Poetycka tanatosonika. Dźwięki przemocy zbrojnej w wierszach z lat 1939-1945

Dobrawa Lisak-Gębala

"Tanatosoniką" nazwał J. Martin Daughtry "ekstremalną fuzję przemocy i dźwięków". Ten neologizm, utworzony od greckiego thanatos ("śmierć") i łacińskiego sonus ("dźwięk"), służy jako określenie dla wyjątkowo głośnych hałasów militarnych i zwraca uwagę na ich brutalne oddziaływanie na słuchaczy. W okresie II wojny światowej tego rodzaju skrajne doświadczenia wielokrotnie stawały się udziałem obywateli polskich - cywilów w bombardowanych miastach, żołnierzy krajowych i zagranicznych frontów, członków ruchu oporu czy więźniów, którzy nasłuchiwali bliskich egzekucji. Część "świadków nausznych" starała się przenieść swoje przeżycia i wygasłe już złowrogie wibracje na wiersze-dokumenty. Utwory te składają się na bogate i niejednorodne archiwum, obszernie analizowane przez autorkę monografii. Każe ono myśleć o współsłuchaniu tanatosoniki przez osoby funkcjonujące w latach wojny na odmienne sposoby, w tym ofiary i świadków Zagłady. Monografia Dobrawy Lisak-Gębali jest na polskim rynku wydawnictw akademickich książką wyjątkową - pierwszą tak obszerną rozprawą poświęconą akustycznemu doświadczeniu wojny ujętemu w ramy ekspresji poetyckiej i to taką, która z analiz tego, co audialne, nie czyni dodatku do badania poetyki wierszy, lecz konsekwentnie sytuuje je w centrum badawczego zainteresowania. Jest to książka par excellence interdyscyplinarna, zajmująca z powodzeniem miejsce wśród studiów literaturoznawczych oraz pośród kulturoznawczych opracowań z zakresu sound studies. prof. dr hab. Dariusz Brzostek Dobrawa Lisak-Gębala - pracuje w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, na którym ukończyła studia kulturoznawcze i polonistyczne. Autorka książek Ultraliteratura (2014) i Wizualne odskocznie (2016). Publikowała między innymi w "Holocaust and Genocide Studies", "Orbis Litterarum", "Tekstach Drugich", "Pamiętniku Literackim" i "Przestrzeniach Teorii". Zajmuje się badaniem literatury polskiej XX i XXI wieku oraz intermedialności.

Kot kameleon

Joanna Wachowiak

Natalia nie jest szczególnie zadowolona, gdy musi zostać na kilka dni na wsi u babci Anieli. A gdy po odjeździe rodziców okazuje się, że w samochodzie została jej torba z ulubionymi zabawkami, jest naprawdę zmartwiona. Cóż ona będzie robić przez całe dni z babcią i czarnym kotem, który chyba jej nie lubi? Na szczęście babcia zabiera ją na strych, gdzie można przymierzać fantazyjne kapelusze i bawić się szkiełkami witrażowej lampy. Gdy się przez nie spogląda, wszystko nabiera czarodziejskich barw, a czarny kot staje się białym kotem. Tylko czy to naprawdę magia?

Opactwo Northanger

Jane Austen

Przemiła i nieco naiwna Katarzyna Morland zostaje zaproszona przez zaprzyjaźnione z jej rodziną bezdzietne małżeństwo Allenów jako towarzyszka pobytu w Bath, modnym uzdrowisku, do którego przyjeżdżano pokazać się, odświeżyć stare, nawiązać nowe znajomości i brać udział w balach. Podczas jednego z nich dziewczyna poznaje przystojnego Henryka Tilneya, a wkrótce też jego młodszą siostrę Eleonorę. Rodzeństwo budzi jej zainteresowanie i sympatię. Jednocześnie pani Allen spotyka swoją dawna przyjaciółkę, panią Thorpe, która przyjechała tu ze swoimi trzema córkami. Najstarsza, Izabela, szybko podbija serce Katarzyny, czemu sprzyja bliskie koleżeństwo ich braci. Bohaterka próbuje pogodzić sympatię obu kręgów znajomych, ale jej działania i uczucia natrafiają na liczne przeszkody i prowadzą do wielu nieporozumień. W sukurs przychodzi zaproszenie do opactwa Northanger, gdzie zafascynowana powieściami gotyckimi Katarzyna ma nadzieję odkryć jakąś niezwykłą tajemnicę...

