Zapach dolarów

AdamTomczyk

Książkę Zapach dolarów tworzy cykl reportaży i opowiadań - historii prawdziwych! - o trwającym przez cały XX wiek zjawisku polskiej emigracji za Atlantyk, do Stanów Zjednoczonych. Szczególnie licznie wyruszali za ocean rodacy z ziem południowej Polski. Najpierw z biedy - "za chlebem"; później z trudem zdobywali paszport i wizę, by móc dostać się do Stanów i "urządzić się" w Ameryce lub po latach wrócić z plikiem "zielonych" do ojczyzny. Adam Tomczyk opowiada o ich perypetiach wyjazdowych - barwnych i skomplikowanych szczególnie w epoce PRL-u, o nadziejach i rozterkach oraz sukcesach i tęsknotach emigrantów, o polskim Chicago i o spotkaniach z wybitnymi postaciami amerykańskiej Polonii, takimi jak Jan Karski, Bolesław Wierzbiański czy Wojciech Seweryn. A także o przygodach tych, którzy postanowili powrócić do kraju.

Ostatni król Polski

Adam Zamoyski

Dnia 25 listopada 1764 r. kolegiata Świętego Jana Chrzciciela w Warszawie była miejscem wspaniałych uroczystości koronacyjnych. Równo 31 lat później, 25 listopada 1795 r., Stanisław August Poniatowski podpisał wymuszony akt abdykacji. Państwo polskie przestało już istnieć, podzielone między siebie przez trzech zaborczych sąsiadów. Ostatni król Polski to fascynująco i przystępnie napisana biografia, będąca wynikiem wieloletnich studiów źródłowych w bibliotekach i archiwach europejskich: polskich i zagranicznych. Opowiada o Polsce drugiej połowy XVIII wieku i Stanisławie Auguście - człowieku Oświecenia i polityku, który pomimo niezwykle trudnego położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej zmierzył się z zadaniem podźwignięcia jej pod względem gospodarczym i kulturowym oraz wydobycia z politycznego zastoju. Jego panowanie przeobraziło kraj i polskie społeczeństwo, ale zakończyło się polityczną katastrofą. Stanisław August przegrał walkę. A działalność i postawa króla budziły odtąd w Polakach różne, radykalne emocje i oceny. Był na pewno wspaniałym mecenasem sztuki, człowiekiem o żywym umyśle, licznych zainteresowaniach, bogatym życiu prywatnym. Lecz jakim był politykiem, mężem stanu? Czytelnicy tej książki otrzymują obszerny i rzetelny materiał, by poznać ostatniego monarchę niepodległej Polski i wyrobić sobie o nim własne zdanie. Obecne wydanie uzupełniają: drzewa genealogiczne, mapy, kalendarium, kolorowe ilustracje, bibliografia oraz indeks osób.

O książkach, ludziach i sztuce

Ryszard Kapuściński

Tom O książkach, ludziach i sztuce gromadzi 101 niewielkich objętościowo tekstów, napisanych w latach 1973-2006, ujawniając różnorodne zainteresowania Ryszarda Kapuścińskiego, często nieznane czytelnikom jego reportaży. Autor Cesarza i Hebanu pisze o poezji, filmie, malarstwie i filozofii, recenzuje twórczość młodszych kolegów po piórze, rekomenduje polskim wydawcom nowe, wartościowe publikacje zagraniczne, dzieli się refleksjami wywołanymi lekturą książek historycznych. Pisze o dziełach i ich twórcach: dziennikarzach i reporterach, filmowcach i fotografikach, tłumaczach i poetach. Wśród nich o Marianie Brandysie, Stefanie Bratkowskim, Hannie Krall, Czesławie Czaplińskim, Chrisie Niedenthalu, Salmanie Rushdiem. Wspomina zmarłych: Jerzego Giedroycia, Bolesława Wierzbiańskiego, Jerzego Wolffa. Na tom składają się artykuły opublikowane za życia Ryszarda Kapuścińskiego w prasie bądź w książkach innych autorów (jako wprowadzenia lub posłowia), a także teksty odnalezione po 2007 r. w jego archiwum. Wiele z nich to samodzielne eseje o literaturze, sztuce reportażu, historii i polityce.

