Wydawca: Wydawnictwo
14321
Ebook

Książę bez ziemi

Zbigniew Masternak

Z autorem Księcia bez ziemi znamy się od 2010 roku, kiedy to kręcony był film Księstwo na podstawie jego debiutanckiej powieści Niech żyje wolność, w którym zagrałem główną rolę, czyli... Zbyszka Masternaka. W filmie był to... Pasternak. Od tego czasu uważnie śledzę literacki rozwój Zbyszka i każda jego następna książka to dla mnie fascynujące doświadczenie. Życiopisanie Masternaka jest zjawiskiem bez precedensu. Bohater tej autobiograficznej prozy ciągle się zmienia, a jednocześnie - nadal pozostaje sobą, świętokrzyskim sowizdrzałem, który odważnie bierze się z życiem za bary. Rafał Zawierucha, aktor, odtwórca ról m.in. w filmach Księstwo, Bogowie, Pewnego razu... w Hollywood Za siedmioma górami, za siedmioma morzami, w biednej podkieleckiej wsi, u podnóża Łysej Góry zwanej także Świętym Krzyżem, żyje chłopiec, z głową pełną świętokrzyskich klechd i podań, opowieści o demonach, strzygach, czarownicach i tajemnych pogańskich obrzędach, w świat których od najmłodszych lat wprowadza chłopca matka. Bo na biednej podkieleckiej wsi, z której równie daleko do Paryża, jak i do Radomia czy Warszawy, gdzie ludzie żyją swoim własnym rytmem, zanurzeni w swoim własnym świecie, ucieczka w baśń, mit i opowieść to czasami jedyny ratunek przed szaleństwem. Razu pewnego nadchodzi ten dzień, gdy chłopcu opowieść przestaje wystarczać i postanawia sprawdzić, co jest po drugiej stronie góry gór i czy prawdą jest, że ziemia to płaski kamień, ustawiony na czterech ogromnych żółwiach... Wyrusza więc w podróż, w jaką każdy z nas wyrusza, wyrwany ze świata dziecięcych klechd i marzeń, lecz nie każdemu z nas dane jest po drodze spotkać i miłość życia, i mafiosów, i Chrystusa kandydującego na urząd prezydenta Polski... I o tym właśnie jest ta powieść... O zmyśleniu i prawdzie, i życiu między nimi, o jawie i śnie i codziennym zmaganiu się z losem... Co jest jawą, a co snem, co prawdą, co zmyśleniem? Ja nie wiem... I dlatego powieść Zbigniewa Masternaka tak mnie urzeka i wciąga... Jest w tym pisaniu coś magicznego, co przykuwa uwagę od pierwszych do ostatnich zdań, jakiś rys bezpretensjonalności, nieudawania i szczerości, tak niezwykły w świecie gier, masek i póz... Może chodzi o to, że bohater powieści Masternaka - w świecie, w którym wszyscy powinni sobie radzić - najzwyczajniej sobie w nim nie radzi? A jednak jego życie nie polega na ucieczce, lecz na codziennym łataniu dziur w łajbie i oddalaniu momentu katastrofy... Może to właśnie o to chodzi? Bo może siebie po prostu widzimy? Możemy na chwilę zdjąć facebookowe maski i przejrzeć się w prozie Masternaka jak w lustrze, a jednocześnie schować się i powiedzieć: nie... To nie ja... To świętokrzyska klechda i bajanie... Piotr Brysacz, dziennikarz, dyrektor artystyczny festiwalu literackiego Patrząc na Wschód O AUTORZE: ZBIGNIEW MASTERNAK (ur. 1978 r.) - prozaik, autor scenariuszy filmowych, reportażysta, piłkarz. W 2009 r. ukończył scenariopisarstwo w Krakowskiej Szkole Scenariuszowej. Debiutował na łamach "Twórczości" w 2000 r. Pracuje nad autobiograficznym cyklem powieściowym Księstwo, w którego ramach do tej pory ukazały się: Chmurołap, Niech żyje wolność, Scyzoryk, Nędzole. Na podstawie trzech pierwszych książek Andrzej Barański nakręcił film Księstwo (2011). Prawa do ekranizacji powieści Nędzole nabył Krzysztof Zanussi. Autor noweli filmowej Jezus na prezydenta! (2010), szkiców filmowych Master shot. Kino jako autoportret (2019) oraz współautor scenariusza filmowego Transfer (wydanie książkowe 2020). Stypendysta "Homines Urbani" (Willa Decjusza, Kraków, 2007). Laureat Świętokrzyskiej Nagrody Kultury (2011). W 2012 roku został uhonorowany Nagrodą im. Władysława Orkana za wybitną twórczość literacką. Jego książki i opowiadania tłumaczono na język arabski, niemiecki, włoski, serbski, bułgarski, białoruski, ukraiński, macedoński i wietnamski. Czterokrotny mistrz Polski w piłce błotnej (2011, 2012, 2016, 2018), pięciokrotny zdobywca Pucharu Polski w piłce błotnej (2012, 2014, 2016, 2017, 2018). Kapitan Reprezentacji Polskich Pisarzy w piłce nożnej. Swoje przygody piłkarskie opisał w książce Nie mylcie mnie z Maradoną. Marginesy futbolu (2020).

