Uwarunkowania rozwoju gospodarczego rosyjskiego Dalekiego Wschodu

Natasza Duraj

Daleki Wschód jest jednym z większych regionów fizycznogeograficznych Rosji. Uznaje się go za terytorium geostrategiczne o kluczowym znaczeniu dla zapewnienia realizacji interesów narodowych i bezpieczeństwa narodowego Federacji Rosyjskiej. Obszar Dalekiego Wschodu stanowi – z administracyjnego punktu widzenia – terytorium Dalekowschodniego Okręgu Federalnego. Jest on największym spośród wszystkich ośmiu rosyjskich okręgów federalnych. Daleki Wschód to także otwarte okno na Ocean Spokojny, który wywarł ogromny wpływ na kształtowanie się tego terytorium. Zasadniczym celem monografii jest przedstawienie problematyki dotyczącej rozwoju gospodarczego Dalekiego Wschodu w kontekście zmian, jakie miały miejsce na obszarze zajmowanym w różnych okresach historycznych przez państwo rosyjskie. Praca adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców interesujących się tematyką rozwoju gospodarczego Rosji i rosyjskiego Dalekiego Wschodu.

Azyl. Zapiski stalkera

Tomasz Ilnicki

Wybuch reaktora elektrowni atomowej w Czarnobylu to jedno z najbardziej dramatycznych wydarzeń lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Promieniowanie, niepewność, panika. Kilkadziesiąt sekund wystarczyło, by życie tysięcy ludzi legło w gruzach, a miliony ogarnął zwierzęcy strach o przyszłość. Co dziś zostało po tamtych emocjach? I po tamtym miejscu? Obszar, z którego po katastrofie ewakuowano zagrożoną skażeniem ludność, nazywany jest Strefą. Jest niedostępny, ale nie aż tak, by nie dało się do niego dotrzeć. A kto zrobi to raz, chce tu wracać. Strefa wciąga, oferuje niesamowite doznania, daje wolność, ale w zamian nie pozwala przestać o sobie myśleć. Tomasz Ilnicki czarnobylską strefę wykluczenia odwiedził sześciokrotnie. Opowiadając o tym, zabiera nas w podróż w przeszłość i przyszłość równocześnie. Jak w grze komputerowej prowadzi nas przez kolejne lokacje: szerokie aleje Prypeci, miasta-widma, w którym natura zwyciężyła cywilizację, cmentarzysko statków, przerażający pustką oddział położniczy szpitala. Razem z nim przebijamy czołówką mroki korytarzy w podziemnym laboratorium, by za chwilę spoglądać na ten fascynujący świat ze szczytu dźwigu. Szczera, autentyczna opowieść o pasji, poszukiwaniu wolności i cenie, jaką za to trzeba zapłacić.

Skomplikowana. 5 lat później

Justyna Piec-Głogowska

Przez pięć lat może stać się wiele. To jednak za krótki czas na zapomnienie o prawdziwej miłości, która przytrafiła się niespodziewanie i odeszła boleśnie. Przypadek sprawia, że drogi Pauliny i Marcina na powrót się krzyżują. Znane powiedzenie mówi, że nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki. Czy dawni kochankowie spróbują raz jeszcze i dadzą sobie kolejną szansę? Czy serce Pauliny wybierze Norberta, który po cichu od lat się w niej podkochuje i wobec pojawienia się Marcina zaczyna walczyć o uczucie dziewczyny? Skomplikowana. 5 lat później jest powrotem do historii lubianych przez Czytelników bohaterów, Pauli i Marcina. Mimo upływu lat ich relacja nie jest wcale mniej skomplikowana. Znów stają przed trudnymi decyzjami, emocjonalnymi rozterkami i strachem przed ponownym zawodem. Czy tym razem jest im pisany happy end?

