Prawa człowieka wobec koncepcji human security

Zbiorowy

Publikacja w ujęciu holistycznym omawia prawa człowieka w aspekcie teoretycznym i praktycznym 

Fundamenty zawodu dziennikarza

Zbiorowy

Znakomici prawnicy i medioznawcy: Ksenia Kakareko, Jacek Sobczak, Tadeusz Kononiuk – autorzy książki pt. Fundamenty zawodu dziennikarza nie tylko wskazują w swej pracy na korzenie dziennikarstwa, ale porządkują wiedzę o nim, mówią o jego współczesnej kondycji. Powiedzieć o tej książce, że jest interesująca i potrzebna dla dziennikarzy oraz studentów dziennikarstwa to za mało. To prawdziwa BIBLIA – w najlepszym tego słowa znaczeniu – dla osób zajmujących się dziennikarstwem w czasach, gdy przestały się liczyć dobre obyczaje, rzetelne zbieranie materiału, informowanie, a górę biorą pośpiech, kompilatorstwo, niezdrowa konkurencja, uleganie przez dziennikarzy wpływom polityków. Autorzy w przystępny sposób omawiają problemy, z którymi nie umieją sobie poradzić dziennikarze, zagubieni we współczesnym świecie, niemający pojęcia jak odróżnić dobro od zła. To solidne studium prawno-medioznawcze oparte na bogatej literaturze przedmiotu, orzecznictwie sądowym, a przede wszystkim na praktyce i doświadczeniu zawodowym Autorów. Prof. zw. dr hab. Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Uniwersytet Śląski

Medialny obraz rzeczywistości

Praca zbiorowa

Autorzy publikacji, medioznawcy, pranicy, politolodzy, podejmują rozważania na temat tego, czy media obiektywnie przekazują czy też zniekształcają rzeczywistość. 

Prawo a medycyna

Jacek Sobczak

  Oddawane do rąk Czytelników opracowanie jest zbiorem tekstów poświęconych różnym aspektom prawa medycznego. Z natury rzeczy, z uwagi na zainteresowania autora, odnoszą się one z jednej strony do problematyki styku prawa medycznego z zagadnieniami odnoszącymi się do ochrony danych osobowych i wykorzystywania informacji, z drugiej natomiast praw człowieka, w szczególności tych ich aspektów, które dotyczą pacjentów i lekarzy. Przedstawiciele obu tych grup częstokroć nie zdają sobie sprawy z tego, jak ściśle obie te sfery są ze sobą powiązane, jak bardzo jedna drugą warunkuje. Jest rzeczą paradoksalną, że ujawnia się to niespodziewanie w kwestiach dotyczących finansowania służby zdrowia. Pacjentom niewątpliwie zależy i zależeć musi na tym, aby byli leczeni przez najlepszych specjalistów, przy wykorzystaniu ich pełnej wiedzy i doświadczenia, najbardziej efektywnie. Lekarze w masie swojej chcą osiągnąć sukces, a jest nim przywrócenie do zdrowia chorych lub co najmniej złagodzenie ich cierpień. Przemęczony lekarz łatwo może popełnić błąd, narażając się na odpowiedzialność karną i cywilną. Od tej drugiej jest zazwyczaj ubezpieczony, co niestety niezbyt satysfakcjonuje ewentualnego pokrzywdzonego, jakim jest pacjent. Stosunki między pacjentem a lekarzem muszą opierać się na zaufaniu. Warunkiem jego zaistnienia po stronie pacjenta jest przekonanie, że lekarz, który się nim opiekuje jest człowiekiem nie tylko wielkiej wiedzy, znakomitym specjalistą, lecz także osobą empatyczną. Osiągnięcie takiego stanu możliwe jest, jeżeli lekarz dysponować będzie nie tylko wiedzą, umiejętnościami, aparaturą, lekami, ale co może z punktu widzenia pacjenta najważniejsze czasem, który będzie mógł poświęcić pacjentowi. Czasu tego najczęściej lekarzom brakuje, gdyż przepisy administracyjne i wymogi prawne zmuszają ich, aby znaczącą część tego czasu przeznaczali na prowadzenie i uzupełnianie dokumentacji medycznej. To niewątpliwie działania ważne, ale czy istotnie muszą spoczywać na lekarzu, a nie na personelu służby zdrowia, który często jakże niesłusznie nazywa się średnim – chociaż w praktyce jego przedstawiciele posiadają wyższe wykształcenie, sporą wiedzę i umiejętności. Stres, zdenerwowanie, napięcie nerwowe zarówno po stronie przemęczonego lekarza, jak i pacjenta, skrajnie zmęczonego długotrwałym oczekiwaniem na pomoc, prowadzą do konfliktów. W ich efekcie dochodzi do zdarzeń naruszających godność pacjenta, bądź lekarza, a w skrajnych przypadkach nawet nietykalności cielesnej. Dlatego też w opracowaniu znalazły się teksty poświęcone godności pacjenta, jego prawom także w systemie prawa unijnego, a obok nich rozważania dotyczące ochrony praw lekarza. Do najważniejszych z tych praw wypada zaliczyć tajemnicę lekarską oraz kwestie odnoszące się do klauzuli sumienia. J. Sobczak

