Post - fast - scriptum

Joanna Mueller

Joanna Mueller Somnambóle fantomowe Przejęznaczenia symbóliczne Post fast scriptum Zmęczona uczestnictwem w kulturze, nazbyt wyczerpana jej niewątpliwym wyczerpaniem, wykończona końcem, w walce o oddech, płynę z nurtem, nie pod prąd potoku mowy, przełykam frytkę (fat & fast), po nas obu choćby potop, trwamy niedotrawione przez osiem żołądków tej ... Joanna Mueller ur. 13 listopada 1979 Najważniejsze dzieła: Somnambóle fantomowe (2003), Zagniazdowniki/Gniazdowniki (2007), Wylinki (2010), intima thule (2015) Poetka, eseistka, redaktorka, wielodzietna mama, niegdyś sygnatariuszka Manifestu neoglingwistycznego. Wydała cztery tomy poetyckie oraz dwie książki eseistyczne. Redaktorka książek: Solistki, Antologia poezji kobiet (19892009) (Warszawa 2009, razem z Marią Cyranowicz i Justyną Radczyńską) oraz Warkoczami. Antologia nowej poezji (Warszawa 2016, wraz z Beatą Gulą i Sylwią Głuszak). Pisuje również wiersze dla dzieci. Mieszka w Warszawie, gdzie m.in. współprowadzi seminarium o literaturze kobiet Wspólny Pokój. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pieśń (Fraszka ten świat i złoto...)

Wacław Potocki

Pieśń Frasz­ka ten świat i zło­to, Je­dwab i per­ły bło­to;  Ja­ko się z zie­mie ro­dzi, Tak zaś pod zie­mię wcho­dzi.  Frasz­ka roz­kosz choć słod­ka, Bo nie tyl­ko jest krót­ka,  Ale ty­siąc go­ry­czy, Oraz po so­bie li­czy.  Rzad­ko bez grze­chu by­wa, Ten, co jej rad za­ży­wa.  A wy­tchnieć tych słod­ko­ści, Kie­dy się w cię za­go­ści  Ro­bak su­mie­nia złe­go, I gniew Stwór­ce twe­go;  Cięż­ka jest je­go rę­ka, Kie­dy czło­wie­ka nę­ka. [...]Wacław PotockiUr. 1621 w Woli Łużańskiej Zm. 1696 w Łużnej Najważniejsze dzieła: Wojna Chocimska, Ogród Fraszek Poeta o wyjątkowo obfitej spuściźnie, najważniejszy przedstawiciel tzw. baroku sarmackiego. Autor fraszek (zebranych w książce, której tytuł rozpoczynał się od słów Ogród, ale nie plewiony, bróg, ale co snop, to inszego zboża; kram rozlicznego gatunku...), pieśni, wierszowanych romansów, dzieł heraldycznych, trenów na śmierć dzieci (przeżył je wszystkie) i poematów. Pochodził z ariańskiej rodziny herbu Szreniawa, w 1658 przeszedł jednak na katolicyzm, by uniknąć przymusowej emigracji po wygnaniu arian z Polski. Pomijając to wydarzenie, wiódł typowe życie szlachcica: gospodarzył, sprawował urzędy (m.in. podczaszego krakowskiego w latach 1678-1685), uczestniczył w walkach z Kozakami i ze Szwedami, procesował się o majątek. Przez historyków literatury oskarżany niekiedy o prymitywizm i ograniczone horyzonty, w istocie Potocki często przywdziewał retoryczną maskę prostaczka i programowo odcinał się od stylu uprawiania poezji dworskiej. Twórczość jego charakteryzuje plastyczność opisu i konkretny charakter metafor - przy jednoczesnym zamiłowaniu do konceptów i odległych porównań (Żywot ludzki do golenia, Nagrobek grobowi). Spora część jego utworów miała charakter moralizatorski. Widać to także w dygresjach z Transakcji wojny chocimskiej - poematu opowiadającego przebieg kampanii wojennej z 1621 roku a opartego m. in. na diariuszu naocznego świadka, Jakuba Sobieskiego. Potocki świadomie zrezygnował z wydania poematu drukiem za życia, zyskując w ten sposób wolną rękę w pisaniu fragmentów krytycznych i polemicznych. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Historia fioletowego podkoszulka