O chirurgii inaczej

Paweł Kabata

Chirurg Paweł - o sekretach polskich lekarzy >> POSŁUCHAJ "Czasem słyszę, że w gabinecie jestem poważniejszy niż w mediach społecznościowych. A ja nie mogę żartować, że ktoś ma raka" - mówi dr n. med. Paweł Kabata >> PRZECZYTAJ Anegdoty z życia chirurga. "Chciałem pokazać różnorodność naszej medycyny, która ma upadki i wzloty" >> ZOBACZ ZA ZAMKNIĘTYMI DRZWIAMI - Wywiad z dr nauk medycznych Pawłem Kabatą - chirurgiem, onkologiem i autorem książki "O chirurgii inaczej" >> PRZECZYTAJ Pióro ostre niczym skalpel Najlepszy chirurg wśród pisarzy czy najlepszy pisarz wśród chirurgów? Trudno jednoznacznie stwierdzić. Mimo że nie zamierzał zostać ani jednym, ani drugim, to zarówno słowem, jak i skalpelem Paweł Kabata - swoim fanom z mediów społecznościowych znany jako Chirurg Paweł - włada sprawnie i precyzyjnie. Równie pewną ręką operuje, jak pisze historie z życia medyków i pacjentów. Tym ciekawsze, że prawdziwe. A przynajmniej oparte na prawdziwych zdarzeniach. To nie jest serial, żaden scenarzysta nie pocił się przy wymyślaniu tych historii. Tu mamy samo życie, jak pisze autor - "ociekające emocjami, nerwami, śmiechem, strachem i całą masą innych, nierzadko skrajnych doznań". Studia medyczne, staż zawodowy, szpitalna, daleka od rutyny codzienność - dla dobrego obserwatora wszystko to może być kopalnią anegdot, a Chirurg Paweł jest obserwatorem doskonałym. Przy tym dowcipnym, bo podczas lektury równie często płacze się ze śmiechu i ze wzruszenia. Czego Czytelnikom wraz z autorem serdecznie życzymy. Oraz dużo zdrowia, oczywiście.

Jad

Daniel Karpiński

Czy gorące hiszpańskie słońce zdoła rozświetlić drogę zagubionych mieszkańców Toledo? Jak się zakończy brawurowa ucieczka balonem w strachu przed okrutną inkwizycją? Czy szalony architekt w końcu odnajdzie spokój duszy, przebaczenie dawnych win i prawdziwy sens swojego życia? Budujący ołtarz w toledańskiej katedrze architekt, Narcizo Tome, podczas ucieczki od swojej kochanki niechcący przyczynia się do śmierci prokuratora Toledo. Jego żona, Esperanza, postanawia pod przebraniem kontynuować prace w katedrze. Tymczasem Narcizo zostaje pastuchem i torreadorem w hodowli byków, wędruje przez Sierra Madre z bandą wyjątkowo wykształconych zbójców, zajmuje się wypasem owiec i produkcją serów, aż wreszcie po wielu latach powraca do miasta w dniu konsekracji ołtarza. Ta wielowarstwowa powieść zabierze cię do fascynującego świata pełnego kolorów, zapachów i smaków, od których wręcz nie sposób się uwolnić. Znajdziemy tu fikcyjną opowieść o losach Mai z obrazów Goyi, autentyczną historię skonstruowania pierwszego balonu, legendę o uzdrowieniu Giacomo Girolamo Casanovy i cudownych właściwościach ołtarza Transparente". To również zawiła opowieść o zdradzie, pokucie, zadośćuczynieniu, odkupieniu win, przebaczeniu i namiętnej miłości. Ta książka to nie jest przewidywalny, nieco ckliwy romans z gatunku płaszcza i szpady" w powieści kryją się głębokie etyczne przesłania, aktualne także w dzisiejszych czasach.

