O starożytnościach litewskich. Mitologizacja historii w XIX-wiecznym piśmiennictwie byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego

Małgorzata Litwinowicz-Droździel

Pasje starożytnicze chyba nigdy nie były tak silne i powszechne jak w XIX wieku, w żadnym też stuleciu nie odkryto tylu pogańskich bogów. "Starożytności litewskie" to książka o czterech miłośnikach litewskiej dawności. Bohaterami poszczególnych opowieści są Józef Ignacy Kraszewski, Teodor Narbutt, Simonas Daukantas i Ludwik Adam Jucewicz. Śledząc ich starożytnicze pisma, znaleziska i wynalazki, przyglądamy się jednocześnie temu jak z narracji o najdawniejszych dziejach rodzi się nowoczesna litewska świadomość narodowa.   Dr Małgorzata Litwinowicz-Droździel pracuje w Instytucie Kultury Polskiej  na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zajmuje się historią kultury polskiej i litewskiej XIX wieku.

Język Artystyczny. T. 17: Obrzeża, marginesy, rudymenty...

Red. Artur Rejter

Kilka tematów znalazło wyraz monografii. Można wśród nich między innymi wskazać następujące: kwestia pogranicza w piśmiennictwie artystycznym, kulturowe zjawiska marginalne oraz ich manifestacje w literaturze, główny nurt a/i nisza, różnie pojmowana nie/normatywność, przenikanie, kolażowość, mgławicowość gatunków, stylów, dyskursów, przemiany kategorii podmiotowości (np. posthumanizm, transhumanizm). Wszystko to można postrzegać jako pozostałości, resztki, odpadki jako nową perspektywę opisu świata, wyraz licznych przeobrażeń systemowych języka, stylu, dyskursu artystycznego.

Historia powstania islamu jako doktryny społeczno-politycznej

Jamsheer Hassan Ali

Powstanie islamu wiąże się nie tylko z pojawieniem się nowej religii, lecz także z utworzeniem państwa zjednoczonych plemion arabskich, opartego na zasadach ustanowionych przez jego twórcę, Mahometa. Praca Hassana Jamsheera poświęcona jest właśnie społeczno-politycznej doktrynie islamu, która stała się podstawą organizacji i ustroju muzułmańskiej społeczności (ar. umma). Autor rozpoczyna od opisu świata arabskiego przed islamem i warunków, w jakich przyszło działać Mahometowi, miały one bowiem zasadniczy wpływ na formowanie się jego poglądów na temat związku religii z państwem i prawem. Następnie przedstawia poszczególne etapy misji Mahometa w dziele budowy muzułmańskiego państwa idealnego. Końcowa, obszerna część książki jest poświęcona oddziaływaniu tradycji wczesnomuzułmańskiej na współczesną myśl społeczno-polityczną islamu. Omówiono tu dorobek tak ważnych dla odrodzenia arabskiego dziewiętnastowiecznych myślicieli, jak: At-Tahtawi, Al-Afghani, Muhammad Abduh, Al-Kawakibi oraz - już w XX wieku - Taha Husajn. Prześledzono również elementy tej tradycji w ideologii socjalizmu arabskiego i fundamentalistów muzułmańskich. Hassan Ali Jamsheer jest historykiem i politologiem, profesorem Uniwersytetu Łódzkiego, w którym kieruje Katedrą Studiów Bliskowschodnich, oraz członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN. Opublikował liczne prace z zakresu współczesnej historii Bliskiego Wschodu i arabsko-muzułmańskiej myśli społeczno-politycznej, m.in. ostatnio: Współczesna historia Iraku, Reforma władzy i społeczeństwa w arabsko-muzułmańskiej myśli politycznej wieków XIX i XX.

Gorączka. Wybór opowiadań kurdyjskich

Mehmet Dicle

Gorączka to pierwszy przekład kurdyjskiej literatury współczesnej opublikowany w Polsce. Zbiór składa się z wybranych opowiadań Mehmeta Dicle. I choć nie jest to literatura przeznaczona dla dzieci, to bez wątpienia porywa wyobraźnię. Opowiadania zabierają nas w na wpół realny, na wpół baśniowy świat wymyślonej przez pisarza krainy zwanej Asûs, gdzie polityczne granice i ramy czasowe zdają się być bardzo płynne. Trudy życia codziennego Kurdów, tematy tabu i skomplikowana kurdyjska rzeczywistość przedstawione są niezwykle barwnym, przejmującym językiem. Zaskakują, zadziwiają, niekiedy wyciskają łzy i wyrywają serce, a przede wszystkim wprowadzają Czytelnika w fascynujący świat kurdyjskiej kultury i pozwalają spojrzeć na Kurdystan innymi oczami, pod innym kątem. Opowiadania przetłumaczyła znakomita kurdolożka, dr Joanna Bocheńska z Pracowni Studiów Kurdyjskich Instytutu Orientalistyki UJ.  