14322
Ebook

Narodziny wszystkiego. Nowa historia ludzkości

David Graeber, David Wengrow

Rewolucyjne spojrzenie na historię ludzkości, które kwestionuje nasze najbardziej fundamentalne założenia dotyczące ewolucji społeczeństwa Od pokoleń nasi odlegli przodkowie są przedstawiani jako prymitywni, gwałtowni i nieco dziecinni barbarzyńcy. Mówi się nam, że cywilizację można rozwijać tylko przez rezygnację z pierwotnej wolności i okiełznanie najniższych instynktów. David Graeber i David Wengrow w swojej przełomowej książce przekonują, że historia ludzkości stanie się o wiele ciekawsza i mniej jednoznaczna, jeśli zrezygnujemy z tej wąskiej perspektywy i spojrzymy na nią świeżym okiem. Narodziny wszystkiego nie tylko zmienia nasze postrzeganie przeszłości od rozwoju rolnictwa i miast, po pojawienie się państw, demokracji i nierówności lecz również pokazuje nowe możliwości emancypacji i sposoby organizacji społeczeństwa, z których ludzkość może skorzystać w przyszłości. To monumentalna książka o ogromnym znaczeniu, pełna ciekawych spostrzeżeń, nieoczekiwanych wniosków, a także wizji i wiary w moc bezpośredniego działania. To nie książka. To uczta intelektualna. Nie ma w niej ani jednego rozdziału, który nie burzyłby naszych dobrze zakorzenionych przekonań. Jest głęboka, w sposób naturalny obrazoburcza, wierna faktom i przyjemna w lekturze. Nassim Nicholas Taleb

14323
Ebook

Mentor i nauczyciel. Profesor Ber Haus we wspomnieniach uczniów

Jan Lichtarski, Jan Skalik

Ta okolicznościowa książka powstała w setną rocznicę urodzin oraz dziesiątą rocznicę śmierci Profesora Bera Hausa. Autorzy wspomnień pragnęli przywołać pamięć o człowieku wielkiego formatu zwłaszcza wśród tych, którzy go znali i z nim współpracowali oraz korzystali z jego naukowej i życiowej mądrości. Profesor wniósł bowiem ogromny wkład w rozwój polskiej szkoły zarządzania, rozwój nauki i kształcenie studentów.

14324
Ebook

Traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa. Jak uleczyć ukryte rany z przeszłości, które wpływają na zdrowie psychiczne i funkcjonowanie w życiu dorosłym