Poszukiwacze wzorów. Autyzm a ludzka wynalazczość

Simon Baron-Cohen

Wnikliwe uzasadnienie idei, że kreatywność ma wiele cech wspólnych z autyzmem. () Odkrywcza. Kirkus Dlaczego tylko ludzie dokonują wynalazków? Simon Baron-Cohen, psycholog z Uniwersytetu w Cambridge, od kilkudziesięciu lat prowadzi badania autyzmu i zgłębia psychologiczne spektrum ludzkiego myślenia, którego wszyscy doświadczamy. W książce Poszukiwacze wzorów Baron-Cohen przekonuje, że autyzm odegrał równie ważną rolę w historii naszej kreatywności i kultury, jak opanowanie ognia. Baron-Cohen twierdzi, że ludzie z autyzmem odgrywają decydującą rolę w rozwoju ludzkości już od siedemdziesięciu tysięcy lat, od powstania pierwszych narzędzi po rewolucję cyfrową. W jaki sposób? Otóż geny, które wywołują autyzm, umożliwiają również poszukiwanie wzorów będące istotą ludzkiej wynalazczości. Autyści płacą jednak za te zdolności nader wysoką cenę w postaci trudności społecznych, a często również problemów medycznych, dlatego Baron-Cohen apeluje, abyśmy wspierali i honorowali ludzi z autyzmem zarówno w ich ułomnościach, jak i w ich triumfach. Książka Poszukiwacze wzorów nie jest tylko opisem nowej teorii ludzkiej cywilizacji, lecz także wezwaniem do refleksji nad tym, jak społeczeństwo traktuje tych, którzy myślą inaczej. O AUTORZE Simon Baron-Cohen jest profesorem psychopatologii rozwojowej na Uniwersytecie w Cambridge i wykładowcą w tamtejszym Trinity College. Kieruje Centrum Badań Autyzmu w Cambridge (autismresearchcentre.com). Ukończył studia w dziedzinie nauk o człowieku w New College na Oxfordzie, a następnie uzyskał tytuł doktora psychologii w University College London oraz tytuł Master of Philosophy w dziedzinie psychologii klinicznej w Instytucie Psychiatrii w Londynie. Jest autorem bestsellerowej książki Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa Recenzje i rekomendacje: Na podstawie szeroko zakrojonych badań Simon Baron-Cohen twierdzi, że większość ludzi jest wyspecjalizowana, jeśli chodzi o sposób spostrzegania świata. Jedni skupiają się na ludziach, a inni na przedmiotach. Autor przekonująco argumentuje, że ten drugi typ umysłu poszukiwacz wzorów leży u podstaw współczesnej ludzkiej cywilizacji. Frans de Waal, autor książki Ostatni uścisk mamy Książka Poszukiwacze wzorów wnosi istotny wkład w literaturę naukową dotyczącą neuroróżnorodności. Simon Baron-Cohen przygląda się neuroróżnorodności przez pryzmat ludzkich cech, a jego podejście jest odświeżająco różne od współczesnych ujęć autyzmu oraz innych zaburzeń rozwojowych. Choć te zaburzenia istnieją naprawdę, Baron-Cohen umieszcza je w kontekście ewolucyjnym, przyglądając się cechom, które są z nimi powiązane. Autor od lat występuje w imieniu osób z autyzmem i jest orędownikiem neuroróżnorodności, a jego skłaniająca do refleksji książka z pewnością wywoła ożywioną dyskusję. John Robinson, autor książki Look Me in the Eye Nader rzadko napotykamy zaskakującą nową ideę, która wyjaśnia ważne zjawisko. Rozważania Simona Barona-Cohena na temat abstrakcyjnego poszukiwania wzorów w rozwoju ludzkości są jedną z takich idei. Ta książka rzuca światło na jedną z najbardziej niezwykłych cech naszego gatunku, celebruje różnorodność poznawczą i niejako wbrew swojej tematyce jest pełna empatii i wglądu. Steven Pinker, profesor psychologii na Uniwersytecie Harvarda, autor książki Tabula rasa. Spory o naturę ludzką Fascynujące wyjaśnienie mechanizmów leżących u podstaw zdolności wspólnych dla osób z autyzmem i wynalazców. Brian Josephson, profesor fizyki, Uniwersytet w Cambridge, dyrektor Mind-Matter Unification Project brytyjskiego projektu unifikacji umysłu i materii. Poszukiwacze wzorów to książka przełomowa, przepustka do świata innowacji i kreatywności. Co najważniejsze, ta książka honoruje ludzi z autyzmem i jest wezwaniem do działania, do docenienia neuroróżnorodności. David Joseph, prezes Universal Music UK Poszukiwacze wzorów to książka pełna ważnych idei, która z pewnością wywoła intensywne dyskusje i spory, podsycane przez tętniące życiem pisarstwo Barona-Cohena i jego prowokacyjne opowieści. Daniel J. Povinelli, profesor biologii na Uniwersytecie Stanu Luizjana w Lafayette, autor książki World Without Weight Simon Baron-Cohen, uznany na całym świecie autorytet w dziedzinie ludzkich mózgów, napisał fascynującą książkę, która wyjaśnia spektrum stylów myślenia. Dzięki lekturze tej książki zaczniesz lepiej rozumieć osobowość swoich przyjaciół i współpracowników. Martin Rees, profesor kosmologii i astrofizyki na Uniwersytecie w Cambridge, autor książki Tylko sześć liczb Simon Baron-Cohen napisał nadzwyczaj twórczą i fascynującą książkę. Zmierzył się z jedną z największych zagadek w nauce o poznaniu, zadając proste pytanie: Skąd się bierze zdolność Homo sapiens do wynalazczości? Baron-Cohen łączy naukę o mózgu, biologię ewolucyjną i badania autyzmu, aby stworzyć wyjątkową teorię ludzkiego poznania. To bez wątpienia jedna z najważniejszych i najbardziej odkrywczych książek o ludzkim umyśle, jakie napisano w tym dziesięcioleciu. Andrew N. Meltzoff, profesor psychologii i dyrektor Instytutu Uczenia się i Nauk o Mózgu na Uniwersytecie Waszyngtońskim, współautor książki Naukowiec w kołysce Zawsze wiele lat przed innymi, zawsze bardziej odważny w myśleniu i działaniu, Simon Baron-Cohen tym razem rozwiązuje zagadkę ludzkiej kreatywności zrodzonej z różnic. Tam gdzie inni widzieli ułomność, on zobaczył wyjątkowość. Podobnie jak piękno samej natury, piękno ludzkiego umysłu bierze się z jego różnorodności. Ami Klin, kierowniczka Katedry Badań Autyzmu na Uniwersytecie Emoryego