Jacek Podsiadło

Jacek Podsiadło Wychwyt Grahama Historia fioletowego podkoszulka Romb okna, prosty zygzak rynny, pozimowa pustać pól. Spisuję, żeby nie przepadło (wiem, że przepadnie). Z listu od Magdy: Ukochańcu, wróciłam prawie o północy, czuję każde ścięgno cały czas tańczyłam, taka muzyka była. A wstać musiałam już o piątej, o szóstej była msza za dziadka, byłam przed ołtarzem św. Jacka i cały czas myślałam o Tobie. I: To jest bardzo filmowa, niewiarygodna historia. Chora chęć,... Jacek Podsiadło ur.7 lutego 1964 Najważniejsze dzieła:Nieszczęście doskonałe (1987), Niczyje, boskie (1998), Wychwyt Grahama (1999), Kra (2005), Przez sen (2014), Włos Bregueta (2016) Poeta, prozaik, tłumacz, dziennikarz, felietonista. Publikował w wielu czasopismach literackich, a jego twórczość przetłumaczono na angielski, niemiecki, słowacki, słoweński i ukraiński. Czołowy obok Marcina Świetlickiego poeta pokolenia bruLionu. Głosił poglądy anarchistyczne i pacyfistyczne. W latach 1993-2008 prowadził audycję Studnia w Radiu Opole, a od 2009 roku prowadzi internetowe Domowe Radio Studnia. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Powrót

Krzysztof Kamil Baczyński

Krzysztof Kamil Baczyński Juwenilia II Powrót (tłum.) A kiedy deszcz srebrnosiny zapłacze za moim powrotem, pomyśl, że to są łzy moje perlone przez moją tęsknotę. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opraco... Krzysztof Kamil Baczyński Ur. 22 stycznia 1921 r. w Warszawie Zm. 4 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Pokolenie, Historia, Bez imienia, Dwie miłości, Z głową na karabinie Poeta, rysownik. Twórczość poetycką rozpoczął już jako uczeń gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie w 1939 r. zdał maturę. Związany ze środowiskiem młodzieży lewicowej, m.in. z organizacją Spartakus działającą półlegalnie w szkołach średnich. W czasie okupacji niemieckiej zbliżył się do ugrupowań socjalistycznych, wydających podziemne pisma Płomienie i Droga. Od 1943 r. uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych, w tymże roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, które stały się zalążkiem batalionu AK Zośka oraz ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych rezerwy. Uczestnik powstania warszawskiego; poległ w walce przy Placu Teatralnym (Pałac Blanka); w parę tygodni później zginęła w powstaniu żona poety Barbara, którą poślubił w 1942 r. Nie licząc dwóch zbiorków odbitych na hektografie w 7 egzemplarzach w 1940 r. i kilku wierszy w antologiach Pieśń niepodległa i Słowo prawdziwe, zdążył ogłosić, pod pseudonimem Jan Bugaj, dwa konspiracyjne zbiory: Wiersze wybrane (1942) i Arkusz poetycki (1944) wydane nakładem Drogi. W 2018 roku został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sława

