT OBNAŻY TO, CO POZOSTAJE W UKRYCIU ŚWIATŁO I MROK. TO OD CIEBIE ZALEŻY, NA CZYM SKUPISZ UWAGĘ. MASZ NIECAŁĄ MINUTĘ, BY PODJĄĆ DECYZJĘ Stany Zjednoczone. W luksusowym apartamencie na Manhattanie zostaje znalezione ciało prokuratora. Ślad po nakłuciu, nacięcie na czole, lalki starannie ułożone na fotelu i muzyka klasyczna w tle oto niecodzienne okoliczności jego śmierci. Dochodzenie prowadzą John Slade, agent FBI o polskich korzeniach, oraz Karen Lee, mająca bacznie obserwować swojego partnera. Wkrótce sprawy zaczynają się komplikować, giną kolejni pracownicy federalni, a śledczy dostrzegają, że każdemu z morderstw towarzyszy zagadkowy szczegół związany z Polską. Tylko co łączy zabójstwa, muzykę Krzysztofa Pendereckiego, swastykę i Nóż w wodzie Romana Polańskiego? Polska. Nadkomisarz Robert Laurentowicz prowadzi sprawę siatki przestępczej odpowiedzialnej za nagrywanie i rozprowadzanie brutalnej pornografii dziecięcej. Tropy prowadzą do Gdańska, gdzie w domu dla księży emerytów mieszka były proboszcz, w przeszłości związany z Solidarnością. Duchowny, posądzony niegdyś o molestowanie dziewczynki, nigdy nie został skazany, zaś jego oskarżyciel musiał wyjechać z kraju. Laurentowicz zaczyna jednak coraz wyraźniej dostrzegać, że trwające śledztwo może przybrać bardzo nieoczekiwany zwrot. Równie zaskakujący jak nagłe zniknięcie Sladea, który wydaje się być kluczem do powiązania tych obydwu spraw Polska i USA. Policja i FBI. Zagadkowe morderstwa w kolejnych stanach, tajemnice z czasów PRL-u i międzynarodowa siatka pedofili, którzy schowali się tam, gdzie nikt nie szuka. Czy mroczny świt obnaży to, co od lat pozostaje w ukryciu? Piotr Bratkowski, Newsweek: Co łączy morderstwo na Manhattanie z filmami porno, kręconymi w starej gazowni na warszawskiej Woli? Klaudiusz Szymańczak w Mrocznym świcie płynnie łączy odległe od siebie światy. Jego bohaterowie są wyraziści i zupełnie niestereotypowi, a wszystko to jest świetnie napisane. Lektura warta zarwanej nocy. Vincent V. Severski: To jedna z tych książek, które połyka się od razu. Klaudiusz Szymańczak udowadnia, że najbardziej mroczne tajemnice drzemią w przeszłości. Historia trzymająca w napięciu i doskonale rozegrana, od początku do końca. Adam Szaja, smakksiazki.pl: Żaden trup w tej książce nie jest przypadkowy. Każdy jest elementem większej, dramatycznej układanki, która połączy Warszawę i Nowy Jork. AUDIOBOOK CZYTA MACIEJ KOWALIK

Mózg psychopaty

James Fallon

Czy każdy z nas może odkryć w sobie psychopatę? Co sprawia, że w człowieku budzą się niebezpieczne instynkty? Czy można być psychopatą i o tym nie wiedzieć? W fascynujący świat psychopatii zabiera nas ceniony amerykański psychiatra i neurobiolog. James Fallon, badając mózgi psychopatycznych morderców, ku swojemu zdziwieniu odkrył, że jego własny mózg wykazuje zmiany charakterystyczne dla tej grupy osób. Co więcej, dowiedział się, że kilku jego przodków w linii męskiej było mordercami, a przynajmniej podejrzewano ich o dokonanie zbrodni. Fakt ten nie tylko zakłócił życie osobiste i zawodowe Fallona, ale sprawił, że zakwestionował on własną tożsamość.

Tristitia moderna. Pasja mitu tristanowskiego w nowoczesnej literaturze, filozofii i muzyce

