Życie to podróż, to ocean. Z Julią Hartwig rozmawia Artur Cieślar

Artur Cieślar

W jej wierszach nie ma rozdzierania szat ani rozterek tak charakterystycznych dla niektórych poetów niepogodzonych ze światem, Bogiem, Absolutem, ze sobą wreszcie. Poetka dostrzega świat w odsłonach piękna, ale i jego marności. Przyjmuje go takim, jaki jest. Prawda o rzeczach tego świata, o tym, jak one się przejawiają, jest przez nią jedynie rejestrowana. Bo przecież w naszej świadomości, a dalej pamięci, może zagościć tylko to, czego doświadczyliśmy. Każdy samodzielnie będzie musiał tego dokonać na własny użytek. Zapisywanie z pozoru najzwyklejszych rzeczy przypomina trochę degustację wina, wybornych serów umyślnie odwołuję się tutaj do kultury francuskiej tak ukochanej przez poetkę, z którą łączy mnie umiłowanie Francji w tym kultury kulinarnej. Julia Hartwig jest prawdziwą apologetką chwili. Umie zachwycić się i docenić to, co akurat dane jest jej doświadczać. Temu smakowaniu codzienności zawsze towarzyszy wdzięczność choćby za naturalność tego, co jest nieodłączne w życiu: rytm nocy i dnia, zmiany pór roku, kwitnienie i zamieranie, naprzemienność w radości i cierpieniu, samotności i miłości. Julia Hartwig ur. w 1921 roku w Lublinie. Wybitna poetka, eseistka, tłumaczka. Stypendystka rządu francuskiego w latach 1947-50. Wraz z mężem Arturem Międzyrzeckim uczestniczyła w International Writing Program w USA w latach 1970-74. Debiutowała tomikiem wierszy Pożegnania (1956). Wykładowczyni na Uniwersytecie Ottawy i Carlton University w Kanadzie. Ostatnimi laty związana z a5, gdzie wydała tomiki: Jasne niejasne, Wiersze wybrane, Gorzkie żale, Powroty, Zapisane. Autorka Dzienników Amerykańskich, Dziennika i Błysków, w których poetka dzieli się swoimi refleksjami na temat człowieka, świata, podróży i sztuki.

Klub Łgarzy

Mary Karr

Nie mieli stałego punktu ani terminu spotkań. Nigdy ich nie planowali, a mimo to jednocześnie, o określonej godzinie przybywali krętymi drogami w to samo miejsce. Kiedy ich żony były przekonane, że poszli zapłacić rachunki, oni spotykali się, by grać w domino i pić alkohol. Jedna z kobiet nazwała ich Klubem Łgarzy. Mary Karr, uznana poetka i eseistka, wraca pamięcią do spotkań tego klubu i pozostałych wydarzeń z dzieciństwa przypadającego na lata sześćdziesiąte w Teksasie i Kolorado. Przywołuje postać matki ze skłonnością do butelki i wymachiwania bronią brała ślub siedem razy, aż wreszcie zabrali ją daleko, bo była nerwowa. Babci, która zamieszkała z nimi krótko przed śmiercią i stworzyła domowe narzędzie do chłostania niesfornych wnuczek. Starszej siostry Lecii, która już jako dwunastolatka potrafiła prowadzić samochód, ale też przekonać policjanta, by nie wlepiał jej mandatu. Klub Łgarzy to niezwykle osobisty list miłosny do niedoskonałych bliskich, a także opowieść o tym, że każda rodzina w jakimś sensie odbiega od normy. W świecie dzieciństwa, w którym autorka czuła się tak samotna, znajdzie się miejsce dla wszystkich. Autorka kreśli bezlitosny obraz swoich zmagań z niełatwym dzieciństwem. Gdy opowiada o kolejnych tragicznych wydarzeniach, jej głos się nigdy nie łamie ani nie brzmi fałszywie. Vogue Z materii bolesnych doświadczeń Karr stworzyła książkę pełną ciepła i humoru, szczerą aż do bólu. Klub Łgarzy to barwne wspomnienia z dzieciństwa, jakiego nikt by dla siebie nie wybrał, lecz Karr kocha swoją rodzinę miłością tak bezwzględną, a jej głos jest tak surowy i wymowny, że z przyjemnością wchodzimy w jej świat i z żalem go opuszczamy. Tobias Wolff Klub Łgarzy mieni się od wielkich prawd, z trudem wywalczonych i naprawdę godnych poznania. Mary Karr bez lęku, z przejęciem, a niekiedy z poczuciem humoru zapuściła się w szalony mrok amerykańskiego dzieciństwa, skąd przyniosła wspomnienia o niewinności i przemocy, utracie i nadziei. Prawdziwie humanistyczna książka. Bradford Morrow Motywem przewodnim tej książki jest bezkompromisowe dążenie autorki do szczerości, jasności i ujawniania tajemnic. The Voice Literary Supplement Nogi w kowbojskich butach oprzyj na balustradzie werandy, otwórz zimne piwo i wsłuchaj się w głos tej urodzonej opowiadaczki [] porywający, zabawny i płynący z serca. Los Angeles Times Karr pisze porywająco [] jakby snuła jedną ze wspaniałych opowieści Klubu Łgarzy []. Potrafi sprawić, by czytelnik całym sobą wczuł się w to, czego żadne dziecko nie powinno nigdy przecierpieć. Newsweek