Janusz Korczak

Janusz Korczak Sława ISBN 978-83-288-2387-7 Rozdział pierwszy Najtrudniej zacząć opowiadanie, bo trzeba od razu dużo powiedzieć. A jeżeli powiedzieć od razu za dużo, może się wszystko poplątać. W tej powieści jest aż pięcioro dzieci, są ich rodzice, stara babcia, wuj, kot, ciocia i wiele innych osób. Właściwie warto mówić tylko o starszych. Bo i cóż może być ciekawego w małej Abu, która zawsze śpi, płacze lub mruczy: aba, abu, abu? Wicuś i Pchełka są starsi od ... Janusz Korczak Ur. 22 lipca 1878 (1879) w Warszawie Zm. 7 sierpnia 1942 w Treblince Najważniejsze dzieła: Król Maciuś Pierwszy (1923), Bankructwo Małego Dżeka (1924), Kajtuś czarodziej (1934), Kiedy znów będę mały (1925), Senat szaleńców (1931), Jak kochać dziecko (1920), Prawo dziecka do szacunku (1929) Właśc. Henryk Goldszmit. Z wykształcenia i zawodu lekarz, zasłynął jako pedagog i psycholog dziecięcy, twórca niezwykle nowatorskiego systemu wychowawczego, opartego na zasadach demokracji, szczerości, szacunku oraz wszechstronnej aktywizacji społecznej dzieci (np. jego podopieczni redagowali samodzielnie czasopismo ,,Mały Przegląd"). Współtwórca i kierownik żydowskiego Domu Sierot w Warszawie (1912-1942) oraz sierocińca dla dzieci polskich Nasz Dom (1919-1936) mieszczącego się na Bielanach w Warszawie. Wykładowca Instytutu Pedagogiki Specjalnej oraz Wolnej Wszechnicy Polskiej. Zajmował się publicystyką, współpracując m.in. z czasopismami ,,W słońcu" i ,,Szkoła Specjalna" oraz Polskim Radiem, w którym wygłaszał popularne pogadanki radiowe opublikowane następnie pt. Pedagogika żartobliwa. W 1942 w getcie warszawskim, pełniąc nieprzerwanie funkcję pediatry i opiekuna sierot, pisał Pamiętnik (wyd. po wojnie w Wyborze pism). Zginął w hitlerowskim obozie zagłady w Treblince wraz z wychowankami swojego zakładu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Sodžiaus vaizdeliai

Žemait

Budynė Rudenop linkui stojo tikra giedra. Dienos šiltos, saulėtos, kaip per šv. Joną. Naktys, nors be mėnesio, bet žvaigždėtos, aiškios, niekur debesėlio, nei jokio vėjelio, baltas rūkelis romiai pagal žemę storą rasą klojo. Nors šilta ir graži, vistiek ne vasaros naktys. Nuo vakaro nemiegojus ilgu aušros sulaukti. Sietynas jau augštai iškilo, o Aušrinės vis dar nematyti; laikas jau kelti kulti, o bobos dar tebebudėjo senę Kukinienę. Senelė sudžiūvusi kaip kempinė, išblyškusi kaip drobė, rankos, kojos užšalusios, nagai ir lūpos užmėlynavusios, užtrokšdama vos tik kvėpuoja, o vis gyva ir gyva. [...]ŽemaitUr. 31 maja 1845 r. we dworku w Bukanto (lit. Bukant?), rej. płungiański Zm. grudnia 1921 r. gruodžio 7 d. Marijampol?je Najważniejsze dzieła: Rudens vakaras, Marti, Topilys, Sutkai, Petras Kurmelis, Sučiuptas velnias, Bičiuliai Litewska pisarka, działaczka społeczna. Julija Beniuševiči?t?-Žymantien? urodziła się w rodzinie zubożałych bojarów, w dworku należącym do rodu Platerów, gdzie jej ojciec Antanas Beniuševičius był zarządcą majątku, matka - Julijana Sciepurait? ? gospodynią. W domu rodzice pisarki mówili do siebie po polsku i w takim też duchu wychowywali swoje dzieci. Początkowo J. Beniuševiči?t?-Žymantien? uczył ojciec, później ciotka, a również bojarowa, która w tym samym czasie uczyła swe dzieci w Szemach (lit. Š?mai). W powstaniu 1863-1864 r. wspierała oraz udzielała wszelkiej pomocy powstańcom, później pełniła służbę we dworze Džiugin?nai, gdzie w 1865 r. wyszła za mąż za leśniczego dworskiego Laurynasa Žymantasa. Wspólnie z mężem wynajmowali ziemię w okolicach Łukowy (lit. Laukuva), Worniów (lit. Varniai), Użwent (lit. Užventis) i ok. 30 lat prowadzili gospodarstwo. W 1883 r. zamieszkali w Usznianach (lit. Ušn?nai), gdzie poznali Povilasa Višinskisa. Tu też J. Beniuševiči?t?-Žymantien? zaangażowała się w ruch narodowowyzwoleńczy, zaczęła się interesować działalnością kolaboracyjną i tu zaczęła pisać. Pierwszy utwór napisała mając ponad czterdzieści lat. W czasie I wojny światowej udała się do litewskich kolonii w USA, wygłaszała przemówienia, zbierała ofiary na rzecz osób, które ucierpiały w wojnie (ogółem zebrała ok. 30000$). Od 1917 r. ? członkini Litewskiego Związku Socjalistów Ludowych.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do Stefana George