Mgły przeszłości

Cezary Czyżewski

Drugi tom przygód Tadeusza Siekierskiego i jego demonicznej znajomej, rozpoczęty w powieści "Alazza". ----- Demonica Alazza nieoczekiwanie znika. Tadeusz Siekierski zaczyna szukać zaginionej na własną rękę, co sprowadza na niego wiele kłopotów. Jednym z nich jest Justyna Zawadzka z domu Twardowska. Czy rzeczywiście jest tą, za którą się podaje? W tym samym czasie w Bydgoszczy pojawia się tajemniczy Niemiec, poszukujący w całej Europie starych, hitlerowskich dokumentów z czasów wojny. Agent Roszczak wraz z Piotrem Kownackim ruszają jego tropem. Czy zdołają pokrzyżować złowieszcze plany nazistów? I co się stało z Alazzą?

Patchworki. Jak mądrze i dobrze zszyć nową rodzinę. Rozmowy

Wojciech Harpula

Rodzina patchworkowa wyzwanie, któremu możesz sprostać! W Polsce rozwodzi się już co trzecie małżeństwo, a to daje ponad 60 tys. rozchodzących się par rocznie. Czy rozwód po polsku musi być dla każdego traumatycznym doświadczeniem i kończyć się wojną totalną? Czy stworzenie nowej, pozszywanej rodziny jest aż tak karkołomnym przedsięwzięciem, jak mogłoby się wydawać? Z jakimi wyzwaniami muszą mierzyć się rodzice samotnie wychowujący potomstwo? Jak rozmawiać z dziećmi, aby były w stanie zaakceptować nowe rodzeństwo oraz nowe domowe zasady i nie marzyły o powrocie rodziców do poprzedniego małżeństwa? Popularny dziennikarz i doświadczony tata Wojciech Harpula w rozmowach ze specjalistami szuka złotego środka na problemy rodziców, którzy się rozstają, myślą o stworzeniu kolejnego związku lub już żyją w patchworkowej rodzinie. Autor zaprosił do rozmowy: Magdalenę Bajsarowicz prawniczkę i psycholożkę, dr Annę Cierpkę psycholożkę i terapeutkę rodzinną, Kasię i Piotra Skrzypczak patchworkowych rodziców, Karolinę Małek psychoterapeutkę par i rodzin, Annę Andrzejczak pedagoga społecznego, bajkoterapeutkę i macochę oraz Katarzynę Tubylewicz pisarkę i znawczynię patchworkowych rodzin szwedzkich. Dzięki tym rozmowom czytelnik otrzymuje kompleksową wiedzę i konkretne wskazówki na temat optymalnych metod postępowania wobec dzieci postawionych w sytuacji rozwodu rodziców, a następnie wchodzenia przez nich w nowe związki. Patchworki to pierwsza tak kompleksowa pozycja na polskim rynku, z której rodzice dowiedzą się, jak w zdrowy sposób ułożyć sobie i swoim dzieciom przyszłość.

Tym razem wyraźnie

Janusz Szuber

Po z górą 2 latach przerwy od tomu Powiedzieć. Cokolwiek sanocki poeta proponuje nam nową książkę, nieco odmienną w tonie tym razem przeplatane są tu różne formy/style dużo tu elementów onirycznych, zabaw słownych, wspomnień, pamięci o szczegółach, drążenia tematu  naszej tożsamości  w przemijającym czasie czy też nawiązań do poszczególnych grafik ulubionego przez poetę Leszka Rózgi. Janusz Szuber ur. 1947, poeta. W Wydawnictwie Literackim ogłosił: Okrągłe oko pogody (2000), Lekcja Tejrezjasza i inne wiersze wybrane (2003), Czerteż (2006), Wpis do ksiąg wieczystych (2009), Powiedzieć. Cokolwiek (2011). Wiersze Janusza Szubera czerpią z tradycji największych mistrzów: Miłosza, Herberta, Szymborskiej, wnosząc zarazem nową jakość. [] Pełne mądrości, błyskotliwe, powabne dotykają istoty bytu i scalają nasze więzi ze światem zewnętrznym. World Literature Today (z rec. tomu They Carry a Promise. Selected Poems, wyd. A. Knopf, 2009)

Schronisko, które przetrwało

Sławek Gortych

Nazista uciekający przed sprawiedliwością. Kobieta próbująca przywrócić honor swojej rodzinie. Włamywacze szukający śladów przeszłości. Co ich łączy? Schronisko. Karkonoskie schronisko Odrodzenie zostaje zamknięte z powodu remontu. Zarządzająca obiektem Justyna Skała, przyjaciółka Marty i Maksa, korzystając z wolnej chwili, daje się zaprosić tajemniczemu adoratorowi do teatru w rodzinnej Jeleniej Górze. Gdy mężczyzna nie zjawia się w umówionym miejscu, tknięta niejasnymi przeczuciami wraca nocą do schroniska i odkrywa, że dozorca zniknął, a w piwnicy grasują włamywacze. Wkrótce daje o sobie znać nazistowska przeszłość Odrodzenia. Czy włamanie ma coś wspólnego z morderstwem, do którego doszło w budynku w czasie wojny? Co łączy schronisko z zamachem niemieckich partyzantów na polski pociąg? Czy odkrycia Maksymiliana mają związek z wydarzeniami, które niepokoją Justynę? Jedno jest pewne: sekrety Odrodzenia powinny ujrzeć światło dzienne.Są jednak ludzie zdecydowani narazić niejedno życie, by do tego nie doszło

