Ziemia. Cztery miliardy lat historii w ośmiu rozdziałach

Andrew H. Knoll

Być może w miejscu, w którym teraz stoisz, niegdyś wrzało morze lawy, topniał ogromny lodowiec albo piętrzył się łańcuch górski. Być może tam, gdzie stawiasz kroki, po dnie morskim hasały trylobity, a po obrośniętych miłorzębem stokach stąpały dinozaury.  Jak wyjaśnić powstawanie kontynentów, gór i dolin, trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów? W jaki sposób zrodziło się otaczające nas nieprzebrane bogactwo życia biologicznego? Historia Ziemi ma większy rozmach niż hollywoodzkie hity kinowe, a występujące w niej zwroty akcji trzymają w napięciu bardziej niż niejeden thriller. Andrew H. Knoll, wybitny geolog, przedstawia nam wszechstronnie udokumentowaną, a zarazem przystępną biografię Ziemi – epicką opowieść o 4,6 miliarda lat dziejów.

Pan Toti i tajemniczy tunel

Sorn Gara

Pan Toti jest bohaterem książek, kolorowanek i serialu animowanego. Dzieci mogą jego przygody czytać, a także oglądać w telewizji i w internecie. Książki z serii Pan Toti są stworzone do nauki czytania. Zawierają krótkie akapity rozdzielone ilustracjami. Wypowiedzi bohaterów rozróżnione są kolorami, a krój pisma i jego wielkość dostosowane są do potrzeb dziecka. Seria rozwija u dzieci umiejętność zapamiętywania, poprzez krótkie rymowanki wplecione w tekst. Na końcu bajki znajduje się rymowany morał podsumowujący poprawne zachowanie bohaterów. Ilustracje wzbogacone są o zgadywanki obrazkowe, zagadki na spostrzegawczość i labirynty do pokonania. W przygody bohaterów wpleciono elementy edukacyjne poszerzające wiedzę dziecka. Głównym bohaterem jest Pan Toti, człowieczek wielkości palca poszukujący skarbów w kopalni ukrytej pod podłogą. Zawsze znajduje skarb, który pomaga w rozwiązaniu problemu na wyspie. W tej książce Pan Toti znajduje w kopalni skakankę i sekretne przejście do kopalni górnika.

Wieki milczenia. Wczesne średniowiecze Persji

Bogdan Składanek

Po najeździe Arabów na Persję Sasanidów w VII w. nadeszły lata niewoli trwające aż do połowy IX w. Wtedy kraj wydobył się z pełnej zależności od najeźdźcy, po dwóch wiekach niemocy. Termin ten przyjął się w irańskiej historiografii, acz nie jest precyzyjny w żadnej ze swoich dwóch części, ponieważ żadna cezura czasowa nie określa ściśle owego okresu, ani też nie można mówić o pełnym zniknięciu wówczas kulturalnego i politycznego życia Persów, ani o braku ich udziału w życiu publicznym Bliskiego Wschodu.  Polityka arabskiego kalifatu miała na celu zniszczenie dawnych struktur społecznych, ideologicznych i kulturalnych oraz narzucenie nowego ładu, zgodnie z interesami zdobywców. Persowie, starając się ocalić resztki dorobku z dawnych lat, przyłączali się do wszystkich dysput toczących się wśród muzułmanów, jeśli ideologiczni przeciwnicy, heretycy bądź insurgenci działali na terenie etnicznie perskim. Dla perskiej kultury była to walka o przetrwanie. Persowie, niemający własnego państwa, nie byli w stanie przeciwstawić się arabskiej przemocy bezpośrednio, musieli szukać innych dróg. Wydawało się, że zrezygnowali już z działalności ściśle politycznej skierowanej wprost przeciwko nowym władzom. Starali się jedynie utrzymać, jeśli było to możliwe, dawne pozycje społeczne i majątkowe. Na to wskazują źródła. Mimo tej politycznej bierności, pamięć o dawnych czasach i ówczesnych osiągnięciach ich państwa i narodu trwała, podobnie jak tradycja literacka.  Wskazuje na to renesans politycznego i kulturalnego odrodzenia Persji w X i XI w., a więc w czasach bezpośrednio następujących po wiekach pozornego milczenia, co byłoby niemożliwe, gdyby „wieki milczenia" istotnie były czasem ogólnego marazmu i bezczynności. Bogdan Składanek  jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowcą historii Iranu na Wydziale Orientalistycznym UW, autorem wielu publikacji na temat średniowiecznej Persji.