Wacław Rolicz-Lieder

Do Stefana George posyłając opłatek Jest w kraju moim zwyczaj, że w dzień wigilijny,  Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie,  Ludzie gniazda spólnego łamią chleb biblijny,  Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie.    Kiedy ojciec z talerza podnosi chleb biały,  Zbierając w krąg domowych, na ten rozkaz niemy  Wszyscy się podnosimy, i duży, i mały,  Wszyscy się obręczamy i wszyscy płaczemy. [...]Wacław Rolicz-LiederUr. 27 września 1866 w Warszawie Zm. 25 kwietnia 1912 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Jam jest, Błędny rycerz, Obwieszczenie, Szkoła, Do Stefana George, Ja jestem satyr, Lichwiarz, Wtóre dzieje poety Orientalista, poeta i tłumacz; jeden z pierwszych poetów Młodej Polski. Urodził się w zamożnej rodzinie mieszczańskiej o korzeniach niemieckich; został wydalony z gimnazjum w 1883 r. z powodu manifestacyjnego zatargu z nauczycielem w rocznicę wybuchu powstania listopadowego (por. wiersz Szkoła). W latach 1888-1897 studiował w Paryżu i w Wiedniu języki orientalne oraz prawo (opublikował Elementarz języka arabskiego 1893 oraz tłumaczenie z perskiego czterowierszy Abu Sajii Fadlullacha Ben Abulchajra). Podczas pobytu zagranicą wszedł do kręgu poetów skupionych wokół Mallarmego, pod którego wpływem zaczął tworzyć w duchu symbolizmu oraz hołdować idei, że język poetycki powinien zostać ,,odpowszedniony", czyli zdecydowanie odróżniony od codziennego języka służącego celom komunikacyjnym. W swojej twórczości sięgał chętnie do wątków orientalnych, a także spuścizny i języka staropolskiego oraz wątków poezji romantycznej (szczególnie do Kochanowskiego, Słowackiego, Norwida). Osobiste związki przyjaźni łączyły go ze Stefanem George, skupiającym wokół siebie w Monachium młodych estetów zafascynowanych starożytną kulturą grecką; Lieder cieszył się w tym gronie poważaniem, z Georgem tłumaczyli wzajemnie swoje wiersze (tłumaczenia Georgego wyd. w tomie Zeitgenoessische Dichter, Berlin 1905). W kraju poezja Liedera spotkała się z dość złośliwą krytyką, na co poeta zareagował nad wyraz drażliwie, odpowiedział satyrą Monument wszeteczeństwa gazeciarskiego (1892) i kolejne tomy swoich wierszy drukował w skąpej ilości egzemplarzy (20-60) dla przyjaciół, zabraniając wszelkich ,,przedruków wyciągów i sprawozdań" z tych publikacji. Jest autorem wielu przekładów, m.in. Kwiatów zła Baudelaire'a, wierszy Gautiera, Sully-Prudhomme'a, Heinego, Puszkina. Zmarł nagle na atak serca. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Žirbliai ir kaliaus