Złodziejka z beczki po winie

Alina Tuchołka

Gdyby Wiedźmin był współczesną kobietą... Atrakcyjna dziewczyna mknie po zaludnionej plaży, kluczy pomiędzy kocami i stara się zgubić pościg. W nadmorskiej knajpie wskakuje do beczki po winie i... teleportuje się do innej rzeczywistości, gdzie wiedźma Ora zamiata martwe motyle, a jej dotknięty klątwą syn Ori leży na łożu bez sił witalnych. Zrabowane przez Lorettę kosztowności mają pomóc całej trójce uciec z domu na granicy świętych lasów do rzeczywistego świata. Czy dziewczynie uda się uratować ukochanego? Czy Ori wytrzyma jej humory i skłonność do ryzykownych zachowań? Świetna pozycja dla miłośników Wiedźmina i twórczości Sapkowskiego. Anna Tuchołka - autorka literatury fantastycznej, obyczajowej i komediowej. Pisze scenariusze, a swoją pasją do biografii znanych ludzi dzieli się w podcaście Biografie w serwisie YouTube. Publikowała w magazynie Biały Kruk, a jej utwory były nagradzane w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Stanisława Grochowiaka w Lesznie czy w Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. Wandy Dobaczewskiej Na chwałę słońca.

Diabelska maszyna do szycia. Kresowa apokalipsa. Reportaże i perory

Wojciech Pestka

Diabelska maszyna do szycia to kolejny po Do zobaczenia w piekle i Gdyby Polacy nie byli Polakami zbiór reportaży Wojciecha Pestki: tematem jest wojna tocząca się od 2014 roku na wschodzie Ukrainy. Widzimy ją oczami dziennikarza Serhija Szapowała (Wojna nie zna się na żartach), dobrowolca Ajdaru, snajpera Serhija Pandraka (Selfik albo słit fota ze śmiercią), strażnika rezydencji Janukowycza w Meżyhirii Petra Olijnika (Petro Samozwaniec), Ihora Mazura, twórcy Prawego Sektora (Poszukiwany żywy lub martwy), milionera Wiaczesława Konstantynowskiego, ochotnika batalionu Kijów-1 (Sny braci Karamazow), Wiktora Hryszanowa, nauczyciela wiejskiej szkoły w obwodzie ługańskim (Życie bez gwarancji (na życie)). O tej wojnie napisano wiele, ale nie tak, jak zrobił to Pestka: niczego nie przyjmując na wiarę, nawet wojnie powiedział sprawdzam! (Zbigniew Fronczek, Lublin, Kultura i Społeczeństwo). Wojciech Pestka był wielokrotnie nagradzamy w konkursach dziennikarskich, jego reportaże były nominowane do Nagrody im. J. Mackiewicza, uhonorowane Ogólnopolską Literacką Nagrodą im. B. Prusa, Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Hryhorija Skoworody (Ukraina), Międzynarodową Nagrodą Literacką im. Mikołaja Gogola (Ukraina).

Prometeusz skowany

Ajschylos

Prometeusz skowany to jedyna zachowana część trylogii Ajschylosa opowiadająca o micie o Prometeuszu. W jej skład wchodziły również tragedie Prometeusz niosący ogień oraz Prometeusz wyzwolony. Akcja tragedii rozgrywa się w momencie wymierzenia kary Prometeuszowi za podarowanie ludziom ognia. Tytan, przykuty do skał Kaukazu, wygłasza słynną mowę o przeznaczeniu, przed którym nawet sam Zeus nie jest w stanie uciec.

Układ

Klara Nowakowska

Klara Nowakowska Niska rozdzielczość Układ Jeżeli materia jest związaną energią, wolna myśl jest niczym i tylko zapis jej nadaje moc, by zaistniała. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna ... Klara Nowakowska ur.1978 Najważniejsze dzieła: Zrosty (1999), Ulica Słowiańska (2012), Niska rozdzielczość (2013) Poetka. Mieszka we Wrocławiu, co znalazło odzwierciedlenie w pełnym lokalnego kolorytu tomiku Ulica Słowiańska. Jeden z jej wierszy zapisano zresztą na wspomnianej ulicy na płycie chodnikowej. Laureatka Nagrody Głównej IV Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina 1998 za projekt tomu Zrosty, nominowana do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2014 w kategorii książka roku za tom Niska rozdzielczość. Większość jej wierszy hołduje poetyce minimalizmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dwie mrówki