Podmiotowość prawnomiędzynarodowa organizacji międzynarodowych a ich zdolność traktatowa

Tadeusz Gadkowski

Monografia poświęcona jest problematyce zdolności organizacji międzynarodowych do zawierania umów w kontekście ich prawnomiędzynarodowej podmiotowości. Autor prezentuje w niej szczególne miejsce organizacji międzynarodowych we współczesnej społeczności międzynarodowej i definiuje ich status prawny na gruncie prawa międzynarodowego. Przedmiotem szczegółowych rozważań jest istota i charakter ich podmiotowości prawnomiędzynarodowej, która różni się – co do istoty, charakteru i źródeł, od podmiotowości państw. Autor podkreśla przy tym, że pomimo tych różnic, rządowe organizacje międzynarodowe są dzisiaj pełnoprawnymi podmiotami prawa międzynarodowego, a ich podmiotowość oznacza zwłaszcza możliwość czynnego i szerokiego udziału w procesie stanowienia tego prawa. Szczególnie ważna jest aktywność organizacji międzynarodowych w zakresie zawierania umów nie tylko z państwami członkowskimi, ale przede wszystkim z państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowymi. Taka aktywność organizacji jest możliwa, jako że podstawowym atrybutem prawnomiędzynarodowej podmiotowości jest ich zdolność traktatowa. Realizując swoje szczegółowe kompetencje w tym zakresie organizacje międzynarodowe w istotny sposób wpływają na kształt współczesnego prawa międzynarodowego.

Balwierze, cyrulicy, wyrwizęby. Z dziejów choroby i zdrowia

Dariusz Łukasiewicz

Fragment wstępu: Niedostatek badań nad dziejami kwestii zdrowotnych widoczny jest jasno w podręcznikach historii Polski i historii powszechnej, podczas gdy są to zagadnienia znaczące, ale i ciekawe. Podobnie jak w obszarze innej instytucji – szkolnictwa – w biegu epok następowały tu wielkie jakościowe zmiany, które miały zasadniczy wpływ na komfort ludzkiego życia. W minionych stuleciach jednym z głównych problemów była ogromna śmiertelność spowodowana przez epidemie, zwłaszcza śmiertelność dzieci. Od przełomu XIX i XX wieku stopniowo zaczęły następować w tym obszarze coraz szybsze, pozytywne zmiany, a służba zdrowia swym działaniem obejmowała już nie tylko szlachtę i zamożne mieszczaństwo, ale również warstwy uboższe. Także skuteczność medycyny zasadniczo się poprawiała. Lepsze było wyżywienie i większa odporność na choroby, co dla stanu zdrowotnego społeczeństwa ma zasadnicze znaczenie. Dzięki postępowi naukowemu przezwyciężono wielkie klęski nieurodzaju i głodu, które zawsze prowokowały epidemie. Od połowy XIX wieku głód w Europie odchodził do przeszłości. Pojawiły się nawozy sztuczne, nowe uprawy, poprawa jakości hodowli bydła, trzody chlewnej i drobiu. Za tym wzrastała konsumpcja mięsa. Zanim to nastąpiło, z zachorowaniami radzono sobie metodą prób i błędów w zakresie stosowania środków zielnych, gdzie osiągnięto duże sukcesy. Nie rozumiano, jak działa dany specyfik, ale ważne było, że działał. Teorie medyczne i wykoncypowane metody leczenia stanowiły jednak dla zdrowia zagrożenie. Medycyna uniwersytecka miała natomiast nad ludową przewagę większej plastyczności i łatwości poddawania się zmianom. Medycyna ludowa przekazywana była z pokolenia na pokolenie w systemie rzemieślniczym. Lekarze po uniwersytetach raczej więc szkodzili bogatym puszczając krew i dając środki na przeczyszczenie, a biednym starali się pomóc znachorzy, wiejskie baby, akuszerki i zielarki. Uważano, że ogromne znaczenie w profilaktyce i leczeniu miała religia, jako że modlitwy do świętych, pielgrzymki, relikwie oraz vota uznawano za bardzo ważne pomoce lecznicze. Nasze czasy racjonalizmu zmieniły również religię, gdzie zmniejszyła się wiara w cudowne uzdrowienia.