Opowieści z pogranicza. Pisanie i wymazywanie galicyjskiej przeszłości

Omer Bartov

Czy w losach jednego miasta możemy zobaczyć jak w zwierciadle historię Europy, z jej tradycjami i religiami, z brzemieniem nacjonalizmów, wojen, faszyzmu, Zagłady? Leżący dziś w Ukrainie Buczacz doświadczył pogromów, powstania Chmielnickiego, oblężenia i zniszczenia przez Turków w XVII wieku, odbudowy i rozkwitu w wiekach kolejnych. Był świadkiem rozbioru I Rzeczypospolitej, rozwoju chasydyzmu i żydowskiego oświecenia, wykluwania się syjonizmu oraz ukraińskich i polskich ruchów narodowych. Wielka historia stanowiła tło, na którym toczyły się losy ludzi: mieszczan, chłopów i szlachty; Żydów, Polaków, Kozaków, Rusinów, Ukraińców. To oni, mieszkańcy pogranicza, interesują Bartova bardziej niż władcy i generałowie. Chce zrozumieć ich dylematy, dążenia i przekonania. Szuka ich śladów w pamiętnikach, literaturze, poezji, wreszcie we wspomnieniach urodzonej w Buczaczu matki. Miasto opisane na kartach tej książki już nie istnieje, zmieniła je na zawsze II wojna światowa. Można jednak je odnaleźć w dawnych galicyjskich opowieściach, które, jak przekonuje Bartov, potrafią się wyrwać z ograniczeń wydarzeń i z logiki historii, pozwalając nam tym samym dowiedzieć się więcej o ludzkim duchu i o nieuchronnej utracie tego, co kiedyś istniało. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury państwowego funduszu celowego. Pięknie napisana, przesiąknięta opowieściami z galicyjskiego pogranicza i z Erec Israel mistrzowskie osiągnięcie. prof. Jan T. Gross Zdaniem Bartova świat galicyjskich Żydów został bezpowrotnie utracony. Jednak jego książka to coś więcej niż elegia to dzieło erudycji i osobistych odkryć, które różnorodne głosy Galicjanerów przywraca do życia. prof. John-Paul Himka Imponująca i poruszająca opowieść przywołująca żydowskie życie i żydowską przeszłość Galicji. Historia, legendy, literatura i osobiste wspomnienia zgrabnie splatają się tu z celnymi spostrzeżeniami Bartova. Przejmujące upamiętnienie wymazanej cywilizacji unicestwionych społeczności żydowskich z pogranicza Europy Wschodniej. Saul Friedländer Ta niezwykła i poruszająca książka, bazując na osobistych relacjach, opowiada o historii powstania, rozwoju i zniszczenia wieloetnicznego i wielowyznaniowego świata Galicji Wschodniej. To lektura obowiązkowa dla wszystkich, których ciekawią konflikty międzyetniczne i nurtuje pytanie, dlaczego nacjonalizm zdominował współczesny świat. prof. Antony Polonsky Zogniskowanie uwagi na Buczaczu nadaje tej opowieści osobisty charakter i pozwala Bartovowi na intymną refleksję nad przeszłością, która mogła się potoczyć inaczej. To skupienie ma tu charakter zupełny. Kate Brown, Times Literary Supplement Imponujące połączenie historii i osobistych wspomnień. [] Bogato skontekstualizowane i misternie utkane studium historyczne. Kirkus Reviews

Mocni ludzie

Antoni Ferdynand Ossendowski

Rosyjski okupant bezlitośnie traktował wszystkie przejawy polskich buntów i woli niepodległości. Na większość skazańców padał wyrok - zsyłka na Syberię. Była to kara dotkliwa, bowiem tęsknota za krajem i najbliższymi rozrywała serce. Jednak czy życie Polaków na wygnaniu oznaczało jedynie cierpienie i pewną śmierć? Porucznik Władysław Lis za udział w wojnie polsko-rosyjskiej w 1831 roku został wywieziony na Syberię. Tam, w małej wiosce wśród prostych i uczciwych ludzi znajduje swoje miejsce na ziemi. Uczy się od nich przetrwania pośród nieujarzmionej przyrody, dostrzegania jej rytmu i przemian. Surowa Syberia staje się jego domem, a dzika tajga żywicielką. Z czasem Polak swoimi czynami, uporem i pracowitością zyskuje przychylność rdzennej ludności syberyjskiej, która przerodzi się w wielką przyjaźń. Łączy ich wspólne pragnienie walka o wolność i wyzwolenie spod jarzma moskiewskiego.