Stanisław Jachowicz

Stanisław Jachowicz Bajki i powiastki Dwie mrówki Mrówki dobre gospodynie, Każda z nich rządnością słynie, Przezorności przykład daje; Lecz i tej cnoty różne są rodzaje. Odmiennemi siostrzyczki dwie poszły drogami; Która lepszą wybrała, osądzicie sami. Jedna, łakoma przy swej przezorności, Wsunęła się do domu pana bliskiej włości, Co znalazła, to chwytała: Odrobinka cukru mała, Galaretka, konfiturki, Cytrynowej trochę skórki, Kawałeczki migdałów, jak od szpilek g... Stanisław Jachowicz Ur. 17 kwietnia 1796 w Dzikowie (dziś dzielnica Tarnobrzega) Zm. 24 grudnia 1857 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Rozmowy mamy z Józią służące za wstęp do wszelkich nauk, a mianowicie do gramatyki, ułożone dla pożytku młodzieży, Pisma różne wierszem Stanisława Jachowicza, Śpiewy dla dzieci, Rady wuja dla siostrzenic: (upominek dla młodych panien), Pomysły do poznania zasad języka polskiego, Ćwiczenia pobożne dla dzieci, rozwijające myśl, Podarek dziatkom polskim: z pozostałych pism ś. p. Stanisława Jachowicza, Upominek z prac Stanisława Jachowicza: bajki, nauczki, opisy, powiastki i różne wierszyki Poeta, bajkopisarz, pedagog, działacz charytatywny. Ukończył szkołę pijarów w Rzeszowie oraz gimnazjum w Stanisławowie. Studiował na wydziale filozoficznym na Uniwersytecie we Lwowie. Na studiach był współzałożycielem i wpływowym członkiem tajnego Towarzystwa Ćwiczącej się Młodzieży w Literaturze Ojczystej, a także inspiratorem i prezesem Towarzystwa Studenckiego Koła Literacko-Naukowego. Po studiach zamieszkał w Warszawie, gdzie objął posadę kancelisty w Prokuratorii Generalnej Królestwa Polskiego. Przystąpił do Związku Wolnych Polaków, po wykryciu którego otrzymał zakaz zajmowania posad rządowych. Wobec tego jego głównym zajęciem była praca pedagogiczna jako nauczyciela języka polskiego w domach i na prywatnych stancjach dla dziewcząt. Debiut literacki Jachowicza miał miejsce w 1818 r. w Pamiętniku lwowskim, gdzie opublikował bajki. Pierwszą książkę wydał w 1824 r. - zbiór bajek i powiastek pt. Bajki i powieści. Przez cztery kolejne lata ukazywały się rozszerzone wydania tego zbioru pod tym samym tytułem; w 1829 r. zbiór zawierał już 113 utworów. Jest autorem kilkuset wierszyków i powiastek dydaktyczno-moralizatorskich. Publikował również w periodykach pod własnym nazwiskiem lub pod pseudonimem Stanisław z Dzikowa. W 1829 r. redagował przez rok Tygodnik dla Dzieci. W W 1830 r. przy współudziale Ignacego Chrzanowskiego zaczął wydawać pierwsze w Europie codzienne pismo dla dzieci - Dziennik dla Dzieci. Publikowane przez niego gazety i książki miały wychowywać, ale też uczyć czytania, liczenia i historii. Zajmował się również opieką społeczną nad dziećmi. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Ciemna triada osobowości w środowisku pracy. Perspektywa interakcyjna

Elżbieta Sanecka

Książka stanowi pierwsze na polskim rynku tak obszerne i kompleksowe opracowanie poświęcone funkcjonowaniu osób z „ciemnymi” cechami osobowości w środowisku pracy. W prezentowanej monografii „ciemną” stronę osobowości reprezentują trzy społecznie szkodliwe cechy, tworzące tak zwaną ciemną triadę: makiawelizm, narcyzm i psychopatia. W związku z tym, że określone czynniki organizacyjne mogą wzmacniać lub osłabiać negatywne oddziaływania cech ciemnej triady, istotną rolę odgrywa właściwe zaprojektowanie miejsca pracy, uwzględniające specyfikę funkcjonowania osób z „ciemnymi” cechami osobowości. Książka stanowi istotną praktyczną wskazówkę w tym zakresie dla doradców i konsultantów personalnych, pracowników działów kadr oraz zarządzających zasobami ludzkimi.