Glenn R. Schiraldi

Skuteczne strategie radzenia sobie z niską samooceną, wstydem, przygnębieniem, depresją, lękiem, traumą emocjonalną i innymi długofalowymi skutkami toksycznego stresu z okresu dzieciństwa Toksyczny stres związany z negatywnymi doświadczeniami z dzieciństwa przemocą fizyczną, emocjonalną lub seksualną, zaniedbaniem, porzuceniem czy innymi problemami rodzinnymi oddziałuje na całe nasze dorosłe życie, a nawet na życie naszych dzieci. Jeśli nie zostanie przepracowany, zmienia mózg, funkcjonowanie organizmu i to, jak postrzegamy samych siebie. Może skutkować różnorodnymi dolegliwościami fizycznymi i psychicznymi, takimi jak choroby autoimmunologiczne, zaburzenia lękowe i depresyjne czy zaburzenie stresowe pourazowe. Być może, tak jak wiele osób z podobnie bolesną historią, masz poczucie, że tkwisz w martwym punkcie, i nie wiesz, jak dalej pokierować swoim życiem. Od czego więc zacząć proces leczenia ran powstałych w wyniku traum z okresu dzieciństwa? Glenn Schiraldi, światowej sławy ekspert w zakresie traumy i rezyliencji, przedstawia praktyczne, zweryfikowane w badaniach naukowych metody, które pozwolą ci wydobyć się z zaklętego kręgu cierpienia i braku satysfakcji z życia, rozwinąć wewnętrzną siłę potrzebną do sprostania codziennym wyzwaniom oraz żyć tak, jak pragniesz. W tej książce znajdziesz narzędzia i techniki oparte na najnowszych odkryciach z dziedziny neuronauki, leczenia traumy i zaburzeń przywiązania. Dzięki nim poradzisz sobie z przytłaczającymi emocjami i bolesnymi wspomnieniami, a także zmienisz sposób, w jaki twój mózg reaguje na stres. Negatywne doświadczenia z dzieciństwa nie muszą determinować twojej przyszłości. Stosując się do wskazówek autora i wykonując zaproponowane przez niego ćwiczenia, dokonasz fundamentalnych zmian w swoim życiu, zastępując cierpienie, niską samoocenę, poczucie winy i wstyd troską o siebie, poczuciem wewnętrznego bezpieczeństwa i radością z bycia sobą.

14325
Ebook

Legendy ludów Mandżurii. Tom I

Jerzy Tulisow

Książka jest jedyną, jak dotąd, w świecie antologią legend Mandżurów i innych ludów, związanych z historyczną Mandżurią. Autor, znany mandżurysta, wykonał ogromną pracę, gromadząc dziesiątki rozproszonych po różnych, zwykle trudno dostępnych źródłach tekstów, tłumacząc je i opatrując niezbędnymi komentarzami.

14326
Ebook

Wizje i re-wizje. Wielka księga estetyki w Polsce

Krystyna Wilkoszewska

Wielka Księga Estetyki w Polsce Wizje i re-wizje to pierwszy tego rodzaju dokument dający przegląd problemów analizowanych współcześnie przez estetyków polskich. Tytuł zapowiada projekt objęcia refleksją problemów estetyki w czasie jej przełomu, ponowne rozważenie (re-wizje) koncepcji historycznie zaistniałych, jak i rysowanie wizji przyszłych kierunków rozwoju, i to w nowej sytuacji, gdy re-wizji podlega samo pojęcie wizji jako podstawowej metafory kultury europejskiej.

14327
Ebook

I rozpętało się piekło. Świat na wojnie 1939-45

Sir Max Hastings

"Najlepsza jednotomowa historia II wojny światowej, jaką kiedykolwiek napisano." - Sunday Times Jak II wojnę światową relacjonowałyby dzisiejsze media? Czy na podstawie wydarzeń sprzed lat da się stworzyć porywającą narrację, która sprawi, że czytelnik niemal przenosi się w czasie i ląduje w samym centrum wydarzeń? Sir Max Hastings - brytyjski historyk i jeden z najwyżej cenionych korespondentów wojennych na świecie - opisał historię największego konfliktu zbrojnego ubiegłego stulecia, jak gdyby były to wydarzenia rozgrywające się tu i teraz. Nie uprzedza faktów, buduje napięcie i oddaje głos naocznym świadkom. Ani na moment, prowadząc czytelnika od września 1939 roku, od Polski zdradzonej po ostatnie chwile tytułowego rozpętanego piekła, nie daje zapomnieć o swoich dziennikarskich umiejętnościach. Jest to historia opowiedziana już wiele razy, ale chyba nikt dotychczas nie zrobił tego tak przystępnie i sugestywnie.