Opowieści z Uroczyska

Melissa Albert

Uroczysko to baśniowa kraina znana z powieści Hazel Wood. Podróż do niej to gwarancja, że na każdej stronie spotka się zachwycająco potworne przygody W tym brutalnym i pięknym świecie młoda kobieta spędza noc z Panem Śmiercią, dziewczęta biorą ślub z tajemniczym domem ukrytym pośród drzew, a czarodziejka zostaje zabita dwa razy a mimo to nadal żyje. Lecz pośród tych stron nie jest bezpiecznie i kiedy raz się tam wkroczy, możliwe, że nie będzie się już chciało wyjść Wyczekiwany zbiór opowieści osadzonych w przyprawiającym o gęsią skórkę, zapadającym w pamięć baśniowym świecie zaprezentowanym w bestsellerowej serii Melissy Albert.

Kraina Chichów

Jonathan Carroll

Wznowienie najgłośniejszej powieści Jonatana Carrolla niezwykłej mieszanki humoru i horroru. Odwołując się do słów samego Carrolla, można by stwierdzić, iż Kraina Chichów to książka, od której czytelnikowi włos się jeży na głowie, gdyż okazuje się, że potworem może być wszystko, co nas otacza: znajomi, jedzenie na stole i półki pełne książek. Jest to też powieść o cudzie i grozie tworzenia porusza problem osiągnięcia artystycznego: czy wielki pisarz jest zarazem wielkim alchemikiem, zdolnym przemienić słowo zapisane na papierze w człowieka w niebieskim kapeluszu, który naprawdę stanie pod naszymi drzwiami? A jeżeli jest do tego zdolny, to czy jest to wspaniałe, czy potworne. Jonathan Carroll to jeden z najpopularniejszych w Polsce pisarzy amerykańskich. Wiedeńczyk z wyboru, twórca magicznych światów przelanych na karty książek. REBIS opublikował wszystkie jego powieści m.in. najsłynniejszą Krainę Chichów, a także Dziecko na niebie, Śpiąc w płomieniu i Zakochanego ducha - trzy zbiory opowiadań (m.in. w 2012 roku Kobieta, która wyszła za chmurę) i jeden zbiór scenariuszy filmowych oraz książkę blog Oko dnia.

Peaky Blinders. Spuścizna

Carl Chinn

Prawdziwa historia najsłynniejszych brytyjskich gangów lat 20. ubiegłego wieku Dzięki popularnemu serialowi gangsterski klan rodziny Shelby i jego charyzmatyczny, zawsze nienagannie ubrany przywódca zyskali sławę na całym świecie. W swojej poprzedniej książce o Peaky Blinders brytyjski historyk Carl Chinn opowiedział historię prawdziwych gangów z mrocznych zaułków Birminghamu i rzeczywistych pierwowzorów postaci z serialu. Tym razem ponownie odwiedzimy świat kryminalnego podziemia, by zobaczyć, co się stało z bohaterami jego opowieści i ich rywalami w innych miastach. Najnowsza książka Chinna, oparta na dokładnych badaniach źródeł historycznych i wielu wywiadach, pokazuje, jak potężne gangi rozprzestrzeniły się w Wielkiej Brytanii w latach 20. i 30. zeszłego wieku, doprowadzając do brutalnych wojen ulicznych, które ogarnęły już nie tylko poszczególne miasta czy dzielnice, lecz cały kraj.