Zatracenie

Osamu Dazai

Powieść Zatracenie (1948) to ostatni ukończony utwór Osamu Dazaia, wydany pośmiertnie. Bohaterem jest Yozo, od dziecka wrażliwy i utalentowany plastycznie syn bogatego właściciela ziemskiego. W osamotnieniu przeżywa chorobliwy lęk przed ludźmi. Czuje się zagubiony w świecie, w którym trudno odróżnić prawdę od kłamstwa, gdzie upadają stare ideały i tracą znaczenie dotychczasowe wartości. Dręczy go poczucie wstydu, niska samoocena i przekonanie o niemożności sprostania wymaganiom stawianym przez otoczenie. W dzieciństwie ratunkiem przed wyniszczającymi uczuciami jest błazenada, w wieku młodzieńczym i późniejszym ucieczka na margines społeczny i w nałogi. Nieszczęśliwe życie Yozo kończy samobójczą śmiercią. Zatracenie to bardzo osobista powieść Osamu Dazaia jako emocjonalnego człowieka i ambitnego twórcy, przedstawiciela zanikającej grupy społecznej, a także narodu, którego ojczyzna poniosła klęskę w wojnie. Utwór Dazaia był wielokrotnie przedmiotem adaptacji zarówno filmowych - fabularnych i animowanych, jak i komiksowych. "Utraciłem prawo do nazywania się człowiekiem. Definitywnie przestałem nim być".

Z drugiej strony szkła. Autoportret fotoreporterki

Anna Musiałówna

Anna Musiałówna – fotoreporterka prasowa i socjologiczna, autorka reportaży,  kuratorka wystaw fotograficznych, publikowała m.in. w „itd”, „Przyjaciółce”, „Odrze”, „Życiu” „Polityce”. W książce Z drugiej strony szkła. Autoportret fotoreporterki opowiada o własnym życiu poprzez wspomnienia i relacje ze spotkań z bohaterami swoich fotoreportaży. Osoby te, mieszkające często na odległej prowincji, odnajdywała i docierała do nich w zaskakujący niekiedy sposób. Posługując się równie biegle fotografią, jak i słowem pisanym, wyczulona na losy i niedole drugiego człowieka, autorka potrafi z dużą precyzją ukazać obraz życia społecznego w epoce PRL-u i po przełomie 1989 roku, a przy tym ujawnić przed czytelnikami własny punkt widzenia na minione i obecne czasy oraz swoją hierarchię wartości. Zwraca też szczególną uwagę na zmiany oczekiwań, jakie w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat zaszły wobec reportażu prasowego. Ta książka – reportaż o własnym życiu – jest niezwykła. Od opisu dzieciństwa w rodzinnym domu w Suchedniowie, pobytu w szkole baletowej i lat spędzonych w powojennej Warszawie, początków kariery tancerki (nagle przerwanej) – po lata pracy fotoreporterki w pismach warszawskich. Z empatią opisane relacje z najbliższymi – z ojcem i matką, z rodzeństwem, z synem. Niezliczone spotkania z ludźmi w podróżach reporterskich. Kontakt i przyjaźń z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, także – przed wojną – mieszkańcem Suchedniowa. Maria Dąbrowska – inna niż w oficjalnych zapisach, bo we wspomnieniach gosposi Melanii. Wzruszająca, pełna emocji, napisana z wielkim talentem opowieść! Kazimierz Orłoś  

Bilet do nieistnienia

Tomasz Jastrun

Bilet do nieistnienia to zbiór ponad 100 mikroopowiadań, których akcja toczy się współcześnie w naszej rzeczywistości, a niekiedy trochę poza nią lub obok niej. Ich bohaterami są być może nasi znajomi, krewni, sąsiedzi… Przyglądamy się epizodom z życia małżonków i kochanków, rodziców i dzieci, osób samotnych i uwikłanych w skomplikowane relacje emocjonalne, tych z nieustannym apetytem na życie i tych szykujących się już do odejścia na zawsze. I podziwiamy autora zbioru za dar obserwacji oraz umiejętność scharakteryzowania ludzkich zachowań i problemów w kilkunastu akapitach, napisanych z życzliwym zrozumieniem dla naszych słabości, niekiedy z filozoficznym dystansem, niekiedy z przymrużeniem oka, często zakończonych zaskakującą pointą. I może wśród tej galerii postaci oraz mozaiki różnych przypadków rozpoznamy też gdzieś samych siebie?

