Religie i mitologia Czarnej Afryki. Przegląd encyklopedyczny

Stanisław Piłaszewicz

Niniejszy przegląd encyklopedyczny, liczący blisko 900 haseł, ma na celu przypomnienie i zdefiniowanie pojęć z dziedziny mitologii i religii Czarnej Afryki, które już weszły do obiegu czytelniczego w Polsce. Większość z nich trudno by było jednak znaleźć w istniejących encyklopediach i leksykonach. Jego trzon stanowią hasła i artykuły hasłowe z zakresu etnicznych wierzeń rodzimych, ciągle jeszcze ważnego składnika życia religijnego tej części świata. Słownik nie zawiera wprawdzie podstawowych haseł z zakresu chrześcijaństwa i islamu - choć religie te odrywają ogromną rolę w Afryce, ale dużą wagę przywiązuje do różnych kultów synkretycznych, nowych ruchów religijnych i afrochrześcijańskich Kościołów oraz do zjawiska klasyfikowanego jako "czarny islam".

Historia badań źródeł Dniestru

Janusz Gudowski, Jura Nesteruk

"Historia badań źródeł Dniestru. Od Herodota do dzisiejszych badań geografów warszawskich i lwowskich" studium Janusza Gudowskiego i Jury Nesteruka. Zlokalizowanie źródeł Dniestru stało się dla geografów prawdziwym wyzwaniem. Najwcześniejsze wzmianki na ten temat w dziełach Herodota i Jana Długosza przyczyniły się do powstania różnorodnych teorii, pierwsze zaś terenowe badania Wincentego Pola na długie lata utrwaliły błędne przekonania. Dopiero opracowanie map topograficznych oraz szczegółowe badania terenowe w drugiej połowie XIX w. pozwoliły na ustalenie właściwej lokalizacji źródeł tej rzeki, choć nie rozstrzygnęły, czy wcześniejsze wzmianki nie zawierają, jednak prawdziwych informacji. Janusz Gudowski i Jura Nesteruk, autorzy niniejszej publikacji, w latach 2000-2007 przemierzyli kilkaset kilometrów doliną Dniestru: od źródeł rzeki do dawnych krańców II Rzeczypospolitej, u zbiegu Dniestru i Zbrucza. Wynikiem ich pracy, uzupełnionej dzięki pomocy innych geografów polskich i ukraińskich, jest monografia krajobrazowa "Z biegiem Dniestru" wydana przez nasz wydawnictwo w 2007 r. Dalsze studia zwłaszcza kartograficzne i terenowe ukazują w nowym świetle historię poszukiwań źródeł tej rzeki, historię wciąż raczej niezakończoną.

Druga historia nazizmu

Wahl Alfred

Książka przedstawia historię nazizmu po nazizmie w Niemczech zachodnich po roku 1945. Opisuje najpierw przeszkody, na jakie do 1949 r., tj. w okresie okupacji, napotkała prowadzona i kontrolowana przez Aliantów denazyfikacja, a następnie politykę rządu Adenauera, która naznaczona była pobłażliwością wobec byłych nazistów, jak i ciągłością personelu. Pozwoliło to zapewnić wyjątkową długowieczność politycznym i administracyjnym kadrom zarówno w sektorze gospodarki, kultury, jak i administracji państwowej. Poprzez tę bezprecedensową analizę można zrozumieć, do jakiego stopnia obecność przeszłości po pierwsze odciska swoje piętno na codzienności najludniejszej i najbogatszej europejskiej demokracji, a po wtóre ma wciąż wpływ na kształt jej kultury politycznej, jak i świadomości zbiorowej.