Jan Woleński. Wierzę w to, co potrafię zrozumieć

Jan Woleński

 Co sądzi o religii? Czy Bóg wybrał go na ateistę? Dlaczego ma słabość do pięknych kobiet? W osobistych rozmowach Jan Woleński odsłania zakamarki swojego filozoficznego umysłu i racjonalnej duszy. Wraca pamięcią do czasów Polski powojennej i ludowej, opowiada o mechanizmach funkcjonowania starego systemu, mierzy się z próbą jego etycznej oceny, rewiduje swoje postawy sprzed lat. Nie stroni przy tym od zaskakujących wyznań, dystansu do samego siebie, szczypty humoru i morza dobrze uzasadnionego racjonalizmu, który przebija z jego postawy.   Ten wywiad-rzeka, przeprowadzony przez Jolantę Workowską, Jacka Prusaka i Sebastiana Kołodziejczyka, to wciągająca podróż od skomplikowanych korzeni czołowego polskiego filozofa, przez życiowe pokusy i złożone filozoficzne zagadnienia, którym próbuje stawić czoła, po wyważoną diagnozę i ocenę dzisiejszych problemów społeczno-obyczajowych.

Dzieje Rzeczypospolitej Polskiej do piętnastego wieku

Jędrzej Moraczewski

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu Z przemowy: Składam tu początek dziejów ojczystych, które, jeśli się pokażą przydatnymi, a życia wystarczy, mogą być i dalej prowadzone. Jakkolwiek podaje wszystko, co tylko w źródłach znaleźć mogłem, przecież mała zrobiła się książka. Nie zakreśliłem sobie wcale jej objętości, ale rosła dowolnie według tego, jak przedmiot w moje pojęcie wpadał, a jak się przez wysłowienie odbijał. Ciągnąłem ma pracę przez lat kilka, nie tak dla mozolności, jak dlatego, że kronikarzy i dokumenta trzeba było ze stron rozmaitych sprowadzać, a nie chciałem nic pominąć, co obejrzeć należało. I jak widać z treści dzieła autor wywiązał się z nałożonego sobie zadania znakomicie. To, co oddał do rąk czytelników posiada niezaprzeczalną wartość. Książka ta z owego względu powinna znajdować się w bibliotece każdego, kto się pasjonuje naszymi dziejami ojczystymi i nie ulega głoszonej od lat propagandzie, niepodpartej żadnymi dowodami, że w najdawniejszych czasach naszych dziejów byliśmy nieokrzesanymi dzikusami. Nic bardziej kłamliwego!

Amazoński Inny. Wizerunek rdzennych mieszkańców Amazonii we współczesnych tekstach kultury

Aleksandra Wierucka

  W kulturze euroamerykańskiej Indianie przedstawiani byli albo jako prymitywni, brudni, dzicy, albo jako „szlachetne dzikusy”, żyjący w zgodzie z naturą. Taki ich obraz został utrwalony już w pierwszych dekadach kolonizacji. Współcześnie – wydawałoby się – wiedza na temat mieszkańców Amazonii radykalnie się zmieniła, a co za tym idzie – zmienił się także ich wizerunek. Jednak analiza tekstów kultury powstałych w XXI wieku (książek, filmów, komiksów, wystaw zdjęć, gier planszowych i gier wideo) pokazuje inną tendencję: w świadomości społecznej wciąż funkcjonuje obraz rdzennych mieszkańców, który znacznie odbiega od prawdy i pełen jest egzotyzacji. W książce omówiona została historia Amazonii, historia ukazywania mieszkańców tego terenu, proces tworzenia się stereotypowego o nich wyobrażenia. Przeprowadzono także analizę i interpretację współczesnych tekstów kultury, które ten stereotyp wykorzystują. Recenzowana praca podejmuje aktualny i istotny społecznie temat, zdając relację z oryginalnych analiz autorki. Napisana została żywym, komunikatywny językiem przez dobrze poinformowaną i zaangażowaną ekspertkę. Przedmiotem zainteresowania Aleksandry Wieruckiej jest wizerunek mieszkańców Amazonii w „tekstach kultury XXI wieku”. W sumie udało się jej wyodrębnić i poddać analizie ponad 60 różnych tekstów. Analizy te wymagały rozmaitych kompetencji – z pól analiz wizualnych, tekstualnych, game studies, a także stricte językowych. Autorka z powodzeniem wyławia kluczowe wątki badanego wizerunku, przypisywane tubylcom amazońskim od początku XVI wieku. prof. dr hab. Waldemar Kuligowski Aleksandra Wierucka – pracuje w Instytucie Badań nad Kulturą w Uniwersytecie Gdańskim. Zajmuje się antropologią społeczeństw tradycyjnych, w tym  ich funkcjonowaniem we współczesnym świecie. Od 2007 roku prowadzi badania antropologiczne w Ekwadorze – ich rezultatem jest między innymi książka Huaorani of the Western Snippet (Palgrave Macmillan, New York 2015), a także artykuły w czasopismach polskich i zagranicznych. Członkini American Anthropological Association, Society for Anthropology of Lowland South America, Association for Cultural Studies oraz Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego.