Radio Noc

Jurij Andruchowycz

W czasie pewnej rewolucji zamaskowany pianista daje koncerty na barykadach. Jest nim Josyp Rotski, klawiszowiec licznych zespołów rockowych i dawny aktor porno. Rewolucja upada, a Rotski ucieka z kraju, tropiony przez reżimowe służby specjalne. Trafia jako muzyk do eleganckiego szwajcarskiego hotelu, a stamtąd wkrótce do więzienia za zamach na dyktatora własnego kraju. Zdobywa zaufanie i przyjaźń współosadzonego miliardera, dzięki któremu odzyskuje wolność, ale nie spokój. Niespodziewanie przytrafia mu się prawdziwa miłość do ekscentrycznej Anime. Razem z nią ucieka przez całą Europę, a towarzyszy im mądry kruk Edgar. Pełne zwrotów losy bohatera powieści Radio Noc są dla autora pretekstem do zaprezentowania aktualnych wydarzeń politycznych i ich konsekwencji – przemian społecznych, mentalnych, gospodarczych. Jurij Andruchowycz parodiuje mass media, ale też z przenikliwością komentuje najważniejsze współczesne problemy. Historia Rotskiego, na wpół fantastyczna, spleciona jest z licznych (pop)kulturowych i literackich odniesień, których tropienie zachwyci czytelniczki i czytelników. A w tle gra jego ulubiona muzyka.

Wyprawa Cyrusa

Ksenofont

Wczesną jesienią 401 r. p.n.e. zaciężne wojsko greckie, liczące ponad 10 tysięcy żołnierzy – hoplitów i peltastów – rozpoczęło odwrót spod Babilonu w środkowej Mezopotamii, kierując się ku ziemiom ojczystym. Jak do tego doszło, że grecka armia znalazła się w samym centrum potężnego perskiego imperium Achemenidów? Dlaczego Grecy podjęli decyzję o odwrocie? Czy zdołali przedrzeć się – zimą – przez wyżyny i góry Armenii, przez tereny wrogiego im mocarstwa i krainy półdzikich a często nieznanych im plemion? Czy dotarli do rodzimych miast nad Morzem Egejskim? Dokładną relację z całej wyprawy, absolutnie wyjątkowej w dotychczasowych dziejach, spisał i przekazał potomności Ksenofont, syn Gryllosa, Ateńczyk – najpierw zwykły żołnierz, a z czasem jeden z wodzów „wyprawy 10 tysięcy Greków” – gdy po latach osiadł w majątku ziemskim na Peloponezie i  poświęcił się pisarstwu, głównie o tematyce historycznej, politycznej i filozoficznej. Wyprawa Cyrusa, znana też historykom jako Anabaza, to jego najwybitniejsze dzieło. Wartościowe zarówno ze względów literackich, jak i poznawczych. Możemy dzięki niemu śledzić losy całej ekspedycji, przyglądać się od środka funkcjonowaniu greckiej armii, obserwować zachowania hoplitów, a także dowiedzieć się o istnieniu i obyczajach ludów żyjących na peryferiach ówczesnego cywilizowanego świata – ludów, przez których ziemie ta armia wędrowała i z którymi staczała walki o przetrwanie. Już w starożytności Wyprawa Cyrusa była wysoko ceniona: wzorował się na niej Flawiusz Arrian, styl Ksenofonta wychwalali Plutarch i Kwintylian, a dzieła ateńskiego historyka miał podobno zawsze przy sobie wódz rzymski Scypion Afrykański – uczył się z nich prowadzenia wojen. Zasłużonym uznaniem historyków oraz popularnością wśród czytelników Anabaza cieszy się do dziś. Nową edycję książki uzupełniają ilustracje, mapa ukazująca trasę całej wyprawy, a także indeksy: imion oraz nazw etnicznych i geograficznych.

Dzieje

Herodot

Podróż z Herodotem po starożytnym świecie Hellenów i Persów, Egipcjan, Scytów i Traków. „Dzieje”, monumentalny tekst autorstwa Herodota – Greka rodem z Halikarnasu, żyjącego w V wieku p.n.e. – są najstarszym zachowanym w całości dziełem greckiej, a więc także europejskiej literatury historycznej. Jako ich główny temat sam Herodot wskazał wielkie zmagania i nieprzemijający antagonizm między Zachodem a Wschodem, czyli między jego rodzimą cywilizacją helleńską a potęgami azjatyckimi. Co prawda w opisie konfliktu sięgnął aż do wydarzeń mitycznych, ale rychło skupił się na bliższej historii, doprowadzając relację do prawie mu współczesnych wojen grecko-perskich i słynnych – po dziś dzień – bitew: pod Maratonem, Termopilami, Salaminą, Platejami… Opowieść tę wzbogacił, z jednej strony, o refleksje natury historiozoficznej i polityczno-ustrojowej, będąc zdecydowanym zwolennikiem greckiej wolności i demokracji w opozycji do tyranii. Z drugiej zaś – o obszerne dygresje dotyczące geografii krain Europy, Azji i Afryki oraz obyczajów, wierzeń i historii zamieszkujących je ludów. Już Cyceron nazwał Herodota „ojcem historii”. A w naszych czasach „Dzieje” stanowią przebogate źródło wiedzy o historii, geografii i etnografii starożytnego świata. I zaklinamy was na bogów helleńskich, abyście do miast nie wprowadzali tyranii…

