Beowulf

Nieznany

Beowulf to epicki poemat anglosaski, którego autor nie jest znany. Ułożony prawdopodobnie na początku VIII wieku (jedyny rękopis pochodzi z około 1000 roku), jest najstarszym znanym tekstem literatury anglosaskiej. Jest najdłuższym poematem ze wszystkich znanych w dawnym języku angielskim i stanowi w przybliżeniu dziesiątą część całej literatury anglosaskiej. Rękopis nie posiada żadnego tytułu, ale od początku XIX wieku jest on znany jako Beowulf. Akcja toczy się w VI wieku w Skandynawii i zawiera wiele aluzji do innych germańskich legend i bohaterów. Nie ma dowodów, aby kiedykolwiek żył szwedzki książę Beowulf, chociaż niektóre fakty z poematu zostały potwierdzone przez badaczy historii.Poemat posiada ponad trzy tysiące wierszy. Pierwsza część mówi o tym, jak Beowulf przybywa do Danii, aby pomóc tamtejszemu królowi, którego kraj od dwunastu lat jest nękany przez ogra Grendela. Beowulf, z czternastoma towarzyszami, pokonuje potwora, a później również jego matkę, która stara się pomścić syna. W drugiej części, po pięćdziesięciu latach rządów Beowulfa w jego rodzinnym kraju, toczy on swoją ostatnią bitwę, tym razem ze smokiem, który sieje przerażenie wśród jego ludu. Chociaż zdołał go pokonać, to jednak Beowulf sam ginie w walce. Poemat kończy się pogrzebem króla-bohatera.Poemat posłużył za źródło do inspiracji dla wielu książek i filmów, takich jak chociażby Władcy pierścieni Tolkiena, oraz dla filmów Trzynasty wojownik czy Beowulf.

Milionowy banknot

Mark Twain

Znakomita humoreska, której autorem jest Mark Twain, właściwie Samuel Langhorne Clemens (1835-1910) amerykański pisarz pochodzenia szkockiego, satyryk, humorysta. Do jego najbardziej znanych powieści należą Przygody Tomka Sawyera (1876), Przygody Hucka (1884) i Książę i żebrak (1881). Pisarz William Faulkner nazwał Twaina ojcem amerykańskiej literatury. (Za Wikipedią). Oto fragment utworu: Może przypomina sobie kto, że angielski bank wydał raz dwa banknoty, każdy z nich na milion funtów. Potrzebne one były do jakiejś transakcji zagranicznej. Otóż tak się jakoś złożyło, iż jeden z nich tylko został użyty i skasowany, drugi zaś zachowano w skarbcu bankowym. Rozmawiając o tym, braciom przyszło na myśl, coby też zrobił uczciwy i inteligentny człowiek, który by znalazł się w Londynie z tym banknotem w ręku, ale bez żadnych innych pieniędzy. Brat A. utrzymywał, że umarłby z głodu; brat B. zaś twierdził, że nie. Brat A. mówił, że nie mógłby banknotu zmienić w żadnym banku, bo zaraz by go zaaresztowali, brat B. odpowiedział, że gotów założyć się o dwadzieścia tysięcy funtów, iż człowiek ten mógłby w każdym razie przez miesiąc się utrzymać z tego miliona, nie dostawszy się przy tym do więzienia. Zakład stanął. Brat B. pojechał do banku i kupił ów banknot. Czysto po angielsku, jak widzicie. Następnie podyktował list jednemu ze swych urzędników i usiadł z bratem w oknie, aby wypatrzeć stosowne do eksperymentu indywiduum. A jak się cała ta zabawna przygoda skończyła dowiemy się po przeczytaniu opowiastki. Polecamy!