HISTORIA I KULTURA AFRYKI - Pakiet 2 książek - Meredith, Piłaszewicz

Martin Meredith, Stanisław Piłaszewicz

1) Historia współczesnej Afryki Wydanie II poprawione i uzupełnione Martin Meredith jest znany jako doskonały reportażysta, biograf, a także historyk (z akademickim epizodem w życiorysie), który od wielu lat poznaje Afrykę od środka. Ta książka stanowi największe jego wyzwanie. Zawiera barwnie zarysowaną panoramę krajów – od Kairu po Kapsztad i od Dakaru po Dżibuti, a także osób – od Nkrumaha po Mugabe i od Burgiby po Mandelę i wydarzeń – od pełnych nadziei i euforii chwil towarzyszących podniesieniu czerwono-zielono-złotej flagi Ghany oraz przejęcia władzy przez Nasera po przepełniające rozpaczą ludobójstwa w Rwandzie i doprowadzające do ruiny spichlerza Afryki ekscesy Mugabe. Trzeźwe, pozbawione ideologicznej otoczki spojrzenie Mereditha na Afrykę i jej współczesne problemy różni się od tak popularnego wśród profesjonalnych historyków ujęcia, zdominowanego przez nawoływanie do wyznawania europejskich grzechów. Autor ukazuje zarówno tragiczne dziedzictwo kolonializmu, jak i fatalną jakość i zgubną dla Afryki rolę rodzimych elit. Prof. Ryszard Vorbrich Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu   Historia współczesnej Afryki to książka obszerna, ale stanowi bardzo lekką lekturę – napisana jest bowiem tak niemodnym już prostym językiem. Martin Meredith stworzył opowieść o najnowszej historii Afryki, pozbawioną pseudointelektualnych ozdobników, dyskursu opartego na gender czy postkolonialnego gniewu. Bierze na warsztat każdy z większych krajów afrykańskich i opowiada, co się tam wydarzyło po uzyskaniu niepodległości. […] Afrykańscy przywódcy znienawidzą tę książkę! […]  Wall Street Journal   2) Egzotyczny świat sawanny. Kultura i cywilizacja ludu Hausa Publikacja składa się z dwóch części. W pierwszej autor przedstawia krótką historię ludu Hausa, wykorzystując najnowsze badania nad jego językiem, kulturą i literaturą. W części drugiej znalazły się tłumaczenia z języka hausa bajek i legend, będących po dziś dzień typowym przejawem ustnej tradycji literackiej.   Stanisław Piłaszewicz (ur. 1944) – afrykanista, znawca religii afrykańskich oraz literatury i języka ludu hausa. Naukowo związany z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie pełnił funkcję kierownika Katedry Języków i Kultur Afryki. Jest autorem szeregu książek i monografii poświęconych językom i kulturom Afryki. Wykładał i prowadził badania terenowe w państwach afrykańskich. Jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego.

Polacy i Egipt na przestrzeni wieków

Hieronim Kaczmarek

Przedstawiamy siódmy tom z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2019). Transfer kulturowy możliwy jest dzięki bezpośrednim kontaktom międzykulturowym – a tym sprzyjają podróże. Monografia autorstwa Hieronima Kaczmarka zatytułowana Polacy i Egipt na przestrzeni wieków. Zapiski, dzienniki, wspomnienia z podróży prezentuje relacje polsko-arabskie w kontekście wyjazdów Polaków do jednego z najważniejszych krajów arabskich – Egiptu, stąd też została włączona do serii wydawniczej w/w projektu. W efekcie realizacji tegoż projektu jest jednak wzbogacona i poszerzona w porównaniu z pierwszym wydaniem, które ukazało się w 2008 roku w Wydawnictwie  Naukowym Uniwersytetu Szczecińskiego pod tytułem Polacy w Egipcie do 1914 roku. Książka niniejsza to rezultat badań nad podróżami Polaków na tereny dzisiejszego Egiptu, które zaczęły się już w XV/XVI wieku, a zwłaszcza nad motywami tych wyjazdów, stosunkiem polskich podróżników do miejscowych realiów społecznych, kulturalnych i politycznych, szczególnie do elementów kultury materialnej odwiedzanego kraju. Powody i motywy podróży Polaków do Egiptu były różnorodne i mają długą historię. Egipt w ogóle jest krajem szczególnym dla Polaków i Polski. Spośród wszystkich dwudziestu dwóch państw arabskich właśnie z Egiptem Polska najwcześniej nawiązała stosunki dyplomatyczne (sięgają one 1927 roku), w kraju tym zamieszkuje najliczniejsza Polonia, a egipskie kurorty należą do najczęściej odwiedzanych przez polskich turystów. Dlatego warto zapoznać się z opisaną przez Hieronima Kaczmarka w niniejszej monografii historią wyjazdów Polaków do Egiptu, ze śladami, jakie jego krajobrazy, budowle i ludzie pozostawili w polskiej literaturze pamiętnikarskiej, zapiskach czy notatkach podróżników. Pozwoli to z jednej strony na refleksję nad współczesnymi stereotypami i uprzedzeniami, wciąż obecnymi w odbiorze Egiptu i jego mieszkańców, a także na porównanie, co się zmieniło, a co pozostaje stałe w relacjach polsko-egipskich, czy szerzej – polsko-arabskich. Ze Wstępu redaktorów naukowych serii

Ukraińskie Beskidy Wschodnie Tom II. Na beskidzkich szlakach. Część 1

Janusz Gudowski

Przewodnik po Karpatach Wschodnich omawiający: Gorgany, Czarnohorę, ukraińskie Karpaty Marmaroskie i Połoniny Hryniawskie.

