Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza - stan - perspektywy

Aleksandra Achtelik, Romuald Cudak, Danuta Krzyżyk, Jan Mazur, ...

„Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy” to pozycja obowiązkowa na półkach nauczycieli, wykładowców, lektorów, działaczy polonijnych, animatorów kultury, dziennikarzy, dyplomatów – jednym słowem wszystkich, którym prestiż języka polskiego w świecie leży na sercu i od których los i status języka polskiego na świecie zależy. Publikację stworzył zespół autorski w składzie: Władysław Miodunka, Jolanta Tambor, Aleksandra Achtelik, Romuald Cudak, Danuta Krzyżyk, Jan Mazur, Bernadeta Niesporek-Szamburska, Kazimierz Ożóg, Adam Pawłowski, Dorota Praszałowicz, Anna Seretny, Roman Szul, Agnieszka Tambor, Tadeusz Zgółka (współpraca: Małgorzata Smereczniak, Karolina Graboń). Autorzy to jednocześnie zespół ekspertów powołany przez JM Rektora UŚ na mocy umowy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego w styczniu 2017 roku w celu opracowaniu strategii nauczania i promocji języka polskiego w świecie, która miała uwzględniać: nauczanie języka polskiego jako obcego we wszystkich grupach wiekowych, na wszystkich poziomach, zarówno w systemie oświaty i szkolnictwa wyższego, jak i w innych formach; promocję języka polskiego w świecie, wraz ze wskazaniem priorytetowych kierunków geograficznych i obszarów merytorycznych oraz narzędzi promocji; koordynację działań oraz określenie zadań poszczególnych instytucji; wskazanie zakresu niezbędnych zmian legislacyjnych i sposobów finansowania. Prace nad strategią ukończono w lipcu 2017 roku, książka ukazuje się w lipcu 2018 roku. Odległość czasowa niezbyt wielka, ale brzemienna w wydarzenia. Przede wszystkim w październiku 2017 roku została powołana do życia Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, instytucja, która przejęła zadania Biura Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynrodowej, ale też kilku innych działów, wydziałów i departamentów resortowych. Przed publikacją autorzy starali się wprowadzić konieczne zmiany, uwzględniające nową sytuację, choć nie zawsze było to możliwe. Autorzy diagnozują aktualny stan nauczania i promocji języka polskiego w świecie i sugerują najlepsze sposoby rozwikłania problemów, podpowiadają najlepsze rozwiązania. Zdajemy sobie sprawę, że szybka realizacja niektórych proponowanych zmian nie jest możliwa, gdyż wymagałaby ogromnych zmian systemowych – są to jednak plany maksimum, które pokazują bolączki i rzeczy ważne dla nauczycieli, uczniów, studentów, rodziców dzieci polskiego pochodzenia i cudzoziemców z różnych powodów uczących się języka polskiego (np. migrantów, uchodźców, ale też reemigrantów, którzy wchodzą w polski system edukacyjny), ważne także dla miłośników polskiej literatury, polskiego teatru i polskiego kina, przebywających za granicą, gdzie dostęp do dóbr kultury bywa bardzo ograniczony; dla polskich turystów, podróżników, pasażerów, którzy próżno oczekują polskich zapowiedzi w samolotach, polskojęzycznej obsługi w pociągach czy polskich napisów na takich lotniskach. Fragmenty tej publikacji będą przydatne na specjalnościach glottodydaktycznych, na podyplomowych studiach kształcących przyszłych nauczycieli języka polskiego jako obcego. Powinni po nią sięgnąć nauczyciele i wykładowcy, ale też studenci. Inspirację z tego opracowania winni czerpać ci, od których pewne zmiany, decyzje, możliwości wcielenia w życie proponowanych  rozwiązań zależą. Opracowanie pokazuje stan na przełomie lat 2017 i 2018 – stan, który systemowo wciąż jest taki sam. Daje podstawę do przemyślenia, wskazuje, co można naprawić szybko i łatwo, a co wymaga o wiele większego wysiłku. Chcemy zdecydowanie podkreślić – a to bardzo ważne – że opracowanie pokazuje też wszystkie dotychczasowe osiągnięcia, sukcesy i mocne strony polskiej edukacji glottodydaktycznej oraz promocji Polski i języka polskiego.