Chrystus z karabinem na ramieniu

Ryszard Kapuściński

Wydany w 1975 r. zbiór Chrystus z karabinem na ramieniu zyskał natychmiast uznanie czytelników, dziennikarzy i literaturoznawców: był chwalony tak za treści informacyjne, poznawcze, jak i walory literackie. Wśród 10 reportaży znalazły się w nim teksty dotyczące konfliktu palestyńsko-izraelskiego oraz szkic o wyzwoleniu się Mozambiku spod panowania kolonialnego; największą jednak część tomu autor poświęcił Ameryce Łacińskiej, a ściślej - panującej tam przemocy ze strony prawicowych dyktatur, niesprawiedliwościom społecznym oraz lewicowemu terrorowi, ruchom rewolucyjnym i partyzanckim. Bohaterami reportaży są: Che Guevara, prezydent Salvador Allende, boliwijscy partyzanci, młody Salwadorczyk rozstrzelany w publicznej egzekucji... Tytułowa postać Chrystusa z karabinem widniała na znanym wówczas obrazie, nawiązującym do teologii wyzwolenia, popularnego w Iberoameryce nurtu usiłującego łączyć chrześcijaństwo z ideałami lewicy, walką zbrojną i marksizmem. Ryszard Kapuściński uważał rok ukazania się książki za początek swojego sukcesu jako reportażysty i pisarza.

Odyseja XX wieku. Sándor Márai - życie i dzieło

Tibor Mészáros

Kim był Sandor Marai - ów kassański patrycjusz, pisarz podróżnik, pełnokrwisty dziennikarz, bywalec niewielkich karczm i kawiarni, a zarazem człowiek, jak ujęła to jego dobra znajoma, "o naturze jeża", wycofany i samotny? Jakie wydarzenia go uformowały, nadały kształt jego życiu i sposobowi myślenia? Aby objaśnić zagadki w życiorysie jednego z najwybitniejszych twórców węgierskiej i europejskiej literatury XX wieku, Tibor Meszaros sięga do dawnych artykułów prasowych, listów, zachowanych w archiwach rękopisów, w tym dziennika Loli, żony Maraiego, a także wspomnień jego przyjaciół i znajomych. Wiele miejsca poświęca jego utworom, również tym nieznanym polskiemu czytelnikowi. Podkreśla organiczną jedność życia i twórczości pisarza, dla którego "pisać" i "żyć" było niemal tym samym. Od roku 2000 Czytelnik jest wydawcą utworów Sandora Maraiego po polsku. Począwszy od poczytnego i tłumaczonego na wiele języków Żaru, ukazało się dotychczas ponad trzydzieści tytułów.

Owierzyświat

Jacek Cygan

Przez te wszystkie lata pisania wierszy bliska mi była pewna wypowiedź Konstantego Puzyny, z którym miałem zaszczyt się przyjaźnić. Gdyby w miejsce wstawić , powstałoby coś na kształt mojego credo. Kłaniając się dzisiaj wszystkim, którzy kupili efekty mojego ględzenia, gorąco przytulam Was do serca. Wprawdzie, ale spokojnie, Kochani, jest nas paru! Jacek Cygan