Vincas Kudirka

Vincas Kudirka Laisvos valandos Žirbliai ir kaliaus Sutar žvirbliai pasimylt kartą. O, kad lyg gda laužyt žod tartą, Išlk pulkas grd paieškoti. Atrado dirvą, kvieči kelias lysias Ir kuris buvo lyg labiau išdrsęs, Šoko prie darbo: varputes terioti. * Štai vienas žvirblis pamat tuo tarpu Kažin ką juodą, styrint viršum varp, Ir, išsigandęs čir čir čir suriko. Žvirbliai, išgirdę, kad j draugas rkia, Nelaukdami, tuoj krvą sulk, Kas čia yra klausia - kas čia atsiti... Vincas Kudirka Ur. 31 grudnia 1858 r. w Pojeziorach, powiat Wyłkowyski Zm. 16 listopada 1899 r. w Nowym Mieście (lt. Naumiestis) Najważniejsze dzieła: tłumaczenia: Dziewica Orleańska oraz Vilius Telis F.Schillera, III cz. Dziadów A.Mickiewicza, i in., poezja: zbiór Laisvos valandos (Wolne godziny), satyry, publicystyka: publikował je w specjalnym dziale gazety Varpas (Dzwon) pt. Tvyns varpai (Dzwony Ojczyzny), dzieła folklorystyczne: zbiór pieśni ludowych Kankls. Lekarz, litewski epik, poeta, publicysta, krytyk, tłumacz, redaktor gazety Varpas, jeden z ideologów ruchu narodowego, autor tekstu hymnu litewskiego. Vincas Kudirka naukę pobierał w szkole początkowej w Pojeziorach, później w gimnazjum w Mariampolu. Zdolny do nauki, miłośnik sztuki, tańca, kultury polskiej. Po ukończeniu sześciu klas zmuszony przez ojca wstąpił do Sejneńskiego Seminarium Duchownego. Stamtąd jednak po dwóch latach został usunięty z powodu braku powołania. Ukończywszy gimnazjum na srebrny medal przyszły działacz udał się na studia do Warszawy. Tam przez rok naukę pobierał na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, później przeszedł na Wydział Medycyny. Na życie zarabiał udzielając prywatnych lekcji oraz przepisując rękopisy. Brał czynny udział w działalności Partii Proletariackiej. W 1888 r. założył nielegalne Towarzystwo Litewskich Studentów w Warszawie pt. Lietuva. Od 1889 r. towarzystwo owo wydaje gazetę Varpas, którego redaktorem był sam V. Kudirka oraz w którym prowadził rubrykę Tvyns varpai. Po roku z inicjatywy V. Kudirki zaczęto wydawać gazetę chłopską kininkas (Rolnik). W 1895 r. V. Kudirka został oskarżony i zatrzymany za działalność litewską. Mimo iż szybko odzyskał wolność, coraz wyraźniej dawał się we znaki gorszy stan zdrowia. W tym samym roku poeta wyjechał do Sewastopolu. W 1896 r. wraca na ojczyznę. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pobudka

Tadeusz Boy-Żeleński

Tadeusz Boy-Żeleński Piosenki Zielonego Balonika Pobudka śpiewana przez banderię krakowską w czasie pochodu jubileuszowego w Wiedniu (1908) Nuta: Bartoszu, Bartoszu! Wojciechu, Wojciechu, Nie traćta animuszu, Nie traćta animuszu, Straśnie wam do twarzy W Sobieskich kontuszu. Uziębło, Uziębło, Lecz znowu się przygrzeje, Lecz znowu się przygrzeje, Narodzie kochany, Jeszcze miej nadzieję. Turcyja, z Austryją Znowu się... Tadeusz Boy-Żeleński Ur. 21 grudnia 1874 w Warszawie Zm. 4 lipca 1941 we Lwowie Najważniejsze dzieła: przekłady ponad stu pozycji z literatury francuskiej, Słówka, Marysieńka Sobieska, Piekło kobiet, Plotka o Weselu, Flirt z Melpomeną Pisarz, poeta, krytyk teatralny i literacki, tłumacz i popularyzator kultury francuskiej, publicysta, działacz społeczny, z zawodu lekarz. Matka Boya była wychowanicą i przyjaciółką Narcyzy Żmichowskiej, ojciec - znanym kompozytorem. Spokrewniony z Tetmajerami, uczestnik wesela Lucjana Rydla, opisanego przez Wyspiańskiego, później ożenił się z Zofią Pareńską, która była pierwowzorem Zosi z Wesela. W młodości hulaka i karciarz, przyjaciel Stanisława Przybyszewskiego, nieszczęśliwie zakochany w jego żonie Dagny. Studiował medycynę, następnie wyjechał na praktyki do Francji, gdzie odkrył francuską piosenkę, kabarety i powieści Balzaka. Zakochany w Paryżu, po powrocie zaczął tłumaczyć francuską literaturę, aby ,,stworzyć sobie namiastkę Francji". Współtwórca kabaretu ,,Zielony Balonik", autor wielu piosenek i wierszyków z jego repertuaru. Jako lekarz kolejowy i pediatra stykał się z biedą i cierpieniem, jako działacz społeczny propagował więc świadome macierzyństwo i właściwą opiekę nad niemowlętami. Po pierwszej wojnie światowej porzucił medycynę i został recenzentem teatralnym oraz publicystą. Krytykowany przez środowiska prawicowe za wyśmiewanie rzeczy i spraw szacownych, które sam uważał za ,,niezbyt godne szacunku". W 1927 r. rząd francuski odznaczył go Legią Honorową za jego pracę tłumacza. Zamordowany przez hitlerowców wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Lwowskiego. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do młodych

