Muza z zaścianka

Honoré Balzac

Utwór z serii "Komedia Ludzka" - cyklu powieści i opowiadań francuskiego pisarza Honoriusza Balzaka. Balzac potraktował człowieka jako gatunek przyrodniczy i rozpatruje jego odmiany występujące w różnych środowiskach. Siłą napędową jego postaci jest dążenie do kariery i zdobycie pieniędzy. Sprawy finansowe znał z własnego doświadczenia, opisy operacji kredytowych (weksle, długi, wierzyciele, egzekucje) mogą służyć jako przykłady podręcznikowe z ekonomii. Obok pieniądza najważniejszym tematem jest miłość. Balzac zgłębił duszę (psychikę) kobiety, jak mało który pisarz. Po pierwszych sukcesach literackich Balzac prowadził bujne życie towarzyskie, był ulubieńcem pań z towarzystwa, które nie szczędziły mu swych wdzięków. On za to chcąc zaimponować swym kochankom, wydawał więcej niż zarabiał, przez co tonął w długach. Ratował się biorąc zaliczki na powieści, których jeszcze nie napisał.

Pewnego dnia

Władysław Stanisław Reymont

Pewnego dnia... o świcie, o majowym wczesnym świcie, w małym domku, przypartym do ziemi pokrzywionymi ścianami, otwarło się okienko i w obramieniu fuksji rozkwitłych zamajaczyła siwa głowa i zaszemrał cichy, monotonny głos. / Pan Pliszka odmawiał pacierze poranne. / Miasto spało jeszcze. / Senne i ciężkie mroki przygniatały świat ciszą, tą dziwną, roztęsknioną, łzawą ciszą świtania... (fragment)

Ludzie bezdomni

Stefan Żeromski

Ludzie bezdomni – powieść młodopolska autorstwa Stefana Żeromskiego, napisana w 1899 roku w Zakopanem, po raz pierwszy wydana w 1900 roku. Opisuje życie i działalność społeczną młodego lekarza Tomasza Judyma oraz dzieje jego miłości do Joanny Podborskiej. Powieść osadzona jest w realiach końca XIX wieku i pokazuje idee pracy dla ludu oraz osobistego poświęcenia. (Wikipedia)

O duchu praw

Montesquieu (Monteskiusz)

Są trzy rodzaje rządów: REPUBLIKAŃSKI, MONARCHICZNY i DESPOTYCZNY. Dla poznania ich natury, wystarczy pojęcie, jakie mają o nich bodaj najprostsi ludzie. Przypuszczam trzy określenia, a raczej trzy fakty; jeden, że rząd republikański jest ten, w którym cały naród, lub tylko część narodu, posiada najwyższą władzę; monarchiczny, gdzie włada jeden, ale na podstawie praw stałych i wiadomych; natomiast w rządzie despotycznym, jeden człowiek, bez zobowiązań i bez prawideł, poddaje wszystko swojej woli i zachceniu. (Fragment)

Noc wigilijna

Nikołaj Gogol

Minął ostatni dzień przed Bożym Narodzeniem. Nastała jasna zimowa noc. Wyjrzały gwiazdy. Księżyc majestatycznie wypłynął na niebo - poświecić ludziom dobrej woli i całemu światu, iżby wszyscy mogli wesoło kolędować i sławić Chrystusa. Mróz brał mocniej niż z rana; ale za to było tak cicho, że skrzypienie zamarzniętego śniegu pod butem słyszało się na pół wiorsty. Ani jedna jeszcze gromadka chłopców nie pokazała się pod oknami chat; tylko samotny księżyc zaglądał w nie ukradkiem, jakby wywołując strojące się dziewczęta, aby co rychlej wybiegły na skrzypiący śnieg. W tym momencie z komina pewnej chaty buchnęły kłęby dymu zaścielając chmurą niebo, a wraz z dymem okrakiem na miotle uniosła się wiedźma (fragment). Tagi: klasyka, nowela, opowiadanie, boże narodzenie, święta

Złote sidła

James Oliver Curwood

Były chwile, kiedy można było uważać go za człowieka posiadającego rozum i duszę; w innych zaś przypominał raczej jakąś straszliwą apokaliptyczną bestię. Czy posiadał naprawdę to, co powszechnie nazywamy duszą? Jeżeli tak, to dusza ta zatajona była głęboko, gdzieś w niedostępnych czeluściach borów i dzikich pustkowi, wśród których rozwijała się. Toteż nie będziemy potępiać Brama nierozważnie w niniejszym opowiadaniu (Fragment)

Wrogowie kobiety

Vicente Blasco Ibáñez

"Książe raz jeszcze powtórzył swe twierdzenie: / — „Prawdziwym mędrcem jest ten mężczyzna, który potrafi obejść się bez kobiety“. / Musiał przerwać. Szerokie okna, przecięte u dołu głębokim lazurem morza Śródziemnego, zadrżały lekko. Stłumiony dźwięk, zdający się wychodzić z fasady gmachu zwróconej ku górom, napełnił teraz jadalnię. Była to wibracja dyskretna, daleka, stłumiona przez firanki, ściany i dywany, coś, jakby działanie podziemnej maszyny: ale gwar ludzki, wybuch krzyków i gwizdania, pokrył dźwięczenie stali i oddech przyśpieszony pary."

Antychryst

Jan Łada

"(...) równocześnie z tym rozpoczęła się niesłychana orgia bogactw i użycia. Kult złotego cielca i rozkoszy wygniótł wszelką religię i etykę. Zniknął wstyd, zamarła litość. Pracujące tłumy poddane zostały specjalnym rygorom i zamknięte w osobnych dzielnicach i miastach, by biedą i niechlujstwem nie razić wyrafinowanego wykwintu bogaczów. Po wszystkich krajach świata surowe ustawy przykuwały robotnika do jego warsztatu, jak niegdyś chłopa do gleby. Niewolnictwo zmartwychwstawało, cynicznie odrzucając osłaniające je dotąd pozory. / Strafford myślał o tym i przenikliwy ból ściskał mu serce." (fragment) Tagi: klasyka, polska

Matka

Stanisław Witkiewicz (Witkacy)

Matka - dramat autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza napisany w 1924 r. Utwór jest groteskowym przedstawieniem relacji syna Leona Węgorzewskiego z jego matką Janiną, opierających się na wyzysku tej drugiej, zwłaszcza na tle finansowym. Witkacy, ustami stworzonego przez siebie bohatera, wyraża gros swoich poglądów przede wszystkim związanych z wyznawanym przezeń katastrofizmem (m.in. kategorie: mechanizacji ludności, upadku sztuki, religii i filozofii). Dramat jest także karykaturą reprezentacyjnych pozycji społecznych, klasowej (według pochodzenia) struktury społecznej oraz współczesnych ustrojów politycznych. Matka to sztuka teatralna utrzymana w tonacji czarno-białej (poza nielicznymi kolorowymi rekwizytami wprowadzanymi zaledwie kilka razy w trakcie jej trwania), co zostaje wyraźnie podkreślone w didaskaliach. (Wikipedia)

Kirgiz

Gustaw Zieliński

Twórczość Zielińskiego zalicza się do drugiego pokolenia romantyków polskich. Największą popularność uzyskał "Kirgiz", który idealnie trafiał w gusta ówczesnych odbiorców, oferując orientalny kostium, apologię wolności, dychotomię miłości i zemsty. Była to ostatnia w literaturze polskiej manifestacja klasycznej powieści poetyckiej, zbudowana na bajronicznym modelu zemsty. W utworze można odnaleźć nawiązania do mickiewiczowskich Sonetów krymskich, Marii Malczewskiego, a także Puszkina czy Lermontowa. Wolność w Kirgizie ma wymiar nie tylko jednostkowy, ale jest alegorią każdej wolności i protestem przeciw jej dławieniu. (Wikipedia)

Winnetou

Karol May

Winnetou (niem. Winnetou, der Rote Gentleman) powieść przygodowa Karola Maya z 1893 roku. Najpopularniejsza powieść tego autora, uważana za klasykę literatury dziecięco-młodzieżowej. Była tłumaczona na wiele języków, a bohaterowie tej powieści, tacy jak dzielny Apacz Winnetou i jego biały przyjaciel Old Shatterhand, ruszyli wyobraźnią wielu czytelników na całym

Kapitan Czart. Przygody Cyrana de Bergerac

Louis Gallet

O późnym wieczorze jednego z dni październikowych tysiąc sześćset pięćdziesiątego pierwszego roku z bramy zamku Fougerolles, w prowincji Perigord, wymknął się jeździec i pocwałował drogą biegnącą wzdłuż rzeki Dordogne. Ostry wiatr zacinał go jak biczem po twarzy, podróżny wszakże nic sobie z tego nie czynił. Wytrzymywał odważnie natarcia burzy i krzepko a prosto usadowiony w siodle przedzierał się naprzód jak błędny rycerz unieruchomiony w swej zbroi. Niejeden, widząc go o tej porze i w taką niepogodę na drodze prawie nieuczęszczanej, pomyślałby, że to zbieg jakiś i hultaj na cudzy worek dybiący. W rzeczywistości jednak człowiek ten ani ukrywał się przed nikim, ani też na niczyją krzywdę nie czyhał. (Fragment)

W pustyni i w puszczy

Henryk Sienkiewicz

Barwna historia przygód Stasia i Nel uprowadzonych w Afryce. Do czytania jednym tchem!

Ubogi bogaty

Wilhelm Grimm

Bogacz zmierzył przybysza od stóp do głowy, a że Pan Jezus był ubrany skromnie i nie wyglądał na człowieka, który by miał dużo pieniędzy, skrzywił się i rzecze: - Nie mogę was przyjąć; moje izby pełne są ziół i nasion. (Fragment)

Król zamczyska

Seweryn Goszczyński

Powieść gotycka polskiego romantyka.