Szczęście w nieszczęściu

Izabella Frączyk

Klara miała wszystko, a przynajmniej tak jej się wydawało do chwili kiedy cały jej dotychczasowy świat się zawalił. Dziewczyna zdecydowała się jednak zbudować wszystko od nowa. Mimo niepowodzeń w uczuciach i finansach, przy wsparciu przyjaciół, postanowiła stanąć na własnych nogach i wziąć sprawy we własne ręce. Tylko co począć, gdy życie niespodziewanie staje się czystą kartą do zapisania? Może by tak wyjechać na kilka dni z przyjaciółką i złapać oddech na łonie natury? Poszukać sobie nowego mieszkania? Czy może najpierw rozprawić się z kłamliwym kochankiem? Czas złapać byka za rogi, tylko od czego by tu zacząć O nie, nie mam najmniejszego zamiaru zdradzać, co się dzieje u Klary. Musicie koniecznie przeczytać tę absolutnie zwariowaną historię. Świetne dialogi i ogromne poczucie humoru to główne cechy książek Izabelli Frączyk. Dlatego też polecam gorąco "Szczęście w nieszczęściu". Lucyna Olejniczak Moi mili, z radością po raz drugi oddaję w Wasze ręce historię szalonej Klary. Po niegdyś ciepłym przyjęciu mojego debiutu Pokręcone losy Klary oraz całkowitym wyczerpaniu nakładu, wraz z Wydawnictwem Prószyński i S-ka postanowiliśmy tchnąć w tę powieść nowe życie i ponownie, w nowej jakości edytorskiej, opowiedzieć Wam jeszcze raz przygody zwariowanych przyjaciółek. Zapraszam do lektury. Izabella Frączyk Izabella Frączyk - absolwentka Akademii Ekonomicznej w Krakowie oraz Wyższej Szkoły Handlu i Finansów Międzynarodowych w Warszawie. Pisarstwem zajmuje się od 2009 roku. Dotychczas wydała kilkanaście bestsellerowych powieści obyczajowych, między innymi trylogię "Stajnia w Pieńkach", serie "Śnieżna Grań" i "Kobiety z odzysku" oraz dwutomowy cykl "Wszystko nie tak". Wszystkie pozycje spotkały się z gorącym przyjęciem czytelników.

Jak przetrwać życiowe trudności #mindfulness

Ruby Wax

Ta książka to przewodnik oraz wsparcie, gdy życie staje się zbyt przytłaczające. Jest o tym, jak przeżyć dzień, nie myśląc, że zawaliliśmy, że może dałoby się zrobić więcej, że mogliśmy postąpić inaczej. Napisałam ją, by Ci przypomnieć, że to, co robimy i jacy jesteśmy, WYSTARCZY. Nie musimy być zawsze bardziej i więcej. Znajdziesz w niej wiele ćwiczeń i wskazówek, które pomogą Ci zmierzyć się z trudnymi emocjami, niepewnością, samotnością, zmianą, frustracją czy też śmiercią (nazywam je WIELKĄ SZÓSTKĄ). Książka pokazuje, jak poprzez praktykowanie mindfulness być świadomym każdej przeżywanej chwili i doceniać każdą sekundę. A zatem noś ją WSZĘDZIE. ZAZNACZAJ FRAGMENTY, PRZYGOTUJ SOBIE NOTATNIK. To więcej niż poradnik to sposób na poznawanie i rozwijanie siebie. Mam szczerą nadzieję, że książka pomoże Ci utrzymać ster prosto, nawet na najbardziej wzburzonych falach, i że w końcu cało i zdrowo wypłyniesz na spokojne wody. TWOJA RUBY Ruby Wax popularna komiczka, scenarzystka i osobowość telewizyjna. Ukończyła terapię poznawczą opartą na uważności (MBCT) na Uniwersytecie Oksfordzkim. W 2015 roku otrzymała Order Imperium Brytyjskiego za pracę na rzecz zdrowia psychicznego.