Psalmista szowinizmu - Rudyard Kipling wobec Indii i Indusów

Antonina Łuszczykiewicz

Chociaż twórczość Kiplinga doskonale wpisywała się w ideologię i nastrój końca XIX wieku, to pisarze i artyści kolejnych dziesięcioleci traktowali ją z dużą ostrożnością lub nawet otwarcie potępiali. Kluczem do niniejszej pracy będzie właśnie jeden ze sztandarowych przykładów krytyki jego pisarstwa, jakim jest esej George’a Orwella. W pierwszym rozdziale, esej ten zostanie przebadany pod względem wysuniętych przez Orwella oskarżeń, a zarzuty o rasizm czy imperializm, jakie znajdziemy w Orwellowskim tekście, staną się wyznacznikami późniejszej analizy dzieł Kiplinga. Główną kwestią – i jednocześnie podstawowym problemem niniejszej pracy – będzie odpowiedź na pytanie, czy Orwell miał słuszność nazywając Kiplinga rasistą i „prefaszystą”, i do jakiego stopnia jego bezprecedensowo brutalna krytyka znajduje swoje uzasadnienie? Posłuży temu wyszczególnienie w dziełach Kiplinga przykładów stereotypów i uprzedzeń wobec Indusów oraz zrekonstruowanie literackiego wizerunku Indii. Dopiero wówczas możliwe będzie rozstrzygnięcie, czy Kiplingowi można postawić tak poważne zarzuty. 

Zło niechrześcijańskie i nieludzkie. Historia dzieciobójstwa i inne szkice z dziejów codzienności

Dariusz Łukasiewicz

Autor analizuje problematykę dziejów codzienności, przede wszystkim w państwie pruskim. Jest to pierwsza książka w Polsce poświęcona tej tematyce w odniesieniu do naszego najważniejszego i zachodniego sąsiada. Analizie poddane zostało zjawisko dzieciobójstwa. Temat wprawdzie nośny i makabryczny, ale przede wszystkim ważny, jako element dawnej regulacji urodzeń w świecie bez antykoncepcji. Autor podejmuje też nowatorską i kluczową dla dzisiejszej Polski tematykę dziejów bezpieczeństwa w różnych aspektach – socjalnym, zdrowotnym, edukacyjnym, rodzinnym, mieszkaniowym. Interesuje się kwestią mentalności i stereotypów etnicznych, coraz częściej podejmowaną ważną tematyką historii kobiet. Książka zawiera rozdział o dziejach chłopów, która to problematyka po 1989 r. w polskiej historiografii się prawie nie pojawia i osobny tekst o roli warstw niższych w powstaniu 1794 r. 

Anorexia nervosa. W sieci pułapek

Małgorzata Talarczyk

Poszczególne rozdziały w sposób niezwykle interesujący wprowadzają czytelnika w niuanse rozumienia zaburzeń odżywiana w aspekcie nie tylko psychologicznym. Cenne jest połączenie (…) psychologicznych elementów zaburzenia z kontekstem filozoficznym i uwarunkowaniami społecznymi. W Polskiej literaturze przedmiotu jest to próba nowatorska, dotychczas w ten sposób nie publikowana. Prof. zw. dr hab. med. Andrzej Rajewski Specjalista psychiatrii i psychiatrii dzieci i młodzieży W książce odnajdziemy informacje dotyczące leczenia jadłowstrętu psychicznego, w tym bardzo cenne doświadczenia własne Autorki i jej programy autorskie z psychoterapii grupowej, skoncentrowanej na pracy z obrazem własnego ciała, indywidualnej oraz rodzinnej, a także łączenia psychoterapii rodzinnej i indywidualnej. Niemniej istotny jest również fragment dotyczący perspektywy samych pacjentek oraz ich rodzin. Pomimo waloru naukowego, książka jest napisana w sposób jasny i przystępny, stanowi rzetelne źródło wiadomości na temat opisywanego zaburzenia, dlatego polecam ją nie tylko profesjonalistom. Dr hab. n. med. Agnieszka Słopień Specjalista psychiatrii dzieci, młodzieży i dorosłych Certyfikowany psychoterapeuta PTP

Prawo wobec erotyki w sztuce oraz pornografii

red. Andrzej Jakubowski, Mat. Bieczyński

 Poszczególne rozdziały niniejszej książki wprowadzają czytelnika w skomplikowane i wieloaspektowe zagadnienie prawnej oceny dzieła sztuki, które swą tematyką dotyka ludzkiej cielesności i seksualności i które, ze względu na charakter wykorzystanych w nim środków wyrazu, zbliża się do przekazu o charakterze pornografi cznym, dzieląc z nim ten sam rodzaj wizualnej „bezpośredniości”. Wyraźnie wskazano na istnienie głębokiej zależności pomiędzy zakresem wolności sztuki a restrykcyjnością publicznej moralności charakteryzującej grupę społeczną, w której ramach dokonywane jest prawne wartościowanie twórczości artystycznej. W tym kontekście konkretne rozstrzygnięcia jawią się jako wypadkowa obowiązujących norm prawnych, sposobów ich interpretacji oraz aktualnej polityki stosowania prawa, a czasami również konsekwencja indywidualnych zapatrywań decydentów. Skupiając w jednym miejscu różnorodne punkty widzenia, książka ta prezentuje zatem zmienność i iluzoryczność wielu pozornie ugruntowanych pojęć odnoszących się do sfery ludzkiej seksualności oraz ukazuje kulturowe uwarunkowania ich interpretacji i oceny w praktyce tworzenia i stosowania prawa.