Kompendium leczenia bólu

Małgorzata Malec-Milewska, Jarosław Woroń

Ból jest zazwyczaj jednym z podstawowych objawów, które nakłaniają pacjenta do wizyty u lekarza, dlatego też znajomość podstawowych procesów związanych z jego powstawaniem, jego rodzajów oraz sposobów i możliwości leczenia wydaje się jedną z istotniejszych umiejętności każdego lekarza. Książkę kierujemy do klinicystów różnych specjalności, mając nadzieję, że pomoże im ona w codziennej pracy z chorymi.

Tarnina

Anna Askaldowicz

Wiosną w Tarnowskich Górach, jak wszędzie o tej porze roku, spod ziemi zaczynają wydobywać się pędy roślin. Tym razem jednak jest ich zastanawiająco dużo, a krzaki, w które rozrastają się niepozorne roślinki, zaczynają pustoszyć miasto. Łucja, Hanka i Jacek spodziewali się, że spokój ich miasta niebawem zostanie zmącony. Strażnicy Tarnowskich Gór wkraczają do akcji. Idealna lektura dla miłośników subtelnej fantastyki.

Dna moczanowa

Bożena Targońska-Stępniak

Dna moczanowa to przewlekłe zapalenie stawów wywołane krystalizacją i fagocytozą moczanu sodu w płynie stawowym z zespołem objawów klinicznych, które są następstwem odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach. DM jest schorzeniem ogólnoustrojowym wynikającym z nadmiaru kwasu moczowego (KM) w organizmie. Klinicznie najczęściej po raz pierwszy objawia się ostrym zapaleniem stawów oraz zespołem objawów będących konsekwencją odkładania się kryształów moczanu sodu w tkankach i narządach. DM to najczęstsze przewlekłe zapalenie stawów u mężczyzn, jednak w ostatnich latach jest ona wyraźnie częściej rozpoznawana u starszych kobiet. Dnawe zapalenie stawów stanowi jedną z nielicznych form przewlekłego zapalenia stawów potencjalnie wyleczalnych.

Bilet do Szkocji

Alexandra Zöbeli

Szkockie góry, miłość po czterdziestce i duża dawka humoru! Żegnaj praco, przyjaciele, mieszkanie. Zbliżająca się do 40-tki Jo Müller zmuszona jest wrócić do rodziców. Jednak los stawia na jej drodze idealną okazję - staż jako ogrodnik w malowniczych szkockich Highlands. Tam spotyka Duncana, przystojnego, ale wymagającego architetka krajobrazu. Zawodowa kucharka, Jo, odważnie wkracza w świat ogrodnictwa, lecz jej braki prowadzą do katastrofy. Czy nieoczekiwane uczucia, które Duncan zaczyna do niej żywić, ocalą jej marzenia? Idealna dla fanek i fanów Nory Roberts i Nicholasa Sparksa! Alexandra Zöbeli mieszka z mężem i kapryśnym kotem w Zurychu. Akcja jej powieści rozgrywa się w kraju jej serca, Wielkiej Brytanii. Z dużą dawką humoru i pasji przenosi swoich czytelników do Szkocji, Anglii lub Walii. Wspaniałe krajobrazy i ekscentryczni bohaterowie to cechy charakterystyczne jej opowieści, które zachęcają, by marzyć.