Wino kobiety i śpiew w pałacach arabskich

Kass George

To nowe spojrzenie na klasyczną literaturę arabsko-muzułmańską w naszej literaturze orientalistycznej. W pewnym stopniu stanowi powrót do dawnych opowieści o haremowych tajemnicach orientalnych dworów, ale opiera się nie na niezweryfikowanych opowieściach europejskich podróżników, lecz na oryginalnych średniowiecznych arabskich źródłach historycznych i literackich. Poznajemy tajemnice alkowy, miłość i zdradę, chwile szczęścia i tragedii miłosnych. Wszystko to okraszone jest wspaniałą poezją, która towarzyszy Arabom we wszystkich chwilach ich życia. To Orient jakże odmienny od tego, który znamy z ekranów telewizorów. Autor, arabista i pisarz, umiejętnie wprowadza nas w ten tajemniczy świat w sposób barwny i ciekawy, nie sprzeniewierzając się przy tym filologicznej i kulturoznawczej metodzie naukowej. Prof. dr hab. Marek M. Dziekan

Mentalność zwycięzcy. Odblokuj moc swojego umysłu i żyj najlepszym życiem

Lewis Howes

Czy żyjesz w zgodzie ze sobą? Stale dążysz do swoich celów czy może szybko się poddajesz? Czy tworzysz teraz historię, którą będziesz chciał opowiedzieć w przyszłości? Twoja mentalność jest jak filtr, przez który oglądasz rzeczywistość. Może cię blokować lub motywować do spełniania marzeń. Aby odważnie sięgać po więcej, musisz jednak mieć poczucie, że to, czego pragniesz, jest w zasięgu twojej ręki. A nawet jeśli teraz nie jest to wkrótce będzie. To właśnie mentalność zwycięzcy, sposób myślenia dostępny dla każdego z nas. Dzięki rzetelnym informacjom, autentycznym historiom i praktycznym strategiom zebranym w tej książce dowiesz się: jak określać swoje cele, by czuć dumę z ich osiągania i odnajdować sens w działaniu, jak rozpoznawać przyczyny zwątpienia w siebie i pokonywać zbytnie obawy, jak zdobyć pewność siebie, która zaimponuje tobie i ludziom w twoim otoczeniu, jak unikać poddawania się i stać się niepowstrzymanym, jak zaprojektować swoje wymarzone życie a potem urzeczywistnić te plany.

Otchłań grzechu

Janusz Szostak

Fabularny debiut Janusza Szostaka! Dziennikarz śledczy Michał Rajski otrzymuje zlecenie odnalezienia sprawców napadu i uprowadzenia wielkopolskiego biznesmena. Ślady prowadzą do Gdańska. Reporter trafia na trop przerażającej historii rodziny znanych trójmiejskich jubilerów, którą ku zagładzie prowadzi piękna i bezwzględna Izabella. Rajski rusza w pościg za prawdą. Łańcuch dramatycznych zdarzeń oraz wspomnienia mrocznej przeszłości odsłaniają szokującą tajemnicę. Otchłań grzechu to thriller nasycony zbrodnią, pożądaniem, nikczemnością, seksem i złem pod każdą niemal postacią. To opowieść o ludziach, którzy urodzili się, by czynić zło. I zło prowadzi ich do upadku.

W cieniu zakwitających dziewcząt

Marcel Proust

W cieniu zakwitających dziewcząt to drugi tom quasi-autobiograficznego cyklu Marcela Prousta W poszukiwaniu straconego czasu, uznanego w powszechnej opinii krytyków za arcydzieło literatury. (Pierwsza część nosi tytuł W stronę Swanna). Piękno niektórych zdań tych powieści zapiera dech w piersiach. Zawdzięczamy to również niesłychanej maestrii tłumaczenia Tadeusza Boy’a-Żeleńskiego. Proust przepięknie odmalowuje życie francuskiego mieszczaństwa w czasach tzw. belle époque. Zwraca uwagę na każdy detal, niuans. Wnikliwie i mądrze ukazuje też relacje międzyludzkie, tu również najważniejszy jest każdy detal, każdy niuans. Główny bohater wchodzi w wiek, gdy najważniejsze stają się dziewczęta…. W tej powieści jest mądrość i znajomość życia niezależna od epoki w jakiej się żyje. Czytając Prousta czerpiemy z bogactwa spostrzeżeń socjologicznych, filozoficznych i psychologicznych. Bogactwa, jakim obdarzać nas może tylko wielka literatura.  