Ślady kryminalistyczne

Joanna Stojer-Polańska

Autorka w przystępny sposób wyjaśnia tajniki dziedziny zwanej kryminalistyką. Współpracując z uniwersytetami dla dzieci, wie, jak dotrzeć do młodych odbiorców. Książka bogato ilustrowana. Publikacja z pozytywnymi recenzjami pedagogicznymi oraz prokuratury. 

Konie domowe i służbowe

Joana Stojer-Polańska, Danuta Piniewska-Róg

Oto wspaniała książka autorstwa dr Joanny Stojer-Polańskiej i dr Danuty Piniewskiej-Róg o koniach domowych i służbowych. To pozycja przeznaczona dla dzieci i młodzieży, uwrażliwiająca na te piękne, wielkie zwierzęta i ucząca, jak mądrze z nimi postępować. Poznamy pracę funkcjonariuszy na czterech kopytach i zajrzymy za kulisy specjalistycznych szkoleń koni. Recenzje: 1. Pięknie  napisana książka o koniach uwrażliwiająca szczególnie młodzież na niepotrzebne cierpienie koni  pracujących w zaprzęgu czy służących nam ludziom do rekreacji. Pokazuje również mądrość i odwagę koni służbowych pracujących w Policji jako środek przymusu bezpośredniego. Mam nadzieje, że lektura książki uzmysłowi nam wszystkim wyjątkowość koni i należny im szacunek jaki my ludzie jesteśmy im winni. Ja niewątpliwie mam to wyjątkowe szczęście i jednocześnie ogromną satysfakcję, że wszystkie te konie mogłam poznać osobiście. kom. Izabela Dobrowolska, specjalista Zakładu Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji, koordynuje zadania związane z utrzymaniem i wykorzystaniem m.in. koni służbowych w Policji.   2. Często powtarzam, że jeżeli LEW jest królem zwierząt dzikich, to KOŃ jest królem zwierząt udomowionych. Cieszę się, że powstała książka o koniach adresowana dla dzieci i młodzieży. Może któryś z Czytelników zaopiekuje się w przyszłości koniem policyjnym na emeryturze? Józef Wawrzynek, hodowca koni Czystej Krwi Arabskiej

Anna i Maria czyli Ekscytacje starszej pani

Maria P. Szułczyńska

 Anna i Maria to dwie kobiety. Choć pozornie różne, to wiele je łączy. Obie poszukują szczęścia, choć każda wybiera odmienną drogę. Tylko jedna z nich prowadzi do celu...

Wielkopolskie szkice regionalistyczne t. 6

Ryszard Kowalczyk

Seria „Wielkopolskich Szkiców Regionalistycznych” składa się z siedmiu tomów. Pierwszy tom tego opracowania zawiera rozważania nad Wielkopolską jako regionem historyczno-kulturowym. Drugi tom skupiony jest zarówno na regionalizmie wielkopolskim jako idei, jak i jej praktycznych przejawach społeczno-organizacyjnych oraz prekursorach regionalizmu wielkopolskiego. Tom trzeci natomiast stanowi kontynuację rozważań o regionalizmie wielkopolskim, widzianym jednak z innej perspektywy, a mianowicie z punktu widzenia jego przejawów społeczno-kulturalnych, politycznych i gospodarczych wraz z ich luminarzami. Na zawartość tomu czwartego składają się refleksje o etosie regionalnym Wielkopolan i towarzyszących jej ideach, a także o znaczeniu prasy w życiu regionu oraz charakterystycznych postawach i zachowaniu jego mieszkańców. Przedmiotem zainteresowania tomu piątego są wielkopolskie tradycje czasopiśmiennictwa regionalistycznego do 1939 roku. Rozwój tej kategorii prasowo-wydawniczej w Wielkopolsce po drugiej wojnie światowej scharakteryzowano w tomie szóstym. Tom siódmy zawiera próbę zdefiniowania pojęcia czasopisma regionalistycznego poprzez wprowadzenie formuły określającej pod nazwą „cecha” – rozważania te oparte są głównie na źródłach i tradycji wielkopolskiego czasopiśmiennictwa regionalistycznego XIX/XX wieku.

WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 1

Ryszard Kowalczyk

Zamierzeniem autora niniejszej publikacji, pierwszej z serii „Wielkopolskich Szkiców Regionalistycznych”, jest próba przedstawienia Wielkopolski jako regionu historycznego i kulturowego jednocześnie. Splatanie się w dziejach regionu elementów jego kultury – wytworzonej nie tylko na bazie własnych osiągnięć, lecz także i obcych wpływów – z historycznymi losami regionu jest niepodważalne. Podobnie jak nie sposób również odmawiać wpływu wydarzeniom, zjawiskom i procesom historycznym na kształt kultury regionu. Rezultatem tych obustronnych wpływów jest ciągłe przeobrażanie się kultury regionu, ze szczególnym uwzględnieniem mediów wielkopolskich. 

Media religijne i wyznaniowe w Polsce i na świecie

Jacek Sobczak, Jędrzej Skrzypczak

Pasjonująca pozycja medioznawcza. Tytuł oddawanej do rąk Czytelnika pracy jest dość przewrotny, gdyż kreuje niejako antynomię między mediami wyznaniowymi a religijnymi. Tymczasem w odczuciu społecznym są to pojęcia tożsame. Budując jednak tę antynomię chciano dać wyraz przekonaniu, iż utożsamianie mediów religijnych z wyznaniowymi jest dość wątpliwe. Pod terminem „media wyznaniowe” wypada bowiem rozumieć te środki przekazu, które pozostając w gestii kościołów i związków wyznaniowych bądź podmiotów ściśle związanych z nimi, prezentują lub starają się zaprezentować stanowiska swoich mocodawców wobec kluczowych kwestii życia społecznego. Nie stronią od problematyki religijnej, lecz niekoniecznie ma ona w treści przekazu charakter dominujący. Oblicze mediów religijnych wydaje się być nieco inne, zważywszy że zazwyczaj adresowane są one także do odmiennego kręgu odbiorców. W mediach religijnych dominuje właśnie problematyka odnosząca się do wiary, w tym zwłaszcza zagadnień teologicznych i światopoglądowych. Są to przekazy bardziej wysublimowane, trudniejsze w percepcji dla przeciętnego odbiorcy. Oczywiście, można się zastanawiać, czy i na ile takie rozróżnienie jest sensowne i dopuszczalne. W literaturze zwykło się pisać o mediach bądź o prasie określonego wyznania, nie podejmując szerszej refleksji nad ich obliczem i charakterem. Z drugiej strony jednak niektórzy autorzy zdają się przeciwstawiać media religijne wyznaniowym. Kwestia zdefiniowania pojęcia mediów wyznaniowych i religijnych zdaje się wymagać dalszych badań i dyskusji.

Odzyskać twarz

Magdalena Miczek

Greta jest egocentryczną, rozpieszczoną, mającą wszystko jedynaczką. Dwa miesiące przed osiemnastymi urodzinami, wraz z rodzicami, ulega wypadkowi. Jej idealny świat rozpada się. Ma połamane nogi i poważnie uszkodzoną twarz. Rodzice leżą w śpiączce. Po kilkunastu tygodniach wychodzi ze szpitala i zamyka w domu przed otoczeniem i samą sobą. Któregoś dnia pojawia się pewna kobieta. Okazuje się być bliźniaczą siostrą jej mamy. Greta dowiaduje się, że ma rodzinę, o istnieniu której nie miała pojęcia. Wkrótce poznaje też rodzinną tajemnicę. Jednocześnie dostaje propozycję wzięcia udziału w programie, testującym nową terapię. Pojawia się szansa na wyleczenie twarzy. To wszystko sprawia, że przewartościowuje sposób myślenia, uczy się doceniać codzienność oraz odkrywa moc i znaczenie wdzięczności. Zrozumie też, na czym polega dorosłość. Dostaje od losu podwójną szansę by „Odzyskać twarz”.

Kompetencyjne uwarunkowania wdrażania struktury procesowej

Janusz Kraśniak, Gabriela Roszyk-Kowalska

W polskich przedsiębiorstwach idea zarządzania procesowego nabiera coraz większego znaczenia. Doświadczenia tych przedsiębiorstw wskazują, że niezbędnymi warunkami skutecznego wdrożenia koncepcji zarządzania procesowego i towarzyszących im procesowych struktur organizacyjnych jest integracja procesów podstawowych z procesem zarządzania strategicznego, kultura organizacyjna preferująca elastyczność, stosowanie zespołowych form rozwiązywania problemów, wykorzystywanie nowoczesnych technologii informatycznych, ale także wykwalifikowane kadry przedsiębiorstw charakteryzujące się wysokim poziomem kompetencji. Literatura, na której oparto monografię, przyczynia się do pogłębienia wiedzy dotyczącej kompetencyjnych uwarunkowań wdrażania struktury procesowej zarówno w wymiarze naukowo-badawczym, jak i praktycznym. Niniejsza monografia, obok wartości naukowo-poznawczych, może stać się źródłem inspiracji dla osób reprezentujących praktykę gospodarczą. Posiadając wiedzę z zakresu kompetencyjnych uwarunkowań wdrażania struktury procesowej, można lepiej zaplanować działania kadry kierowniczej, tak aby przygotować ją do pełnienia pożądanych przez przedsiębiorstwo ról organizacyjnych.

I Bóg zesłał mi... Joannę

Zofia Sareńska

Do Czytelnika przygotowane przez Autorkę wyjaśnia wszystko. Warto jedynie dodać, że rzadko zdarza się, by ktoś pozwolił czytelnikowi tak głęboko wejść w swoje życie. Przekazywał myśli i uczucia bez cenzury. Dzięki temu wędrujemy wspólnie z Zofią przez wszystkie trudne dni, jakie ukazała nam w swoim dzienniku. Przeżywamy je z nią razem, ale też czasem mamy ochotę od nich uciec. Szczerość urzeka, ale też obciąża. Autentyzm, prawda zawartych tu wyznań sprawia, że czujemy się z jednej strony po prostu zaskoczeni taką otwartością, z drugiej wdzięczni za okazane nam zaufanie. Dostaliśmy wszak, my obcy, klucz do cudzego domu. Byłam jedną z pierwszych osób zaproszonych do tego intymnego świata, za co Autorce bardzo dziękuję. Cieszę się, że odważna decyzja opublikowania tego niezwykłego dziennika, który skłania do wielu przemyśleń a równocześnie świetnie się czyta, zaowocowała tym pięknie wydanym tomem. prof. Katarzyna Popiołek

Moda na gotowanie. Medialne i kulturowe wizerunki jedzenia

Zbiorowy

Słowo wstępne Jedzenie to jedna z potrzeb podstawowych człowieka, potrzeba naturalna, element biologii. Jednakże, poza sytuacjami ekstremalnymi, to, co jemy, jak to czynimy, stanowi wynik kulturowych, a zatem arbitralnych rozstrzygnięć. Tradycyjnie człowiek odżywiał się w taki sam sposób jak pozostali członkowie grupy czy warstwy społecznej, do której przynależał i z którą się w pełni identyfikował. Można przyjąć, że w obrębie takiej grupy wszyscy jadali podobnie, jeśli nie tak samo, a różnice wynikały jedynie z zamożności jednostek czy rodzin i to jedynie w przypadku, gdy logika kulturowa takie zróżnicowanie dopuszczała. Jakkolwiek definiowana kulturowo dieta czerpała z dość wąskiej grupy lokalnych i najczęściej sezonowych produktów. Obecnie bogate społeczeństwa późnokapitalistycznego, ponowoczesnego Zachodu stają wobec sytuacji nadmiaru ogólnodostępnych produktów spożywczych, a co równie istotne – nadmiaru form ich konsumpcji. Preferencje co do samych produktów, jak też sposobów ich przygotowania i spożywania, w nieporównywalnie większym stopniu są dziś efektem panujących mód, ideologii, przewartościowań religijnych czy światopoglądowych, jakim poddają się jednostki (bądź są im poddawane) w ramach swojego życia. W upowszechnianiu tych kulturowych wzorów (stylów życia), „filozofii” odżywiania się, konkretnych produktów i potraw pierwszoplanową rolę odgrywają media. Główny temat niniejszego opracowania stanowi zatem nie tyle jedzenie ani nawet zwyczaje żywieniowe, ale ich medialny wizerunek i oprawa. Uznaliśmy, że takie właśnie przemieszane, nieortodoksyjne spojrzenie na kulturę poprzez jej medialny obraz daje szansę poszerzenia obszarów badawczych antropologii kulturowej, medioznawstwa czy socjologii, skorzystania z innego rodzaju źródeł czy zestawu narzędzi interpretacyjnych.

FUNKCJONOWANIE BEZZAŁOGOWYCH SYSTEMÓW POWIETRZ-NYCH W SFERZE CYWILNEJ

Tadeusz Zieliński

Zdaniem autora, główne ograniczenia, wpływające na powolny rozwój rynku cywilnych zastosowań bezzałogowych statków powietrznych, obejmują trzy kluczowe obszary: rozbieżności w jednoznacznym klasyfikowaniu bezzałogowych systemów powietrznych, w tym wieloznaczna terminologia i typologia; trudności w integracji bezzałogowych systemów powietrznych z załogowym lotnictwem cywilnym, zwłaszcza wykonywanie lotów w niewydzielonej przestrzeni powietrznej; aspekty społeczne funkcjonowania bezzałogowych systemów powietrznych w środowisku cywilnym. 