Żywoty cezarów

Swetoniusz

Żywoty cezarów (De vita Caesarum) to zbiór biografii pierwszych dwunastu jedynowładców imperium rzymskiego, rządzących nim od połowy I wieku przed naszą erą do roku 96 naszej ery. Bohaterami dzieła Swetoniusza są kolejno: dyktator Juliusz Cezar oraz cesarze – Oktawian August, Tyberiusz, Kaligula, Klaudiusz, Neron, Galba, Oton, Witeliusz, Wespazjan, Tytus i Domicjan. Każda z biografii podaje informacje o ich życiu i działalności, ułożone tematycznie: Swetoniusz pisze o pochodzeniu, sprawowanych urzędach, czynach wojennych, cechach charakteru, wyglądzie zewnętrznym oraz okolicznościach śmierci każdego z władców. Szczególnie dużo miejsca poświęca sprawom dotyczącym ich kręgu rodzinnego i dworskiego, chętnie powtarza skandaliczne plotki krążące o tym środowisku, relacjonuje rozmaite anegdoty, z autentycznym przekonaniem spisuje wiadomości o wyjątkowych znakach – na niebie i ziemi – zapowiadających przyszłość. Wobec zaginięcia w późniejszych wiekach większości dzieł łacińskiej biografistyki Żywoty cezarów, przynoszące masę informacji – choć o różnej wartości – stały się interesującym źródłem dla poznania życia panującej elity we wczesnym okresie istnienia imperium rzymskiego. Co najmniej do kresu epoki starożytnej cieszyły się ogromną popularnością: były czytane, a nawet naśladowane i kontynuowane. W czasach najnowszych zaś stały się nie tylko materiałem dla historyków badających dzieje cesarskiego Rzymu, ale i bezcenną kopalnią inspiracji, wiadomości i anegdot dla twórców dzieł malarskich, literackich i filmowych, spośród których najsłynniejszym stał się zapewne serial telewizyjny Ja, Klaudiusz, oparty na powieści Roberta Gravesa – tłumacza De vita Caesarum na język angielski. Nową edycję Żywotów cezarów wzbogacają ilustracje, indeks oraz tablice genealogiczne.

Jeden dzień w starożytnym Rzymie. Życie powszednie, sekrety, ciekawostki

Alberto Angela

Alberto Angela oprowadza czytelników po antycznym Rzymie, opowiadając o codziennym życiu jego mieszkańców. Zwiedzamy Wieczne Miasto w zwykły dzień w 115 roku, za panowania cesarza Trajana, w czasach największej potęgi Imperium Rzymskiego. Wędrówka trwa, godzina po godzinie, od wczesnego ranka do północy. Spacerujemy zatłoczonymi ulicami, zaglądamy do warsztatów rzemieślniczych, księgarń i łaźni, na Forum Romanum, do amfiteatru i na targ niewolników. Autor otwiera przed nami drzwi zarówno do rezydencji najbogatszych obywateli, jak i do wielopiętrowych bloków, w których żyli ludzie średniozamożni i ubodzy. Dowiadujemy się, jak mieszkali, w co się ubierali, co jedli, jak wyglądały ich codzienne zabiegi higieniczne, gdzie pracowali i jak spędzali wolny czas. Przyglądamy się relacjom społecznym, sprawowaniu kultów religijnych, rozrywkom.

Żar

Sándor Márai

Żar był pierwszym wydanym w Polsce dziełem Sandora Maraiego. Ta niewielka powieść w swej zewnętrznej warstwie mówi o męskiej przyjaźni, zburzonej przez miłosny trójkąt, przede wszystkim jednak jest refleksją nad potrzebą poznania prawdy, ale także nad niemożnością dotarcia do sedna minionych zdarzeń. Choć bohaterowie są już starzy, na przeszłość ciągle kładzie się cień niepewności - i to napięcie udziela się również czytelnikowi, który do końca nie otrzymuje prostych odpowiedzi.

Oddani istnieniu

Tomasz Jastrun

"Tomasz Jastrun, od pierwszych wierszy poeta dojrzały i świadomy. Jakby urodził się w piśmie... Proste zdania, czyste obrazy, mocne puenty, to się u Jastruna nie zmienia. Zero werbalnej gry, mgławicowości, zacierania śladów. Dostajemy konkret, detal, szczegół, najsilniej działające na wyobraźnię. Krótkie utwory, minimum słów, a w nich cała prawda o ludzkiej egzystencji. Pełnia ludzkiego życia pod pustym niebem: od czułości dla dzieciństwa po zdumienie starością, od oczarowania erotyzmem po koniec miłości, której nawet wtedy należy się trochę ciepła. To chyba jedyny w polskiej współczesnej poezji autor, który tak konsekwentnie zbiera dowody na mijanie czasu. Dla Jastruna przemijanie jest żywiołem nie mniej niszczącym niż ogień czy woda. Paradoksalnie, podlegamy mu w zwolnionym tempie, w końcu jednak znikamy doszczętnie. Poeta mówi o ludzkim losie, starając się chronić czytelnika przed grozą; rzec można - z wielką delikatnością używa słów mocnych, a obrazy zderza, pozostawiając nas w zdumieniu, że tak łatwo stało się tak wiele... W ten sposób tworzy, jakby mimochodem, przekaz tak silny, że aż boli". Anna Janko