Villette

Charlotte Brontë

Cóż za namiętność, ileż w niej ognia! W tej książce jest coś nadnaturalnego – George Eliot Najlepsza powieść Charlotte Brontë – Virginia Woolf     Brontë oparła swoje ostatnie dzieło na wątkach autobiograficznych. Pod nazwą Villette kryje się Bruksela, gdzie w latach 40. XIX w. przyszła pisarka przeżywała zakazaną miłość do żonatego mężczyzny, profesora Constantina Hégera. Główna bohaterka powieści, Lucy Snowe, pozbawiona w Anglii widoków na przyszłość, decyduje się wziąć los we własne ręce i wyrusza do Europy. Przypadkiem w nocy trafia na pensję dla dziewcząt mieszczącą się w budynku dawnego klasztoru żeńskiego. Otrzymawszy tu posadę, wiedzie z początku bezbarwne życie nauczycielki angielskiego. Wkrótce jednak spostrzega, że każdy jej ruch w tym miejscu jest przez kogoś obserwowany. Usiłując rozwiązać zagadkę, zostaje uwikłana w wydarzenia z pogranicza świata materialnego i duchowego…

Szkice o zbrodni w kulturze staropolskiej (XV-XVII wiek). Między faktem, historią a literaturą

Beata Stuchlik-Surowiak

Książka przybliża dawne zbrodnie, do których doszło w Polsce w okresie od XV do XVII wieku. Podstawowym źródłem do poznania tego zagadnienia są staropolskie kroniki, pamiętniki oraz inne dokumenty życia społecznego. Głównym celem pracy jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o wzajemne relacje między faktem historycznym, jakim było zabójstwo/morderstwo popełnione w określonym czasie na konkretnej osobie przez danego sprawcę bądź sprawców, a późniejszymi jego śladami pozostawionymi w rozmaitych tekstach kultury na przestrzeni różnych epok. Im bardziej spektakularny czyn, tym liczniejsze świadectwa jego popełnienia, ale również - tym większa rozbieżność szczegółów i wielość interpretacji. Przedmiotem rozprawy jest zatem próba naukowego zbadania tych przekazów.

Coś nowego

Magdalena Winnicka

Coś, co wydaje się pewne, niekiedy możemy utracić w kilka chwil. Karolina miała wszystko: kochającego ojca, wspaniałego chłopaka wschodzącą gwiazdę koszykówki a przed sobą błyskotliwą karierę pływaczki. Jej życie było idealne, kochała je z całego serca. Po trzech latach nie ma już żadnej z tych rzeczy. Zamiast tego codziennie mierzy się ze wstydem, bólem, żalem oraz tęsknotą. Chowa się przed ludźmi. Straciła również wiarę w to, że czeka ją jeszcze Coś nowego przyszłość, a nie wegetacja. Los jednak stawia na drodze Karoliny pewnego upartego mężczyznę, który wbrew jej woli postanawia się z nią zaprzyjaźnić. Dziewczyna wzbrania się ze wszystkich sił z Teodorem nic jej przecież nie może połączyć. Trudno znaleźć mniej pasujące do siebie osoby, zdaje się, że są idealnymi przeciwieństwami. Oboje jeszcze nie wiedzą, że to dla nich początek długiej podróży. Zaskakującej, bolesnej i... tak niespodziewanej. Zwłaszcza że przeszłość, która skrywa ich liczne sekrety, postanawia o sobie przypomnieć w najmniej oczekiwanym momencie.