Adam Asnyk

Do młodych Szukajcie prawdy jasnego płomienia,  Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg!  Za każdym krokiem w tajniki stworzenia  Coraz się dusza ludzka rozprzestrzenia  I większym staje się Bóg!    Choć otrząśniecie kwiaty barwnych mitów,  Choć rozproszycie legendowy mrok,  Choć mgłę urojeń zedrzecie z błękitów, —  Ludziom niebiańskich nie zbraknie zachwytów,  Lecz dalej sięgnie ich wzrok. [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do paniej (Pani jako nadobna, tak też i uczciwa!)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Do paniej Pani jako nadobna, tak też i uczciwa! Patrząc na twą wdzięczną twarz, rymów mi przybywa, Które jeśli się ludziom kiedy spodobają, Nie więcej mnie, niż tobie, być powinne mają. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pieśń IV (Złota to strzała i krom wszego jadu była...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Pieśni, Księgi pierwsze Pieśń IV Złota to strzała i krom wszego jadu była, Którą mię niepochybna Miłość ugodziła. Bo ja w swym miłowaniu troski nie najduję, Owszem, radość na sercu niewymowną czuję. Nie to niewola służyć, ale służyć temu, Kto twych posług niewdzięczen, to sie nawiętszemu Nieszczęściu równa; tobie dzięka bądź, Miłości, Iżeś mię uchowała t... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pejzaż

Jerzy Liebert

Jerzy Liebert I Pejzaż Chaty nad wodę zbiegły. Woda widna i cicha. Plebania na fali w lipach, Przybiera kolory cegły. Stóg siana poprzez zagrodę Rzuca się w rzekę rudy, Tulą w nim mordy krowy, Rogi kładąc na wodę. Drogą błądzi Demeter, Pełna trwogi i smutku: Tylko ślady zostały... Jerzy Liebert Ur. ur. 24 lipca 1904 w Częstochowie Zm. zm. 19 czerwca 1931 w Warszawie Najważniejsze dzieła: tomiki poezji Druga ojczyzna (1925), Gusła (1930), Kołysanka jodłowa (1932); zbiór korespondencji Listy do Agnieszki Poezja Lieberta stanowi zapis jego poszukiwań metafizycznych. Tematyka religijno-filozoficzna przejawia się już w debiutanckim wierszu Zmartwychwstanie. Modlitwa młodego poety, opublikowanym w chrześcijańskim Czynie. Związany ze środowiskiem Skamandrytów, przyjaźnił się Liebert z Jarosławem Iwaszkiewiczem, publikował w Skamandrze i Wiadomościach literackich. Ważną relacją była dla poety przyjaźń z Bronisławą Wajngold, która przyjęła chrzest jako Agnieszka, a następnie wstąpiła do zakonu franciszkanek. Za jej przyczyną Liebert znalazł się w kręgu inteligencji katolickiej, związanym z ośrodkiem zakonnym w podwarszawskich Laskach, czytał filozofów chrześcijańskich i brał udział w dyskusjach na temat tych lektur. Dziennikiem tych przeżyć są Listy do Agnieszki. Studiował polonistykę na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, ale ukończenie studiów uniemożliwiła mu gruźlica i kłopoty materialne. Dzięki wsparciu przyjaciół wyjeżdżał na kuracje do Worochty. Zmarł w Warszawie w wieku 27 lat. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Iliada

