Humour and Translation in Children's Literature. A Cognitive Linguistic Approach

Sylwia Klos

Seria: Interdisciplinary Humour Research (1), ISSN 2719-8235   Niniejsza monografia przedstawia propozycję tłumaczenia humoru w literaturze dziecięcej opartą na teorii przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej (Gilles Fauconnier, Mark Turner). Model integracji pojęciowej został wykorzystany jako wzór do tworzenia map mentalnych służących do wizualizacji elementów istotnych w procesie tłumaczenia, które należy brać pod uwagę, aby tekst docelowy był możliwie jak najbardziej wiernym odzwierciedleniem tekstu źródłowego, zarówno pod względem semantycznym jak i fonetycznym, z jednoczesnym uwzględnieniem referencji do wiedzy ogólnej na temat tłumaczonego dzieła. Punktem wyjściowym procedury tłumaczeniowej jest teoria skopos (Hans. J. Vermeer, Katharina Reiss, Christiane Nord) wskazująca na konieczność określenia celu tłumaczenia oraz grupy odbiorców tekstu docelowego przed przystąpieniem do tłumaczenia oraz w trakcie realizacji poszczególnych zadań tłumaczeniowych. W przypadku tłumaczenia literatury dziecięcej, a w szczególności tekstów humorystycznych (gry słowne), tłumacz – ekspert powinien posiadać oraz wykorzystywać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej (Bruno Bettelheim, Jean Piaget, Paul McGhee), aby świadomie podejmować decyzje tłumaczeniowe uwzględniające zdolność rozpoznawania elementów humorystycznych przez dzieci w różnym wieku z nastawieniem na wywołanie odpowiedniego efektu u odbiorcy. Procedura odnosi się również do metody opartej na pojęciu dominanty semantycznej (Stanisław Barańczak) określającej które elementy tekstu i/lub wyrazu – warstwa semantyczna i/lub fonetyczna - należy bezwzględnie zachować w tłumaczeniu, aby zostało ono uznane jako wierne oryginałowi. Mapy mentalne przedstawiają analizę gier słownych w Alicji w Krainie Czarów Lewisa Carroll’a,  języka Bardzo Fajnego Olbrzyma stworzonego przez Roalda Dahla w BFO oraz imion bohaterów serii Koszmarny Karolek Francesci Simon wraz z ich tłumaczeniami na język polski oraz język portugalski w wersji europejskiej i brazylijskiej. Publikacja skierowana jest do językoznawców zajmujących się kognitywnymi aspektami tłumaczenia humoru, powinna zainteresować również przekładoznawców, kulturoznawców, psychologów oraz badaczy literatury dziecięcej. Ponadto może służyć pomocą tłumaczom podczas pracy nad przekładem humoru, ze szczególnym uwzględnieniem gier słownych.

Inwestycje i nieruchomości. Wyzwania klimatyczne i technologiczne

Beata Wieteska-Rosiak, Katarzyna Śmietana, Michał Sobczak, Mateusz Chmielewski, ...

Autorzy przedstawili zagadnienia związane z przekształceniami przestrzeni - w tym zabudowanej - oraz przemianami środowiska przyrodniczego. Omówili też nowe instytucje, technologie i regulacje prawne powstające w odpowiedzi na współczesne wyzwania. Celem publikacji było zidentyfikowanie obserwowanych zjawisk klimatycznych, ich wpływu na środowisko zurbanizowane, a także możliwości wykorzystania rozwiązań technologicznych i narzędzi raportowania wspierających podejmowanie decyzji inwestycyjnych oraz gospodarowanie nieruchomościami. * Nie znam monografii, które obejmowałyby podobny zakres tematyczny w Polsce. Moim zdaniem pozycja wypełnia lukę w literaturze poświęconej gospodarowaniu nieruchomościami i rozwojowi miast. Może więc zainicjować dyskusję naukową dotyczącą konsekwencji ekonomicznych zmian technologicznych i klimatycznych - zwłaszcza w sferze rynku nieruchomości oraz zarządzania nieruchomościami. Z recenzji dr. hab. Michała Głuszaka

Zadzwoń, jak dojedziesz

Jakub Bączykowski

Czy na dzieciach spoczywa obowiązek opieki nad rodzicami? Ryszarda w trzecią rocznicę śmierci żony odwiedzają dzieci, by razem z nim powspominać swoją matkę. W malutkim wrocławskim mieszkaniu pojawiają się: Mateusz z partnerem, Ania z mężem i synem oraz najstarsza córka Renata. Kolacja, mająca być okazją do ciepłego rodzinnego spotkania, zamienia się w bardzo nieprzyjemną rozmowę, której korzenie sięgają wspólnych dziecięcych lat. Jak daleko w dyskusji dotyczącej opieki nad starym samotnym ojcem posuną się Mateusz, Ania i Renata? Jak w tym wszystkim odnajdzie się Ryszard? I jak bardzo można tęsknić?