Dwór kalifów. Powstanie i upadek najpotężniejszej dynastii świata muzułmańskiego

Kennedy Hugh

Książka Dwór kalifów. Powstanie i upadek najpotężniejszej dynastii świata muzułmańskiego to przedstawiona w formie barwnej, dynamicznej opowieści, przetykana anegdotami, oparta na arabskich średniowiecznych kronikach, historia kalifów abbasydzkich i ich dworu w ciągu dwóch stuleci, które zostały uznane za złoty wiek dynastii abbasydzkiej. Ich usytuowana nad Tygrysem, założona w 762 roku stolica Bagdad była w tym okresie kwitnącym ośrodkiem muzułmańskiego życia. Na bagdadzkim dworze kalifa skupiało się życie polityczne, kulturalne, intelektualne i artystyczne rozległego imperium. Hugh Kennedy, znany brytyjski orientalista, przedstawia strukturę rządów kalifatu urzędy, wezyrów, armię, oraz strukturę dworu władcy harem, eunuchów, niewolnice-śpiewaczki i dworskie intrygi. Jednocześnie pokazuje, jak pod patronatem kalifa i możnych wpływowych osobistości: wodzów i urzędników, w atmosferze luksusu, zmysłowości i uczt, na których obficie lało się wino, kwitła wspaniała poezja i bogate życie intelektualne promieniujące na całe imperium od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową i Indie.

Cztery kobiety Boga. Ladacznica, czarownica, święta, głupia gęś - stosunek Kościoła do kobiet

Guy Bechtel

Przez dwadzieścia stuleci stosunek Kościoła Katolickiego do kobiety był sprzeczny. Podziwiano jej łagodność, dziewictwo, uczucia macierzyńskie, lecz podejrzewano, że w głębi duszy każda niewiasta jest rozpustnicą, czarownicą lub głupia gęsią. Kościół nie był przychylny również swoim świętym, gdyż uwłaczając skromności przypisanej ich płci, wychodziły z cienia i przestawały być anonimowe. Przez wieki Kościół wymagał od kobiety jedynie podporządkowania. Sprzeciwiał się jej wyzwoleniu, kształceniu, a także dostępowi do kultury i pracy. Dzisiaj nie dopuszcza kobiet do święceń. Niniejsza książka próbuje odpowiedzieć na pytanie, gdzie tkwi źródło przekonania o niższości kobiety, obecnego prawie we wszystkich religiach, również w judaizmie i islamie. Historia chrześcijańskiego antyfeminizmu rzuca światło na prowadzoną dzisiaj walkę Kościoła z antykoncepcją, aborcją, używaniem prezerwatyw itd.

Polacy w Nigerii. Tom II

Opracowanie zbiorowe

Praca zbiorowa pod redakcją Zygmunta Łazowskiego. Uzupełnienie pierwszej, faktograficznej części bardziej osobistymi relacjami polskich specjalistów i ich rodzin z pobytu na kontrakcie w Nigerii w latach 60. i 70. Przedstawia warunki życia i pracy oraz osiągnięcia Polaków zatrudnionych w Nigerii. Praca bogato ilustrowana.

Anioł upojony. Opowieści mistyczne

Rumi Dżalaloddin

Niniejszy przekład jest po dwakroć pionierski. To pierwsze obszerniejsze tłumaczenie z Duchowego masnawi Rumiego na język polski dokonane bezpośrednio z oryginału perskiego, bez okrężnej drogi przez wersje anglojęzyczne. Po drugie – z uwagi na ograniczoną w Polsce ilość źródłowych materiałów z zakresu mistyki perskiej, opowieści nie zostały odarte z komentarzy Rumiego, nie przycięto ich do zgrabnej historyjki, która służy rozrywce, a jej mistycznego znaczenia zamierzonego przez autora tylko się domyślać. Opowieści po persku skierowane są do węższego grona: studentów iranistyki oraz miłośników-amatorów języka perskiego. Krótkie, napisane prostym, a zarazem gładkim językiem z włączonymi fragmentami oryginalnych wersów Rumiego mogą stanowić dla nich przyjemną i nietrudną lekturę, a zarazem zachęcić do samodzielnego zanurzenia się w tym morzu mądrości, jakim jest Duchowe masnawi. W przypisach na końcu każdej opowieści wyjaśnione zostały trudne wyrazy, zwroty oraz wersy (ze wstępu).   Książka zawiera wybrane opowieści Rumiego w tłumaczeniu polskim Ivonny Nowickiej, iranistki, oraz w języku perskim, przystosowane dla współczesnego czytelnika przez Mohammada A. Rokniego.