Przewodnik po trudnych miejscach polszczyzny

Anna Dąbrowska, Małgorzata Pasieka

Jest to pierwszy tego typu leksykon w polskiej literaturze glottodydaktycznej. Punktem wyjścia był obszerny korpus błędów DAMA zebrany przez Autorki, z którego pochodzą zdania ilustrujące hasła. Przewodnik z założenia wykracza poza zwyczajowe ramy poradników językowych przeznaczonych dla native speakerów. Został napisany z myślą o cudzoziemcach znających język polski na poziomie co najmniej zaawansowanym, lektorach języka polskiego jako obcego, studentach i słuchaczach specjalności glottodydaktycznej czy autorach pomocy dydaktycznych. Książka zawiera hasła o zróżnicowanej budowie: od bardzo obszernych haseł problemowych, np. liczebniki, składnia, styl czy szyk, do szczegółowych, np. określenia czasu, formy adresatywne, przyimki, spójniki. W Przewodniku można znaleźć nie tylko hasła gramatyczne i leksykalne, lecz również dotyczące pragmatyki. Objaśnienia w nich zawarte napisane zostały w możliwie prosty sposób, dzięki czemu z Przewodnika mogą korzystać cudzoziemcy nieposługujący się polszczyzną w sposób doskonały. Przewodnik jest leksykonem błędów językowych popełnianych przez cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego. Chociaż lista publikacji dotyczących błędów cudzoziemskich jest długa, nie jest to powielenie dotychczasowych badań. Impulsem do napisania Przewodnika był stworzony przez Autorki korpus DAMA, liczący 17 tysięcy niepoprawnych wypowiedzi cudzoziemskich. Poszczególne hasła ilustrowane są autentycznymi zdaniami zawierającymi błędy, pod którymi zawsze umieszczono proponowaną korektę. Dzięki temu powstał cenny materiał glottodydaktyczny przydatny studentom i lektorom oraz cudzoziemcom. prof. dr hab. Danuta Rytel-Schwarz Redaktor serii dr hab. Anna Żurek, prof. UWr, pracuje na Uniwersytecie Wrocławskim jako badaczka i dydaktyczka, kieruje Szkołą Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców UWr, jest pomysłodawczynią serii wydawniczej "Glotto-Logo", poświęconej zagadnieniom związanym z nauczaniem języka polskiego jako obcego, drugiego, odziedziczonego, a także z wielojęzycznością i logopedią. Jej zainteresowania naukowe obejmują zagadnienia z zakresu: teorii akwizycji języka, bilingwizmu, etykiety językowej, dydaktyki i metodyki języka polskiego jako obcego, komunikacji międzykulturowej oraz edukacji dzieci z doświadczeniem migracyjnym (w tym uchodźczym). prof. dr hab. Anna Dąbrowska pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zainteresowania naukowe dotyczą dziejów nauczania języka polskiego jako obcego, polszczyzny cudzoziemców oraz współczesnego języka polskiego. Jest autorką kilku książek, m.in. Eufemizmy współczesnego języka polskiego, Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Język polski, i współautorką opracowań dotyczących glottodydaktyki polonistycznej (np. Co warto wiedzieć. Poradnik dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie, Z Wrocławiem w tle: zadania testowe z języka polskiego dla cudzoziemców) oraz stu kilkudziesięciu artykułów naukowych. mgr Małgorzata Pasieka pracowała wiele lat w Instytucie Filologii Polskiej UWr i Szkole Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców. Była zaangażowana w prace nad tworzeniem systemu certyfikacji języka polskiego. Autorka i współautorka kilkudziesięciu artykułów naukowych o tematyce glottodydaktycznej ze szczególnym uwzględnieniem tematyki błędologicznej, podręczników do nauczania języka polskiego dla cudzoziemców: Język polski dla cudzoziemców. Ćwiczenia dla początkujących, Tandem językowy. Teoria i praktyka na przykładzie polsko-niemieckim, Z Wrocławiem w tle, Polnisch? Aber gern!, ABC Polnisch oraz poradnika Co warto wiedzieć. Poradnik dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie.