Romantyczność

Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz Ballady i romanse Romantyczność Methinks, I see Where? In my mind's eyes. Zdaje mi się, że widzę Gdzie? Przed oczyma duszy mojej. Shakespeare Słuchaj dzieweczko! Ona nie słucha. To dzień biały! to miasteczko! Przy tobie nie ma żywego ducha, Co tam wkoło siebie chwytasz? Kogo wołasz, z kim się witasz? Ona nie słucha. To jak martwa opoka Nie zwróci w stronę oka, To strzela wkoło oczyma, To się łzami zaleje, Coś niby chwyta, coś niby... Adam Mickiewicz Ur. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy wieszczów). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika Trybuna Ludów i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

(Snycerzu, szukaj bacznie...)

Théodore de Banville

(Snycerzu, szukaj bacznie...) Snycerzu, szukaj bacznie, nim ramię opasze  Złom marmuru bez skazy, aby ciosać czaszę;  Długo kształtu poszukuj i nie naryj dłutem  Ciał, sprzęgniętych miłością, ni mieczem przekłutych,  Alcyda, co zwycięża nemejskiego smoka,  Ni jak z piany się wzbija Wenus pawiooka;  Tytanów, których gniewność gwiazd łagodnych sięga,  Ani lwów zapienionych w Dionisa zaprzęgu,  W uździenicy, splecionej z gron i winogradu;  Ni Ledy, igrającej w puchach mleczno-śniadych,  W cieniu wawrzynów w kwieciu, ani Artemidy,  Jak z toni się wychyla, szukająca dzidy. [...]Théodore de BanvilleUr. 14 marca 1823 w Moulins (Allier) w środkowej Francji Zm. 13 marca 1891 w Paryżu Najważniejsze dzieła: Les Cariatides, Odes funambulesques, Les Exilés, Socrate et sa Femme Francuski poeta, dramaturg i krytyk literacki. Przyjaźnił się z Victorem Hugo, Charles'em Baudelairem i Théophilem Gautier. Był uważany za jednego z najwybitniejszych poetów swojego czasu, nazywano go ,,poetą szczęścia". Wierny tradycji poezji romantycznej, był równocześnie prekursorem parnasizmu. Odkrył talent młodego Arthura Rimbaud.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Co się raz stało w Sydonie

Henryk Sienkiewicz

Co się raz stało w Sydonie Abdolonim padł na twarz przed Marhabalem, bogatym kupcem z Sydonu, i leżał jak długi dopóty, dopóki Marhabal nie zapytał, co by to miało znaczyć. Wówczas powstał i mówił, jak następuje: — Panie! za cały majątek mam tylko mały ogródek, w którym uprawiam rzodkiew, cebulę i róże. Ale jestem młody, pracowity i uczciwy. Wiem, że to, co powiem, może ci się wydać szaleństwem lub co najmniej zuchwalstwem. Ponieważ jednak nazywają cię w Sydonie „Roztropnym”, ufam, że nie uniesiesz się gniewem. [...]Henryk SienkiewiczUr. 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu Zm. 15 listopada 1916 r. w Vevey (Szwajcaria) Najważniejsze dzieła: nowele: Za chlebem (1880), Janko Muzykant (1880), Latarnik (1882); powieści: Trylogia (Ogniem i mieczem 1883-83, Potop 1886, Pan Wołodyjowski 1888), Quo vadis (1896), Krzyżacy (1900), W pustyni i w puszczy (1911) Polski powieściopisarz i publicysta, laureat Nagrody Nobla za ?całokształt twórczości? (1905). Studiował (1866-71) na różnych wydziałach Szkoły Głównej i rosyjskiego UW, lecz żadnego nie ukończył. Pracował jako dziennikarz (felietony pod pseud. ?Litwos?) i jako korespondent w Ameryce Pn. (1876-78). Wiele podróżował (Konstantynopol, Ateny, Zanzibar). Debiutował w 1872 r. powieścią współczesną Na marne oraz tendencyjnymi nowelami Humoreski z teki Worszyłły. Sławę przyniosły mu powieści historyczne. Działacz społeczny: ufundował (1889) stypendium, z którego korzystali m.in. Wyspiański, Konopnicka, Przybyszewski i Tetmajer; założył sanatorium przeciwgruźlicze dla dzieci w Bystrem; wyjechawszy do Szwajcarii w 1914 r. organizował pomoc ofiarom wojny w Polsce. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wczorajszemu

Tadeusz Gajcy

Wczo­raj­sze­mu Ufa­łeś: nie­bo jak na stru­nę mięk­ko zło­żysz dłoń,  mu­zy­kę po­dasz ustom, uto­czysz do­tknię­ciem,  łu­kiem wier­sza wy­so­kie księ­ży­co­we tło  wpro­wa­dzisz w bez­miar do­lin --  Mo­dli­twę noc­nych cie­ni roz­wie­sisz jak wię­cierz  na słod­kich oczach dzie­wann i szu­mach to­po­lich.    Ufa­łeś: trze­pot pta­ków roz­sie­jesz ziar­ni­sty,  roz­le­głą pier­sią uj­miesz ho­ry­zon­ty, w któ­rych świat  pły­wa ma­ły jak z dzie­ciń­stwa okrę­cik.    Klech­da z omsza­łych lat  -- świ­ty w klech­dzie po­wie­wa­ły krwa­we --  do snu ko­ły­sa­ła dzie­ci.    Ta­ką klech­dą prze­ła­mał się dzień  wal­czą­cej  War­sza­wy.    Wte­dy --    roz­wio­dły się nad mia­stem or­na­men­ty łun  na zło­tych kol­cach wie­życ i beł­ko­cie Wi­sły,  mu­zy­ka -- lecz nie nie­ba -- krą­ży­ła jak sen  dziś wiesz:  to sko­wyt strza­łów na bru­kach się wił,  ota­czał, cho­dził wo­kół jak zbłą­ka­ny zwierz.    A to­bie -- dni wczo­raj­sze w oczach nie osty­gły,  ufa­łeś...  Księ­życ sier­pem zmru­żo­ne rzę­sy ko­sił,  wśród krzy­ży zwi­jał świa­tła pur­pu­ro­wą nit­kę;  żoł­nie­rze nie­śli drżą­ce, spo­kor­nia­łe oczy  na sfru­wa­ją­cą po­wie­trzem  bia­łą Ni­ke.    Fa­lo­wał spo­kój w cie­płej dar­ni,  kie­dy mło­dzi ple­ca­mi wspar­ci o wiecz­ność  od­cho­dzi­li w głę­bo­kie po­sła­nia.  Więc na­kry­ły ich ob­ło­ki po­dob­ne ku­li­stym mle­czom  i wiatr, któ­re­muś wie­rzył -- skła­dał po­ca­łun­ki umar­łym.    Nie wie­dzia­łeś, że dłoń, któ­rą uczy­łeś śpie­wać  po­tra­fi nie­na­wi­dzić i pię­ścią gru­bieć peł­ną,  gnie­wu uno­sić ża­giew --  Ufa­łeś. [...]Tadeusz GajcyUr. 8 lutego 1922 r. w Warszawie Zm. 16 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Wczorajszemu, Kolęda, Widma, Do potomnego, Homer i orchidea pseud. Karol Topornicki, Roman Oścień Poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki. Ukończył gimnazjum i liceum księży marianów na Bielanach. Od 1941 r. studiował filologię polską na podziemnym UW. Członek organizacji Konfederacja Narodu; współzałożyciel (1942), a od 1943 r. redaktor konspiracyjnego czasopisma tej organizacji ?Sztuka i Naród?. Żołnierz AK; brał udział w akcji składania wieńca pod pomnikiem Kopernika (25 maja 1943 r.). Zginął w powstaniu warszawskim wraz z Zdzisławem Stroińskim na Starym Mieście. Otrzymał nagrodę na podziemnym konkursie czasopisma ?Sztuka i Naród? za wiersz Wczorajszemu (1942), włączony później do antologii Słowo prawdziwe (1942). Nagrodzony także przez czasopismo ?Kultura i Jutro? (1943) za wiersz Rapsod o Warszawie. Wyraziciel ideowego i artystycznego grupy ?Sztuka i Naród?; w artykule Już nie potrzebujemy (?SiN? nr 11, 12 z 1943 r.) i O wawrzyn (wyd. ?Kierunki? 1967, nr 19) polemizował z literackimi poprzednikami, zarzucając poetom ?Skamandra? bezideowość i koniunkturalizm, a Awangardzie Krakowskiej ? ?ekwilibrystykę intelektualną?; poetów swojej generacji uważał za kontynuatorów katastrofizmu. Sam rolę poety widział w byciu odkrywcą tajemnicy bytu i wychowawcą narodu. W poematach Z dna nawiązującym do przeżyć z wojny obronnej 1939 r. oraz Widma wyd. w debiutanckim tomie z 1943 r. (będącym poetycką odpowiedzią na cykl poetycki Borowskiego pt. Gdziekolwiek ziemia...) zawarł wizję apokaliptycznej zagłady. W śpiewogrze Misterium niedzielne (1943) podjął próbę przezwyciężenia własnego katastrofizmu, przedstawiając świat czasu wojny jako groteskę i nawiązując do folkloru warszawskich przedmieść. W ostatnim tomie zwraca uwagę jego testament poetycki Do potomnego. Często posługiwał się konwencją snu, wizji, sięgał po formy ballady, kolędy, piosenki.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Epitafium Wojciechowi Kryskiemu

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Epitafium Wojciechowi Kryskiemu Płaczą cię starzy, płaczą cię i młodzi, Dwór wszystek w czerni prze cię, Kryski, chodzi, Abowiem ludzkość i dworstwo przy tobie W jednymże za raz pochowano grobie. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych,... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Turystka

Andrzej Niemojewski

Tu­ryst­ka Śród hu­ku i świ­stu przy oknie zwie­szo­na    Mło­dziut­ka tu­ryst­ka przy­sta­je,  O szy­bę opie­ra swe wiot­kie ra­mio­na --  Za­du­ma na czo­le, wes­tchnie­nie śród ło­na    A oczy -- dwie głę­bie, dwa ra­je!    Ach, pa­ni, mgła si­wa wid­no­krąg po­wle­ka,    Myśl pło­cha grę ma­rzeń po­czy­na,  Po­gwarz­my! Bieg zbli­ża z czło­wie­kiem czło­wie­ka...  Da­le­ko po­dą­żasz? Przy­by­wasz z da­le­ka?    Gdzie kraj twój, ziom­ko­wie, ro­dzi­na?    Mów, za czym prze­bie­gasz świat z koń­ca do koń­ca    Śród ży­cia złud­ne­go po­ran­ka?  Gdzie mat­ka zo­sta­ła? Czy łza jej pa­lą­ca  Pie­ści­deł fan­ta­zji dzie­wi­czych nie zmą­ca?    A naj­przód -- czy masz już ko­chan­ka...?    Śród hu­ku i świ­stu w pę­dzą­cym wa­go­nie    O szy­by śmiech dzi­ki po­trą­ca.  Przede mną z mgły po­stać, pur­pu­rą twarz pło­nie,  Na­mięt­ność z brwi strze­la, fa­lu­je na ło­nie,    A oczy -- to czar­ne dwa słoń­ca!    Śród hu­ku i świ­stu grzmią do­łem ko­li­ska,    Świat w mgli­stej roz­ta­pia się da­li...  Już od­dech go­rą­cy w twarz po­wiał mi z bli­ska,  Śród hu­ku i świ­stu dłoń rę­kę mą ści­ska,    Na ustach szał mo­wy się pa­li:    Daj ra­mię!... Ty py­tasz gdzie mat­ka, ro­da­cy?    Ty py­tasz gdzie świ­ta cel dro­gi?  Po­eto!... Leć ze mną, po­mknie­my jak pta­cy!  W mej wil­li chleb z so­lą już cze­ka na ta­cy    A roz­kosz umai nam pro­gi. [...]Andrzej NiemojewskiUr. 24 stycznie 1864 w Rokitnicy pod Brodnicą Zm. 3 listopada 1921 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Majówka (1895), Polonia irredenta (1896), Listy człowieka szalonego (1889), Familia (1901), Ten, który jest... (1902), Ludzie rewolucji (1906), Boruch (1907) Poeta, prozaik, dramaturg, publicysta, tłumacz, religioznawca, społecznik. Używał pseudonimów literackich: Rokita, Lambro, A. Lubieniec. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, ideowo zbliżony był do działającego w Galicji ruchu socjalistycznego (przyjaźnił się z Ignacym Daszyńskim i współpracował z czasopismem ?Ognisko?). Poetyckie początki literackie Niemojewskiego (Poezje, 1891; Poezje prozą, 1893; Poezje seria druga, 1893; Wybór poezji (1899) poświęcone były przeciwstawieniu się programowi pozytywistów, przy zachowaniu postulatu zaangażowania sztuki w życie społeczne (później też w opowiadaniu Prometeusz 1900). Wydana w 1889 r. powieść satyryczna o zacięciu publicystycznymListy człowieka szalonego zwalczała postawę dekadencką oraz hasło ?sztuka dla sztuki?, czyli filary nowego prądu artystycznego: Młodej Polski. Niemojewski szedł własną drogą. Żeby zarobić na swoje utrzymanie pracował jako urzędnik w przedsiębiorstwie górniczo-hutniczym w Sosnowcu w l. 1892-1897, co dało mu możliwość poznania z bliska warunków życia robotników i zaowocowało literackim obrazem tego środowiska (powieść Polonia irredenta powst. 1895-96, opowiadanie Listopad z 1896r. i in.). W swoim dorobku Niemojewski ma także ukazujący egzystencję rodziny chłopskiej dramat pod przewrotnym tytułem Familia (nawiązującym do znanego pod tą nazwą sojuszu możnowładczych rodów Czartoryskich i Lubomirskich). Z kolei powieść na motywach autobiograficznych Ten, który jest... (1902) przedstawia upokarzającą (gł. ze względów ekonomicznych) sytuację pisarza u schyłku XIX w. Proza Niemojewskiego łączy w sobie elementy realizmu, naturalizmu i symbolizmu. Wziął udział w rewolucji 1905 roku (literacki oddźwięk tego doświadczenia zawierają m.in. Ludzie rewolucji i opowiadanie Boruch). Jako tłumacz wsławił się przekładem Życia Jezusa Renana, którego recepcja przebiegała w atmosferze skandalu ze względu na ?świeckie?, naukowe podejście do tematu. Środowiskom klerykalnym naraził się Katechizmem wolnego myśliciela (1909) zawierającym krytykę wszelkiego dogmatyzmu; za tę publikację został skazany na rok więzienia; karę odbył w Cytadeli Warszawskiej. Ostatnie kilkanaście lat (od 1906 r. do śmierci) wypełniła mu praca publicystyczna: redagował tygodnik ?Myśl Niepodległa?, wypełniając niemal w całości kilkaset numerów pisma. Krytyczny, wręcz napastliwy wobec wszystkich, skonfliktował się ze wszystkimi środowiskami, również uprzednio zaprzyjaźnionymi; pod koniec życia zbliżył się do Stronnictwa Narodowego, jego teksty nabrały wyraźnego zabarwienia antysemickiego, a zainteresowania zwróciły się ku astrologii i kabalistyce.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Lalka

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Napój cienisty Lalka Jam lalka. W mych kolczykach szkli się zaświat dżdżysty. Suknia jawą atłasu ze snem się kojarzy. Lubię fajans mych oczu i zapach kleisty Farby, rumieńcem śmierci młodzącej mat twarzy. Lubię leżeć, gdy pokój słonecznieje czynnie, Na strojnego dywana narożnej purpurze, Gdzie irys obok sarny kwitnie bezroślinnie, A z wieczności pluszowej unoszą się kurze. Dziewczynce, co się moim bawi nieistnieniem, Wdzięczna jestem, gdy w dłonie... Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dudarz

Adam Mickiewicz

DudarzRomans(Myśl z pieśni gminnej) Jakiż to dziadek, jak gołąb siwy,  Z siwą aż do pasa brodą?  Dwaj go chłopczyki pod rękę wiodą,  Wiodą mimo naszej niwy.    Starzec na lirze brząka i nuci,  Chłopcy dmą w dudeczki z piórek.  Zawołam starca, niech się zawróci  I przyjdzie pod ten pagórek.    «Zawróć się, starcze, tu na igrzysko,  Tu się po siewbie weselim;  Co nam dał Pan Bóg, tem się podzielim,  I do wsi na noc stąd blisko». [...]Adam MickiewiczUr. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy ?wieszczów?). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika ?Trybuna Ludów? i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

O gościu

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi wtóre O gościu Gość napisał na murze, że coś paniej czynił; Drugi, źle wyczytawszy, jako złego winił: Otóż widzisz powiada czyńże dobrze komu, A to tu drugi snąć bił gospodynią w domu. A sługa stojąc za nim: Przypatrzcie się, panie! Widzi mi się, że swad zbił stoi... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Ojciec

Guy de Maupassant

Guy de Maupassant Ojciec tłum. anonimowy ISBN 978-83-288-2482-9 Przyjaciela mego Jana de Valuoir odwiedzam od czasu, do czasu. Posiada on nad brzegiem jednej rzeki małą rezydencyę, wśród lasów. Po piętnastu latach szalonego życia w Paryżu wycofał się przesycony, w to urocze zacisze. Nagle miał dość już tych wszystkich rozkoszy, tych uczt, tych ludzi, tych kobiet, kart, wszystkiego i schronił się do swej posiadłości, w której się urodził. Było nas dwóch, lub trzech... Guy de Maupassant Ur. 5 sierpnia 1850 w Tourville-sur-Arques Zm. 6 lipca 1893 w Paryżu Najważniejsze dzieła: Historia pewnego życia (1883), Bel-Ami (1885), Horla (1887), Mont-Oriol (1887), Piotr i Jan (1888), Jak śmierć silna (1889), Nasze serce (1890) Francuski powieściopisarz. Pracował jako urzędnik ministerialny. Pod wpływem Flauberta zaczął pisać nowele. Boule de Suif było pierwszy tytułem, którym zwrócił na siebie uwagę. Znajdował się także pod wpływem Zoli. Jego nowele i powieści miały pesymistyczny wydźwięk. Pod koniec życia zmagał się z chorobą psychiczną. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

(Nie to, co mi się śniło...)

Krzysztof Kamil Baczyński

(Nie to, co mi się śni­ło...) Nie to, co mi się śni­ło,  ale com krwią prze­pła­kał,  to wi­dzę, gdy się schy­lę  nad wo­dą, w któ­rej pta­ki  kre­ślą wę­zły da­rem­ne,  któ­re nie zwią­żą bó­lu  ani mi świat utu­lą,  ale się plą­czą ciem­ne,  ale mi grób roz­wi­ną  i roz­wi­ja­jąc -- mi­ną.    Ten świat, gdzie wi­dzieć chcia­łem  ro­ślin­nych li­nii mą­drość,  gdzie kształ­ty uko­cha­łem  i du­chy wszyst­kich rze­czy,  ten świat, co miaż­dżąc le­czy,  a gi­nie ra­zem z cia­łem,  ten świat czy mi się wy­śnił  jak bia­ła ga­łąź wi­śni,  jak tyl­ko wiew anio­ła,  a po­tem krwią się po­lał?    Czym ja ry­ce­rzy wi­dział  tam tyl­ko, gdzie się bu­ta  jak chmu­ra cięż­ka to­czy,  czym ja mi­ło­ści pa­trzył  przez snem za­snu­te oczy?  A te­raz świat-po­ku­ta  wy­stą­pił rze­ką z brze­gów  i czy tak znów na­uczę  mą­dro­ści al­bo chło­du  nie­wy­pa­lo­ną mło­dość?    Trze­ba by­ło mi­ło­ści  po jed­nej tak od­ry­wać,  pra­gnie­nia krwią na­zy­wać,  przy­wy­kać tak do rze­czy,  jak mi je Bóg za­prze­czył. [...]Krzysztof Kamil BaczyńskiUr. 22 stycznia 1921 r. w Warszawie Zm. 4 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Pokolenie, Historia, Bez imienia, Dwie miłości, Z głową na karabinie Poeta, rysownik. Twórczość poetycką rozpoczął już jako uczeń gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie w 1939 r. zdał maturę. Związany ze środowiskiem młodzieży lewicowej, m.in. z organizacją Spartakus działającą półlegalnie w szkołach średnich. W czasie okupacji niemieckiej zbliżył się do ugrupowań socjalistycznych, wydających podziemne pisma ?Płomienie? i ?Droga?. Od 1943 r. uczestniczył w tajnych kompletach polonistycznych, w tymże roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, które stały się zalążkiem batalionu AK ?Zośka? oraz ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych rezerwy. Uczestnik powstania warszawskiego; poległ w walce przy Placu Teatralnym (Pałac Blanka); w parę tygodni później zginęła w powstaniu żona poety Barbara, którą poślubił w 1942 r. Nie licząc dwóch zbiorków odbitych na hektografie w 7 egzemplarzach w 1940 r. i kilku wierszy w antologiach Pieśń niepodległa i Słowo prawdziwe, zdążył ogłosić, pod pseudonimem Jan Bugaj, dwa konspiracyjne zbiory: Wiersze wybrane (1942) i Arkusz poetycki (1944) wydane nakładem ?Drogi?. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Dudek