Myśleć Kafką. Teksty i konteksty

Mariusz Jochemczyk, Józef Olejniczak, Miłosz Piotrowiak

Seria: Oikos. Komparatystyka Literacka i Kulturowa (5), ISSN 2720-1104 Kafki i jego dzieła nie da się interpretować w jednoznaczny sposób, nie da się jego tekstów przyporządkować do któregokolwiek z nurtów literatury (czy szerzej - sztuki) nowoczesnej. Taka jednoznaczna interpretacja oraz ścisłe przyporządkowanie byłyby unieruchomieniem potencji i dynamiki ciągle w tym dziele tkwiących. Stałby się Kafka wtedy jeszcze jednym zasuszonym motylem na szpilce w szklanej gablocie kolekcjonera motylich trupów. Zafascynowanego, to prawda, światem natury i biegającego po łąkach z siatką... Tego chcieliśmy w szkicach zebranych w niniejszej książce uniknąć. Czy się udało? Esej jest przybliżaniem się, "krążeniem wokół", jest świadectwem podejmowania prób przybliżania się, także prób oswajania. Ruch myśli odbywa się tu zasadniczo w ramach dwóch odrębnych obiegów intelektualnych. Tom stanowi bowiem całość dwudzielną - łączącą szczegółowy ogląd wybranych utworów Franza Kafki (ujęcie interpretacyjne) z szerokim przeglądem tematów kontekstowych (doświadczenie somatyczne, pacyfizm i stosunek do wojny, transformacje, przepływy-wpływy, metamorfozy, aporie, paradoksy współczesnej wiedzy itd.).

Medytacja. Sposób na lepsze życie

Dorota Mrówka

Usiądź wygodnie. Zamknij oczy. Odetchnij... Stres, przygnębienie, poczucie niskiej wartości - te ponure stany od czasu do czasu dopadają każdego. Dopadają i niszczą, odbierają spokój i radość życia. Czy musimy się im poddawać? Czy nie ma sposobu na to, by mimo nich żyć szczęśliwie? Owszem, jest. Nazywa się MEDYTACJA. Codzienna, cierpliwa praktyka wyciszająca umysł, ciało i psychikę. Nie żadna magia, która sprawia, że wszystkie kłopoty znikają jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Medytowanie ich nie eliminuje, ale pozwala spojrzeć na nie inaczej. Mniej nerwowo. Bardziej realnie. Jak na coś, co przychodzi i przemija. Proponowane przez Dorotę Mrówkę techniki i sposoby medytacji pochodzą z różnych ścieżek duchowego rozwoju. Są tak opracowane, by mogły służyć każdemu - bez względu na światopogląd czy wyznanie. Potraktuj je jako narzędzia pracy nad sobą i własnym umysłem. Pozwolą Ci spojrzeć na codzienne sprawy z innej perspektywy, nauczą dystansu, zdolności do odpuszczania i akceptacji życia takim, jakie jest. To sprawdzone techniki - wielu osobom pomogły poradzić sobie z trudnymi sytuacjami, toksycznymi relacjami czy destrukcyjnymi emocjami. Autorka ufa, że także Tobie przydadzą się w potrzebie, ale też na co dzień - bo medytować trzeba codziennie. Codziennie po trochu. Dążąc do coraz lepszego, pełniejszego życia.

Bajki i powiastki

Praca zbiorowa

Wydany w 1916 roku obszerny zbiór zawiera utwory uwielbiane przez kolejne pokolenia dzieci oraz ich rodziców. Znajdują się w nim wiersze Stanisława Jachowicza, takie jak Chory kotek, Przestroga, Słowik i kukułka, utwór prozatorski Bajeczka wstępna Władysława Bełzy oraz opowieści Józefa Ignacego Kraszewskiego Boże dary, Garbucha, Głupi Maciuś, Mitręga, Z chłopa król i Kwiat paproci. To ponadczasowa rozrywka dla najmłodszych czytelników, zawierająca także przystępny walor edukacyjny.