Polska. Historia. Kultura. Przyroda

Krzysztof Żywczak

Album prezentujący piękno naszego kraju. Każdy rozdział został opatrzony słowem wstępnym znanej i cenionej postaci związanej z danym regionem Polski lub tematyką fragmentu książki. Oprócz opisów w publikacji zaprezentowano fotografie ukazujące najpiękniejsze i najbardziej wartościowe dobra naszej kultury, sztuki, przyrody i architektury. Pozycja z pewnością znajdzie uznanie w oczach wyrafinowanych odbiorców, dla których ważne są zarówno wartość merytoryczna, jak i jakość graficzna.

Modele wielopoziomowe. Wykorzystanie danych regionalnych w badaniach mikroekonomicznych i socjologicznych

Wojciech Grabowski

W monografii Modele wielopoziomowe. Wykorzystanie danych regionalnych w badaniach mikroekonomicznych i socjologicznych zostały zaprezentowane metody umożliwiające analizę zależności na poziomie indywidualnym w warunkach dostępności kategorii mezoekonomicznych. Omówiono zarówno liniowe, jak i uogólnione liniowe modele wielopoziomowe, a także zaproponowano metody estymacji parametrów wielopoziomowych, wielorównaniowych modeli probitowych oraz modeli wielopoziomowych uwzględniających problem selekcji próby. Zastosowania empiryczne zawarte w publikacji dotyczą takich zagadnień, jak: wynagrodzenia, innowacyjność przedsiębiorstw, sposób reakcji wobec wystąpienia problemu prawnego.

Księżniczka i wszy

Ewa Ostrowska

Joasia opuszcza swoje rodzinne miasto i przeprowadza się na wieś do chorej babci, która potrzebuje pomocy w prowadzeniu gospodarstwa. Nie potrafi jednak odnaleźć się w nowym środowisku. Nie tak wyobrażała sobie swoją przyszłość. Koleżanki mówią na nią księżniczka, gdyż Joasia nie potrafi ukryć swojej niechęci do nich. Czy dziewczynce uda się polubić swój nowy dom, przełamać uprzedzenia i zdobyć przyjaciół?

Śląski Moniuszko. Recepcja postaci i twórczości kompozytora na Górnym Śląsku. Studium socjologiczne. T.2: Mitotwórcze narracje moniuszkowskie w górnośląskiej kulturze. Socjologiczna analiza działalności Śląskiego Związku Chórów i Orkiestr oraz Opery Śląskiej w drugiej połowie XX wieku