14328
Ebook

Wyostrzony umysł. Wzmocnij swoją uwagę i koncentrację dzięki codziennym ćwiczeniom z uważności

Amishi P. Jha

Omija cię 50 procent twojego życia. Zresztą nie tylko ciebie. Dotyczy to nas wszystkich. Zatrzymaj się na moment. Czy jesteś teraz tu? Czy skupiasz się na tym, co czytasz? A może twój umysł wędruje gdzie indziej, wybiega naprzód lub cofa się do wspomnień? Skupia się na zmartwieniach, liście rzeczy do zrobienia lub na twoim smartfonie? Niezależnie od tego, czy przeglądasz internet, rozmawiasz ze znajomymi, czy przygotowujesz się do ważnego spotkania, nie możesz skupić uwagi. Ta umiejętność rozproszenia uwagi była niezwykle przydatna kiedyś, w świecie pełnym niebezpieczeństw i drapieżników, jednak w dobie nadmiaru bodźców i informacji nieraz staje się przekleństwem. Dobra wiadomość jest taka, że możemy wytrenować nasz umysł i odzyskać uwagę. Ta książka zabierze cię w podróż po układzie uwagi twojego mózgu. Dowiesz się, jak działa, w jaki sposób się wyczerpuje i jakie ma to dla ciebie konsekwencje. A przede wszystkim dzięki prostym ćwiczeniom nauczysz się łatwiej skupiać, nie rozpraszać się oraz w pełni doświadczać chwil radości i uniesienia, a także z łatwością stawiać czoło problemom.

14329
Ebook

Doświadczając. Szkice o twórczości (anty)modernistycznej

red. Ewa Bartos, Michał Kłosiński

Publikacja jest adresowana do badaczy literatury zainteresowanych nowymi i odkrywczymi interpretacjami tekstów XX-wiecznych. Zaletą książki jest jej wielogłosowość i zróżnicowanie tematyczne, w jej skład wchodzą teksty zorientowane tak teoretycznie jak i historycznie. Szerokie spektrum interpretacji jakich podejmują się młodzi badacze stanowi ciekawy zapis ich doświadczeń lekturowych (m.in. Samuela Becketta, Jarosława Marka Rymkiewicza, Andrzeja Sosnowskiego, Andrzeja K. Waśkiewicza, Tadeusza Różewicza, Brunona Schulza) związanych z próbą reinterpretacji klasycznych tekstów z perspektywy teorii i filozofii postmodernizmu ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę doświadczenia i egzystencji w literaturze.

14330
Audiobook

Operacja Interstellar

George O. Smith

Postacie i sytuacje przedstawione w tej książce są fikcyjne, a wszelkie podobieństwo do rzeczywistych osób lub miejsc jest czysto przypadkowe. Arthur Roberts ze State University w Iowa był łaskawy wyrazić zgodę na wykorzystanie niektórych wersów ballady KOSZMAR CYKLOTRONISTY i niniejszym składamy mu wyrazy wdzięczności i szczerego uznania. Pozwól się porwać w kosmiczną podróż na falach Zet i daj się ponieść tej napisanej lekkim i przyjemnym piórem historii jednego z najbardziej poczytnych amerykańskich autorów ery rozkwitu gatunku. Genialny wynalazek pilota, Paula Greysona, pozwala na nawiązanie komunikacji międzygalaktycznej z odległą kolonią Ziemi, Neoterrą, za pomocą fal Zet. Niestety, obalenie obowiązujących paradygmatów naukowych prowadzi do konfliktu w łonie świata nauki, polityki i biznesu. Paul Greyson, dotąd zwyczajny pilot, nagle znajdzie się w samym epicentrum decydującej rozgrywki o władzę, prestiż i pieniądze, która zadecyduje o losach świata! Motyw przewodni - piosenka Koszmar Cyklotronisty Arthura Robertsa z lat 50. dodaje tej pozycji niepowtarzalnego klimatu! Życzymy przyjemnej lektury Wydawnictwo Horyzont Idei