Kawa i papieros czyli poranek po bardzo ciężkiej nocy

Damian Łukowiak

Nowy Jork. Grupa przyjaciół tuż przed świętami Bożego Narodzenia musi się zmierzyć nie tylko z problemem wyboru prezentów świątecznych dla bliskich, ale i z wieścią, że wkrótce stracą dach nad głową. Komu może zależeć na wykupieniu loftu, w którym znaleźli schronienie i nawiązali głębokie relacje? Joey postanawia przeprowadzić prywatne śledztwo, w które angażuje swoją współlokatorkę Amandę - mistrzynię konspiracji. Dokąd zaprowadzą ich odkryte tropy i co wspólnego z tym wszystkim ma zarządca budynku? Damian Łukowiak z humorem prowadzi czytelników przez barwny świat bohaterów. Nie szczędzi też chwil pełnych napięcia i nie ucieka od poważnych tematów.

Lunchbox. Zdrowe i smaczne posiłki do pracy

Ewa Sypnik-Pogorzelska, Magdalena Jarzynka-Jendrzejewska

Wszyscy wiemy, że regularne i zbilansowane posiłki mają ogromny wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie i koncentrację. A jednak wciąż z trudnością przychodzi nam wypracowanie w tej kwestii właściwych nawyków, nie mówiąc już o regularnym przygotowaniu lunchu do pracy czy na uczelnię. Autorki książki uczą, jak to zmienić: od wybrania odpowiedniego dla nas pudełka na lunch przez planowanie zakupów i tygodniowego menu po propozycje łatwych do przygotowania, pożywnych dań. Obok solidnej porcji teorii i urozmaiconych przepisów znajdziemy tu szereg praktycznych wskazówek dotyczących samodzielnego komponowania pełnowartościowych posiłków. Ewa Sypnik-Pogorzelska i Magdalena Jarzynka-Jendrzejewska to dyplomowane dietetyczki z powołania i założycielki poradni dietetycznej Dietosfera. Gotują, tworzą i inspirują już od wielu lat. Swoją wiedzą regularnie dzielą się w artykułach i książkach (m.in. wydanych nakładem Wydawnictwa RM Domowych kiszonkach czy Sezonie na VEGE) oraz programach telewizyjnych: Dietosferze dla Kuchni+, Agentce do zdań specjalnych w TVN Style czy podczas występów w rolach ekspertek w Dzień dobry TVN i Pytaniu na śniadanie. Patroni medialni

Prawo pierwszych połączeń

Agnieszka Tomczyszyn

Świat to za mało. To przesłanie zdaje się być myślą przewodnią kilkorga młodych indywidualistów, których losy splatają się przypadkowo na obozie językowym na Korsyce. Odkryją tam smak wolności i bezcenną wartość przyjaźni. Ich energia, walka o spełnienie marzeń i wiara w to, że można żyć inaczej a nie tylko podążać utartymi schematami jest zaraźliwa. Kariera gwiazdy rocka? Kurs fotografii w Arles? Miłość? Podróże? Czy wszystko jest na wyciągnięcie ręki? To zabawna, motywująca i energetyczna powieść dla tych, którym zależy...

Czytam po polsku. T. 1: Kolędy polskie. Materiały pomocnicze do nauki języka polskiego jako obcego. Edycja dla zaawansowanych (poziom B2, C1-C2)

oprac. Romuald Cudak

Praca jest tomem z nowej edycji serii Czytaj po polsku. Przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym tradycją kolędową. Zasadniczym celem tomu jest zapoznanie z polskimi kolędami religijnymi jako reprezentatywnymi tekstami kultury polskiej oraz z ważnymi w tradycji literackiej kolędami poetyckimi. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza zebrany materiał. Tom jest podzielony na dwie części – materiałową i ćwiczeniową, a całość obejmuje trzy działy: a) kolędy religijne, b) pieśni O narodzeniu Pańskim (Bóg się rodzi), c) kolędy poetyckie. Część pierwsza to obrzędowe pieśni, których tematem są wydarzenia związane z przyjściem Boga na Ziemię. Są powszechnie wykonywane w czasie świąt Bożego Narodzenia. Mają rozległą historię i stanowią ważny element kultury polskiej. W istotnych dla narodu polskiego okresach historycznych miały rangę pieśni patriotycznej, były symbolem polskości. Narodowy i ludowy polski charakter jest widoczny także w budowie utworów. Kolędy polskie cechują się również bogactwem zjawisk językowych i przechowują formy archaiczne. Wśród utworów kolędowych za królową kolęd polskich uchodzi pieśń O narodzeniu Pańskim znana powszechnie jako Bóg się rodzi. Jej twórcą jest Franciszek Karpiński, poeta reprezentujący polski sentymentalizm. Kolęda ma wyraźne elementy narodowe i społeczne związane z postulatami równości wśród ludzi. Kolędy możemy odnaleźć także w polskiej poezji. Były tworzone najczęściej w czasach wojen, zagrożenia narodowego i walk wolnościowych. Poeci pisali wiersze stylizowane na pieśni kolędowe, kwestionując często stosowane w nich konwencje (antykolędy) i sytuując moment narodzin w tu i teraz aktualnej rzeczywistości (metakolędy).   Seria „Czytam po polsku” przeznaczona jest przede wszystkim dla zagraniczynych slawistów i polonistów, aczkolwiek mogą z niej korzystać również inne osoby uczące się języka polskiego i poznające kulturę polską, np. uczniowie polonijnych szkół. Niektóre części publikacji przydadzą się także w krajowych szkołach – uczniom zainteresowanym literaturą polską i polskimi tekstami kultury. To także pomoc w edukacji językowej i kulturowej w takim zakresie, jaki wyznacza materiał danego tomu.

Późnogotycka rzeźba drewniana w Małopolsce 1490-1540

Wojciech Walanus

Wykaz skrótów Wstęp 1. Stan badań 1.1. Badania nad dziejami rzeźbiarzy i ich środowiska 1.2. Badania inwentarzowe i topograficzne materiału zabytkowego 1.3. Badania zjawisk stylowych w rzeźbie małopolskiej 2. Późnogotycka rzeźba drewniana Małopolski w świetle źródeł pisanych: fakty historyczne oraz uwarunkowania społeczne i ekonomiczne 2.1. Fundatorzy 2.2. Pozycja snycerzy w krakowskim cechu malarzy 2.3. Snycerze a inne rzemiosła 2.4. Dochody snycerzy 2.5. Snycerze krakowscy działający w latach 1490-1540 2.6. Problem warsztatów snycerskich w innych miastach Małopolski 3. Funkcje późnogotyckiej rzeźby drewnianej w Małopolsce 3.1. Rzeźba w retabulum ołtarzowym 3.2. Rzeźba we wnętrzu kościoła poza retabulum ołtarzowym 3.3. „Rekwizyty dramatyczne” 3.4. Rzeźby prywatnego użytku 4. Wpływ sztuki Wita Stwosza na późnogotycką rzeźbę Małopolski 4.1. Współpracownicy Wita Stwosza i jego warsztat 4.2. Lata 1490-1500: wczesne przykłady oddziaływania stylu Stwosza 4.3. Lata 1500-1510: rozpowszechnienie się kompozycji i motywów Stwoszowskich 4.4. Krucyfiks na belce tęczowej kościoła Mariackiego, jego twórca i jego warsztat 4.5. Oddziaływanie dzieł norymberskich Wita Stwosza 5. Oddziaływanie ośrodków zewnętrznych na rzeźbę małopolską 5.1. Południowe Niemcy 5.2. Śląsk 5.3. Górne Węgry 5.4. Ostatnia faza wpływów rzeźby południowych Niemiec 6. Warsztaty snycerskie w Małopolsce w latach 1510-1540 6.1. Tryptyk św. Stanisława w kościele Mariackim w Krakowie 6.2. Warsztat Mistrza Rzeźb Szydłowieckich 6.3. Warsztat Mistrza Krucyfiksu w kościele św. Norberta 6.4. Warsztat Mistrza Krucyfiksu z kościoła Bożego Ciała 6.5. Warsztat Mistrza Pasji Przydonickiej 7. Późnogotycka rzeźba drewniana Małopolski wobec sztuki renesansu Zakończenie Bibliografia Spis ilustracji Indeks topograficzno-rzeczowy Indeks osób Zusammenfassung

Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego

red. Przemysław Sawa

Publikacja pt. Miłosierdzie. Próba spojrzenia interdyscyplinarnego ukazuje zagadnienie miłosierdzia w wielu płaszczyznach: teologicznej, filozoficzno-religioznawczej, literackiej, etycznej oraz ekonomicznej. Stanowi ciekawy materiał do refleksji nad tym, co papież Franciszek obrał za główny motyw swojego pontyfikatu – miłosierdzie. Czym ono jest? Jakie ma znamiona? Co można o nim powiedzieć? Na ile możliwe jest realizowanie ideałów miłosierdzia? Jak kształtuje się życie w oparciu o miłosierdzie? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdują się w niniejszej publikacji. Autorami zebranych artykułów są przedstawiciele kilku ośrodków akademickich. Wśród dzieł samodzielnych pracowników naukowych oraz adiunktów znajdują się następujące przedłożenia: Kult i doświadczenie Miłosierdzia Bożego w Eucharystii (ks. dr hab. Stanisław Zarzycki SAC, prof. KUL); Koncepcje miłosierdzia Bożego w soteriologiach średniowiecza (ks. dr hab. Jacek Kempa); Miłosierdzie w nauczaniu papieża Franciszka (ks. dr Przemysław Sawa); Miłosierdzie w poglądach św. Cypriana (dr Stanisław Ciupka); Sakrament miłosierdzia w refleksji ks. Tadeusza Fedorowicza (kierownika duchowego/spowiednika bpa Karola Wojtyły) (ks. dr Adam Raczkowski); Dobroczynność a miłosierdzie. Stanowisko wybranych teologów niepełnosprawności (dr Anna Maliszewska); JHWH jako Bóg miłosierny na przykładzie Księgi Wyjścia 34,6 (ks. dr Sebastian Smolarz); Natura miłosierdzia na podstawie relacji o spotkaniu Jezusa z celnikiem Zacheuszem (Łk 19, 1-10) (ks. dr Tomasz Kusz); (Nie)ograniczoność Bożego miłosierdzia w świetle Koranu (dr Bożena Prochowicz-Studnicka) oraz Znaki miłosierdzia w dziełach polskich pozytywistów (dr hab. Beata K. Obsulewicz, prof. KUL). Z kolei zbiór publikacji doktorantów obejmuje następujące teksty: Miłosierdzie względem ubogich w nauczaniu Jana Chryzostoma i aktualność jego przesłania dzisiaj (mgr Angelika Maria Małek); „Jezus Opuszczony” jako objawienie miłosiernego oblicza Boga: refleksja w świetle pism Chiary Lubich (mgr Katarzyna Wasiutyńska); Miłosierny Samarytanin w refleksji teologicznej Josepha Ratzingera/Benedykta XVI (mgr lic. Andrzej Lwowski) oraz Miłosierdzie drogą do pokoju w kontekście objawień maryjnych Królowej Pokoju z Medziugorja (mgr Marek Baron); Transplantacje organów w wybranych dokumentach Kościołów, jako ostatni akt miłosierdzia dawcy, a kwestia wyrażania zgody na pobranie narządów (mgr Krzysztof Śledziński) oraz Kilka uwag na temat charakteru i statusu miłosierdzia w nauce prawa finansowego (mgr Mateusz Langer). Prezentowana publikacja może zainspirować do dalszej refleksji nad szeroką rzeczywistością miłosierdzia.