Małżeństwo

Wacław Sieroszewski

Zbiór opowiadań wybitnego chociaż dziś skazywanego na zapomnienie polskiego pisarza, tworzącego na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłańca na Syberię, podróżnika, badacza, etnografa Syberii i działacza niepodległościowego. Zbiór zawiera utwory opowiadające o życiu, katordze, dalekim Sybirze, tęsknocie, cierpieniu, niesprawiedliwości, nadziei i... śmierci. Są to: Małżeństwo, Być albo nie być, Tułacze. A oto fragment opowiadania Tułacze: Miał dosyć obczyzny, ale nie miał wcale pieniędzy. Musiał więc czekać, aż zginą śniegi, stopnieją lody, i ogrzana ziemia otworzy na wsze strony swoje drogi i swoje kryjówki. Wtedy pójdzie piechotą... Czekał spokojnie, cierpliwie, nikomu nie zwierzając się, przed nikim się nie skarżąc.... Parów zaśnieżonej rzeki uciekał, niknąc w bledniejących przegubach złotośniadych cieni. Cichość grobowca, białość ciała, nieskalanego żadnym dotknięciem... Na nim legł, przywarł doń w dławiącym bezruchu błękitny wiszar wietrznego oceanu. A ponad tym mroźnym zlewem powietrza i zastygłej ziemi słońce rozpościerało swój cudny wachlarz złotych, przetykanych tęczą promieni....Samotnik chłonął mary dźwięków, przywidzenia drgnięć duszą, łaknącą wolności... Aż mierzchnął dzień, umierały blaski, stygły westchnienia... Na widnokręgu rozlewała się struga krwi, kąpiąc w swej pożodze obłoki i góry....

Saga o Eryku Rudym. Eirîks Saga Rauða

Nieznany

Saga o Eryku Rudym (Eirîks Saga Rauða), będąca jedną z dwóch sag winlandzkich, opisuje Eryka Rudego wygnanego na Grenlandię, a następnie odkrycie Winlandii, czyli Kraju Winorośli, przez jego syna Leifa Erikssona zwanego też Szczęśliwym. Dzięki szczegółowym opisom zawartym w sadze można – choć w dużym przybliżeniu – umiejscowić rejony na kontynencie północnoamerykańskim, do których dotarli na pięćset lat przed Kolumbem nordyccy odkrywcy.

List Sandomierzanki do Podolanki

Franciszek Siarczyński

W roku 1784 w Warszawie ukazała się drukiem powieść pijara Michała Dymitra Krajewskiego (1746-1817), pisarza i działacza oświatowego, członka Towarzystwa Przyjaciół Nauk, nosząca tytuł Podolanka wychowana w stanie natury, życie i przypadki swe opisująca. Powieść owa była wzorowana, ocierając się nieomal o plagiat, na utworze Henri Josepha Du Laurensa (1719-1793 lub 97) Imirce, Ou La Fille de La Nature(Londres 1776). Książka cieszyła się tak wielką popularnością i zainteresowaniem czytelników, że w samym 1784 roku nie tylko rozeszło się całe pierwsze wydanie, ale były i kolejne i to aż siedem! Co było przyczyną tak wielkiej poczytności książki Krajewskiego? Wydaje się, iż przede wszystkim to, że nawiązywała ona do modnych wówczas nowatorskich filozoficznych i pedagogicznych koncepcji Jeana-Jacques'a Rousseau (1712-1778), wedle których wychowanie dziecka powinno ograniczyć się wyłącznie do tego, by miało ono niczym nie skrępowaną możność rozwoju, chronioną przed wpływami zewnętrznymi, przy odrzuceniu wszelkich celów i ideałów, które na owo wychowanie mogłyby mieć jakikolwiek wpływ. Podolanka... opowiada właśnie o takim eksperymencie wychowawczym, mającym na celu wychowanie dzieci natury.

Święty Jacek - pierwszy Ślązak w chwale błogosławionych

Ks. Władysław Staich

Śląsk w dawnych wiekach, Śląsk święty, jak pierwszy spośród dzielnic polskich wszedł w orbitę wpływów nauki Chrystusowej, tak też pierwszy zaczął promieniować duchem Bożym. Z ziemi śląskiej wyrósł szereg wielkich postaci, szermierzy prawdy Chrystusowej św. Jacek, wielki apostoł i cudotwórca rozpoczyna ten szereg warto ich poznać, ukochać i naśladować. Za mało znamy jeszcze tę nową krainę, Śląsk święty, który trzeba dopiero odkrywać, w należyte światło postawić. Ukochać zaś będzie nie trudno, bo to nasze i swojskie, a przy tym święte i wielkie, bo każdy z owych bojowników Bożych, choć w odmienny sposób, kształtował siebie i innych na wzór Boży apostołował, szerzył Królestwo Boże w duszach.