Homer

Iliada Księga I Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody,  Który ściągnął klęsk tyle na greckie narody,  Mnóstwo dusz mężnych wcześnie wtrącił do Erebu,  A na pastwę dał sępom i psom bez pogrzebu  Walające się trupy rycerskie wśród pola:  Tak Zeusa wielkiego spełniała się wola  Odtąd, gdy się zjątrzyli sporem niebezpiecznym  Agamemnon, król mężów, z Achillem walecznym.    Od kogóż tej niezgody pożar zapalony? [...]HomerUr. VIII-VII w. p.n.e. Zm. Zm. VIII-VII w. p.n.e. Najważniejsze dzieła: Iliada, Odyseja Na temat Homera brak jednoznacznych informacji biograficznych i nie ma nawet pewności, czy Iliada i Odyseja miały jednego autora. W obydwu dziełach wyraźny jest wpływ tradycji ustnej, o czym świadczą powtarzające się formuły (np. stałe, rozbudowane określenia bohaterów). Pojawiały się zatem teorie, że Iliada i Odyseja stanowią zlepki anonimowych pieśni. Z drugiej strony kompozycja obydwu dzieł już w starożytności uchodziła za wzorcową. Homer, kimkolwiek był, wprowadza bowiem czytelnika od razu w środek akcji, wcześniejsze wydarzenia prezentując stopniowo w retrospekcjach. Iliada nie przedstawia nawet zdobycia Troi, kończąc się opisem pogrzebu Hektora - jednak smutny koniec miasta zostaje w w poemacie wielokrotnie przepowiedziany. Poza tym wiadomo, że Homer, kimkolwiek był, pisał dla publiczności znającej mity i legendy - a więc i dalszy przebieg akcji. Tradycyjnie uważa się, iż Homer żył w VIII w. p.n.e., kilkaset lat po wojnie trojańskiej (umiejscawianej zwykle w tzw. okresie archaicznym kultury greckiej). Już w starożytności trwał spór między siedmioma miastami, pragnącymi uchodzić za miejsce jego urodzenia (były to Argos, Ateny, Chios, Itaka, Kolofon, Pylos i Smyrna). Samo imię poety mogło oznaczać "zakładnika", "ślepca" (tradycja i oparte na niej dzieła sztuki przedstawiają go jako niewidomego, a w Odysei pojawia się postać ślepego dworskiego śpiewaka) bądź "tego, który składa razem" (a więc kompilatora pieśni aojdów, czyli wędrownych śpiewaków greckich). Homerowi przypisywane są również tzw. Hymny homeryckie (poświęcone poszczególnym bogom olimpijskim) oraz Batrachomyomachia (poemat heroikomiczny o wojnie żab z myszami, parodiujący Iliadę), prawdopodobnie jednak są to dzieła późniejsze. Właściwie wiadomo tylko jedno: Iliada i Odyseja stanowią najstarsze zachowane dzieła greckiej poezji epickiej i poprzedzają dzieło Hezjoda. Z pewną emfazą twierdzono nawet, że od Iliady zaczyna się grecka tożsamość kulturowa. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Z podróży Lucjana Rydla na wschód