Kobiety

Stanisława Kuszelewska-Rayska

W książce Kobiety Kuszelewskiej prosta kobiecina prowincjonalna, "mamuleczka", udziela reprymendy nie dosyć ostrożnemu wysokiemu dygnitarzowi konspiracji. "Podziemny oficer odruchowo sprężył się na baczność". I my tak robimy, zamykając przeczytaną książkę. Melchior Wańkowicz, Książka o kobietach w Polsce ("Wiadomości", 6 X 1946) Dziwy życia Stanisławy Kuszelewskiej, to książka napisana przez autorkę o dużych umiejętnościach. Zawarte w niej realia są najświeższej daty, dotyczą bowiem w znacznej części stosunków w Kraju już po przybyciu Rosjan. Książka Kuszelewskiej stanowi próbę uczciwą, podjętą przez pisarkę sumienną i odważną. Pośrednio jest dokumentem wojennym, bezpośrednio - dokumentem udręczonego pokolenia, walczącego o własny wyraz artystyczny. Mieczysław Giergielewicz, Opowiadania Kuszelewskiej ("Wiadomości", 13 VI 1948)

Szeptanka

Karolina Głogowska

Niekiedy rodzinna historia może mieć na nas wielki wpływ Hela to wrażliwa, inteligentna piętnastolatka, która cierpi przez niewyjaśnione ataki szału. Wskutek jednego z nich zostaje wyrzucona z dobrego gdańskiego liceum. W ramach kary spędza lato na kociewskiej wsi razem ze swoją nieogarniającą życia matką, Matyldą, oraz surową babcią i jeszcze mniej przyjemną prababcią. Jedyną odskocznią wydaje się całkiem zabawny "Buba", chłopak z sąsiedztwa. Niestety w starym domu straszy, a o wszystkie dziwne wydarzenia jest obwiniana Hela. Jej ataki wracają. Dziewczyną zajmuje się nie tylko lekarz, ale też lokalna wiedźma oraz ksiądz. Wkrótce okazuje się, że pomóc może tylko rozwiązanie rodzinnej tajemnicy. To zadanie spada na Matyldę.

Mózg. Podręcznik użytkownika

Marco Magrini

Czy wiesz, że w swojej głowie masz urządzenie, które w każdej sekundzie może wykonywać do 38 milionów operacji i że właśnie dzięki niemu podejmujesz nawet 35 tysięcy decyzji dziennie? Zdajesz sobie sprawę, że i po pięćdziesiątce możesz nauczyć się japońskiego, jeśli tylko przyjdzie ci ochota? Masz świadomość, że kiedy czegoś doświadczasz, tak naprawdę to przewidujesz, bo twój mózg w prognozowaniu zdarzeń jest lepszy niż pogodynka? Te i wiele innych informacji znajdziesz w wyjątkowej książce, która stała się bestsellerem we Włoszech, a prawa do jej zakupu zapewniły sobie liczne kraje na całym świecie. Oto pierwsza przyjazna instrukcja stworzona specjalnie dla użytkownika maszyny zainstalowanej w ludzkiej głowie. Czas więc przejąć stery nad urządzeniem o potężnej mocy, które dotychczas eksploatowałeś na czuja. Czytając tę pełną informacji, a przy tym niezwykle dowcipną książkę o mózgu, poznasz: specyfikację techniczną systemu i jego sposób działania, a także częste problemy związane z użytkowaniem (synestezja, fałszywe wspomnienia, uzależnienia), wreszcie zyskasz też wiedzę na temat awarii, którym podlega czasem maszyna (autyzm, depresja, schizofrenia, neurodegeneracja). Dowiesz się również, na czym polega różnica między modelami K i M, jakie zasilanie najlepiej stosować i jakie rozszerzenia (neurotechnologie, sztuczna inteligencja) pozostają wciąż do wyboru. OTO MÓZGOWA WIEDZA W PIGUŁCE INSTRUKCJA OPRACOWANA Z MYŚLĄ O TOBIE NA PRODUKT, KTÓREGO GWARANCJA NIESTETY NIE OBEJMUJE!