WIELKOPOLSKIE SZKICE REGIONALISTYCZNE t. 2

Ryszard Kowalczyk

Celem niniejszej publikacji, drugiej z serii „Wielkopolskich Szkiców Regionalistycznych”, jest próba scharakteryzowania kilku ważnych aspektów regionalizmu wielkopolskiego. Chodzi tutaj zarówno o jego zasadnicze idee i przejawy społeczno-organizacyjne, jak i prekursorów. Na zawartość książki składają się trzy rozdziały. W pierwszym z nich próbowano zdefiniować samo pojęcie regionalizmu polskiego oraz ideę regionalizmu wielkopolskiego. W dalszej części rozdziału skupiono się natomiast na środkach zarówno wyrazu, jak i przenoszenia idei i dorobku regionalizmu wielkopolskiego do szerokiego kręgu odbiorców. W zakres tego zagadnienia wchodzi problematyka rozwoju nie tylko bibliotek i księgarni oraz sztuki drukarskiej, lecz także szeroko rozumianej działalności prasowo-wydawniczej, polegającej na wydawaniu prasy i książek. Odrębnie omówiono rolę i zadania pisarzy i dziennikarzy, jakie przewidywał dla nich Bronisław Ferdynand Trentowski, jeden z luminarzy XIX-wiecznego mesjanizmu narodowego polskiego. W rozdziale drugim omówiono charakterystyczne przejawy społeczno-organizacyjne regionalizmu wielkopolskiego, jakie ujawniły się w jego praktyce zarówno w XIX wieku, jak i na progu XX wieku. Na szczególną uwagę zasługuje oczywiście aspekt osobowy regionalizmu, czyli jego kreatorzy i różnorodni propagatorzy, w tym dziennikarze. Zasadniczym przedmiotem zainteresowania regionalizmu wielkopolskiego było wówczas szeroko rozumiane życie ludu, jego obyczaje i zwyczaje oraz charakterystyczne dla regionu wielkopolskiego postawy i zachowania społeczne, które na ogół pozytywnie wyróżniały Poznańskie od innych regionów Polski. Znakomitym przykładem dla charakterystyki odmienności każdego regionu jest regionalizm językowy, którego przejawy wielkopolskie także omówiono. Zawartość tego rozdziału zamykają rozważania nad fundacyjnym i stowarzyszeniowym wymiarem regionalizmu wielkopolskiego. Wspomniany wyżej aspekt osobowy regionalizmu wielkopolskiego zarysowano szerzej w rozdziale trzecim niniejszej pracy, poświęconemu dorobkowi wybranych osobistości, które mogą być zaliczone w poczet prekursorów XIX-wiecznego regionalizmu wielkopolskiego.

Status prawny twórców utworów filmowych

Ksenia Kakareko

Film pojmowany bywa przede wszystkim jako fenomen artystyczny, dzieło sztuki, element kultury. Przez film są wyrażane emocje o bardzo różnym charakterze. Podobnie jak różne emocje są przedmiotem przekazu literackiego, prozatorskiego bądź poetyckiego. Oczywiście spełnia on różne cele: ma dostarczać rozrywki, bawić i śmieszyć, przekazywać wizję świata formułowaną przez jego twórców, przerażać, komentować, kreślić prognozy, oczekiwania, alternatywne wersje historii, zmuszać do refleksji. Film fabularny podejmuje analizę psychologiczną fikcyjnych bohaterów bądź stara się dociec motywów postępowania rzeczywistych uczestników różnych zdarzeń historycznych, uczyć, wychowywać bądź jedynie przekazywać informacje o florze, faunie, zjawiskach atmosferycznych bądź wypadkach politycznych. Film odgrywa także ważną rolę polityczną i propagandową, na zwracano wielokrotnie uwagę w literaturze. Może mieć w związku z tym charakter komercyjny bądź niekomercyjny. Służy jednak, jak rzadko który rodzaj sztuki, kształtowaniu świadomości politycznej, społecznej, narodowej i kulturowej. Jest doskonałym narzędziem agitacji, na co zwrócono już uwagę dość wcześnie. Jest więc film instrumentem polityki, ale przede wszystkim jest lub stara się być dziełem sztuki. W tej płaszczyźnie film stanowi pole zainteresowania filmoznawców, medioznawców, kulturoznawców, specjalistów z zakresu propagandy. Oczywiście może pełnić i pełni, niekiedy zresztą wyłącznie, funkcję reklamową, stając się tej sytuacji obiektem badań specjalistów, zajmujących się tą dziedziną. Zwracając uwagę na film jako dzieło sztuki oraz na jego złożone cele i zadania, zapomina się zwykle, że jest to także obiekt będący przedmiotem obrotu oraz dzieło podporządkowane prawu autorskiemu. W przeszłości nie zauważano jednak, że film jest bardzo specyficznym utworem, nie zawsze dostrzegano złożoność działań, w wyniku których powstaje i związanych z tym problemów, dotyczących praw twórców. Długi czas negowano istnienie prawa filmowego jako dyscypliny bądź subdyscypliny naukowej. W chwili obecnej w doktrynie niemieckiej, francuskiej, włoskiej i amerykańskiej nie ma w gruncie rzeczy wątpliwości co do tego, że wykształciła się nowa dyscyplina lub ewentualnie subdyscyplina naukowa – wyrosła z prawa autorskiego. W dużej mierze negowanie faktu, że prawo filmowe osiągnęło taki status jest efektem zaprzeczania, że prawo ochrony własności intelektualnej, a w jego ramach m.in. prawo autorskie – związane, czemu nie należy zaprzeczać, z prawem cywilnym, ale przecież nie tylko – stało się odrębną dyscypliną naukową. Z podobnymi kłopotami zmaga się prawo medyczne, którego istnienia jeszcze pięćdziesiąt lat temu w ogóle nie zauważano. Stwierdzając powyższe, trzeba zaważyć, że film jest przedmiotem regulacji nie tylko krajowych, ale i norm, które powstały i istnieją w obszarze powszechnego (uniwersalnego) prawa międzynarodowego publicznego oraz, co szczególnie ważne, praw regionalnych w odniesieniu do Europy – Rady Europy, Unii Europejskiej i w mniejszym stopniu OBWE. Mimo że istniejące w ramach tych systemów akty normatywne wydają się być względem siebie kompatybilne i wyrażają w nieco innych sformułowaniach w gruncie rzeczy podobne myśli, to godzi się zauważyć, że przepisy Unii Europejskiej w większym stopniu od pozostałych systemów zwracają uwagę na gospodarcze aspekty produkcji filmowych. System powszechnego (uniwersalnego) prawa, zwłaszcza stanowionego pod auspicjami UNESCO, dostrzega głównie aspekty wolnościowe, podobnie zresztą jak prawo Rady Europy.