14331
Ebook

Joga twarzy. Naturalny sposób na zdrowy i promienny wygląd

Danielle Collins

Szukasz naturalnego sposobu, aby wyglądać młodziej i czuć się zdrowiej? Poznaj jogę twarzy według autorskiej metody Danielle Collins czołowej ekspertki w tej dziedzinie. To innowcyjny program składający się z ćwiczeń i masażu. Ich regularne stosowanie sprawi, że twoja skóra wygładzi się i ujędrni. To także praktyczne ćwiczenia, porady zdrowotne oraz inspirujące wskazówki dotyczące stylu życia, diety i pielęgnacji skóry. Wystarczy pięć minut dziennie, by zyskać promienny i młody wygląd, poczuć się znakomicie i pięknie wyglądać każdego dnia bez względu na to, ile masz lat. Odkryj moc jogi twarzy! Danielle Collins jest czołową ekspertką w dziedzinie jogi twarzy, nauczycielką jogi, propagatorką zdrowego odżywiania i osiągania dobrobytu za pomocą technik holistycznych. Danielle od lat dzieli się swoją pasją: uczy, pisze, podróżuje, występuje w programach telewizyjnych. Jej techniki prezentowane były na łamach popularnych magazynów, takich jak Vogue, Harpers Bazaar czy The Daily Mail. Na całym świecie jej metody uczy już ponad 500 instruktorów.

14332
Ebook

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie Listy 1944-1950

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie

Tom zawiera 162 listy Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów z lat 1944–1950 i obejmuje całą zachowaną korespondencję z tego okresu. Pierwszy powojenny tom jest kontynuacją edycji listów z lat 1922–1939. Tom został przygotowany do druku przez znakomitą znawczynię epistolografii Iwaszkiewiczów ­– Ewę Cieślak, edytorkę korespondencji międzywojennej. Lata wojny Iwaszkiewiczowie spędzili na Stawisku, dopiero w jej końcowych miesiącach i zaraz po zakończeniu działań wojennych powrócili do tradycji stałego pisania do siebie w czasie wyjazdów związanych z zawodowymi i rodzinnymi obowiazkami. Ten tom jest pierwszym z planowanej do wydania pełnej korespondencji z lat 1944–1979, dokumentujacej życie rodzinne, domowe, artystyczne i literackie jednego z najlepszych polskich pisarzy XX wieku, aktywnego społecznie w Polsce i zaangażowanego w różne przedsięwzięcia europejskie. Listy pokazują uczucia łączące Iwaszkiewiczów i charakter ich związku, który trwał 57 lat. Portretują nie tylko Jarosława, ale i Annę, osobę uzdolnioną artystycznie i literacko, a jednocześnie konkretną, praktyczną, zajmującą się tłumaczeniami literackimi, domem i gospodarstwem. Wątki ukazujące aktywny udział Jarosława Iwaszkiewicza w powojennym życiu literackim i społecznym Polski, z narzuconym jej ustrojem politycznym, ujawniają konteksty ważne dla zrozumienia nastrojów i procesów społecznych tego czasu, a także pomagają lepiej poznać i rozumieć twórczość Iwaszkiewicza. Jak napisała prof. Grażyna Borkowska: „Już dla samej historii małżeńskiej, okraszonej tysiącem drobiazgów z życia wziętych, korespondencja ta jest warta publikacji”. W „Listach” pojawia się cała plejada pisarzy, muzyków i działaczy – z kraju, emigracji i z zagranicy, bliższych i dalszych znajomych obojga Iwaszkiewiczów – aktywnych w różnych sferach krajowego i międzynarodowego życia artystyczno-literackiego. Znaczna część korespondencji dotyczy także podróży obojga małżonków.   W korespondencji nie dokonano żadnych skrótów. Publikacja jest opatrzona licznymi przypisami, ułatwiającymi zrozumie¬nie intencji autorów, kontekstów towarzyskich, rodzinnych, politycznych czy literackich oraz przybliżającymi pewne wydarzenia kulturalne i polityczne, a także dyskusje literackie.

14333
Ebook

Słowo i tekst. T. 2: Język i proces literacki

Jadwiga Stawnicka, red. Piotr Czerwiński

Tom poświęcony jest zagadnieniom podejścia lingwistycznego do słowa artystycznego. Zawiera prace o różnym profilu, zarówno lingwistyczne, jak i literaturoznawcze, a także – częściowo – kulturologiczne, psychologiczne i socjologiczne. Obiektem badawczym jest proces artystyczny i literacki, tworzenia tekstu słowem i poprzez słowo – w poezji, prozie, bajce ludowej i literackiej, pieśniowym folklorze, epistole, fantastyce naukowej i innych tekstach. Autorzy koncentrowali się na tym, co prymarne i ogólne – nie na tekście literackim i nawet nie na słowie w tekście literackim, ale na twórczości słowa i tekstu. Artykuły zostały przedstawione w sześciu częściach: Słowo i myśl; Semantyka świata literacko-przedmiotowego; Pojęcia i kategorie; Koncepty, motywy i paradygmaty; Psychologia i pragmatyka; Środki i zabiegi artystyczne. Granice między nimi są ruchome, względne; w zależności od ukierunkowania obiekt badań, metody, sposób przedstawienia mogą być odniesione do innej części tematycznej.