Prawo autorskie. Podręcznik dla studentów szkół filmowych. Wyd. 2. popr. i uzup. (Stan prawny na dzień 1 października 2014 r.)

Piotr Ślęzak

Książka w sposób przystępny przedstawia zagadnienia prawa autorskiego. Przeznaczona jest dla studentów szkół filmowych, a konkretnie kierunków: reżyseria, realizacja obrazu oraz organizacja produkcji filmowej i telewizyjnej. Napisana została głównie z myślą o studentach Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego. Może być wykorzystywana także przez studentów innych kierunków artystycznych. Przeznaczenie warunkuje treść podręcznika. Zawiera on omówienie norm prawnych znajdujących zastosowanie w związku z twórczością filmową. Jest podzielony na dwie części. Pierwsza zatytułowana „Ogólne prawo autorskie” obejmuje rozdziały 1-13, a druga zatytułowana „Prawo filmowe” rozdziały 14-18. Podręcznik może też stanowić cenną pomoc dla studentów innych szkół i kierunków o charakterze artystycznym. Jednakże należy wówczas uwzględnić specyficzne kwestie dotyczące innych utworów poza dziełami audiowizualnymi.

Dwie matki jednego dziecka. Macierzyństwo nieheteronormatywne w doświadczeniu kobiet wychowujących dzieci poczęte w związku jednopłciowym

Magdalena Wojciechowska

Publikacja stanowi socjologiczną ilustrację codziennego życia i doświadczania macierzyństwa przez pary kobiet, które wspólnie podjęły decyzję o powiększeniu rodziny za sprawą sztucznego zapłodnienia. Przedstawiono proces nadawania przez nie znaczeń nowym rolom i wzorom funkcjonowania w społeczeństwie polskim, które nieustannie projektują, wcielają w życie, a następnie weryfikują w toku kolejnych interakcji. Poddane analizie przypadki składają się na historie rodzin, które - choć obecne i dostrzegalne w przestrzeni społecznej - zdają się pozostawać konceptualnie niewidzialne. Książka jest adresowana do osób zainteresowanych problematyką macierzyństwa nieheteronormatywnego, w szczególności do socjologów, psychologów (w tym dziecięcych), doradców rodzinnych i mediatorów, a także decydentów w dziedzinie prawa, zwłaszcza rodzinnego. "Największym walorem publikacji jest ukazanie sytuacji rodzin nieheteronormatywnych we współczesnej Polsce, wraz ze specyfiką kontekstu społeczno-kulturowego charakterystycznego dla naszego kraju. Ten bardzo trudny, delikatny temat jest opracowany przez Autorkę z wnikliwością i empatią, a jednocześnie w sposób obiektywizujący i rzetelny. Monografia, obok niewątpliwego waloru naukowego, ma także ogromny ładunek edukacyjny. Dzięki niej osoby niezorientowane w specyfice badanych rodzin mogą zdobyć wiedzę ugruntowaną w badaniach naukowych". Z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Zakrzewskiej-Manterys

Dramaty. Iwona, księżniczka Burgunda

Witold Gombrowicz

(nie)zwykły romans dworski Iwona, to ciąg dalszy Gombrowiczowskiego zmagania się z formą i zapowiedź tego, co czeka nas w Ferdydurke. Tytułowa  bohaterka anemiczna i nieatrakcyjna dziewczyna zostaje wciągnięta w sam środek dworskiej farsy. O jej rękę prosi książę Filip, który w ten sposób buntuje się przeciwko przyjętym konwenansom. Od tej chwili wszystko zmierza do tragedii Iwona nie chce się podporządkować i brać udziału w grze, którą usiłuje jej narzucić nowe środowisko. Sama jej obecność szybko staje się nieznośna nawet dla księcia, a przez swoją postawę, która wymyka się obowiązującej formie, nieświadomie obnaża wszystkie grzeszki i wady dotychczas skrzętnie ukrywane przez królewskie otoczenie.