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki nowe Dudek z Fedra Źle ten czyni, kto cudzą rzecz sobie przyswoił. W pióra się pawie dudek ustroił I w tej postawie Wszedł między pawie. Poznały zdrajcy świeże rozboje: Postradał cudze i stracił swoje. Z tej więc pobudki Wrócił, gdzie dudki, A te w śmiech z niego: Chciałeś cudzego,... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do paniej (Imię twe, pani, które rad mianuję...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi pierwsze Do paniej Imię twe, pani, które rad mianuję, Najdziesz w mych rymiech często napisane, A kiedy będzie od ludzi czytane, Masz przed inszymi, jesli ja co czuję. Bych cię z drogiego marmoru postawił, Bych cię dał ulać i z szczerego złota (Czego uroda i twa godna cnota), Jeszcze bych cię czci trwałej nie nabawił. ... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na Kurhanie

Maria Konopnicka

Maria Konopnicka Damnata Na Kurhanie I Śpijcie, śpijcie w głuchem polu Pobielałe kości! Kto powraca w dom sierocy, Ginie od żałości. Wyniszczona, wygorzała, Stara wasza strzecha Z ognisk waszych ani iskry, Z pieśni ani echa. Wyrąbane wasze wrota, Znieważone progi, Rozniósł wicher dobro wasze Na rozstajne drogi. Rozniósł wicher dobro wasze, Złotą waszą dolę Zarodziło piołunami Siane przez was pole. Pogorzkniały słodkie miody I bia... Maria Konopnicka Ur. 23 maja 1842 r. w Suwałkach Zm. 8 października 1910 r. we Lwowie Najważniejsze dzieła: O Janku Wędrowniczku, O krasnoludkach i sierotce Marysi, Nasza szkapa, Miłosierdzie gminy, Rota, Dym, Mendel Gdański Poetka, publicystka, nowelistka, tłumaczka. Zajmowała się krytyką literacką. Pisała liryki stylizowane na ludowe i realistyczne obrazki (W piwnicznej izbie). Wydawała cykle nowel (Moi znajomi, Nowele, Na drodze). W otoczeniu ośmiorga swoich dzieci tworzyła bajki (Na jagody). Jako poetka, inspiracji szukała w naturze (Zimowy poranek). Swoje wiersze publikowała głównie w prasie. Wiersz patriotyczny Rota konkurował z Mazurkiem Dąbrowskiego o miano hymnu Polski. Wiele jej utworów powstało podczas podróży po Europie (Italia). Ostatnie lata życia poświęciła poematowi Pan Balcer w Brazylii. autor: Bartłomiej Chwil Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pociąg nadzwyczajny