Historia żółtej ciżemki

Antonina Domańska

Znaleziono za ołtarzem trzewik, żółtą ciżemkę Skąd się tam wzięła? Do kogo mogła należeć? Czy był rzemieślnikiem człowiek, co używał safianowego obuwia? Czy umyślnie rzucił trzewik za ołtarz? Ale dlaczego? Czy dorosły mężczyzna mógł mieć taką małą stopę? A może to był chłopiec? Może to było dziecko? (Fragment)

Czy to się mogło zdarzyć?

Ambrose Bierce

"Dziwne, że z powodu kilku kartek starego pergaminu utraciłem spokój, a jednak to prawda. Biedak bez pożądań posiada największy skarb, posiada sam siebie. Bogacz, który czegoś pragnie, jest nędznym niewolnikiem. Takim niewolnikiem jestem ja. Najmilsze przyjemności, rozmowa z człowiekiem o bystrym i umiarkowanym umyśle, obiad z serdecznym przyjacielem nie pozwalają mi zapomnieć o tym manuskrypcie, którego brak mi, odkąd wiem, że istnieje. Brakuje mi go w dzień, brakuje mi w nocy, brakuje w radości i smutku, brak mi podczas pracy i podczas odpoczynku." (fragment) Tagi: klasyka,

Pan Tadeusz

Adam Mickiewicz

Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie – poemat Adama Mickiewicza wydany w dwóch tomach w 1834 w Paryżu. Epopeja narodowa z elementami gawędy szlacheckiej składająca się z dwunastu ksiąg pisanych wierszem, trzynastozgłoskowym aleksandrynem polskim. Lektura, którą każdy powinien mieć w swoim czytniku!

Myśli

Blaise Pascal

Rozmaite rodzaje logicznego zmysłu: jedni mają go w rzeczach pewnej kategorii, w innych zaś się gubią. Jedni dobrze wyciągają wnioski z niewielkiej ilości zasad i to jest zmysł logiczny. Inni dobrze wyciągają wnioski z rzeczy, gdzie jest wiele zasad. (Fragment)

Atala

François-René de Chateaubriand

Osobliwy to zaiste los, mój synu, stowarzyszył nas obu. Ja widzę w tobie człowieka cywilizowanego, który uczynił się dzikim; ty widzisz we mnie człowieka dzikiego, którego Wielki Duch (nie wiem dla jakich zamiarów) zechciał ucywilizować. (Fragment)

Marsz weselny

Björnstjerne Björnson

Legenda powiada dalej, że marsz weselny Olego Haugena był najweselszym, jaki słyszano kiedykolwiek na świecie. Toteż para, która pierwsza przy jego dźwiękach pojechała do kościoła i nim została powitana po powrocie do domu, była najszczęśliwsza spośród wszystkich, jakie od wieków dawnych zjawiły się na ziemi. I chociaż mieszkańcy Tingvoldu z dawien dawna byli piękni i dorodni, a od tego czasu stali się jeszcze piękniejsi to onej parze i pod tym względem należy przyznać pierwszeństwo. / Przechodzimy teraz od legendy do prawdy, na Olem Haugenie kończy się bowiem podanie, a zaczyna rzeczywista historia. (Fragment)

Psychologia miłości

Artur Schopenhauer

W każdym razie codzienne niemal doświadczenie uczy nas, że gorąca skłonność może w pewnych warunkach stać się namiętnością, której żaden rozsądek nie opanuje i która umie z potęgą niesłychaną zwalczać wszystkie przeszkody. Kiedy namiętność doszła do tego stopnia, to opętany nie ulęknie się największego niebezpieczeństwa i w razie, gdy nie osiągnie zamierzonego celu, zdecyduje się nawet na samobójstwo. Wertery i Ortisy istnieją nie tylko w romansach, ale i w rzeczywistości. Corocznie w samej tylko Europie można naliczyć co najmniej dziesięć takich nieszczęśliwych wypadków. Cała różnica między Werterem rzeczywistym a urojonym na tym polega, że cierpienie pierwszego zapisuje sędzia śledczy i reporter z gazety, i dlatego szybko o nim zapomina; cierpienie zaś Wertera powieściowego wymalował wielki poeta, który zdołał wszystkich zainteresować losem swego bohatera. (Fragment)

Dzieje grzechu

Stefan Żeromski

Ewa minęła szereg ulic półbezwiednie, nie pozwalając uczuciu swemu obniżyć się i zmaleć. Niosła je w sobie z ostrożną czujnością, podobnie jak pierwsi chrześcijanie nosić musieli na przeciągu korytarzy podziemnych, w głębi nocy, kaganki gliniane, u których końca płonął nikły knotek zanurzony w oliwie. Na poły wiedząc o tym, gdzie jest, weszła w bramę, oddała grzeczniejszy niż zwykle ukłon stróżowi Ambrożemu. Uroczo zdrowymi, prześlicznymi kroki, melodyjnie pewnym stąpaniem dzikiej kozy po skałach, przebyła asfaltowy chodniczek, przeciskający się w poprzek dziedzińca między prastarym brukiem. (Fragment)

René

François-René de Chateaubriand

Rozpoczynając to opowiadanie, nie mogę obronić się uczuciu wstydu. Pokój serc waszych, czcigodni starcy, i spokój natury dokoła każą mi się rumienić za zamęt i burze mej duszy. (Fragment)