Grażyna

Adam Mickiewicz

Grażyna. Powieść litewska – klasycystyczny poemat epicki Adama Mickiewicza wydany po raz pierwszy w drugim tomie Poezyj z 1823 roku; często określany również jako powieść poetycka. Fabuła Grażyny − pod względem tematyki oraz realiów historycznych pokrewna wydanemu w pięć lat później Konradowi Wallenrodowi − oparta jest na motywie zaczerpniętym z Iliady Homera: pierwowzorem zagniewanego Litawora jest Achilles, zaś Grażyny – Patroklos. Tematem dzieła jest waleczny czyn „niewiasty z wdzięków, a bohatera z ducha”, dokonany w imię wyższości racji ogólnej nad indywidualną oraz tragiczne dzieje małżeństwa Grażyny i Litawora. Grażyna porusza również problem „pamięci o przeszłości i tradycji”, co zbliża powieść do drugiej części Dziadów. Powstanie Grażyny bezpośrednio łączy się z rosnącą w pierwszej połowie XIX wieku popularnością eposów w stylu Torquatoa Tassa oraz ze skrzętnymi studiami autora nad obyczajowością i tradycją pogańskiej Litwy (zwłaszcza rodzimego Nowogródka), co czyni z utworu swoisty „poemat archeologiczny”. Forma dzieła została ponadto stylizowana na język staropolski. Grażyna, zarówno treścią, jak i szesnastowieczną formą, stanowi swego rodzaju kontynuację napisanej wcześniej przez Mickiewicza powiastki Żywila (1819). (za Wikipedią)

Bajki

Jean de la Fontaine

Jean de La Fontaine (1621-1695) jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu francuskiego, autor blisko 250 bajek. W młodości uczył się mało, dopiero w 22 roku życia zaczął studiować poetów klasycznych. Porzucił pracę i żonę, po czym udał się do Paryża, gdzie znalazł opiekę między innymi nadintendenta Nicolasa Fouqueta i pani Sablire, która troszczyła się o wszystkie jego potrzeby. W 1684 został członkiem Akademii Francuskiej. Sławę literacką zjednał sobie swymi Contes i Fables, których zalety nie tyle polegają na sztuce wynalazczej, ile na naturalnym i prostym wykładzie. Treść do bajek czerpał z pisarzy starożytnych, a do powiastek z nowelistów włoskich i ze starofrancuskich fabliaux. Naiwność, prawda, prostota, naturalność i żywość to przymioty, które zapewniły twórczości La Fontaine'a uznanie. (Za Wikipedią).

Bosy pan

Nieznany

Zbiór opowiastek z życia prowincji. Fragment utworu: „Było już samo południe, kiedy gospodarz Jasiewicz, sołtys Kapuściński i nauczyciel Dworzecki, gwarząc między sobą o czemś bardzo ważnym dla całej wsi i gminy, posłyszeli nagle jakiś hałas i szczekanie psów. Do wsi wpadło pięciu jeźdźców ma spienionych koniach. Jadący na przedzie pochwycił u boku wiszący róg, i począł trąbić, a następnie strzelił z rewolweru. We wsi zrobiło się wielkie zamieszanie. Trąbienie, krzyki przestraszonych kobiet, wrzask dzieci, wszystko to połączone z przeraźliwym wyciem psów wioskowych, napełniło powietrze jakimś dziwnym gwarem. Jeźdźcy zatrzymali się tuż przed domem Szymona. Dowódca ich z rozdzieloną na dwie strony rudą brodą, z ostrogami u butów, zeskoczył z konia, wpadł do izby i zażądał czegoś śmiało do wypicia i zagryzienia; a jeden z pozostałych doręczył sołtysowi nakaz co do obławy, zalecając pośpiech, gdyż z innej wsi ludzie już byli w lesie. Podobno zeszłej nocy pokazały się w lesie wilki, o czym jednak w Zawadach jeszcze nie wiedziano. Kiedy jeźdźcy wyszli na chwilę do swych koni, Dworzecki rzekł do gospodarza: – To jest Ordyniec, plenipotent naddzierżawcy Markowskiego. Zawsze mu coś strzeli do głowy. Znam go dobrze. Niedawno pobudował Markowskiemu dwa duże statki, jakby okręty, które wkrótce zatonęły na węgierskich jeziorach, nieskończone jeszcze, a i sam o mało nie poszedł z nimi na dno.

Dziewica Orleańska tragedia romantyczna

Friedrich Schiller

Dziewica Orleańska dramat wierszem Friedricha Schillera wydany po raz pierwszy w 1801 roku, oryginał w języku niemieckim. Opowiada on o losach Joanny dArc. Na podstawie tego dramatu powstała opera Joanna dArc (muzyka: Giuseppe Verdi, libretto: Temistocle Solera, prapremiera 1845) oraz Dziewica Orleańska (muzyka i libretto: Piotr Czajkowski, prapremiera 1891).

Pretendent z Ameryki. The American Claimant

Mark Twain

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. Pretendent z Ameryki to humoreska o błędnych tożsamościach i wielu zamianach ról. Główni bohaterowie to: Amerykanin zakochany w brytyjskiej dziedzicznej arystokracji i brytyjski hrabia oczarowany amerykańską demokracją... The American Claimant is a comedy of mistaken identities and multiple role switches. Its cast of characters include an American enamored of British hereditary aristocracy and a British earl entranced by American democracy...

Bajeczka o Kominiarczyku

Mark Twain

Mądre, napisane z humorem opowiadanie Marka Twaina. A tak się ono zaczyna: Lato nastąpiło i upał najsilniejszy ludzi zmagał w okrutny sposób. Wielu umierało na udar słoneczny, a w armii grasowała dezyderia, ta plaga wojskowości, na którą poradzić tak trudno. Lekarze byli w rozpaczy, leki ich bowiem i nauka której zresztą niewiele posiadali wydawały się zupełnie bezskutecznymi. Wówczas cesarz zwołał najsłynniejszych doktorów, surową miał do nich przemowę i zapytał, dlaczego dają jego żołnierzom umierać? Czymże są właściwie, lekarzami, czy tylko po prostu mordercami? Na to, najstarszy i najpoważniejszy morderca przepraszam, lekarz, chciałem powiedzieć, powstał i w te słowa się odezwał: Robiliśmy, co mogliśmy, najjaśniejszy panie... Cesarz medycyny nie studiował, zbeształ więc tylko uczonych i kazał im się wynosić sprzed swego oblicza. Kilka dni później sam jednak zachorował. Wiadomość o tym pobiegła z ust do ust i cały kraj w rozpaczy pogrążyła. Wszyscy mówili o tym strasznym nieszczęściu i mało było takich, których nadzieja nie opuściła. Sam cesarz zasmuconym był bardzo i powiedział: Niech się dzieje wola Boska! Poślijcie po morderców i niechże raz będzie temu koniec. Przyszli wezwani, wzięli go za puls, kazali mu język pokazać i posławszy po domową apteczkę, wylali mu zawartość do jego gardła. Potem usiedli i czekali cierpliwie, nie płacono im bowiem za wizytę, lecz rocznie. I mogłoby się wydawać, że był to koniec monarchy, na szczęście na dworze pojawił się ktoś, komu udało się zapobiec nieszczęściu!... nazywał się Jimmy i był kominiarczykiem...

Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne

Aleksander Brückner

"Opracowanie obejmuje na stepujące zagadnienia: mitologia, Jaćwingowie, Prusowie, Litwa właściwa, Żmudź, Łotwa, Próby objaśnienia kilku wierzeń i kultów. Charakterystyka mitologii litewskiej. Rozprawy o dawnej Litwie zagaja się stereotypowym frazesem, jakoby Litwini byli jednym z najstarszych ludów europejskich, chociaż dobrze wiadomo, że w Europie poszli oni razem ze Słowianami, Niemcami, Celtami, Italami i Grekami z jednego pnia i rodu, że więc ani są starsi, ani młodsi od innych. O względnym wieku narodów rozstrzyga chyba kolejne ich występowanie w dziejach ludzkości europejskiej, a w takim razie Litwini będą bodaj najmłodszymi. Starożytność znowu języka litewskiego, na którą się wszyscy zawsze powołują, raczej pozorna i przypadkowa niż rzeczywista, góruje w zachowaniu niektórych dyftongów: au, oi, i końcowego s, jakie posiadają łacina lub greka; poza tą cechą byle narzecze słowiańskie jest niemal równie stare, jak litewszczyzna, a nieraz starsze (np. w czasowaniu). Niezaprzeczona starożytność Litwy zasadza się na czymś innym, czym się ludy słowiańskie, germańskie i romańskie wyjątkowo szczycić mogą: na nieprzerwanym przebywaniu na jednej i tej samej ziemi przez lat co najmniej dwa tysiące. Już bowiem za czasów Aleksandra Macedończyka siedział Litwin tam, gdzie i dziś, nad Niemnem i Dźwiną, dotykając Bałtyku i Wisły, na pasie ziemi, może nieco dłuższym, lecz za to chyba nieco węższym, niż późniejszy obszar Litewszczyzny; pas ten przedzielał Słowian i Finów zachodnich. Gdy Litwa, zerwawszy spójnię etnograficzną i geograficzną, w jakiej przedtem ze Słowianami zostawała przez wieki, szerząc się ku północnemu zachodowi, pas ów zajęła, zetknęła się ściślej z Finami i tak się z nimi spoufaliła, że możemy niemal rozróżniać nową, litufińską dobę w jej dziejach; łączność zaś ze Słowianami, podstawa owej pierwszej, litusłowiańskiej doby, porwała się do szczętu na wieki: puszcze i moczary nad górnymi biegami Niemna, Berezyny i Dźwiny odosobniły Litwę; stosunki nawiązały się znowu dopiero w jakie tysiąc pięćset lat później, na całkiem zmienionych podstawach."