Maja Drzazga-Lech

Wraz z przekształceniami górnośląskości, które miały miejsce w XX wieku, a zwłaszcza po II wojnie światowej, zmieniały się również treści, które działacze śląskich zrzeszonych amatorskich kół śpiewaczych oraz kreatorzy recepcji scenicznych dzieł kompozytora wystawianych na śląskiej ziemi przypisywali Stanisławowi Moniuszce. Powojenna górnośląska recepcja moniuszkowska kształtowana przez autorów wypowiedzi prasowych opisujących działalność śląskich amatorskich chórów i zespołów instrumentalnych – spadkobiercy Związku Śląskich Kół Śpiewaczych ujawniła cechy dwutorowej mitologizacji. Z jednej strony okresowo przypisywano Moniuszce rolę prekursora polskiego socjalizmu, co było zgodne z linią programową socjalistycznego państwa polskiego. Z drugiej podtrzymano narracje czyniącą z postaci kompozytora symbol polskości Górnego Śląska, wykreowaną przez Związek Śląskich Kół Śpiewaczych w Dwudziestoleciu międzywojennym. Szczególnie interesujące jest to, że  w ramach działalności tego amatorskiego zrzeszenia muzycznego realizowanej po 1989 roku została rozpowszechniona nowa narracja moniuszkowska – Druh śląskiej drużyny śpiewaczej. Analiza recepcji postaci Stanisława Moniuszki i jego scenicznej twórczości, zwłaszcza jego pierwszej opery Halki, kreowanej w oparciu o narracje nawiązującą odpowiednio do: występów artystów warszawskich pod batutą Emila Młynarskiego na terenie plebiscytowym w 1920 roku, działalności sceny operowej na deskach Teatru Polskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach w latach 1922 – 1931, gościnnych spektakli moniuszkowskich w Teatrze Polskim w Katowicach  w latach 1932 – 1939,  działalności Opery Śląskiej  w latach 1945 – 2010 również ujawniła, że istnieje specyficzna dla tego regionu narracja moniuszkowska odnosząca się do pierwszej opery kompozytora – „śląskiej” Halki. Interesująca jest również ewolucja treści przypisywanych tej operze poprzez kreatorów recepcji nawiązujących do kolejnych inscenizacji Moniuszkowskiego dzieła wystawianych na deskach Opery Śląskiej w Bytomiu. Z jednej strony stale przypomina się wydarzenia składające się na „śląski rodowód” tego dzieła, z drugiej jego twórcy przypisuje się pełnienie ról społecznych, których istotność podyktowana jest kontekstem recepcji: narodowy twórca w muzyce polskiej, prekursor polskiego socjalizmu czy twórca dzieł o uniwersalnym przesłaniu.

Rola Żydów w rozwoju gospodarczym ziemi łódzkiej. Wybrane zagadnienia

Kamila Lutek, Kamil Kowalski, Andrzej Pieczewski, Rafał Matera, ...

Rewolucja przemysłowa i towarzyszące jej zmiany ekonomiczno-społeczne dotarły na tereny Królestwa Polskiego w pierwszych dekadach XIX w. Szybko urbanizujące się obszary ziemi łódzkiej zasilane były ludnością polską, niemiecką, rosyjską i w znacznym stopniu, żydowską. Zmieniał się skład demograficzny poszczególnych miast regionu. Rósł w nim udział narodu żydowskiego. Najbardziej dotyczyło to powstającego, a następnie niezwykle dynamicznie rozwijającego się Łódzkiego Okręgu Przemysłowego (ŁOP) – zespołu miast przemysłowych wyspecjalizowanych w branży włókienniczej. Społeczność żydowska dynamizowała rozwój ekonomiczny ziemi łódzkiej. Wybitni niemieccy teoretycy Werner Sombart i Max Weber zwracali uwagę na szczególne zdolności Żydów do działalności w gospodarce rynkowej i ich znaczący wkład w ukształtowanie systemu kapitalistycznego. Niniejsze opracowanie ma na celu egzemplifikację tej tezy na przykładzie udziału ludności wyznania mojżeszowego w rozwoju gospodarczym regionu łódzkiego, a szczególnie w tworzeniu ŁOP.  

Zrównoważony rozwój. Wybrane aspekty makro- i mikroekonomiczne

Zofia Wysokińska, Janina Witkowska

W podręczniku podjęto dwa kluczowe tematy, stanowiące najbardziej aktualne filary zrównoważonego rozwoju. W części pierwszej przedstawiono koncepcję polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej oraz wybranych organizacji międzynarodowych (Światowej Organizacji Handlu - World Trade Organization, WTO, oraz ONZ) w kontekście Strategii Zrównoważonego Rozwoju i dążenia do budowy gospodarki „cyrkularnej”. Szczególny nacisk położono na działania Unii Europejskiej ukierunkowane na ochronę środowiska naturalnego, na zapobieganie oraz niwelowanie skutków niekorzystnych zmian klimatycznych, głównie w odniesieniu do zwiększenia efektywności energetycznej, rozwoju technologii niskoemisyjnych oraz lepszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W części drugiej zaprezentowano koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu (corporate social responsiblity - CSR) i główne problemy związane z jej wdrażaniem do praktyki życia gospodarczego. Szczególną uwagę zwrócono na dobrowolne uwzględnianie przez przedsiębiorstwa problematyki społecznej i ekologicznej w swojej działalności i stosunkach z zainteresowanymi stronami oraz przeznaczanie przez przedsiębiorstwa zysków na rzecz społecznego interesu. Podręcznik jest adresowany do pracowników naukowych oraz studentów kierunków ekonomicznych i społecznych uczelni wyższych oraz do kadry menedżerskiej i pracowników przedsiębiorstw. Z wiedzy w nim zawartej skorzystać mogą również interesariusze firm współpracujących z przedsiębiorstwami wdrażającymi koncepcję CSR do praktyki gospodarczej.  