Komunikacja społeczno-symboliczna starożytnej Krety. Próba charakterystyki okresu minojskiego

Robert Grochowski

 Fascynująca pozycja o komunikacji międzyludzkiej na przykładzie antycznej Krety. Ze Wstępu: Przez komunikację społeczną rozumie się zwykle przekazywanie informacji różnego typu. Proces ten odbywać się może za pomocą różnych przekaźników (ludzie, media) i w różny sposób. Tymi przekaźnikami i sposobami mogą być również symbole. Książka – Komunikacja społeczno–symboliczna starożytnej Krety. Próba charakterystyki okresu minojskiego ma pokazać, że już od dawien dawna komunikacja społeczna miała swoje miejsce w strukturach społecznych. Określenie ram chronologicznych książki –  od 3000 r. p.n.e. do 1200 r. p.n.e. oraz miejsca odniesienia podejmowanej problematyki –  Kreta, wynika ze spojrzenia na te elementy jako na strukturę tworzącą podwaliny naszej europejskiej cywilizacji i kultury oraz z chęci przedstawienia dowodów istnienia w tamtych czasach komunikacji społecznej i wpływu owej komunikacji na współczesnych Kreteńczyków. Poza tym, Kreta minojska to miejsce, w którym upatrywać należy podstaw naszej europejskiej komunikacji społecznej. Wszak to proces symbolicznego porozumiewania się (komunikowania) wywarł duży wpływ na europejskie państwa i narody, prowadząc przez wieki do ich rozwoju. Zmiany zachodzące w sposobie komunikowania się, w samych formach przekazywania informacji i tworzenia różnych typów relacji w ciągu tysiącleci, skłaniają do lepszego przyjrzenia się wzorom kulturowym i nie tylko, dawnych praktyk komunikacyjnych. Taki sposób spojrzenia na opisywaną problematykę daje cenne świadectwo dla antycznej wiedzy oraz stanowi ważną płaszczyznę dla zrozumienia istoty współczesnych sposobów komunikowania się i kodów kulturowych. Pozwala to na dokonanie analizy sposobów postrzegania przez tamtejsze społeczeństwo porozumiewania się oraz organizowania przekazywanych informacji. W tym celu potrzebna jednak wydaje się szczegółowa analiza poszczególnych technik i zwyczajów komunikacyjnych, co wymaga skoncentrowania się na sposobach przekazywania informacji różnego rodzaju, wśród których znajdują się: przekaz słowny, system pisma, przekaz niewerbalny, komunikacja odnosząca się do kultu zmarłych i pomieszczeń grzebalnych, czyli kontakt ludzi z bóstwami i związane z tym przejawy kultu jak również składania ofiar oraz przekaz za pomocą dzieł sztuki. Ważnym okazuje się również przeanalizowanie zastosowania środków komunikacyjnych dla różnych celów i odnoszących się do konkretnych aspektów.