Geopolityka Śródziemnomorza

Yves Lacoste

Znaczenie i reperkusje złożonych problemów geopolityki 25 państw Śródziemnomorza zdecydowanie wykraczają poza granice tego regionu. Znajomość ich źródeł i charakteru jest kluczem do zrozumienia wielu rozgrywających się współcześnie konfliktów i napięć - od burzliwych relacji izraelsko-palestyńskich, poprzez podziały na osi umownie zwanej linią Północ-Południe, aż po toczące się z udziałem wielkich mocarstw walki na Bliskim Wschodzie. Tym, co stanowi o wyjątkowości tej pracy jest uchwycenie i opisanie zasady współzależności, dzięki czemu doskonale widać, że nawet odległe od basenu Morza Śródziemnego wydarzenia mają wpływ na politykę i sytuację 25 państw tego regionu. Wnikliwa analiza połączona z encyklopedyczną systematyką czynią z tej książki wyjątkowe kompendium wiedzy nie tylko o geopolitycznej sytuacji wszystkich państw Śródziemnomorza, ale też o przyczynach i przebiegu wielu współczesnych konfliktów, przesłankach rozmaitych, budzących kontrowersje decyzji strategicznych oraz perspektywach przyszłych kryzysów, w tym niepokojącego napięcia między światem Zachodu a światem islamu. Yves lacoste (ur. 1929 r.), francuski geograf i historyk, urodził się w Fezie (Maroko) i tam spędził dzieciństwo. W latach 1952-1955 był profesorem w Algierze, potem wspólnie z Algierczykami brał udział w walkach o niepodległość. Od 25 lat inicjuje i prowadzi badania w zakresie geopolityki: jest autorem wielu prac naukowych na ten temat. Od 1976 roku redaguje czasopismo naukowe o charakterze geopolitycznym „Hérodote”.

Kochaj i pisz

Denise Hunter

Sadie Goodwin, kiepsko sprzedająca się pisarka, dostaje ostatnią szansę, by uratować karierę i kontrakt z wydawcą. W tym celu musi jednak zerwać z ulubionym gatunkiem i napisać romans. Aby znaleźć natchnienie, sama czyta powieści o miłości i przyjmuje zaproszenie od przyjaciółki do jej domku nad oceanem. Nowe miejsce obfituje w nowe znajomości i pogawędki o literaturze, jednak problemem pozostaje wiecznie niezadowolony sąsiad Sam Ford. Nie podoba mu się obecność Sadie, a jeszcze bardziej jej plenerowa biblioteczka zorganizowana dla plażowiczów przy ich domu. Kiedy jednak pisarka odkrywa w pozostawionej niedawno książce pierścionek, wydaje się, że Sam mógłby być pomocny w odnalezieniu właściciela i uratowaniu czyichś zaręczyn. A może nawet pasowałby na bohatera jej powieści...

Rytm życia

Antoni Kępiński

Rytm życia zawiera eseje z pogranicza filozofii i medycyny, rozważające mechanizm powstawania i rozwoju patologicznych form ludzkiego postępowania w różnych sytuacjach życiowych np. sprawowania władzy czy uwięzienia. Antoni Kępiński (1918-1972)- legendarny lekarz, jeden z najwybitniejszych polskich psychiatrów i filozofów współczesnych, życie poświęcił bez reszty chorym psychicznie, dwa lata przed śmiercią, nieuleczalnie chory, zapisał przemyslenia wieloletniej praktyki lekarskiej. Tak powstały klasyczne nie tylko w psychiatrii, ale i we współczesnej humanistyce książki: Psychopatologia nerwic, Rytm życia, Schizofrenia, ż psychopatologii życia seksualnego, Melancholia, Lek, Psychpatie.

Karol Szajnocha. Codzienność - kobiety - historiografia

Dorota Malczewska-Pawelec, Tomasz Pawelec

Praca poświęcona jest życiu oraz wybranym aspektom twórczości wybitnego XIX-wiecznego polskiego historyka Karola Szajnochy. Autorzy proponują w niej nowe podejście: dążą do pokazania jak jego pisarstwo historyczne oraz egzystencja przenikały się i warunkowały nawzajem.  Materia rozważań podzielona jest na trzy części: „Codzienność”, „Kobiety” oraz „Historiozofia”. Twórcy książki dociekają, jak fakt stania się badaczem przeszłości wyznaczał formy i przestrzenie dla poczynań Szajnochy na innych polach (tak w sferze publicznej, jak i w obszarze prywatności). Jak uobecniał się w meandrach codzienności oraz relacjach rodzinnych, przyjacielskich oraz zawodowych, jak się miał do życia wewnętrznego i dominujących rysów osobowości? Rozprawa może zainteresować badaczy dziejów historiografii, kultury polskiej, historyków XIX stulecia, socjologów, studentów historii i wszystkich zainteresowanych przeszłością Polski oraz jej kulturą w dobie zaborów.