Cornelia

Florencia Etcheves

Nastoletnia Cornelia znika podczas wycieczki klasowej w małej miejscowości w argentyńskiej Patagonii. Pozostaje po niej tylko leżący na śniegu łańczuszek... Mroczny, pełny zwrotów akcji thriller kryminalny opowiadający o mierzeniu się z przeszłością uporczywie powracającej postaci dziewczyny, której zaginięcia policja nie rozwiązała od dziesięciu lat. Teraz jedna z jej szkolnych przyjaciółek, policjantka, wznawia śledztwo pod wpływem nacisków matki Cornelii, która właśnie dowiedziała się, że przez cały ten czas w lokalnej gazecie nieznana osoba co roku publikowała nekrolog jej córki. Powrót do bolesnych wspomnień zmusi bohaterów do rozliczenia się z własną przeszłością, na co nie wszyscy okazują się gotowi... Bezlitosna, surowa diagnoza argentyńskiego społeczeństwa i głęboko zakorzenionej przemocy wobec kobiet.

O świcie

Włodzimierz Perzyński

O świ­cie Zim­ny świt we mgle chmur­nej ugrzę­zły  Sen­nym okiem spoj­rzał na uli­ce,  Sza­rym świa­tłem ob­lókł ka­mie­ni­ce  I po­wo­li roz­plą­ty­wać jął wę­zły  Za­pła­ka­nej smut­nej no­cy je­sien­nej.  Zim­ny świt we mgle chmur­nej ugrzę­zły.    Mia­sto śpi w me­lan­cho­lii bez­den­nej --  Tu i ów­dzie snu­ją się jak du­chy  Stró­że noc­ni w po­sęp­nej a głu­chej  Ci­szy mu­ro­wa­nej Ge­hen­ny --  Ja­kieś wid­mo ga­si mdła­we la­tar­nie.  Mia­sto śpi w me­lan­cho­lii bez­den­nej.    Świt już, świt... Otwie­ra­ją pie­kar­nie.  Że też na myśl nie przy­szło ni­ko­mu,  Aby wcze­śniej dziś wró­cić do do­mu.  Ta noc czy mi uj­dzie bez­kar­nie,  Czy nie się­gnie za za­pła­tę po ży­cie? [...]Włodzimierz PerzyńskiUr. 6 lipca 1877 w Opocznie pod Radomiem Zm. 21 października 1930 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Lekkomyślna siostra (1904), Aszantka (1907), Szczęście Frania (1909), Michalik z PPS (1910), Złoty interes (1915), Uczniaki (1919), Raz w życiu (1925), Nie było nas ? był las (1926), Klejnoty (1930) Prozaik, komediopisarz, poeta. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim podróżował po Francji, Egipcie i Włoszech (1899-1901). Wróciwszy współredagował krakowski ?Głos Narodu?. W 1905 r. Przeniósł się do Warszawy, następnie przez kilka lat mieszkał we Francji (1907-1912), by po powrocie zostać felietonistą w ?Tygodniku Ilustrowanym? i ?Rzeczpospolitej? i zaangażować się w warszawskie życie teatralne (współpracował z Szyfmanem, był wiceprezesem Związku Autorów Dramatycznych). Po debiucie poetyckim (Poezje 1901), zwrócił się raczej ku utworom scenicznym; nawet proza Perzyńskiego opiera się na dialogu, wykorzystującym współczesny, potoczny język mieszczaństwa i inteligencji. Obok najważniejszych dzieł, komedii i powieści, na uwagę zasługują również tomy nowel o precyzyjnej budowie, często wykorzystujących schemat sensacyjny (tomy: To, co nie przemija 1906, Pamiętnik wisielca 1907, Cudowne dziecko 1921, Znamię 1927) oraz zbiory felietonów (Z legend współczesnej Polski 1921, Pralnia sumienia 1930). Tłumaczył sztuki teatralne z francuskiego i włoskiego.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.