Jurysprudencja 4. Legitymizacja prawa Unii Europejskiej. Legitymizacja demokratyczna czy cywilizacyjna?

Wioletta Jedlecka

Europa jest wspólnotą wartości cywilizacyjnych, do których należą wolność i równość jednostki, demokracja, państwo prawa, społeczeństwo obywatelskie, to „europejski dom” nie może być budowany niezależnie od tych wartości lub wbrew nim, ale tylko i wyłącznie na ich podstawie. Wspólna polityka europejska musi więc występować w obronie wymienionych wartości oraz brać za nie odpowiedzialność. Teoria integracji europejskiej wymaga zgody co do strategii i celów zjednoczenia, a budowa tej zgody nie jest możliwa bez określonych koncepcji legitymizacyjnych. Oś problemową podjętych rozważań stanowi kwestia legitymizacji Unii Europejskiej – jej instytucji oraz stanowionego przez nie prawa. Inspiracją do podjęcia tematu było poczucie szeroko rozumianego kryzysu legitymizacji demokratycznej UE. Niewątpliwie w Unii występuje problem z uzasadnianiem decyzji – szczególnie w zakresie prawa pochodnego i orzecznictwa – w sposób wpisywalny w dominujące koncepcje demokracji, do których przywykły krajowe dyskursy profesjonalne. Receptą na ów kryzys może być wzmocnienie legitymizacji cywilizacyjnej Unii Europejskiej, tj. odbudowa wspólnoty inkluzywnej przy wykorzystaniu zasady solidarności, kanonu wartości wspólnych i wielokulturowości.  

Kobiety niepokorne. Reformatorki - buntowniczki - rewolucjonistki. Herstorie

Izabela Desperak, Inga B. Kuźma

Książka stawia w centrum historie życia kobiet, które łączy aktywny stosunek do rzeczywistości oraz brak zgody na to, co zastają w swoich czasach i środowiskach, czyli odwaga w obalaniu schematów. To praca interdyscyplinarna. Autorki i autorzy tekstów składających się na książkę podejmują temat braku pokory kobiet, wybierając jako przykłady tego typu postawy - nie tak oczywistej dla kobiet z europejskiego kręgu kulturowego - bohaterki żyjące od XVII wieku do współczesności. Publikacja wpisuje się w nurt herstory, ukazując transformacje wyobrażeń na temat kobiecego losu i biografii. Artykuły ilustrują i analizują, jak owych przemian dokonywały bohaterki tekstów oraz z jaki mi konsekwencjami musiały się liczyć. W książce znajdziemy herstorie o sportsmenkach, badaczkach, kobietach interesu itd. Praca rozwija jeden z nurtów badawczych studiów gender, a mianowicie herstory, w tym dowodzi użyteczności kategorii gender i herstory. Ukazuje ich przydatność w refleksji naukowej wielu dziedzin z zakresu humanistyki i nauk społecznych.