Skarby natury

opracowanie zbiorowe

Książka opowiada o najpiękniejszych miejscach na Ziemi – niesamowitych obiektach kształtowanych przez matkę naturę przez miliony lat. Zachwycające zdjęcia uzupełnione starannie przygotowanymi opisami rozbudzają ciekawość i inspirują do odkrywania świata.

Strażak

Jacek Wanszewicz-lektor, Lech Tkaczyk-autor

Słuchowisko słowno-muzyczne powstało na podstawie książeczki, którą napisano, a potem nagrano z myślą o ciekawych świata i kochających przygody maluchach. Jej autor Lech Tkaczyk zgodnie ze sprawdzoną zasadą nauka poprzez zabawę, w nowatorski i ciekawy sposób w serii książeczek Poznajemy zawody zapoznaje dzieci z zawodem STRAŻAKA. Wykorzystując wierszowaną formę opowieści, przystępnie tłumaczy, czym charakteryzuje się ten zawód i dlaczego należy zapamiętać numer telefonu 998. Znajdujące się na płycie dwie piosenki: Strażak-disco i Dzielni strażacy z pewnością spodobają się Twojemu młodemu odkrywcy. Zrób frajdę swojemu dziecku i pobaw się z nim w domowy lub przedszkolny teatrzyk! Dodatkowo zamieszczone podkłady orkiestrowe i fortepianowe do poszczególnych utworów posłużą jako pomoc dydaktyczna do zajęć rytmicznych i nauki śpiewu. Strażak 01. Intro (00:26) 02. Piosenka - Strażak-disco (04:01) 03. Bajka (08:54) 04. Piosenka - Dzielni strażacy (01:39) 05. Tło muzyczne do bajki (08:47) 06. Podkład muzyczny do piosenki (04:02) 07. Podkład muzyczny do piosenki (01:36)

Underground za drutami. Nieformalne ruchy młodzieżowe w PRL i wybranych krajach bloku wschodniego (1980-1989)

Andrzej Kobus

Książka jest poświęcona nieformalnym ruchom młodzieżowym w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 80. XX wieku. Autor skoncentrował się na takich państwach, jak: Polska, Czechosłowacja, Niemiecka Republika Demokratyczna i Związek Radziecki. Ukazał powstanie i rozwój subkultur muzycznych oraz młodzieżowych środowisk proekologicznych i pacyfistycznych w tych państwach. Opisał także progres nieformalnych młodzieżowych ruchów religijnych – zarówno powiązanych z wyznaniami chrześcijańskimi, jak i religiami Wschodu. Szczególny akcent położył na kwestie kontaktów i współpracy między wspomnianymi środowiskami podczas kryzysu i erozji systemu komunistycznego w krajach bloku wschodniego. Naświetlił też sytuację subkultur młodzieżowych w okresie transformacji ustrojowej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 90. XX wieku. * Podejście autora jest oryginalne, a badania nad zagadnieniami poruszanymi w książce są dopiero zapoczątkowane. Ambitna jest próba ujęcia kwestii nieformalnych środowisk młodzieżowych nie tylko w perspektywie jednego państwa narodowego, lecz także w szerszym kontekście – krajów bloku sowieckiego. Z recenzji Juraja Marušiaka

Notatnik Teatralny 97/ 2024

Praca zbiorowa

Numer 97/2024 w całości poświęcony jest jednemu z najważniejszych ośrodków teatralnych Łaźni Nowej w Krakowie. Teatr powstał dwadzieścia lat temu i obecnie działa na terenie Nowej Huty. Pracują w nim najważniejsi reżyserzy teatralni: od Krystiana Lupy przez Katarzynę Kalwat, Michała Borczucha czy Mateusza Pakułę. W zeszycie znajdują się teksty opisujące historię i założenia ideowe instytucji stworzonej przez Bartosza i Małgorzatę Szydłowskich. Artykuły analizujące dorobek premierowy, charakterystykę miejsca i liczne wywiady. W rozmowach artyści współpracujący z Łaźnią (aktorzy, reżyserzy) opowiadają o pracy w teatrze bez stałego zespołu, ale otwartego na tematy i metody pracy. W spisie treści rozmowa z Jerzym Stuhrem z czasów jego pracy nad rolą Wałęsy, Janem Peszkiem wspominającym jego wiele teatralnych ról w tym miejscu i unikalny tekst z udziałem Krzysztofa Globisza. Odrębne, ale uzupełniające spojrzenie proponują w szeregu wywiadów pracownicy i aktorzy niezawodowi związani przez lata z teatrem. Numer zamyka dramat "Fuck off. Sceny buntu" Krzysztofa Szekalskiego.