Franciszek Mirandola

Franciszek Mirandola Tropy Pociąg nadzwyczajny Tętniły sygnały. W czarnej nocy jarzyły się ślepia czerwone, zielone, żółte. Jasne trójkąty zwrotnic, plamy lamp i latarń nie oświecały niczego, jakby w zawoje, we mgły kłęby okryte. Majaczyły tu i ówdzie kawałki szyn, porudziałe od drzemiącej na nich poświaty, ale nie szły w głąb, przerywały się co chwila, w głębi zaś była niepewność, ruch chaotyczny i szerokie, czarne pole dla wszelkiego przypadku. W ciemności poruszał... Franciszek Mirandola Ur. 13 grudnia 1871 w Krośnie Zm. 3 czerwca 1930 w Krakowie Najważniejsze dzieła: Liber tristium (tomik poezji, 1898), Liryki (tomik poezji, 1902), Warszawianka 1905 roku, Tempore belli (tom nowel 1916), Tropy (tom nowel 1918) Poeta, prozaik i tłumacz okresu Młodej Polski. Sylwetka Mirandoli, w swej złożoności, być może najpełniej wyraża ducha epoki. Z wykształcenia magister farmacji; studiował również filozofię na uniwersytetach w Krakowie, Heidelbergu, Berlinie i Paryżu. Odwiedził Włochy i Anglię; podróż do Indii rozbudziła w nim fascynację buddyzmem. Pochodził z rodziny aptekarzy od pokoleń prowadzących aptekę Pod Jednorożcem w Krośnie. Jego matka była spokrewniona z wynalazcą lampy naftowej, Ignacym Łukasiewiczem. Po powrocie do kraju pracował jako farmaceuta, publikując jednocześnie swoje utwory pod pseudonimem przybranym od renesansowego pisarza Francesco Pico della Mirandoli. Szczególnie godna uwagi jest jego ekspresjonistyczna proza, powstała w okresie I wojny światowej; w drugim tomie nowel Mirandola chętnie sięga po środki nowe w literaturze polskiej: paraboliczność, symbolizm, groteskę, surrealizm, baśniowość. Jego teksty oscylują z jednej strony w kierunku fantastyki, z drugiej dając wyraz ciekawym poglądom filozoficznym autora: był zdeklarowanym darwinistą zainteresowanym zarazem działaniem podświadomości (abonował czasopismo Sphinx, czytał Carla du Prela i Wilhelma Huebbe-Schleidena), filozofią Wschodu czy pracami Nietzschego i Schopenhauera. Był związany z ruchem socjalistycznym i PPS, jest autorem słów do pieśni Warszawianka 1905 roku oraz innych wierszy opublikowanych w antologii Lutnia robotnicza (Kraków, 1906). W latach dwudziestych poświęcił się wyłącznie pracy przekładowej. Tłumaczył teksty wielu autorów, m.in.: Goethego, Verlaine'a, France'a, Rollanda, Kiplinga, Maeterlinka, Andersena, Knuta Hamsuna, Selmy Lagerfof, Tagore'a - jako podstawę traktując tekst niemiecki, oryginalny lub tłumaczenia. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

W przedpokoju

Justyna Bargielska

Justyna Bargielska Dwa fiaty W przedpokoju Wszyscy malują mieszkania, żeby zdążyły wyschnąć, żeby nie zostać na zimę z dziwnymi postaciami na ścianach. Tylko nasz sąsiad nie maluje mieszkania. O ile za duże nosi ubrania mój cichy sąsiad? Za duże o żonę i... Justyna Bargielska ur. 7 lipca 1977 Najważniejsze dzieła: Dating Sessions (2003), China Shipping (2005), Dwa fiaty (2009), Bach for my baby (2012), Nudelman (2014), Selfie na tle rzepaku (2016) Poetka i pisarka. Pisze o śmierci, cielesności i codzienności. Jej wiersze tłumaczone były między innymi na języki angielski, słoweński i bułgarski. Otrzymała nagrodę w III edycji konkursu im. R.M. Rilkego (2001), została laureatką Nagrody Literackiej Gdynia w roku 2010 i 2011 (za Obsoletki błyskotliwy językowo debiut prozatorski dotykający tematyki poronienia), była nominowana do Paszportów Polityki i Nagrody Literackiej Nike. Recenzenci (niezależnie czy piszą o poezji Bargielskiej, czy o jej prozie), jednogłośnie stwierdzają współwystępowanie w jej twórczości brawurowego humoru i ciemnego nurtu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.