Moja walka. Księga 6

Karl Ove Knausgrd

Ostatnia część międzynarodowego fenomenu wydawniczego Moja walka 6, czyli opowieść o cenie sukcesu i portret młodego Hitlera Na tę chwilę dziesiątki tysięcy polskich czytelników czekało od lat. Po pięciu znakomicie przyjętych częściach autobiograficznej powieści Karla Ovego Knausgrda nadszedł czas na ostatnią odsłonę dzieła, o którym mówił cały literacki świat. Ale spokojnie, przed nami jeszcze ponad tysiąc stron do przeczytania W szóstej części Mojej walki bodaj najbardziej osobistej wyłania się najpełniejszy obraz pisarza, męża i człowieka. Karl Ove Knausgrd, autor a zarazem bohater powieści, stoi u progu największego przełomu w swoim życiu właśnie ukazuje się pierwszy tom Mojej walki, powieści, która na zawsze odmieni życie jego i jego najbliższych, choć nie wiadomo jeszcze z jakim skutkiem Zanim świat uzna jego książkę za międzynarodową sensację, przyjdzie zmierzyć mu się ze skandalem, pozwem sądowym oraz załamaniem nerwowym żony. Oto cena sukcesu. Moja walka. Powieść 6 nie jest jednak tylko zapisem zmagań pisarza z zastaną rzeczywistością, ale również powieścią, która rzuca światło na tytuł serii. Wszystko za sprawą opowieści o młodości Adolfa Hitlera Co będzie potem, jak sobie poradzimy, gdy skończymy lekturę szóstego, ostatniego tomu? Krzysztof Varga, Gazeta Wyborcza

Systemy edukacji osób umiarkowanie i znacznie oraz głęboko niepełnosprawnych intelektualnie (na przykładzie rozwiązań w Anglii, Republice Czeskiej i Polsce)

Magdalena Bełza

Manuskrypt M. Bełzy posiada wiele zalet. Pierwszą jest wybór funkcji, jaką mają pełnić przeprowadzone przez nią badania. Spośród możliwych funkcji badań komparatystycznych Autorka wybrała funkcję deskryptywną i melioracyjną [...]. Druga silną stroną pracy jest dobór krajów do badań. Wbrew tradycji badań komparatystycznych, Autorka zdecydowała się porównać z oświatą w swoim kraju systemy stosowane zarówno w kraju ogólnie podobnym do własnego (Czechy), jak i dość różnym od własnego (Anglia). Takie zestawienie ma w przypadku prezentowanych badań głęboki sens. Pozwala bowiem poznać uniwersalne trudności w zapewnieniu wysokiej jakości edukacji dla badanej grupy, a jednocześnie rozwiązania stosowane w bogatszych krajach, o dłuższej tradycji w zakresie wdrażania nowoczesnej edukacji specjalnej z rozwiązaniami stosowanymi w krajach nieco wolniej rozwijających się. Warto zaznaczyć, że Autorka możliwość tę dobrze wykorzystała.   Z recenzji dr. hab. prof. APS Grzegorza Szumskiego

Skarby UNESCO. 100 najpiękniejszych krajobrazów

Opracowanie zbiorowe

Najpiękniejsze i najcenniejsze obszary oraz obiekty naturalne sześciu kontynentów chronione w ramach listy światowego dziedzictwa UNESCO zostały zebrane w jednej książce. Zachwycające twory naturalne Europy, Azji, Australii, Afryki i obu Ameryk to cudowne miejsca i zapierające dech w piersiach krajobrazy. Każde miejsce opatrzone zostało opisem zawierającym podstawowe dane oraz ciekawostki. Zamieszczone zdjęcia ukazują nie tylko wyjątkowe piękno miejsc i obiektów, lecz także oddają ich niepowtarzalny charakter tak, by czytelnik zapragnął zobaczyć każde z nich na własne oczy.

Dzienniczek zakręconej nastolatki cz.5

Renata Opala

Aśka rozpoczyna naukę w gimnazjum i jest jeszcze bardziej zakręcona niż dotychczas. Nowa szkoła, nowi znajomi i nowe zagadki, które nieustannie zajmują jej głowę: kto zostawia pogróżki w szkolnej szafce? Dlaczego Ludwika i Szymon wciąż się kłócą? Jaką tajemnicę skrywa Groszek? Czemu na apelu pojawia się policja? I najważniejsza: którego z trzech chłopaków wybrać?  Piąta część zapisków zakręconej nastolatki to pasjonująca lektura!