14334
Ebook

Psychologia diety

Jane Ogden

Dlaczego niektórzy przybierają zbyt dużo na wadze? Dlaczego tak trudno jest schudnąć? W jaki sposób możemy wprowadzić w życie zdrowe podejście do jedzenia? W Psychologii diety przedstawiono obszerne i zrównoważone spojrzenie na przyczyny przyrostu masy ciała oraz wyzwania związane z dietą. Poprzez prezentację poznawczych, emocjonalnych i społecznych czynników sprawiających, że ludzie podejmują złe decyzje dotyczące jedzenia, autorka książki objaśnia, co to znaczy dobrze się odżywiać. Dzięki zrozumieniu ludzkiej psychiki pokazuje, jak możemy zmienić nasze niezdrowe przyzwyczajenia i potencjalnie schudnąć. W czasach, kiedy wiele osób ma problemy z nadwagą i otyłością, Psychologia diety pomaga odkryć, że nie istnieje dieta-cud, ale to nasze umysły kontrolują wybory żywieniowe, jakich dokonujemy.

14335
Ebook

Jedno złudzenie

Gabriela Gargaś

Twoje życie to tylko złudzenie, a prawda zaboli jak cios prosto w serce Ewa i Daria przyjaciółki, których więź przetrwała próbę czasu, zawsze obok siebie w chwilach radości i największego bólu. Teraz każda z nich staje na rozdrożu, gdzie przeszłość nie daje o sobie zapomnieć, a przyszłość staje się nieprzewidywalna. Ewa od lat samotnie wychowuje syna. Utrzymuje, że jego ojciec ich porzucił ale czy na pewno? Kiedy Damian odkrywa prawdę, jej misternie budowany świat zaczyna się chwiać. Daria kocha Janka i chce z nim spędzić życie. Nie spodziewa się, że jego zdrada zaboli ją podwójnie bo Janek skrywa coś więcej niż romans. Szukając ukojenia, kobieta oddaje się pracy w szpitalu, gdzie codzienność nie pozwala na rozpamiętywanie. Los jednak postawi na jej drodze ludzi, którzy zmienią jej życie bardziej, niż mogłaby się spodziewać. Historia o wyborach, które nigdy nie są proste, i o tym, jak kruche potrafią być przekonania, na których budujemy własny świat. Czy prawda zawsze oznacza wolność? Czy da się odbudować życie, gdy fundamenty okazują się złudzeniem? Jak dalej żyć, gdy wszystko, w co wierzymy, rozpada się jak domek z kart?

14336
Ebook

Zapiski myśliwego i inne opowiadania

Iwan Turgieniew

Zapiski myśliwego, klasyczne dzieło literatury rosyjskiej, to cykl opowiadań i szkiców połączonych zamiłowaniem autora do polowań, która to pasja jednak tak naprawdę stanowi jedynie literacki pretekst do pełnej celnych obserwacji i zjadliwej satyry analizy rosyjskiego ducha z połowy dziewiętnastego stulecia. Podczas podróży przez Rosję autor spotyka wiele oryginalnych typów ludzkich: chłopów i ekscentrycznych właścicieli ziemskich, lekarzy i komorników, zaniedbywane żony i pozbawione uczuć matki. Jak opisał to sam autor, moje utwory są o prostych Rosjanach, najdziwniejszym i najbardziej niesamowitym ludzie na świecie. Charakterystyczne dla późniejszej twórczości Turgieniewa empatyczne zrozumienie inności i wyobcowania, podkreślenie niepowtarzalności i wyjątkowości każdej istoty ludzkiej bez względu na jej status i pochodzenie oraz mistrzowskie opanowanie dialogu w połączeniu z trafną diagnozą okrucieństwa i arogancji klas panujących składają się na prawdziwy artyzm tych krótkich utworów, które już w momencie publikacji uznano za wybitne