Moje misje Czerwonego Krzyża

Elisabeth Carrier

Wsparcie medyczne dla ruandyjskich więzień, pomoc dla uciekinierów w Darfurze, upowszechnianie znajomości międzynarodowego prawa humanitarnego w Chorwacji, pomoc dla rannych w wojnie w Afganistanie, wsparcie medyczne dla haitańskich szpitali… Élisabeth Carrier spędziła znaczną część życia w tych miejscach na świecie, w których pomoc była najbardziej potrzebna. W książce Moje misje Czerwonego Krzyża opowiada o tym, co przeżyła i przedstawia swój sposób patrzenia na świat. Relacjonuje życie codzienne podczas misji i dzieli się z czytelnikami swoimi radościami i smutkami. Choć była naocznym świadkiem okropności wojny i barbarzyństwa człowieka, wciąż potrafi dostrzec to, co w nim najpiękniejsze: solidarność z innymi ludźmi i odwagę. Przytaczając liczne anegdoty, pozwala nam lepiej zrozumieć mechanizm, dzięki któremu działacze humanitarni mogą znieść to, co wydaje się nie do zniesienia, i kontynuować swoje misje na przekór wszelkim przeszkodom. Élisabeth Carrier od dzieciństwa marzyła, by poznawać świat i być tam, gdzie rodzi się historia. Na tym marzeniu zbudowała swoją karierę: przez blisko trzydzieści lat pracowała dla Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża. Podczas licznych misji humanitarnych niosła pomoc ofiarom konfliktów zbrojnych i klęsk żywiołowych w Afryce, Azji, na Bliskim Wschodzie, w Europie i Ameryce. Za swoją działalność humanitarną otrzymała wiele wyróżnień, między innymi medal Florence Nightingale oraz dwa doktoraty honoris causa.

Syria. Porażka strategii Zachodu

Frederic Pichon

Jakkolwiek sprawy się potoczą, w Syrii nic już nie będzie jak dawniej. Przemoc będzie wygasała latami − zbyt wiele broni znalazło się w tym kraju, zbyt wielu ludzi za nią chwyciło. Zachodzi ryzyko, że cały region − Turcja w szczególności, lecz także bliska przecież Europa, jeszcze długo będą borykały się z konsekwencjami konfliktu. Po zniesieniu stanu wyjątkowego w 2011 roku i po zakończeniu epoki jednej partii w 2012, mało co pozostało – jak się wydaje – z planów ideologa partii Baas Michela Aflaka. Tak naprawdę już teraz widać, że w sytuacji tlącego się konfliktu Syria rozpada się na wyraźnie zarysowane strefy, czasem wyłonione na bazie etnicznej. Ale czy da się rządzić Syrią w formule lokalnych autonomii? W rzeczywistości baasizm to już przeszłość. Syrią jutra będą rządzili ci, którzy utrzymali siłę zbrojną, spychając na margines cywilów i pokojowych opozycjonistów. Zachód nie miał politycznej wizji syryjskiego konfliktu i w konsekwencji nie wywarł wpływu na wydarzenia. Tym trudniej przewidzieć, jaka będzie przyszłość tego kraju. Jedno jest pewne − trzeba będzie ułożyć sobie życie z nową Syrią.

Barwy miłości. Antologia współczesnych opowiadań koreańskich

Opracowanie zbiorowe

Zbiór niniejszy jest pierwszą w Polsce antologią utworów współczesnych pisarzy koreańskich. Sześcioro autorów - trzy kobiety i trzech mężczyzn - jednych z najbardziej poczytnych w swoim kraju i za granicą, należy do starszego pokolenia. Ich dzieciństwo i młodość przypadały na bardzo trudne dla Korei czasy: okres okupacji japońskiej (1910-1945), wyzwolenie i podział kraju oraz wojny domowej, podział ten utrwalającej. Te tragiczne wydarzenia znalazły odbicie w ich twórczości, w której poruszają jednak inne, bardziej uniwersalne problemy. Opowiadania te łączy dążenie do jak najpełniejszego ukazania złożoności natury ludzkiej. Twórcy tych dwunastu opowiadań, które oddajemy do rąk polskiego czytelnika - uważani są w Republice Korei za klasyków, są laureatami wielu nagród i cieszą się dużą popularnością i szacunkiem swoich czytelników.