Słowenia pod rządami Tity (1945-1980). W cieniu Jugosławii

Piotr Żurek

W kontekście polskiej historiografii książka ta stanowi pierwszą próbę przedstawienia dziejów Słowenii w okresie jej funkcjonowania jako jugosłowiańskiej republiki w państwie rządzonym przez Josipa Broza-Tito. Należy pamiętać, iż początki państwowości dzisiejszej Słowenii, zarówno pod względem terytorialnym, jak i elit politycznych, sięgają okresu istnienia socjalistycznej Jugosławii. W latach 1945–1980 głównym elementem tego państwa była osoba marszałka Tity, a panujący tam system komunistyczny znacznie odbiegał od modelu  funkcjonującego w innych krajach demokracji ludowej. Oprócz tego silna pozycja Słoweńców we władzach komunistycznej Jugosławii gwarantowała im specjalny status w tym państwie i możliwość rozwoju. Dlatego w książce podkreślono też rolę, jaką Słoweńcy odgrywali w funkcjonowaniu i kształtowaniu jugosłowiańskiego modelu komunizmu. W niniejszej monografii dzieje Słowenii są poruszane w kontekście wewnętrznej sytuacji w tej republice i z uwzględnieniem szerszego aspektu jugosłowiańskiego. Dotyczy to zarówno wydarzeń rozgrywających się na terytorium całej federacji, jak i całokształtu polityki zagranicznej Jugosławii. Starano się zwrócić szczególną uwagę na dyplomację Jugosławii w dobie zimnej wojny, jej neutralność i niezaangażowanie. Śmierć marszałka Tity w roku 1980 nie tylko zakończyła pewną epokę, ale także stała się początkiem nowego etapu w dziejach Słowenii. Od tego momentu rozpoczął się proces niepodległościowy tej republiki – wychodzenia Słowenii z cienia Jugosławii. Monografia ta jest rezultatem kilku lat badań autora prowadzonych na terytorium Słowenii i innych państw byłej Jugosławii. Została ona głównie oparta na słoweńskiej historycznej literaturze naukowej i na dorobku historyków z innych krajów południowosłowiańskich. Walory naukowe książki wzbogacono dzięki wykorzystaniu publikacji  rosyjskich i anglosaskich.

Pytania płynące z serca

Osho

Pytania płynące z serca to pierwsza z czterech książek z serii Prawdziwe życie, zawierająca przemówienia OSHO z jego pobytu w Stanach Zjednoczonych. Osho, zwykł mówić: to prawdziwe szczęście, że człowiek rodzi się z nurtującymi go pytaniami. Jeden z najbardziej znanych współczesnych mistyków radzi, aby skupiać się na naszych prawdziwych wątpliwościach, płynących z głębi serca. Zaleca, aby zamiast powielania oklepanych frazesów, wykonywać ciężką pracę rzetelnego słuchania siebie. Bo sens mają tylko takie pytania, na które odpowiedzi realnie zmieniają nasze życie.

Stosunki międzynarodowe na początku XXI wieku. Wybrane aspekty

red. Katarzyna Czornik, red. Tomasz Okraska, red. Monika Szynol

Głównym celem badawczym pracy była szeroko pojęta analiza procesów i trendów zachodzących na arenie międzynarodowej na początku XXI wieku (w jego pierwszej i drugiej dekadzie). Celem szczegółowym było również wskazanie nowych wyzwań i zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego państw, a także ich wpływu na charakter relacji międzynarodowych i kształtujący się ład międzynarodowy. Kolejnym priorytetem była aktywizacja ogólnopolskiego studencko-doktoranckiego ruchu naukowego, umożliwiająca młodym badaczom publikację w recenzowanej pracy zbiorowej.