Teoria tego brzegu

Adam Granacki

Teoria tego brzegu to zbiór wierszy wieloznacznych, inspirujących, trudnych do zaszufladkowania, przesyconych intymnością, wrażliwością i skupioną obserwacją świata. Znajdziemy w nim to, co skłania nas do wejścia w świat literatury, a więc przede wszystkim kalejdoskop barw ludzkiego życia. Adam Granacki pisze o wierze, nadziei, miłości, przemijaniu i bliskości ukochanej osoby. Jego teksty emanują emocjami, tętnią zmysłowością, delikatnością i czułością, otwierając przed nami przestrzeń wyjątkowych, niezapomnianych doświadczeń. Teoria tego brzegu jest w pewnym sensie pamiętnikiem autora, w którym zapisane zostały nostalgiczne kadry z dalszej i całkiem bliskiej przeszłości, wrażenia zarejestrowane w pamięci zmysłów i obrazy osób, których już nie ma.

Tajemnice Sahary

Robert Preys

Książka przygodowa inspirowana faktami. Wojna domowa w Sudanie, niewolnictwo i kopalnie złota, wszystko w ciekawej i pełnej przygód akcji Młode małżeństwo z Polski, które cudem ratuje się z katastrofy lotniczej, trafia w pełen konfliktów świat wojny domowej, niewolnictwa, islamu. Bez nadziei powrotu, zapomniani przez świat, uznani za zmarłych, walczą o każdy kolejny dzień życia. Rozdzieleni, z niewiedzą o losach ukochanej osoby, próbują na własną rękę dostosować się do warunków, przetrwać. Ona, w obozowej niewoli, zajmuje się podstawowym kształceniem dzieci przeznaczonych na sprzedaż. On, wśród skazańców, wykonuje niewolniczą pracę w kopalni złota. Jedyna osoba niewierząca w ich śmierć organizuje nielegalną ekipę poszukiwawczą, która dostaje się w sam środek działań wojennych. Czy bohaterowie nie popełnią błędów? Czy miłość będzie trwalsza niż załamanie? Czy jeszcze się spotkają i wrócą kiedykolwiek do Polski? Powieść przygodowo-awanturnicza z wartką akcją osadzoną na gorących piaskach pustyni. Inspirowana faktami geopolitycznymi Sudanu w 2010 r.

Brzmienie Holocaustu. O reprezentacjach Zagłady w sztuce radiowej

Joanna Bachura-Wojtasik, Eliza Matusiak

Jak pisze Jacek Leociak: "reprezentować" - to czynić na powrót obecnym. Twórcy sztuki audialnej podejmują próby uobecniania ocalałych i ofiar Szoa, a artystyczne formy dźwiękowe stanowią przestrzeń reprezentacji. Audialne opowieści podejmujące tematykę Zagłady, choć skupione wokół cierpienia i śmierci jednostek oraz całych grup, nierzadko w swej istocie są historią o ocaleniu, stawiają bowiem w swym centrum wspomnienia tych, którzy przetrwali. Specyfika wspomnień Zagłady i z Zagłady, ich fragmentaryczność - sprawiają, że praca twórców artystycznych form dźwiękowych skoncentrowana jest niejednokrotnie na rekonstruowaniu losów jednostek i ich rodzin oraz utkaniu opowieści z dostępnych i odnalezionych wspomnień, śladów, dokumentów. Dyskurs holocaustowy zapośredniczony przez medium audialne nie jest jednorodny, ale rozprzestrzeniony wskutek dyspersji zagarniającej coraz to nowe obszary budowania opowieści o Szoa. Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja wzbogaci wiedzę o Zagładzie, a także wiedzę radioznawczą, wypełniając lukę w literaturze przedmiotu, w której ta tematyka nie była dotąd podejmowana. Autorki Praca pionierska w odniesieniu do zamysłu fuzji tematu traumy z techniką medium radiowego. W polskich badaniach pierwsza, choć oczywiście zainteresowanie szeroko pojmowaną literaturą w radiu nie jest nowe. Ze wszech miar warta publikacji, także dla poszerzenia dyskusji o zasadności badania aspektu artystycznego w odniesieniu do szczególnie wrażliwego dokumentu życia, jakim jest sytuacja graniczna - tu Zagłada. Z recenzji prof. dr hab. Violetty Wejs-Milewskiej