Biżuteria arabska. Amulety, talizmany i ozdoby

Jolanta Mikołajczyk

Podążając tropem ewolucji biżuterii arabskiej od czasów Beduinów, możemy zobaczyć, jak zmieniała się na przestrzeni wieków i jakie trendy miały wpływ na jej dzisiejszy kształt i znaczenie. Biżuteria to manifestacja osobowości, identyfikator kulturowy, zabezpieczenie finansowe, sposób podkreślania statusu, przekazywania wiadomości, a nawet ochrony przed złymi mocami. Filigranowe wzory, zawiłe arabeski, roślinne motywy oplatające drogocenne perły od wieków wydobywane z morza z narażeniem życia... Biżuteria arabska przykuwa uwagę i zachwyca pięknem i tajemniczością. Naszyjnik manthura, pierścień al shadad, amulet taswir czy koraliki modlitewne misbaha – te tajemniczo brzmiące nazwy to zaledwie kilka przykładów spośród ogromnego bogactwa bliskowschodniej biżuterii. Świat kosztowności to opowieść o artystach-rzemieślnikach, bogatej symbolice, kontaktach międzykulturowych, magicznej mocy kamieni, talizmanach oraz enigmatycznych przesłaniach niesionych przez dźwięczne bransolety czy kunsztowne opaski na włosy.   Jolanta Mikołajczyk ukończyła studia na kierunku Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo na UW ze specjalizacją biblioterapia. W czasie pracy w warszawskich bibliotekach i czytelniach naukowych pisała artykuły do „Poradnika bibliotekarza”. Należała do polskiej sekcji IBBY. Od 17 lat mieszka w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, gdzie zajmuje się odkrywaniem tajników tradycyjnej kultury i sztuki użytkowej. Była m.in. autorką artykułów do czasopisma „Psychologia Sukcesu” i korespondentką Informacyjnej Studenckiej Agencji (ISA). Jej hobby to szeroko rozumiana kultura świata arabskiego, celtyckiego i genealogia.

Demon Maxwella Dzieje i filozofia pewnego eksperymentu

Piotrowski Robert

Demon Maxwella jest jednym z najciekawszych eksperymentów myślowych w historii fizyki, o niemal półtorawiecznej historii. Polega on na wyobrażeniu sobie czynnika (mechanizmu lub istoty inteligentnej) działającego na poziomie molekularnym i zdolnego do sortowania molekuł gazu ze względu na kierunek lub prędkość ich poruszania się. Wynikiem działania takiego demona ma być wytworzenie nierównowagi ciśnienia lub temperatury w układzie znajdującym się początkowo w stanie równowagi termodynamicznej. To oznaczałoby sprzeczność z II zasadą termodynamiki, a przeto paradoks sięgający podstaw tej dziedziny fizyki. Książka przedstawia historię i filozofię demona Maxwella na interdyscyplinarnym tle fizyki, biologii, humanistyki i ekonomii. Robert Piotrowski pracuje w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Zielonogórskiego. Zajmuje się m.in. logiką stosowaną, filozofią kultury oraz historią filozofii anglosaskiej i polskiej. Poprzednio wydał: Od materii Świata do materii Państwa. Z filozofii Tomasza Hobbesa (Universitas, 2000) Problem filozoficzny ładu społecznego a porównawcza nauka o cywilizacjach (Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2003) Logikę elementarną dla szkół akademickich (Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2005)

Historia filozofii muzułmańskiej

Henry Corbin

Henry Corbin (zm. 1978), wybitny arabista i iranista, doskonały znawca islamu, jako pierwszy badacz uwzględnił w swojej pracy nie tylko znaną już sunnicką falsafę, czyli filozofię muzułmańską powstałą pod wpływem myśli greckiej, lecz także filozofię szyicką i prądów wywodzących się z szyizmu. Czytelnik znajdzie tu przegląd najważniejszych nurtów filozofii muzułmańskiej: falsafy, filozofii szyickiej i isma’ilickiej, filozofii przyrody, filozofii mistycznej z okresu przed Ibn Ruszdem (Awerroesem) oraz po jego śmierci (1198) aż do XX wieku -tu Autor koncentruje się przede wszystkim na szyizmie. Corbin omawia kolejno sylwetki czołowych twórców i ich najważniejsze dzieła. Wspomina źródła inspiracji myślicieli muzułmańskich oraz wpływ, jaki wywarli oni na filozofię łacińskiej Europy. Historia filozofii muzułmańskiej pozostaje jednym z najlepszych opracowań w tej dziedzinie. Warszawa 2009, wydanie II poprawione