Proszę państwa do gazu

Tadeusz Borowski

Opowiadania Tadeusza Borowskiego o tematyce obozowej. Autor, który sam przeszedł długą drogę obozu koncentracyjnego, opowiada o świecie upadku norm etycznych i przystosowaniu więźniów do życia obozowego. Dekalog jest odwrócony. Ten, kto kradnie, zabija, kłamie, pozbawia godności innych - przetrwa. Dla człowieka traktowanego jak zwierzę, nieustannie zagrożonego głodem i śmiercią, dobro i zło stają się pojęciami jednoznacznymi. Charakterystyczna dla Opowiadań jest postać narratora – Tadka, któremu Borowski użycza fragmentów swojej biografii. Najsłynniejsze dzieła powojennej prozy, będące źródłem głębokiej refleksji nad największą tragedią ludzkiej historii: obozami śmierci.  Niniejszy zbiór zawiera opowiadania autora: Dzień na Harmenzach, Proszę państwa do gazu, Śmierć powstańca oraz Określenia Oświęcimskie.

Dramaturgia Tadeusza Rittnera - rewizje

Sabina Brzozowska

Tadeusz Rittner długo "czekał" na taką monografistkę. Sabina Brzozowska od pewnego czasu poświęcała swoją uwagę badawczą twórczości tego niedocenionego dramaturga. Monografia Dramaturgia Tadeusza Rittnera - rewizje, efekt jej wielostronnych peregrynacji naukowych, stanowi znakomitą merytorycznie propozycję nowych odczytań dzieł Rittnera, na wielu polach rewidującą niegdysiejsze (obecnie już przestarzałe) ustalenia Zbigniewa Raszewskiego. Książka Brzozowskiej prezentuje bardzo wysoki poziom naukowy, ogromnie dużo wnosi do wiedzy o przedmiocie, ujawnia świetne połączenie kompetencji historycznoliterackich z historycznokulturowymi oraz z wiedzą z dziedziny historii teatru polskiego i obcego, stanowi nadto wzorcowy przykład napisanej mistrzowskim językiem naukowej narracji. Z recenzji prof. dr. hab. Tomasza Sobieraja Sabina Brzozowska - profesor Uniwersytetu Opolskiego, historyczka literatury, autorka monografii Klasycyzm i motywy antyczne w poezji Młodej Polski (2000), Człowiek i historia w dramatach Tadeusza Micińskiego (2009), W zwierciadle idei. Literatura Młodej Polski - konteksty (2018) oraz studiów o literaturze przełomu XIX i XX wieku publikowanych m.in. w "Pamiętniku Literackim", "Pamiętniku Teatralnym", "Tekstach Drugich", "Wielogłosie", a także w tomach zbiorowych i specjalistycznych słownikach. Współautorka opracowania antologii Myśl teatralna doby postyczniowej (2016), współredaktorka kilku monografii zbiorowych. W 2021 roku zorganizowała międzynarodową konferencję "Literatura polska i modernizm austriacki. Inspiracje, powinowactwa, dysonanse (w setną rocznicę śmierci Tadeusza Rittnera)", której pokłosie ukazało się na łamach pisma "Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza" 2021.

Sprawiedliwość w medycynie. Część 1: Wokół prawa do opieki zdrowotnej. Część 2: Dystrybucja zasobów w opiece zdrowotnej. Antologia bioetyki. Tom 4

Włodzimierz Galewicz

Czwarty tom ANTOLOGII BIOETYKI, poświęcony sprawiedliwości w medycynie i opiece zdrowotnej, jest tomem podwójnym. W jego pierwszej części – Wokół prawa do opieki zdrowotnej – zamieszczono kilka klasycznych pozycji z zakresu współczesnej teorii praw oraz wybrane prace, które odegrały ważną rolę w sporze o treść i podstawę prawa do opieki zdrowotnej. Druga część prezentowanego tomu – Dystrybucja zasobów w opiece zdrowotnej – zawiera również dwie grupy tekstów, poruszających kluczowe problemy ogólnej teorii sprawiedliwości dystrybucyjnej i drażliwe kwestie natury praktycznej, związane z alokacją zasobów medycznych.   Antologia bioetyki, tom 4: Sprawiedliwość w medycynie, część 1: Wokół prawa do opieki zdrowotnej

Domowa spiżarnia

opracowanie zbiorowe

Domowe przetwory to doskonały, praktyczny sposób na urozmaicenie codziennej diety. Dzięki nim w środku zimy możemy cieszyć się smakiem słonecznych owoców i pełnych wartości odżywczych warzyw. Własnoręcznie przygotowywane przetwory są wolne od sztucznych dodatków i stanowią nieocenione źródło witamin. Książka zawiera cenne porady i opisy różnorodnych sposobów przygotowywania przetworów, a także ciekawe receptury, zarówno tradycyjne, jak i nowatorskie, wyróżniające się zaskakującymi smakami i połączeniami składników.