Klub kłamców

Annie Ward

Zemsta, zbrodnia i szokujące sekrety. Losy trzech kobiet połączone przez zagmatwaną sieć kłamstw. Natalie, asystentka administracyjna w elitarnej prywatnej szkole położonej w górskim miasteczku w stanie Kolorado, marzy o życiu takim jak to prowadzone przez matki uczniów, z którymi codziennie ma do czynienia. Kobiety pokroju Brooke zabójczej dziedziczki fortuny, która szaleńczo kocha swoją córkę i regularnie zdradza męża czy Ashy, nadopiekuńczej mamy podejrzewającej swojego męża o romans. Losy wszystkich trzech bohaterek splatają się za sprawą przystojnego wicedyrektora do spraw sportowych, Nicholasa, którego Natalie kocha, Brooke pożąda, zaś Asha potrzebuje. Pewnego ranka ze szkoły zostają wyniesione dwa ciała. Napięcia pomiędzy kobietami rywalizującymi o względy mężczyzn oraz mroczne sekrety skrywane przez wszystkich roztrzaskują piękną fasadę położonego na uboczu, zamożnego miasteczka, którego mieszkańcy nie mają żadnych hamulców w pogoni za tym, na czym najbardziej im zależy.   Jeśli pokochaliście Wielkie kłamstewka/Małe ogniska, dostaniecie na punkcie tej książki obsesji. Dziko uzależniający, inteligentny i trzymający w napięciu Klub kłamców sprawi, że przez całą lekturę będziecie siedzieć jak na szpilkach, do ostatniej strony próbując się domyślić rozwiązania zagadki. Kim Liggett, autorka bestsellera NYT

Ekonomia - Wybrane problemy 2022 [DEBIUTY STUDENCKIE]

Małgorzata Gasz, Adrianna Politaj

Publikacja stanowi opracowanie przekrojowe i wielopłaszczyznowe, wpisujące się w nieustannie toczącą się dyskusję na temat współczesnych zagadnień ekonomicznych. Opracowanie jest ciekawym źródłem wiedzy i pozwala na nowe spojrzenie na otaczającą nas rzeczywistość społeczno-gospodarczą. Zakres podjętych w nim rozważań obejmuje głównie problematykę dotyczącą współczesnego rynku pracy oraz funkcjonowania podmiotów szeroko rozumianej ekonomii społecznej.Publikacja skierowana jest przede wszystkim do studentów zainteresowanych omawianymi zjawiskami oraz praktyków pragnących pogłębić swoją wiedzę w tych obszarach.

Dzieci ziemi i nieba

Guy Gavriel Kay

W świecie Europy doby renesansu, przesyconym konfliktami i dramatami, na pograniczu, gdzie zderzają się ze sobą imperia i religie, ważą się losy świata Z Senjanu, cieszącego się złą sławą pirackiego miasteczka, wyrusza młoda kobieta, która szuka zemsty za utratę rodziny. Tej samej wiosny z bogatego państwa-miasta Seressy, słynącego ze swoich kanałów i laguny, wyprawiają się dwie bardzo różniące się od siebie osoby: młody malarz, który zmierza na niebezpieczny wschód, by na życzenie wielkiego kalifa namalować jego portret oraz obdarzona żywą inteligencją, powodowana gniewem kobieta udająca żonę lekarza, lecz wysłana przez Seressę w misji szpiegowskiej. Statkiem handlowym, na którego pokładzie płyną, dowodzi posiadający wszelkie zalety młodszy syn z kupieckiej rodziny, targany wątpliwościami co do przeznaczonego mu życia. A jeszcze dalej na wschód pewien chłopiec szkoli się na żołnierza, by zdobyć chwałę w nieuchronnie zbliżającej się wojnie. Ich losy się splatają, a ich życie wisi na włosku, ponieważ kalif wysyła wielką armię, która ma zająć potężną fortecę, stanowiącą bramę do zachodniego świata Historia i fantasy rzadko spotykają się ze sobą z takim wdziękiem. Dzieło najwyższych lotów spod pióra pisarza, który być może jest największym mistrzem tego gatunku. The Washington Post Kay w niezrównany sposób wybiera z historii jej poszczególne elementy i splata z nich całkowicie zmyśloną opowieść, która sprawia wrażenie przekładu jakiegoś niedawno odkrytego rękopisu z nieznanych nam jeszcze czasów. The Miami Herald