Tadeusz Boy-Żeleński

Tadeusz Boy-Żeleński Słówka (zbiór) Z podróży Lucjana Rydla na wschód Grób Agamemnona Niech fantastycznie lutnia nastrojona Wtóruje pieśni tragicznej i smutnej, Bo Rydel wstąpił w grób Agamemnona I pysk rozpuścił w sposób tak okrutny, Że rozbudzone na wpół trupy z cicha Szepcą do siebie: cóż tam znów, u licha?! O, cichym jestem jak wy, o Atrydzi, Bełkoce Rydel z zapienioną twarzą Ani mnie kiedy moja małość wstydzi, Ani się myśli tak jak orły ważą (Tu wydał c... Tadeusz Boy-Żeleński Ur. 21 grudnia 1874 w Warszawie Zm. 4 lipca 1941 we Lwowie Najważniejsze dzieła: przekłady ponad stu pozycji z literatury francuskiej, Słówka, Marysieńka Sobieska, Piekło kobiet, Plotka o Weselu, Flirt z Melpomeną Pisarz, poeta, krytyk teatralny i literacki, tłumacz i popularyzator kultury francuskiej, publicysta, działacz społeczny, z zawodu lekarz. Matka Boya była wychowanicą i przyjaciółką Narcyzy Żmichowskiej, ojciec - znanym kompozytorem. Spokrewniony z Tetmajerami, uczestnik wesela Lucjana Rydla, opisanego przez Wyspiańskiego, później ożenił się z Zofią Pareńską, która była pierwowzorem Zosi z Wesela. W młodości hulaka i karciarz, przyjaciel Stanisława Przybyszewskiego, nieszczęśliwie zakochany w jego żonie Dagny. Studiował medycynę, następnie wyjechał na praktyki do Francji, gdzie odkrył francuską piosenkę, kabarety i powieści Balzaka. Zakochany w Paryżu, po powrocie zaczął tłumaczyć francuską literaturę, aby ,,stworzyć sobie namiastkę Francji". Współtwórca kabaretu ,,Zielony Balonik", autor wielu piosenek i wierszyków z jego repertuaru. Jako lekarz kolejowy i pediatra stykał się z biedą i cierpieniem, jako działacz społeczny propagował więc świadome macierzyństwo i właściwą opiekę nad niemowlętami. Po pierwszej wojnie światowej porzucił medycynę i został recenzentem teatralnym oraz publicystą. Krytykowany przez środowiska prawicowe za wyśmiewanie rzeczy i spraw szacownych, które sam uważał za ,,niezbyt godne szacunku". W 1927 r. rząd francuski odznaczył go Legią Honorową za jego pracę tłumacza. Zamordowany przez hitlerowców wraz z innymi profesorami Uniwersytetu Lwowskiego. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Historia roku

Hans Christian Andersen

Historia roku Był styczeń. Od rana srożyła się straszna zadymka, śnieg pędził przez ulice całymi chmurami, sypał z dachów, uderzał w szyby, bił przechodniów po twarzy, to znowu wirował w powietrzu, wichrem kręcony. Ludzie biegli skuleni, śpiesząc niesłychanie, mrużąc oczy, wpadając na siebie co chwila i ostrożnie rozchodząc się w strony przeciwne, aby nie upaść od zdradzieckich, silnych porywów wiatru. Powozy i konie wyglądały jak cukrem posypane, lokaje odwracali się bokiem do wiatru, stangreci wytężali siłę i uwagę, aby kogo nie przejechać, choć konie posuwały się bardzo powoli, tonąc w głębokich zaspach. [...]Hans Christian AndersenUr. 3 kwietnia 1805 r. w Odense na wyspie Fionii Zm. 4 sierpnia 1875 r. w Rolighed koło Kopenhagi Najważniejsze dzieła: baśnie: Brzydkie kaczątko, Calineczka, Dziewczynka z zapałkami, Dzielny ołowiany żołnierz, Królowa Śniegu, Księżniczka na ziarnku grochu, Krzesiwo, Mała Syrena, Nowe szaty cesarza, Słowik, Świniopas; powieści: Improwizator (1835), O.T. (1836), Tylko grajek (1837) Duński baśniopisarz i poeta. Po śmierci ojca, ubogiego szewca, który dla zarobku wziął udział w kampanii napoleońskiej, 14-letni Hans Christian opuścił dom i ruszył do Kopenhagi. Marzył o teatrze, lecz ani jego występy aktorskie, ani dzieła sceniczne (debiut 1829 r. Miłość na Wieży Mikołaja) nie zyskały uznania. Dzięki stypendium królewskiemu (1822) i wsparciu życzliwych ludzi skończył szkołę i został sławnym autorem. W uznaniu zasług otrzymał tytuł profesora (1851) i radcy (1874). Przyjaźnił się m.in. z Dickensem i braćmi Grimm. Andersen podkreślał, że jego baśnie są utworami poważnymi, nie tylko dla dzieci, ale i dla dorosłych. autor: Kamil Jackowicz Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.