Krystiana Robb-Narbutt: "Cień dotyka mnie. Wiersze i proza"

oprac. Piotr Mitzner, Marta Tomczok

Seria: Biblioteka Narracji o Zagładzie (2), ISSN 2720-1597   Krystiana Robb-Narbutt należy do najbardziej inspirujących i zarazem najsłabiej znanych artystek oraz poetek polsko-żydowskich XX i XXI wieku. Tworzyła grafiki, instalacje i obiekty, a także miniaturowe prozy i wiersze. Wystawiała je m.in. w Kordegardzie i Zachęcie. W marcu 1968 roku za udział w protestach i roznoszenie ulotek skazano ją na więzienie. Materią jej twórczości były biografia i wyobraźnia. Książka zawiera wszystkie odczytane z rękopisów wiersze i prozy Robb-Narbutt oraz ich krytyczne omówienie. Uzupełniają je głosy krytyków literatury, sztuki oraz przyjaciół artystki.

Redystrybucja dochodów w świecie nierówności

Anna Krajewska, Piotr Krajewski, Katarzyna Piłat

W monografii dokonano analizy nierówności dochodowych w krajach Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Polski, a także przedstawiono mechanizmy wpływające na zmniejszenie tych nierówności. Z porównań gospodarek międzynarodowych wynika, że redystrybucyjna rola podatków i wydatków publicznych jest odmienna w różnych modelach polityki społecznej. Przeprowadzone badania wskazują, że w Polsce podatki w niewystarczającym stopniu oddziałują na redystrybucję dochodów, dlatego potrzebna jest zasadnicza reforma systemu podatkowego.

Przyczyna wypowiedzenia i zwolnienia dyscyplinarnego na przykładach z orzeczeń SN

Praca zbiorowa

Jeśli planujemy zwolnić pracownika dyscyplinarnie (bez wypowiedzenia, z jego winy), musimy szczególnie uważać. Bardzo wiele "dyscyplinarek" upada bowiem przed sądem. Często przyczyna jest zbyt słaba: np. naruszenie obowiązków nie jest ciężkie albo nie są to podstawowe obowiązki. Bywa też, że przyczyna jest niewłaściwie sformułowana. Jak uniknąć takich błędów i zwiększyć szansę na wygraną w razie ewentualnego sporu? Problemy związane z formułowaniem przyczyny wypowiedzenia i zwolnienia dyscyplinarnego wyjaśniamy na przykładach z praktyki kadrowej.

Rachunek kosztów w procesie zagospodarowania odpadów komunalnych

Przemysław Czajor, Marcin Michalak

W monografii zaprezentowano propozycję modelu rachunku kosztów dla procesu zagospodarowania odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem technologii mechaniczno-biologicznego przetwarzania i termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Dla potrzeb sformułowania i objaśnienia założeń modelu Autorzy poddali analizie uwarunkowania prawne, technologiczne, ekonomiczne i społeczne gospodarki odpadami oraz rolę rachunkowości zarządczej i rachunku kosztów w procesie zagospodarowania odpadów. Przedstawiony model rachunku kosztów może stanowić inspirację do opracowania i rozwoju teoretycznych i praktycznych koncepcji systemu rachunku kosztów w przedsiębiorstwach zajmujących się zagospodarowaniem odpadów komunalnych, przyczyniając się w ten sposób do optymalizacji kosztów, podnoszenia ich rentowności i efektywności, przy jednoczesnym dążeniu do osiągnięcia celów ekologicznych.