Uwodziciel w pułapce

Kurt Matull, Matthias Blank

5 część serii powieści kryminalnych noszących wspólny nadtytuł: Lord Lister - tajemniczy nieznajomy. Lord (Eward) Lister to postać fikcyjnego londyńskiego złodzieja-dżentelmena, kradnącego oszustom, łotrom i aferzystom ich nieuczciwie zdobyte majątki, a także detektywa-amatora broniącego uciśnionych, krzywdzonych, niewinnych, biednych i wydziedziczonym przez los, która po raz pierwszy pojawiła się w niemieckim czasopiśmie popularnym zatytułowanym Lord Lister, genannt Raffles, der Meisterdieb i opublikowanym w 1908, autorstwa Kurta Matulla i Theo Blakensee. Po wydaniu kilku początkowych numerów serię kontynuowano, pt. Lord Lister, znany jako Raffles, Wielki Nieznajomy, który był tytułem pierwszej powieści. Seria stała się bardzo popularna nie tylko w Niemczech (ukazało się tam 110 cotygodniowych wydań, a ostatnie wydanie cyklu zakończyło się w 1910); została przetłumaczona na wiele języków, i wydawana w wielu krajach na całym świecie. W Polsce od początku listopada 1937 do końca września 1939 wydawano serię 16-stostronicowych zeszytów pt. Tygodnik Przygód Sensacyjnych. Lord Lister. Tajemniczy Nieznajomy Każdy numer zawierał jedną mini-powieść cyklu, która stanowiło oddzielną całość. (Za Wikipedią).

Gorgiasz

Platon

Gorgiasz z Leontinoi (ur. ok. 480, zm. ok. 385 p.n.e.) grecki filozof, retor, teoretyk wymowy należący do 10 najwybitniejszych mówców w Starożytnej Grecji, prekursor teorii sztuki, jeden z czołowych sofistów. Pochodził z Leontinoj na Sycylii. Był uczniem Empedoklesa i nauczycielem Tukidydesa. W 427 p.n.e. przybył do Aten, by w imieniu ojczystej polis prosić o pomoc przeciw Syrakuzom. Zawarł tam wiele znajomości z ludźmi bogatymi i wpływowymi. Sam też wpływał na sprawy bieżące przez swoją siłę wymowy. Dyskurs był dla niego jedynie środkiem służącym do wpływania na ludzi i ich namiętności, pozwalający osiągnąć zamierzony cel (co w późniejszych czasach nazwane zostało erystyką). Jest bohaterem platońskiego dialogu Gorgiasz. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gorgiasz)

Colloquia opatowskie z przełomu XII i XIII wieku

Artur Lis

Treść: WPROWADZENIE. 2. DOKUMENT W HISTORII I ARCHIWISTYCE. 3. ZJAZDY, WIECE, COLLOQUIA. I. Dokument opatowski datowany 12 kwietnia 1189 rok. I.1. Treść dokumentu z 1189 roku. I.2. Przekład dokumentu z 1189 roku. I.3. Podobizna dokumentu z 1189 roku. I.4. Lista świadków dokumentu z 1189 roku. II. Dokument opatowski datowany na 1206 rok. II.1. Treść dokumentu datowanego na 1206 rok. II.2. Przekład dokumentu datowanego na 1206 rok. II.3. Podobizna dokumentu datowanego na 1206 rok. II.4. Lista świadków dokumentu datowanego na 1206 rok.