Artur Żywiołek

Głównym zamysłem badawczym książki jest próba przedstawienia morfologii wyjątkowego momentu w dziejach modernizmu, jakim była „rewolucyjna” de facto zmiana estetyczna w zakresie „kultury oka” i „kultury ucha”, „wizualności” i „fonosystemu” w literaturze. Łaciński termin tristitia (smutek, melancholia) kojarzy się w tym zestawieniu z Tristanem, bohaterem celtyckiej legendy, a tristitia moderna to parafraza określenia „nowa pobożność” (devotio moderna), będącego tytułem dzieła Gerarda Groota. Rozprawa ta zapoczątkowała w przełomowym okresie przejścia od kultury średniowiecza do renesansu „rewolucyjny” ruch społeczno-religijny, propagujący ideały życia wspólnotowego, ubóstwa i miłosierdzia. Intensywnym przekształceniom kulturowych kodów i imaginariów patronował w tym czasie spopularyzowany przez Wagnera mit Tristana i Izoldy. Mit ten nie odnosi się wyłącznie do średniowiecznej opowieści, lecz przede wszystkim oznacza zjawisko, które – zdaniem Denisa de Rougemonta – ów mit „ilustruje i którego wpływ nie przestał się rozprzestrzeniać aż do naszych czasów”. Oddziaływanie owego mitu odbywa się z jednej strony poprzez łamanie konwencji i reguł mitycznych, z drugiej zaś ‒ poprzez „zwielokrotnioną intertekstualność” wyrażającą się w licznych repetycjach, przetworzeniach, wariacjach „na temat”, degradacjach pierwotnych (kanonicznych) wersji czy też rozmaitych stylizacjach. „Nowoczesne zasłony melancholii” wyznaczają więc pewien rytm powtórzenia: „regresywnego” (modernizm reaktualizuje archaiczną opowieść) i „progresywnego” (modernizm intensyfikuje awangardowe przemiany estetyczne w muzyce, filozofii, literaturze, filmie, sztuce).   Monografia Tristitia moderna to studium najwyższej próby, studium o smutku i melancholii, które zapoczątkowały zmierzch Zachodu pod koniec wieku dziewiętnastego i przeniosły go dalej niż myślano – nie tylko na cały wiek dwudziesty, ale i do dzisiaj. Co ważne: rozważania literackie, muzykologiczne i filozoficzne, jakie zostały w książce przedstawione, są niebywale aktualne i dzisiaj. prof. dr hab. Marian Kisiel   Artur Żywiołek (ur. 1963) – absolwent filologii polskiej UJ, dr hab., profesor w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na problematyce przełomów kulturowych, estetyki modernizmu oraz intelektualnej historii Polski i Europy. Opublikował m.in. Prze-pisane i za-pisane. Wybrane problemy współczesnej literatury polskiej (Częstochowa 2005; wspólnie z Agnieszką Czajkowską), Mesjański logos Europy. Mariana Zdziechowskiego i Stanisława Brzozowskiego dyskursy o kulturze Zachodu (Częstochowa 2012), Muzyka w czasach ponowoczesnych (Częstochowa 2013; wspólnie z Adamem Regiewiczem i Joanną Warońską), Polityczność mediów (Toruń 2015; wspólnie z Adamem Regiewiczem, Bogusławą Bodzioch-Bryłą i Grażyną Pietruszewską-Kobielą). Współredaktor tomów zbiorowych: Romantyczne repetycje i powroty (red. Agnieszka Czajkowska, Artur Żywiołek, Częstochowa 2010); Kulturowe paradygmaty końca: studia komparatystyczne (red. Józef Cezary Kałużny i Artur Żywiołek, Częstochowa‒Kraków 2012); Milczenie: antropologia – hermeneutyka (red. Adam Regiewicz i Artur Żywiołek, Częstochowa 2014); Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic): studia komparatystyczne (red. Anna Janek, Adam Regiewicz i Artur Żywiołek, Częstochowa 2015); Szkiełko i oko: humanistyka w dialogu z fizyką (red. Adam Regiewicz, Artur Żywiołek, Warszawa 2017).

Ostatnie dni Nowego Paryża

China Mieville

Surrealistyczny thriller o wojnie, której nigdy nie było i o próbie przetrwania w mieście po niewyobrażalnym kataklizmie Rok 1941. W ogarniętej wojennym chaosem Marsylii zjawia się Jack Parsons, amerykański inżynier i adept sztuk tajemnych. W kryjówce antynazistowskiej organizacji spotyka członków ruchu oporu, w tym André Bretona, czołowego teoretyka surrealizmu. Podczas dziwnych gier towarzyskich rozgrywanych przez niepokornych dyplomatów, wygnanych rewolucjonistów i awangardowych twórców Parsons za pomocą swego wynalazku odnajduje i gromadzi nadzieję. A jednak wbrew intencjom doprowadza do uwolnienia mocy zrodzonej ze snów i koszmarów, zmieniając losy wojny i świata na zawsze. Rok 1950. Thibaut, samotny bojownik surrealistów idzie ulicami nawiedzonego Paryża, gdzie naziści i członkowie ruchu oporu zmagają się w ciągłym konflikcie, a po ulicach przechadzają się żywe obrazy i manifestacje tekstów literackich, a także istoty z głębi piekieł. Aby wydostać się z miasta, musi połączyć siły z Sam, amerykańską fotografką, próbującą utrwalić obraz zrujnowanego Paryża, a oboje znajdą sprzymierzeńca w postaci enigmatycznego symbolu łączącego w sobie przypadek i bunt: wyrafinowanego trupa Przemyślana, ambitna powieść... Styl prozy Miéville'a, jak zawsze pewny siebie, pozostaje przy tym głęboko ludzki, podczas gdy dziwne, surrealistyczne potwory zapewniają Ostatnim dniom ciekawy posmak szalonej nauki. USA Today

Co się stało w 1018 roku?

Przemysław Urbańczyk

Rok 1018. Dla państwa piastowskiego i dla jego władcy to czas brzemienny w skutki. To rok sukcesów wieńczących długotrwałą walkę Bolesława Chrobrego o zdobycie dominującej pozycji w Europie Środkowo-Wschodniej i o międzynarodowe uznanie statusu gracza o formacie niemal kontynentalnym. Syn Mieszka rządził bowiem z rozmachem, jakiego nie miał nikt przed nim ani nikt po nim. Bolesław Chrobry był niewątpliwie lwem ryczącym (jak go nazwał Thietmar), którego ryk odbijał się złowrogim echem w sąsiednich państwach, a w 1018 roku dotarł nawet odległym pomrukiem aż do Konstantynopola. Autor