Niezniszczalny. Bohdan Pniewski. Architekt salonu i władzy

Grzegorz Piątek

Po bestsellerowym Najlepszym mieście świata książce, która opowiadała o odbudowie Warszawy w miejscu powojennego cmentarzyska Grzegorz Piątek napisał biografię człowieka, który projektował najważniejsze państwowe budynki tak za rządów sanacji, jak za czasów PRL-u. Bohdan Pniewski był najbardziej wpływowym polskim architektem XX wieku. Jego styl jak pisze w posłowiu Marcin Wicha łączy epoki i od niemal stu lat jest tłem polskiego życia publicznego. Co sprawiło, że Pniewski, niezależnie od zmieniającego się pejzażu politycznego, pozostał ulubieńcem władz? Po prostu talent i doświadczenie? Koneksje towarzyskie? Przebiegłość i spryt? A może mieszczański instynkt samozachowawczy i wola budowania niezależnie od okoliczności? Piątek w swojej biografii daje nie tylko ciekawe interpretacje budowli wzniesionych przez Pniewskiego a są wśród nich Teatr Wielki, Szkoła Baletowa, gmach Narodowego Banku Polskiego, Dom Chłopa czy budynek Polskiego Radia ale również kreśli fascynujący portret człowieka o niespożytej sile witalnej. Pochodzący z zaściankowej szlachty architekt bez problemu poradził sobie w warunkach konkurencji rynkowej, gdy feudalny porządek runął. Nie stracił ducha, gdy wojna całkowicie go ogołociła. Sybaryta, lubiący dobre jedzenie, alkohol, piękne przedmioty, dobre ubrania, polowania i rauty, dbał, by i w socjalizmie tych przyjemności mu nie zabrakło. Niezniszczalny to także barwna kronika towarzyska powojennej elity, obraz rwącej się do życia Warszawy, która wśród zgliszcz spotyka się w cukierniach, barach, kafejkach, gdzie kawa i wódka leją się strumieniami. Rano ekshumacja, wieczorem dancing podsumowuje życie tamtych lat pracujący z Pniewskim architekt Andrzej Hubert Niewęgłowski. Sybarytyzm znać też w budowlach Pniewskiego z zewnątrz monumentalne i powściągliwe, w środku olśniewają feerią detali wykonanych z najlepszych materiałów, rozmachem przestrzeni, po której wzrok może błądzić leniwie, konstrukcją schodów, która domaga się, by kroczyć po nich z godnością i powoli. Bohdan Pniewski w szarej, brutalnej rzeczywistości PRL-u pozwalał Polakom obcować z lepszym światem, pokazywał im obraz idealnego państwa, w którym myśl o wygodzie obywateli nie wyklucza podarowania im zbytku i gdzie nie ma zgody na prowizorkę.

Naznaczone. Radzenie sobie z etykietowaniem w narracjach byłych wychowanek placówek resocjalizacyjnych

Agnieszka Jaros

Uważam publikację za wartościową poznawczo nie tylko dla specjalistów. Jest barwnie napisana i losy życiowe bohaterek, same w sobie, są bardzo interesującą narracyjną autobiografią. W tej książce mamy coś więcej - kontekst roli otoczenia społecznego, audytorium społecznego, które ma wielką moc nadawania etykiet i równie wielką - odbierania ich. Jednostka nie jest w stanie sama, jak opisano w teoriach naukowych, zrzucić stygmatu dewianta, nałożonego przez instytucje, ale nie ustaje w wysiłkach zrzucania go, podejmuje próby "normalnego" życia, buduje swoją rzeczywistość każdego dnia. Publikacja może spełniać funkcje ekspresyjno-terapeutyczne. Odbiorcami tej monografii [...] są pedagodzy resocjalizacji, psychologowie, wychowawcy, edukatorzy, kuratorzy sądowi, pracownicy socjalni, ogółem: wszystkie grupy społeczne i zawodowe zajmujące się wychowaniem i edukacją, profilaktyką szkolną i społeczną, resocjalizacją osób i grup niedostosowanych społecznie lub zagrożonych społecznym niedostosowaniem. Ponadto adresatami publikacji mogą być psychoterapeuci, lekarze, ale przede wszystkim studenci kierunków pedagogicznych, psychologii, socjologii. Zgromadzony materiał badawczy jest imponujący, bardzo ciekawie zaprezentowany także dla czytelnika niezwiązanego zawodowo z obszarem resocjalizacji. Z recenzji dr hab. Justyny Kusztal, prof. UJ