Tyrmand karnawałowy

Marcin Kowalczyk

Przypadająca na lata 1949-1955 epoka socrealizmu postrzegana jest jako czas upadku literatury polskiej. Dziedzictwem socrealizmu jest mnóstwo utworów pozbawionych artystycznych wartości, po które czytelnik współczesny z pewnością nie sięgnie. Ale w okresie tym powstały również utwory ważne dla literatury i kultury polskiej w ogóle. Mam tutaj na myśli Dziennik 1954 i Złego Leopolda Tyrmanda, a więc dzieła, które do dnia dzisiejszego cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem czytelników, co poświadczają kilkudziesięciotysięczne nakłady. Niestety, utwory te, jak dotąd, nie doczekały się pełnego badawczego ujęcia i wciąż stanowią dla literaturoznawców swego rodzaju zagadkę...

Gardeners' World Edycja Polska. 6/2022

Wydawnictwo AVT

W czerwcowym wydaniu mamy wszystko, czego potrzebujesz, aby stworzyć niezapomniane lato w ogrodzie. Ale jeśli nie masz pewności, jak zacząć, zajrzyj koniecznie do Laury i Joe`go (str. 38) i skorzystaj z ich nowatorskich pomysłów, które sprawią, że ogród stanie się miejscem relaksu i ucieczki – czy to jako cichy azyl, czy miejsce na upragnione spotkania rodziny i przyjaciół. Zaproś też "honorowych gości" – owady zapylające – sadząc ich ulubione rośliny (str. 80). Szybko się przekonasz, jak dzika przyroda wpłynie na Ciebie i sposób, w jaki zaczniesz uprawiać ogród. Monty, korzystając ze swojego 30-letniego doświadczenia (str. 26), podpowie, jak łatwo i na stałe wprowadzić elementy organicznego ogrodnictwa. Spróbuj zmienić choć jedną rzecz, a zaskoczą Cię liczne korzyści. Podstawowe zasady dobrego gospodarowania pomogą Ci poradzić sobie z większością sytuacji, a ogród stanie się zdrowym i samowystarczalnym ekosystemem, jeśli zadbasz o wszystkie formy życia. Nawet szkodniki i choroby nie będą stanowić problemu, gdy zastosujesz naturalne sposoby Kasi (str. 89). A jeśli pomysłowo wykorzystasz zasoby, którymi dysponujesz, to nie dość, że przysłużysz się naturze, to jeszcze na tym zaoszczędzisz (str. 63) Skorzystaj z podpowiedzi Łukasza i zostań oszczędnym ogrodnikiem. Nie marnuj też energii na uprawy, które będą wymagały od Ciebie zbyt wiele czasu. Skorzystaj z wiedzy Alana i uzyskaj jak najobfitsze plony warzyw (str. 84), przy jak najmniejszym nakładzie pracy lub posadź ulubione rośliny Carol, które będą kwitnąć obficie i niezawodnie, nie prosząc o wiele w zamian... zarówno na rabatach (str. 32), jak i w donicach (str. 58). Ciesz się kolorami, zapachami i smakami zbliżającego się lata. Zapraszam do lektury, Paweł Romanowski

Pociecha rzeczy okrągłych

Clemens J. Setz

Clemens J. Setz uznawany jest za jednego z najciekawszych austriackich pisarzy żyjących współcześnie. Został laureatem wielu nagród, z nagrodą imienia Georga Büchnera na czele, którą przyznaje się za wybitne osiągnięcia literackie; wyróżnienie to zdobyli m.in. Max Frisch, Ingeborg Bachmann, Thomas Bernhard czy Elfriede Jelinek. Pisarz chętnie żongluje w swojej twórczości różnymi gatunkami, korzysta z romantycznej tradycji grozy i groteski, a także z najlepszych wzorców science-fiction od Philipa K. Dicka po Davida Lyncha. Wielu krytyków jest zdania, że talent pisarza najpełniej objawia się w opowiadaniach, jakie składają się na tom Pociecha rzeczy okrągłych. To pierwsza książka austriackiego autora, jaka ukazuje się po polsku. Spotkamy w niej pisarza, któremu odwołano lot, a po nieoczekiwanym powrocie do domu okazuje się, że jego żona w błyskawicznym tempie przeobraziła mieszkanie w lazaret. Zobaczymy woźnego zakochanego w niewidomej kobiecie, który z konsternacją odkrywa, że wszystkie ściany jej lokum pokrywają sprośne napisy. Powiedzieć jej czy nie? A może ona już wie? Będziemy towarzyszyć kobiecie, która pragnie uprawiać seks w pokoju, gdzie leży jej syn pogrążony w śpiączce, by w oczach kochanków dostrzec wątpliwość: a może on jednak żyje? Dysponującego niecenzurowaną niczym fantazją pisarza interesuje wszystko, co odbiega od normy dziwactwa, nerwice, obsesje to, co chore i podatne na zranienie. Jednak szaleństwo bohaterów jest tu tylko pozorne: w istocie stanowi sposób na radzenie sobie z własnym bólem i chaosem otoczenia. Pozorny jest też surrealizm tych opowiadań: wprowadzając elementy fantastyczne, autor podkreśla alienację swoich postaci, ich poczucie nierealności istnienia. Bohaterowie Setza są od świata odklejeni, nie potrafią się z nim zestroić, ale czy będąc przy zdrowych zmysłach można żyć w harmonii z rzeczywistością tak okrutną? Proza Clemensa J. Setza niejedno pytanie pozostawia otwartym. W czasach coraz powszechniejszego pisarstwa autobiograficznego, które odzwierciedla fakty, igrający z realnością i niedający łatwych odpowiedzi Setz, jest ożywczym doświadczeniem literackim.

Poszukiwacz sensu wśród strzępków historii. Wokół "Z. Po-wieści" Mieczysława Porębskiego

Katarzyna Szkaradnik

Książka jest poświęcona rekonstrukcji i analizie filozofii historii i filozofii kultury, których zarys Mieczysław Porębski zawarł w Z. Po-wieści (1989). Utwór ten bywa klasyfikowany jako postmodernistyczna "powieść profesorska", tymczasem autorka Poszukiwacza sensu wśród strzępków historii stara się wykazać, że bricolage'owa poetyka to głównie sztafaż, zasłużonemu teoretykowi i historykowi sztuki przyświecała bowiem chęć namysłu nad procesem dziejowym oraz nad znaczeniem kultury europejskiej dla współczesnych. Motywem przewodnim Z. jest wędrówka tytułowego bohatera przez historię i literaturę Starego Kontynentu, rozpatrywana w monografii m.in. w odniesieniu do kompozycji, świata przedstawionego, autotematyzmu, założeń filozoficznych i wymowy ideowej "po-wieści". Autorka analizuje postać protagonisty, kwestie genologiczne, problematykę historiografii i narracji oraz tekstowego uwikłania podmiotu autorskiego. Rozważa dialektykę między poszukiwaniem uniwersalnych prawd o naturze ludzkiej a imperatywem przekazania prawdy własnego czasu, a ponadto przedstawia futurystyczne prognozy autora Ikonosfery. Na koniec ukazuje perspektywę hermeneutyczną jako najlepszą do interpretowania Z., gdyż ujawnia się ona w działaniach i wypowiedziach samego protagonisty, który poszukuje zasadniczego przesłania tradycji i sensu doświadczenia historycznego.

Rzeczy i Zagłada

Bożena Shallcross

Jako jedno z najważniejszych doświadczeń historii XX wieku i modernizmu Zagłada przemawia do nas dzisiaj w języku śladów – jako wizualna migawka, materialny strzęp czy echo traumatycznej pamięci. Owa ocalała reszta jest tekstem Zagłady na równi z pisanymi świadectwami. Książka ta stawia pytanie o to, czym jest reszta i ślady pozostałe po uprzedmiotowionej ofierze i po przerobionej ludzkiej somie, a przede wszystkim jak dalece przerób ludzkich zwłok lub ich rozkład wespół z recyklingiem przedmiotów zacierały istniejącą pomiędzy nimi ontologiczną różnicę. Rozważając lekcję przedmiotu jako niezbywalną część mechanizmu ludobójstwa, sporo uwagi poświęca się dziełom sztuki i artefaktom o wysokiej wartości fiskalnej. Tymczasem Zagłada, pojmowana jako wydarzenie materialne, opowiada też o błahych rzeczach – narzędziach kuchennych, sukniach, walizkach – istotnych dla przetrwania i prawem metonimii świadczących o tożsamości ich użytkowników. Jak nigdy dotąd człowiek był systematycznie pozbawiany takiej właśnie własności. Toteż w narracjach o grabieży rzeczy, ich przechodzeniu z rąk do rąk lub ukrywaniu w szczelinach ciała ujawnia się szczególny rodzaj bliskości z człowiekiem wywołanej granicznym doświadczeniem i przez to doświadczenie zrywanej.  

Contemporary Concepts of Administrative Procedure Between Legalism and Pragmatism

Zbigniew Kmieciak

The aim of this volume is to compare various types of administrative procedure and show their similarities and differences in national, European and global dimensions. The Authors' intention is also to capture the regularities governing the development of law on administrative proceedings, including answers to the following questions: 1) is there a genetic relationship between the three generations of procedures, or do they derive from the separate ideas of national legislatives (genetic peculiarities)? 2) to what extent did modern procedures become the subject of national codifications? 3) what are the characteristics of national participatory procedures? 4) what are the national experiences in the field of "coexistence" of the three generations of administrative procedures? 5) where is the boundary between pragmatism and legalism of administrative procedures, for example in the case of urgent or simplified, automated and mass procedures? 6) does the increasing complexity of social life necessitate new solutions to integrate standards of the Rule of Law (traditional procedural values) with requirements of procedural pragmatism and efficiency? 7) are the new solutions in contradiction with the idea of multi-aspect protection of interests in administrative procedure?