Henryk VI na łowach

Wojciech Bogusławski

Wojciech Bogusławski (1757–1829), dramatopisarz, aktor, reżyser. W  1778  roku  debiutował  jako  aktor,  śpiewak  operowy  i autor  sceniczny; w latach 1783–1785, 1790–1794 i 1799–1814 dyrektor Teatru Narodowego. Prowadził własny teatr m.in. w Wilnie (1785–1789) i we Lwowie (1794–1799). Propagator ideologii oświecenia, rzecznik Stronnictwa Patriotycznego i wolnomularz, walczył o narodowy i postępowy  repertuar.  Wystawiał  sztuki o aktualnych  treściach  politycznych i społecznych (np. Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza, 1791). Tworzył  teatr  pełniący  ważną  funkcję  wychowawczo-obywatelską (zwłaszcza  po  upadku  państwa  polskiego).  Napisał  dla  niego  około 80  utworów  dramatycznych i librett  (był  współtwórcą  polskiego  teatru  operowego). Najważniejsze i najbardziej znane to Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (1794, z muzyką J. Stefaniego) oraz Henryk VI na łowach (1792). Wprowadził na polską scenę dramaty Szekspira i innych obcych autorów, m.in. F. Schillera, P. Corneille’a, J.B. Racine’a, Woltera. Występował do 1827; grał role charakterystyczne i tragiczne, śpiewał także partie operowe. W 1811 założył w Warszawie pierwszą szkołę dramatyczną; napisał podręcznik gry aktorskiej. Cieszył  się  u współczesnych  ogromnym  autorytetem,  jest  nazywany „ojcem teatru polskiego”.

A frequency dictionary of Old English prose for learners of Old English and historical linguists

Anna Cichosz, Piotr Pęzik, Maciej Grabski, Michał Adamczyk, ...

A Frequency Dictionary of Old English Prose is a list of Old English words arranged according to their frequency, covering the whole York–Toronto–Helsinki Parsed Corpus of Old English Prose (Taylor et al. 2003), i.e. an electronic collection of all prose texts written in Old English. Thus, if you want to get a quick insight into a prose text written in Old English, you should start your study with the first entries. The dictionary includes all the words which occur at least 25 times in the corpus (over 2,700 entries altogether). Each lexical item is accompanied by its part of speech classification, translation into Modem English, an authentic example from the corpus (carefully handpicked to include the most basic words and thus be understandable even to beginners), the absolute frequency of the word in the corpus and the number of texts where it appears at least once. * The dictionary will prove an invaluable aid to learners of Old English. In addition to the basic list of lemmas in order of frequency, it highlights the distribution of lemmas within a number of exemplar texts, demonstrating in a striking way the value of learning lemmas in order of frequency. The frequency list is also interspersed with useful tables listing the most frequent lemmas within the major grammatical categories (pronouns, adjectives, verbs, etc.), but also quite a number of semantic categories, such as animals, body parts, temporal expressions, etc., which could potentially reveal insights into the Anglo-Saxon world. While primarily aimed at learners, the dictionary, particularly in conjunction with the online morphological and collocation dictionaries produced by the same team (https://varioe.pelcra.pl), will add to the growing number of excellent resources now available to support research by scholars of Old English prose. Ann Taylor, co-creator of the YCOE corpus, University of York (UK) A Frequency Dictionary of Old English Prose and its online sister tools, the morphological dictionary and the collocation dictionary, are much welcome resources for research and teaching. The frequency dictionary is a very useful guide for students of Old English who want to increase their vocabulary in a targeted way, and it provides an excellent overview of the Old English lexicon in general. Students can also have fun writing papers and theses on the basis of the resources, for example by identifying items of interest in the frequency dictionary and then searching for patterns in the collocation dictionary. The dictionary may also serve as an inspiration and a time-saving point of departure for research projects. It is very encouraging for the field that new resources are being created ta serve the community of Old English scholars. Kristin Bech, professor of English linguistics, University of Oslo (Norway)