Mocarstwo

Marcin Wolski

Jak wyglądałby świat, którego żandarmem jest Polska?     Warszawa, stan wojenny. Marek Kopiński to zupełnie zwyczajny obywatel Polski Ludowej unika władzy, czasem kolportuje niewielkie ilości bibuły. Jednakże dzień, w którym przenosi się między wymiarami, uciekając przed chłopakiem swej niedoszłej kochanki, zdecydowanie nie należy do zwykłych.     Kopiński trafia do alternatywnej rzeczywistości, gdzie historia XX wieku potoczyła się innymi torami. Polska stała się potęgą polityczną i gospodarczą, zaś Warszawa to prężnie rozwijająca się, wielokulturowa metropolia. Również Europa wygląda zupełnie inaczej wojna europejska lat 1940-1947 pozostawiła III Rzeszę podzieloną na drobne państewka, a w miejscu Związku Sowieckiego istnieją dwie Rosje podzielone murem... Nie ma również Wielkiej Brytanii, a jedynie Anglia i Szkocja.     Jednakże rola mocarstwa to ciężkie brzemię to ciągłe rozsądzanie konfliktów w zapalnych regionach świata; to sąsiedzi, którzy stanowią nieustanne zagrożenie bezpieczeństwa; to również Stany Zjednoczone zazdrośnie spoglądające na polski arsenał atomowy.     Jaka rola pisana jest Markowi Kopińskiemu w tej obcej rzeczywistości? Czy przybysz z PRL-u pomoże w umacnianiu mocarstwowej Rzeczpospolitej, czy też doprowadzi ją do zguby?     Mocarstwo to wciągająca kontynuacja losów bohaterów Wallenroda.     Czasem człowiek śni o czymś tak pięknym, że gdy zbudzi się, jest zły, iż sen już się skończył. Tak samo jest z najnowszą książką Marcina Wolskiego. Mocarstwo to najlepszy rodzaj literackiego marzenia, jakie może się przytrafić: marzenia o silnej Polsce, którą mogłaby nam ofiarować Historia, gdyby miała taki kaprys. Jak stwierdza główny bohater pół życia warto oddać za taki sen. Tomasz Łysiak, autor m. in. Szalbierza     Nie sposób się oderwać od lektury, nawet nie dlatego, że jak zwykle u Wolskiego wartka akcja, napięcie ale kiedy się czyta, że z tą Polską mogło pójść wszystko tak pięknie. Rafał A. Ziemkiewicz, autor m. in. Zgreda     Podobno sequel nigdy nie jest tak dobry jak pierwsza część. Marcin Wolski udowadnia, że podobne zasady nie mają dla niego żadnego znaczenia. Mocarstwo czyta się z takimi samymi wypiekami na twarzy jak Wallenroda. Polska jest krajem, który w ciągu ostatnich dwóch stuleci niemal zawsze dostawał w skórę od swoich sąsiadów i coraz bardziej tracił na znaczeniu. Miło jest przeczytać, że mogło być odwrotnie. Jaka szkoda, że to tylko political fiction!.

Islam, Arabowie i wizerunek kalifów w przekazach Chronografii Teofanesa Wyznawcy

Błażej Cecota

Książka dotyka kwestii zrozumienia islamu i kultury pierwszych muzułmanów przez Teofanesa Wyznawcę, głównego autora Chronografii. W monografii podjęto tematykę stworzonego przez bizantyńskiego historyka wizerunku Muhammada, Proroka nowej wiary, a także samych jej wyznawców. Podjęto kilka zagadnień szczegółowych, dotyczących relacji pomiędzy zwolennikami islamu a chrześcijanami w kontekście informacji zawartych w dziele Teofanesa, m.in. na temat współpracy wyznawców Chrystusa z najeźdźcami podczas arabskiego podboju Egiptu i Syrii, a także zjawiska ikonoklazmu, istotnego dla obydwu obszarów kulturowych, muzułmańskiego i bizantyńskiego. Pewnych reinterpretacji wymagało zagadnienie przekazów na temat prześladowań chrześcijan, pozostawionych na kartach Chronografii. W drugiej części dysertacji Autor zajął się budowanym przez Teofanesa Wyznawcę wizerunkiem poszczególnych władców kalifatu, poczynając od omówienia tzw. sprawiedliwych (Abu Bakr, 'Umar ibn al-Chattab, 'Usman ibn Affan oraz Ali), poprzez dynastię Umajjadów (z Mu'awiją i 'Abd al-Malikiem na czele), aż po współczesnych bizantyńskiemu chronografowi kalifów abbasydzkich. * Zadanie Autora nie było łatwe. Uprawianie źródłoznawstwa wymaga zawsze odpowiedniego przygotowania filologicznego, historycznego, ale i koncepcyjnego, aby jemu sprostać. Na bazie własnej wiedzy, dociekliwości, szerokiej palety źródeł pomocniczych oraz jeszcze większej wielojęzycznej literatury przedmiotu, jaka siłą zainteresowań poprzednich pokoleń bizantynistów, językoznawców, zdążyła narosnąć do znaczących rozmiarów, Autor z tego zadania wywiązał się ostatecznie sprawnie. dr hab. Zdzisław Pentek, prof. UAM Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu