Notatnik Literacki 1(6)/2025 NAGRODY

Praca zbiorowa

Najnowszy numer "Notatnika" niemal w całości poświęciliśmy tematowi nagród literackich. O nagrodach rozmawiamy (między innymi z Krzysztofem Siwczykiem), o nagrodach piszą dla nas pisarki i pisarze (między innymi Joanna Mueller i Jul Łyskawa), wreszcie nagrodom się przyglądamy i je liczymy - ile ich mamy, kto i ile na nie wykłada, kim są osoby decydujące o ich przyznawaniu. Czy gremia jurorskie zdominowane przez mężczyzn także mężczyzn nagradzały? I jaka zmiana nastąpiła (jeśli w ogóle nastąpiła), gdy w kapitułach zaczęły liczniej zasiadać kobiety? Mamy podejrzenie graniczące z pewnością, że podobnej analizy pola literackiego w Polsce dotąd nie było. To wszystko może brzmieć dość poważnie, ale też sama sprawa do błahych nie należy. W grze są pieniądze, do tego całkiem duże (trochę ponad 3,5 mln zł), w ogromnej większości publiczne, które na końcu trafiają do całkiem wąskiej grupy osób. I to w wyniku, bardzo często, decyzji ich kolegów i koleżanek po fachu. Brzmi to przecież jak przepis na problem. Jeszcze innym wątkiem tej nagrodowej opowieści są same nominacje, które - gdy wczytać się w część naszych tekstów - uznać można za perwersyjny rodzaj tortur, jaki ktoś dla osób piszących wymyślił. Ktoś bardzo źle im życzący. Ale znajdziecie w tym numerze też sporo rzeczy, które najzwyczajniej w świecie poprawią wam humor, zapewniając czystą frajdę z obcowania ze słowem pisanym. Niech przemówią nazwiska: Bielicki, Górniak, Herman, Janiak, Jarniewicz, Kapusta, Kotas, Murata, Pasewicz, Sołtys, Zano i inne. Miłej lektury!

Informatyka w biznesie 2022 [DEBIUTY STUDENCKI]

Helena Dudycz

Niniejszy zeszyt stanowi pierwszy zbiór tekstów przygotowanych przez studentów Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, którego tematem przewodnim jest informatyka w biznesie. Artykuły mają wysoki poziom merytoryczny. Zawierają one, co należy podkreślić, dobrze metodycznie opisane badania empiryczne. Na uwagę zasługuje aktualność podejmowanych przez studentów różnych wątków i zagadnień badawczych, interesujących z punktu widzenia zarówno teoretycznego, jak i praktycznego. Dotyczą one różnorodnych obszarów związanych z zastosowaniem metod, technologii i rozwiązań z szeroko rozumianej informatyki w biznesie.

Wiersze wybrane

Krzysztof Kamil Baczyński

Klasyka literatury w nowej edycji to znakomity pretekst, by powrócić do dzieł wybitnych i ważnych – przypomnieć je sobie, przeżyć i zinterpretować na nowo lub odkryć, czytając po raz pierwszy. Seria obejmuje arcydzieła polskiej i światowej literatury pięknej – utwory, które mimo upływu lat wciąż zachwycają, intrygują, wzruszają i skłaniają do refleksji.

Od opiekuńczości do pomocniczości. Z perspektywy polityki społecznej

Joanna Lustig, Marian Mitręga, Natalia Stępień-Lampa

W pracy podjęto problematykę polityki społecznej w kontekście dwóch zasad organizujących myślenie o tej dyscyplinie – zasady opiekuńczości i pomocniczości. Monografia ma charakter teoretyczno-praktyczny, bowiem zawarte w niej rozważania dotyczą zarówno teorii polityki społecznej, jak i praktyki tej działalności w Polsce. Rola polityki społecznej we współczesnym świecie nieustannie rośnie, co wynika m.in. ze zmian demograficznych, powstawania nowych problemów społecznych czy też intensyfikacji tych występujących już w przeszłości. Ponadto dyscyplina ta podlega również licznym przeobrażeniom, tak jak zmienia się katalog kwestii priorytetowych czy też sposób myślenia na temat socjalnej interwencji w sferę społeczną. Z tego też względu szczególnie istotne jest podejmowanie nieustannych studiów nad polityką społeczną, co też stanowi intencję autorów pracy. Monografia składa się z trzech rozdziałów. W pierwszym z nich charakteryzowano doktryny, tendencje, wybrane interakcje w polityce społecznej. Drugi zawiera kwestie związane z pomocą społeczną. Z kolei trzeci wypełniają treści z zakresu współpracy administracji publicznej z sektorem obywatelskim. Publikacja adresowana jest do osób zainteresowanych materią polityki społecznej, decydentów politycznych, w tym szczególności przedstawicieli władz samorządowych, a także instytucji II i III sektora.   Joanna Lustig, doktor nauk humanistycznych, polityk społeczny, nauczyciel akademicki. Od 1995 roku zatrudniona w Zakładzie Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.   Zainteresowania badawcze: polityka społeczna, współpraca organów administracji publicznej z podmiotami III sektora w Polsce, tworzenie, finansowanie oraz działalność podmiotów gospodarki społecznej w Polsce.   Wybrane publikacje: J. Lustig: Pojęcie, granice i mierniki ubóstwa. „Auxilium Sociale – Wsparcie Społeczne” (1999), Nr 3/4. J. Lustig: Świadczenia pomocy społecznej na rzecz osób niepełnosprawnych. „Polityka Społeczna” (2001), Nr 4. J. Lustig: Ubóstwo i jego pomiar. W: Polityka społeczna. Teksty źródłowe. Wybór i opracowanie L. Dziewięcka-Bokun, K. Zamorska. (Wrocław 2003). J. Lustig: Ochrona i upowszechnianie praw dziecka oraz rozwiązywanie problemów dzieci i młodzieży obszarami wsparcia w Programie Operacyjnym Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2009-2013. Realizacja projektów w roku 2009. W: Pokolenie wygranych? Trzecia część badań nad sytuacją dzieci i młodzieży w procesie transformacji. Red. nauk. J. Sztumski. (Katowice 2012). P. Grzywna, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa: Wybrane problemy polityki społecznej. (Katowice 2016). [06.04.2017] Marian Mitręga, doktor habilitowany nauk humanistycznych. Kierownik Zakładu Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej.   Zainteresowania badawcze: problematyka demografii, restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego, polityka rynku pracy, polityka senioralna.   Wybrane publikacje: M. Mitręga: Demografia społeczna. (Katowice 1995). M. Mitręga: Restrukturyzacja umiejscowiona. Socjalne i regionalne aspekty przemian w górnictwie węgla kamiennego. (Katowice 2001). M. Mitręga (red.): Społeczna, ekonomiczna i polityczna tożsamość państw europejskich. (Katowice 2011). M. Mitręga: Restrukturyzacja-między teorią a praktyką. W: Śląsk – Polska – Europa – Świat. Red. K. Mieroszewski, M. Stolarczyk. (Katowice 2013). M. Mitręga, P. Grzywna: Bezpieczeństwo społeczne seniorów w Polsce: wybrane aspekty teorii i praktyki. W: Realność złego starzenia się. Poza polityczną i społeczną powinnością. Red. nauk. L. Buliński. (Toruń 2015). [22.11.2016] Natalia Stępień-Lampa, doktor nauk społecznych. Od 2009 roku zatrudniona w Zakładzie Polityki Społecznej Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Członek Polskiego Towarzystwa Polityki Społecznej. Skarbnik Towarzystwa Inicjatyw Naukowych. Redaktor tematyczny z zakresu polityki społecznej w Zespole Redakcyjnym czasopisma naukowego ,,Studia Politicae Universitatis Silesiensis”.   Zainteresowania badwcze: związane z problematyką wyrównywania szans edukacyjnych, polityką edukacyjną, zjawiskiem ubóstwa, w tym jego przestrzennej koncentracji.   Wybrane publikacje: N. Stępień: Bierność czy aktywność społeczna i edukacyjna osób starszych w Polsce. W: Realność złego starzenia się. Poza polityczną i społeczną powinnością. Red. nauk. L. Buliński. (Toruń 2015). N. Stępień-Lampa: O polityce edukacyjnej i wyrównywaniu szans edukacyjnych w Polsce po 1989 roku. W: Polityka społeczna w zmieniającej się rzeczywistości. Red. K. Chaczko, M. Stanek. (Katowice 2016). N. Stępień-Lampa: Polityka wyrównywania szans edukacyjnych w III RP. (Katowice 2016). N. Stępień-Lampa: Szanse edukacyjne dzieci i młodzieży z obszarów wielkomiejskiej biedy w Siemianowicach Śląskich. (Katowice 2016). P. Grzywna, J. Lustig, M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa: Wybrane problemy polityki społecznej. (Katowice 2016). M. Mitręga, N. Stępień-Lampa, B. Zasępa, P. Grzywna: Social Reforms in Poland in the Transformation Period. W: Democratisation Processes in Poland and Slovenia. Comparative Study. (Maribor 2016). [06.04.2017]

Narracje w sprawozdawczości finansowej i niefinansowej

Melania Bąk, Marzena Strojek-Filus, Katarzyna Kobiela-Pionnier, Marek Masztalerz

Monografia jest efektem współpracy badaczy z czterech ośrodków akademickich, zainteresowanych problematyką rosnącej roli języka i narracji w rachunkowości. W książce dokonano syntezy stanu badań nad narracjami w sprawozdawczości finansowej i niefinansowej, a także przedstawiono wyniki własnych badań empirycznych nad wybranymi aspektami narracyjnego raportowania informacji finansowych i niefinansowych.

Splątana

Anna Matusiak

Gdzie naprawdę jest jej dziecko? Poruszająca opowieść o kobiecie, która odsiaduje długoletni wyrok za morderstwo. Twierdzi, że jest niewinna... Młoda dziennikarka Sara odwiedza zakład karny dla kobiet. Ma napisać reportaż, jak wygląda rzeczywistość za kratami. Wśród osadzonych jest Hanna matka gromadki dzieci odbywająca karę za zabójstwo córeczki. Wraz z pojawieniem się Sary w Hannie budzi się nadzieja, że w końcu ktoś jej uwierzy i zrozumie, jak perfidnie została wrobiona przecież nigdy nie zabiłaby swojego dziecka! Sara rozpoczyna żmudne i trzymane w najgłębszej tajemnicy śledztwo. Chce oczyścić Hannę z zarzutów, pomóc odnaleźć jej córeczkę i ukarać tych, którzy naprawdę są winni. Czy plan się powiedzie? A może ktoś zechce uciszyć Sarę? Czy Hanna zdąży opowiedzieć historię swojego życia? I gdzie jest maleńka Wiktoria? Pytania się mnożą, a wśród nich to najważniejsze: czy prawda zwycięży? Anna Matusiak Absolwentka filologii polskiej i teatrologii na Uniwersytecie Wrocławskim. Dziennikarka, prezenterka radiowa i telewizyjna, specjalistka do spraw PR. Wykładowczyni dziennikarstwa, felietonistka, autorka książek, trenerka wystąpień publicznych. Pracuje z kobietami nad odwagą w dążeniu do nowego ja, nad tym, by zacząć od nowa, bo czasami warto, bez względu na PESEL. Współzałożycielka miejsca dla kobiet silnych, niezależnych, ale też pogubionych i tych na rozdrożu Salonu Kobiet. A prywatnie mama wspaniałego Maksymiliana, który ponad cztery lata temu przewrócił jej życie do góry nogami. Fragment Któregoś dnia Robert przyszedł do mojego pokoju. Był trzeźwy. Hanka, musimy pogadać. Nie możesz urodzić tego dziecka. To zdanie wybudziło mnie z letargu. Podziałało, jakby ktoś wylał na mnie wiadro lodowatej wody. Aż zerwałam się na równe nogi: Co?! Co ty do mnie mówisz, człowieku? Jak śmiesz?! krzyczałam. Robert też podniósł głos. Nie drzyj się, kobieto. Nie widzisz, że nie wyrabiasz z dziećmi, które już mamy i są w miarę odchowane. Gdyby nie mama, nie poradzilibyśmy sobie. Zaczęłam się teatralnie śmiać. No faktycznie, zawdzięczam mamusi tyle, że do końca życia jej się chyba nie odwdzięczę. Hanka, jesteś w traumie. Mama jest już wiekowa. Nie poradzi sobie z noworodkiem. Nie mówiłem ci, żeby nie dokładać zmartwień, ale z firmą jest gorzej. Musiałem zamknąć dwie filie: w Anglii i we Francji. Niemcy jeszcze się trzymają. Polska siedziba podupada. Jest kryzys. Będziemy musieli zacząć oszczędzać. Ty też przestałaś zarabiać. Usunę dziecko, bo umarła mi przyjaciółka, a twój biznes trochę gorzej prosperuje? Człowieku! Ty w ogóle cokolwiek czujesz do swoich dzieci? Znasz je? Próbujesz poznać? Nie ma mowy. Żadnej aborcji nie będzie. Wybij to sobie z głowy. Nigdy!

Tajemniczy pamiętnik

Zygmunt Zeydler-Zborowski

Akcja Tajemniczego pamiętnika rozpoczyna się od zbrodni dokonanej na tyleż zamożnym, co tajemniczym człowieku nazwiskiem Gerner. Z biegiem czasu jednak sprawa zatacza coraz szersze kręgi, pojawia się kolejny denat. Kapitan Downar musi dociec, kto jest autorem pamiętnika mordercy, znalezionego w hotelu w Augustowie, a opisującego niewyjaśnione dotąd zbrodnie z ostatnich lat. Czy ten zapis jest autentyczny? Kim naprawdę był Gerner? I dlaczego żona dziennikarza Wrońskiego tak nagle porzuciła kochającego męża, wiążąc się z tymże Gernerem? W niebezpieczeństwie są inne osoby, a wśród nich piękna Agnieszka

Nekroskop (#3). Nekroskop 3. Źródło

Brian Lumley

Trzecia część wielkiego, wampirycznego cyklu mistrza horroru Briana Lumleya. W tomie Źródło dopada nas groza spoza tego świata. Góry rosyjskiego Uralu kryją śmiertelny sekret: nadprzyrodzony portal. Radzieccy naukowcy i pracownicy Wywiadu Paranormalnego w tajnej bazie wojskowej próbują zgłębić jego tajemnice. Podczas tych eksperymentów przez portal przedziera się potężna siła, potężny demon, którego zamiarem jest zniszczenie ludzkości. Jazz Simmons, brytyjski agent wysłany z misją przeniknięcia na teren bazy i zbadania jej tajemnic zostaje schwytany przez agentów KGB. Zmuszają go oni do przekroczenia portalu. Simmonsowi udaje się na szczęście zawiadomić Harry'ego Keogha, Nekroskopa, ale ten by walczyć z wampirami musi się przenieść na ich terytorium, a tym samym pozbawia się swojej głównej mocy, mocy rozmawiania z umarłymi, a w kraju wampirów gdzie nie ma umarłych moc Harry'ego jest niczym... Książka wydana nakładem Vis-a-Vis/Etiuda, DG Wydawnictwo, Wydawnictwo Hm...

Na zawsze (Tom 1). Besties

Magdalena Winnicka

Connora i Katie od zawsze łączyła specjalna więź od momentu, gdy jako czternastolatek wziął na ręce nowo narodzoną córkę swojego przyjaciela. I choć nie był cały czas przy niej mieszkali przecież na dwóch różnych kontynentach to i tak pozostawał jej bestie i zawsze o nią dbał. W końcu była jego ulubionym człowiekiem. Gdy jednak mała Katie stała się nastolatką, Connor z przerażeniem odkrył, że dziewczyna zaczęła postrzegać go inaczej, w romantyczny sposób. A co się stanie, gdy Kate przemieni się w świadomą swych pragnień kobietę? Na to Connor nie jest przygotowany

Fjällbacka (tom 8). Fabrykantka aniołków

Camilla Läckberg

Wielkanoc 1974. Z Valö, małej wyspy w pobliżu Fjällbacki, znika bez śladu rodzina. Na pięknie nakrytym świątecznym stole zostaje obiad wielkanocny, ale w domu nie ma nikogo, znikają wszyscy z wyjątkiem rocznej córeczki Ebby. Po latach Ebba wraca na wyspę jako dorosła kobieta. W rodzinnych stronach pragnie wraz z mężem otrząsnąć się po śmierci malutkiego synka. Postanawiają wyremontować i otworzyć dla gości stary ośrodek kolonijny, którym wiele lat temu zarządzał surowy ojciec Ebby. Wkrótce po rozpoczęciu prac remontowych oboje omal nie giną w tajemniczym pożarze. Równie tajemnicze są stare ślady zaschniętej krwi odnalezione pod zerwaną podłogą w jadalni. Do akcji wkracza Patrik Hedström. Czy zdoła wyjaśnić zagadkę z przeszłości? Saga kryminalna Camilli Läckberg osiągnęła światowy sukces czytelniczy. To nie tylko mroczne thrillery, ale również doskonałe powieści obyczajowe, znakomicie oddające klimat współczesnej szwedzkiej prowincji. Od lat zajmują czołowe miejsca na europejskich listach bestsellerów. Książki Läckberg przetłumaczono na ponad 35 języków. Camilla Läckberg, jedna z najciekawszych szwedzkich pisarek, uznawana za mistrzynię skandynawskiego kryminału. Jest także autorką książeczki dla dzieci i dwóch książek kulinarnych. Audiobook w interpretacji Marcina Perchucia

WYBÓR RENATY

Marzena Orczyk-Wiczkowska

W pewien majowy poranek Renata uświadamia sobie, że nie jest już młoda. Zajęta pracą na uczelni i uwikłana w toksyczną relację z matką, wpadła w sidła samotności i monotonnego życia. Ma żal do siebie za niespełnione marzenia i stracone lata młodości. Z odrętwienia wyrywa ją nieoczekiwane uczucie do znacznie młodszego mężczyzny. Renata oddaje się namiętności, a jednocześnie walczy z wewnętrznym chaosem, próbując odkryć, kim jest i czego tak naprawdę pragnie. Pewnego dnia wszystko się komplikuje jeszcze bardziej ... Co jest miłością, a co antidotum na zranione przed laty serce? Czy dla kobiety mężczyzna jest warunkiem szczęścia i poczucia wartości? Marzena Orczyk-Wiczkowska kreśli portret osoby, która próbuje uwolnić się z rodzinnych przekonań i żyć swoim życiem. To historia o zrozumieniu, wybaczaniu i dawaniu sobie prawa do szczęścia. Edycja książki z dużym, wygodnym drukiem.

Wojna to Przekręt! [War is a Racket!]

Smedley D. Butler

"Ta książka otworzy Ci oczy i wbije nóż w serce" - Jon Rappoport, amerykański reporter śledczy nominowany do nagrody Pulitzera Smedley D. Butler zaciągnął się do amerykańskiej piechoty morskiej w 1898 roku. Po awansie na generała dywizji w 1931 r. został niemalże postawiony przed sądem wojennym. Przeszedł na emeryturę. Wstąpił do Ligi Przeciwko Wojnie i Faszyzmowi. Napisał książkę War is a Racket! (ang. Wojna to Przekręt!). Oto fragment przemówienia, które wygłosił w 1933 roku. Przedstawia on wyjątkową perspektywę lojalnego żołnierza, który widzi w wojnie coś więcej niż tylko podejście nacjonalistyczne czy patriotyczne: "Nie poszedłbym ponownie na wojnę, jak to już czyniłem, by chronić jakąś marną inwestycję bankierów. (…) W 1914 roku pomogłem uczynić Meksyk, a zwłaszcza Tampico, miejscem bezpiecznym dla amerykańskich interesów naftowych. Pomogłem uczynić Hawaje i Kubę przyzwoitymi miejscami do gromadzenia dochodów przez chłopców z National City Bank. Pomogłem stłamsić pół tuzina republik środkowoamerykańskich dla korzyści Wall Street. Historia tego przekrętu jest długa. Pomogłem oczyścić Nikaraguę dla międzynarodowego domu bankowego Brown Brothers w latach 1909–1912. W 1916 roku otworzyłem Republikę Dominikańską dla amerykańskich interesów cukrowych. W Chinach pomogłem dopilnować, aby Standard Oil działał bez przeszkód. W tych latach miałem, jak mawiają chłopcy z zaplecza, "niezły ubaw". Zostałem nagrodzony odznaczeniami, medalami i awansami. Patrząc na to z perspektywy czasu, mam wrażenie, że mogłem dać Alowi Capone kilka wskazówek. Jego największym dokonaniem było prowadzenie swojej szajki w trzech okręgach. Ja działałem na trzech kontynentach". - Smedley D. Butler Generał dywizji, United States Marines (w stanie spoczynku, 1935 rok) Poniżej fragment książki:  "Wojna to przekręt. Zawsze tak było. Jest prawdopodobnie najstarszym, najbardziej dochodowym i z pewnością najokrutniejszym przekrętem. Jedynym, który ma zasięg międzynarodowy. Jedynym, w czasie trwania którego, zyski liczone są w dolarach, a straty w ludziach.    Cały ten przekręt najlepiej opisać, jak sądzę, jako coś, co nie jest tym, czym wydaje się być, w opinii większości ludzi. Tylko niewielka grupa „wewnątrz” wie, o co w tym wszystkim chodzi. Wojna jest prowadzona dla dobra nielicznych, kosztem bardzo wielu. Na wojnie tylko kilka osób zbija ogromne fortuny..." Gdyby Polska była dziś suwerennym krajem, ta pozycja stanowiłaby podstawę kanonu lektur obowiązkowych.

Wajda. Kronika wypadków filmowych

Bartosz Michalak

Popiół i diament, Wszystko na sprzedaż, Wesele, Ziemia obiecana, Człowiek z marmuru, Człowiek z żelaza – to filmy, które na trwałe zapisały się w historii nie tylko polskiego kina. Ich twórca, Andrzej Wajda, wielokrotnie mówił i pisał o nich. Wajda. Kronika wypadków filmowych – to książka, w której po raz pierwszy o tych filmach mówią ci, którzy je z Wajdą współtworzyli. Wajda jest artystą totalnym, ale też daje swoim ekipom na planie bardzo dużą wolność. Dlatego o kulisach powstawania wszystkich filmów Wajdy – od Pokolenia do Wałęsy – opowiadają jego aktorzy – Elżbieta Czyżewska, Krystyna Janda, Daniel Olbrychski czy Wojciech Pszoniak, ale też członkowie ekipy technicznej: operatorzy, kompozytorzy, scenografowie. Tym samym powstała niezwykła opowieść o jednych z najważniejszych filmów w dziejach polskiego kina, ale też portret niezwykłego artysty, jakim jest Andrzej Wajda.     Żeby film był „nasz”, musi być udany, wyjść naprzeciw widowni, zostać zauważony przez krytykę. Niestety nie wszystkie moje filmy spełniają te kryteria, są wśród nich nieudane. Te nieudane nie są już „nasze”, to są „moje” filmy. Można zadać pytanie: a kto dokonuje tej oceny? Oczywiście ‒ ja.                                                                  Andrzej Wajda

Uwierzyć w miłość

M F Mosquito

Alicja jest młodą i niezależną kobietą, która z powodzeniem prowadzi własny biznes. Od kiedy przyłapała swojego faceta na zdradzie, przestała wierzyć w prawdziwą miłość i straciła wiarę w drugiego człowieka. Nieoczekiwany obrót spraw powoduje, że poznaje przystojnego lekarza, który zaczyna burzyć mur, który wybudowała wokół swojego serca. Czy skrywana przez Łukasza tajemnica zaprzepaści ich szansę na miłość? Co się wydarzy, kiedy Alicja otrzyma szokującą diagnozę? Czy prawdziwa miłość istnieje i przetrwa najtrudniejsze chwile?

Przesłanie Boskiej Iliady. Tom 1

Walter Russell

Przesłanie Boskiej Iliady zajmuje we wszechświecie Waltera Russella specjalne, najważniejsze miejsce. To pozycja rzutująca na całą jego późniejszą twórczość, która następnie będzie przez niego wielokrotnie przywoływana w innych publikacjach. Wydana w 1950 roku zawiera treść i interpretację objawień, których Autor doświadczał regularnie od najwcześniejszych lat, w szczególności zaś treść najdłuższego z nich, mającego miejsce w maju 1921 roku. To niezwykłe uniesienie trwało nieprzerwanie przez 39 dni i wpłynęło na całe późniejsze życie tego niezwykłego artysty. W jego wyniku zaznał, jak sam twierdził, pełni „Kosmicznej Świadomości”, stanu nadświadomości i wszechwiedzy znakomicie opisanego przez Richarda Maurice’a Bucke’a (1903), w którym zgłębił tajemnice odwiecznego uniwersalnego prawa natury, budowy wszechświata, roli człowieka we wszechświecie, zagadnień fizycznych, astronomicznych i metafizycznych, których spisaniu wedle kryteriów i aparatu pojęciowego współczesnej nauki poświęcił większość późniejszego życia twórczego i naukowego. Jego wizja na łamach New York Times’a została określona mianem Dwukierunkowego Wszechświata Waltera Russella i stała się źródłem polemiki i dyskusji z powszechnymi przekonaniami i naukowymi paradygmatami, gdyż opisywane przez Russella właściwości materii okazywały się inne niż te na które wskazywała akademicka nauka i chociażby Tablica Mendelejewa. Jest to druga książka spośród bogatego i różnorodnego dorobku Waltera Russella, którą mamy zaszczyt przedstawić polskim Czytelnikom jako pierwsi w Polsce. Dorobek Waltera Russella był w Stanach Zjednoczonych przedmiotem zróżnicowanego odbioru, zarówno krytyki oraz akceptacji. Za dokonania naukowe, w szczególności dotyczące budowy materii i izotopów wodoru, otrzymał on tytuł doktora Amerykańskiej Akademii Nauk. Jego koncepcje filozoficzne i humanistyczne łączą się z wiedzą, którą przedstawiał w wysoce kunsztownej formie, za pomocą pięknych diagramów oraz bardzo precyzyjnych pojęć, balansując na granicy pięknego, poetyckiego języka oraz ścisłych pojęć naukowej terminologii. Niniejsza pozycja jest już dojrzałym owocem ekspresji artystycznej i filozoficznej Autora, która stanowi fundament założonego przez niego wraz z małżonką Lao Russell (wcześniej znanej jako Daisy Stebbing) University of Science and Philosophy, będącego międzynarodowym centrum kulturalnym i artystycznym, miejscem wykładów, spotkań i przestrzenią twórczą, pełniącą również funkcje ekspozycyjne dla dorobku Waltera Russella. Bogactwo spuścizny postaci tak wszechstronnej, przedsiębiorczej i twórczej a jednocześnie silnie podkreślającej potrzebę moralnej przemiany Stanów Zjednoczonych i świata, jest tak ogromne, że wydaje sie niezrozumiałym dlaczego aż dotąd zupełnie umknęło polskim wydawcom i polskim historykom nauki i sztuki. Nic to dziwnego jeśli tylko zdamy sobie sprawę z tego, że pierwsza rzetelna biografia Russella powstała dopiero po ponad pięćdziesięciu latach od jego śmierci. Z tym większą radością przedstawiamy Państwu kolejną w dorobku Waltera Russella pozycję, która mimo upływu czasu wciąż intryguje, niezmiennie stawiając Czytelnika w owym przyjemnym intelektualnym zakłopotaniu, które być może pozwoli mu na spojrzenie na kwestie najważniejsze z zupełnie innej, nowej, a być może nawet i lepszej perspektywy. Niewątpliwie takie są intencje Waltera Russella. Intencją wydawcy jest natomiast zainteresowanie Czytelników w Polsce postacią inspirującą, charyzmatyczną i niezwykłą, której dorobek stanowi ważny filar jakości na której zbudowano moralną i przemysłową wielkość Stanów Zjednoczonych XX. wieku oraz zachęcenie ich do dalszych samodzielnych poszukiwań. W kontraście z kolonialistyczną naturą tego kraju, ludzi budujących Amerykę cechowały także postawy pełne humanistycznych ideałów, twórczego wysiłku, pracy nad samodoskonaleniem i wiary w osiągnięcie postawionych sobie, ambitnych i szlachetnych celów. Postawy, które stanowią źródło idei amerykańskiego dobrobytu i które, z niezrozumiałych przyczyn, są wciąż skryte w cieniu wszędobylskiej popkultury, z którą nierzadko głównie kojarzymy dziś Amerykę, a która tak często pozbawiona jest cnót. Jednak, jak to zwykle bywa, do źródeł droga wiedzie pod prąd. A czy warto płynąć akurat tą rzeką? Odpowiedź na to pytanie pozostawiamy naszym drogim Czytelnikom.

Syria. Przewodnik po kraju, którego nie ma

Paweł Średziński

Bliski Wschód jest dla wielu z nas interesujący tylko wówczas, gdy staje się miejscem nie do życia. Jakby nie było nic atrakcyjniejszego w krajobrazie niż kilka trupów i zgliszcza. Tymczasem Paweł Średziński napisał o Syrii takiej, jaką była kilkanaście lat temu. Choć pod rządami klanu Assadów, urodzonych satrapów i dzierżymordów, nigdy nie był to kraj nadzwyczaj przyjazny, oaza dobrobytu i spokoju, to prawdziwe piekło przyniosła mu ostatnia wojna. Czyta się książkę Średzińskiego jak wspomnienie z czasów przed ostateczną apokalipsą. Ale też - choć wszystko w niej to prawda, cała prawda i tylko prawda - jak historię alternatywną. Bo Syria mogłaby być inna. Nie jest, bo co kogo taka Syria obchodzi. PAWEŁ SMOLEŃSKI, reporter, autor m.in. Oczu zasypanych piaskiem "Już nigdy nie pojadę do Syrii" - deklaruje Średziński, a czytelnik zastanawia się, skąd ta pewność. Ale potem zanurza się w tę bardzo osobistą relację z całej dekady podróży nad Eufrat i już wie, że wcale nie chodzi o kraj, tylko ludzi, którzy stali się dla autora drugą rodziną. O dom, który - jak w wierszu Adonisa - opuściło już słońce, a teraz burzą go wiatr i huragany. Ale ta książka to również świadectwo tej straszliwie kulawej europejskiej perspektywy na historię. A przecież trzeba poznać syryjski czas przeszły, żeby mówić o Syrii w czasie teraźniejszym i przyszłym. ADAM ROBIŃSKI, dziennikarz, autor m.in. Kiczery. Podróż przez Bieszczady Syria. Przewodnik po kraju, którego nie ma to reportaż opowiadający o podróżach, które zajęły Pawłowi Średzińskiemu dziesięć lat życia. Do Syrii pojechał po raz pierwszy w 1999 roku, by wracać tam wielokrotnie. To reportaż szczególny, bo - siłą rzeczy - dokumentujący rozpad i znikanie. Piekło, jakie rozpętało się w tym kraju w 2011 roku, bo słowo "wojna" w tym przypadku to za mało, spowodowało, że z dnia na dzień zniknęły praktycznie z powierzchni ziemi miejsca tak bogate kulturowo i tak ważne dla cywilizacji jak Apamea czy Aleppo. Co pozostało? Syryjczycy wielu różnych wyznań i tradycji... Ludzie... I to o nich jest ta przejmująca opowieść... O tych, którzy w XXI wieku, w świecie pełnym bogactwa i pychy, zostali nędzarzami, ot tak, z dnia na dzień, bez własnej przecież winy... I opowieść to także o ich kraju, o świątyniach, bazarach, uliczkach i zaułkach, do których już nie wrócą, bo ich po prostu nie ma... Nie pozostał z nich kamień na kamieniu, pozostała pamięć... Syrię. Przewodnik po kraju, którego nie ma czyta się jednym tchem, jak wstrząsającą opowieść o tragedii i zagładzie, jaka dotknęła odległą w czasie cywilizację Inków. A przecież ta zagłada dzieje się tu i teraz, na naszych oczach... "Syria jest najważniejszym miejscem na mapie mojego życia. Położona w centrum ważkich cywilizacyjnych wydarzeń, przechowywała w sobie niezwykłe skarby przeszłości. Była też domem wielu różnych mniejszości, chrześcijan, należących do najstarszych Kościołów chrześcijańskich, alawitów, jazydów. Bardzo trudnym do utrzymania. Wystarczył jeden podmuch. Jedna iskra. Ten dom, który był również moim domem, rozpadł się na moich oczach, jak domek z kart. O tym jego rozpadzie napisano już bardzo dużo. Jednak po polsku niewiele jest o Syrii, jaką była przed wojną. A to wiele nam wyjaśnia, jeżeli chcemy zrozumieć genezę syryjskiego konfliktu. Zapraszam Was w podróż po miejscach, których już może nie ma. Do ludzi, których już w Syrii nie spotkacie. Spisując moje syryjskie wspomnienia czułem się jak kronikarz zagłady pewnego unikalnego świata, którego piękno polegało na różnorodności. Jego urok łatwo było zeszpecić nienawiścią i pielęgnowaną od wieków dyskryminacją. Syria nie będzie już tym, czym była. Napisałem o tym, czym była dla mnie i będzie. Nawet jeśli jest już wyłącznie wspomnieniem. Syria była też moim schronieniem. Uciekałem tam przed niepogodą codzienności i po jeszcze większych życiowych sztormach. Niestety. Już nigdy nie pojadę do Syrii. Zawsze będą za nią tęsknił. Za ludźmi i momentami, które razem sprawiły, że do Syrii wracałem, począwszy od mojej pierwszej wizyty w 1999 roku, do czasu, kiedy ten kraj wciąż trwał w pokoju. Kolejny wyjazd planowałem na rok, kiedy wybuchły niepokoje, torujące drogę straszliwej wojnie. Do Syrii już nie pojechałem i nie pojadę. Ostatni raz widziałem Syrię ze Wzgórz Golan, z terytorium kontrolowanego przez Izrael. Teraz moja Syria jest w Melbourne, gdzie mieszkają Fahad i Iljas. W Poznaniu, gdzie żyje Michojel. Wszędzie tam, dokąd uciekli moi przyjaciele. I wśród tych, którzy zostali na Bliskim Wschodzie". PAWEŁ ŚREDZIŃSKI O AUTORZE Paweł Średziński (ur. 1978 r.), doktor nauk humanistycznych, z wykształcenia historyk, dziennikarz i politolog. Od lat zajmuje się tematyką afrykańską i bliskowschodnią oraz ekologiczną. Laureat Stołka Roku "Gazety Wyborczej". Autor licznych publikacji poświęconych Afryce. Stały współpracownik "Nowej Konfederacji" i redaktor Afryka.org. Publikował również na łamach kwartalnika "Więź", "Gazety Wyborczej" i OKO.PRESS.

Ostatni świadkowie

Swietłana Aleksijewicz

W czasie wielkiej wojny ojczyźnianej zginęły miliony radzieckich dzieci. Rosyjskich, białoruskich, ukraińskich, żydowskich, tatarskich, łotewskich, cygańskich, kozackich, uzbeckich, ormiańskich, tadżyckich. Te, które przeżyły, wojny nie zapomniały nigdy. Dla nich to wspomnienie pierwszego papierosa otrzymanego od Niemca, zapach bzu i czeremchy, zabawa w strzelanie, pierwsze grzyby w lesie, kózka, która miała dawać mleko i zapewnić rodzinie przetrwanie. Ale też sprawy, przed którymi dzieci powinny być chronione śmierć, cierpienie, brak ojca, okrucieństwo i głód. Swietłana Aleksijewicz po raz kolejny udziela głosu tym, którzy go dotąd nie mieli. Tym, którzy przez lata byli tylko częścią niemego, anonimowego tłumu, tak zwanej ludności cywilnej, w wielkiej historii zawsze mniej ważnej od żołnierzy. Genialna reporterka udowadnia, że bez ich pamięci ciągle nie wiemy, czym jest wojna.

Nic to! Dlaczego historia Polski musi się powtarzać?

Jan Maciejewski

Czy stwierdzenie: Oni zginęli, żeby Polska mogła istnieć jest prawdą czy wymówką? Dlaczego w naszych dziejach przeważają masowe samobójstwa nad próbami skutecznej walki z wrogiem? Czy rzeczywiście jesteśmy kozłem ofiarnym Europy, skazanym średnio raz na sto lat na rozszarpanie? Jan Maciejewski, eseista, pisarz, stały felietonista i członek redakcji Plusa Minusa, magazynu weekendowego Rzeczpospolitej, stawia odważną tezę, że wraz z rozbiorami daliśmy się zwieść jako naród kłamstwu romantycznemu. A fałszywe postrzeganie naszego miejsca w Historii i Europie organizuje nam rzeczywistość od dwustu lat, wtłaczając w przeklęty rytuał ofiary: od Somosierry, przez Poniatowskiego w nurtach Elstery, klęskę powstania warszawskiego, aż po katyńskie doły śmierci i katastrofę smoleńską. Autor nie boi się operować na otwartym sercu Polski, na naszych narodowych mitach, lękach i projekcjach. Jego esej wytrąca z historycznych przyzwyczajeń, skłania do realistycznej maksymalnej weryfikacji, a dzięki temu do rozpoznania naszego miejsca w Wielkiej Historii na nowo.

Obcy horyzont

Marcin Faliński, Rafał Barnaś

Stare Kiejkuty, Ośrodek Szkolenia Kadr Wywiadu, wiosna 1995 roku. Do ośrodka przybywa tajemniczy mężczyzna, którego zadaniem jest wybranie najzdolniejszych adeptów. To oni będą realizować specjalną operację wywiadowczą wspomagającą wejście Polski do struktur euroatlantyckich. To wyjątkowo ważna misja, bo rosyjski wywiad aktywnie pracuje nad pokrzyżowaniem polskich planów. Od jej powodzenia zależy także bezpieczeństwo nuklearne całego świata. Troje wybranych oficerów szybko zostaje wciągniętych w bezwzględną grę pomiędzy wielkimi mocarstwami. Szpiegowska rozgrywka prowadzi ich przez Afrykę, Seszele, Azjęoraz Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną rządzoną przez komunistyczny reżim Kimów. Czy polskim oficerom wywiadu uda się wypełnić misję, która zmieni nie tylko losy Polski, ale też części świata?

Aż gniew twój przeminie

Asa Larsson

Zakochani nastolatkowie, Wilma i Simon, nurkują późną jesienią w jeziorze Vittangijärvi, na dnie którego spoczywa kilkudziesięcioletni wrak samolotu. Ktoś uniemożliwia im wyjście na powierzchnię, blokując przeręblę drzwiami. Młodzi ludzie giną pod lodem. Śledztwo prowadzą znani z poprzednich powieści Larsson komisarz Anna Maria Mella i Sven Erik Stalnacke. I tym razem włącza się w nie Rebeka Martinson, która pracuje w Kirunie jako prokurator. Najbardziej pomocna w rozwikłaniu zagadki okaże się ... sama Wilma. Jak to możliwe? Tajemnic w tej powieści jest znacznie więcej.

Wodospad Wildflower

Denise Hunter

On przyjechał tylko po to, by trenować konie, ona utrzymuje swoją prawdziwą tożsamość w tajemnicy. Po śmierci mamy Charlotte Simpson próbuje ratować podupadającą stadninę koni. Jednocześnie usiłuje nawiązać relację z przyszywaną rodziną Robinsonów. Jednak w miarę rozwoju sytuacji coraz bardziej obawia się, jak zareagują na informację, kim naprawdę jest. Trener koni Gunner Dawson doświadczył w życiu potężnej straty. Teraz przenosi się z miejsca na miejsce i dba o to, by do nikogo się nie przywiązywać. Kiedy Charlotte zatrudnia go w swojej stadninie, Gunner nie spodziewa się, że da się wciągnąć w poszukiwanie biologicznego ojca szefowej. Ani że się zakocha - w niej i w miasteczku Riverbend.

Konopnicka, jakiej nie znamy

Maria Szypowska

  Maria Konopnicka to bez wątpienia jedna z najważniejszych postaci życia kulturalnego Polski w okresie zaborów. Znana jest przede wszystkim jako poetka, autorka słów Roty i wierszy dla dzieci, a także nowelistka. Była też krytykiem literackim, publicystką i tłumaczką. Jej dorobek literacki i zaangażowanie w działalność patriotyczną zostały docenione jeszcze za jej życia i wciąż wywierają olbrzymi wpływ na kolejne pokolenia Polaków. Książka Konopnicka, jakiej nie znamy ukazuje życie pisarki począwszy od dzieciństwa w atmosferze powagi, żarliwego patriotyzmu i surowych nauk, poprzez pierwsze próby literackie i dziennikarskie, aż po pełną sukcesów karierę pisarską. Autorka oparła swą pracę na znakomicie dobranych bogatych źródłach, w doskonale wyważony sposób łącząc walory literackie i naukowe. Powstały w ten sposób fascynujący portret nie tylko pozwoli czytelnikom lepiej zrozumieć dzieła poetki, ale też przybliży żywego człowieka odważną kobietę o szerokich horyzontach, która aktywnie współtworzyła świadomość narodową Polaków w okresie, gdy kraju nie było na mapach. Konopnicka to już nie tylko utwór, to zasługa... Maria Dąbrowska O książce Życiorys Konopnickiej, pozornie pełny, dostępny jest każdemu dziecku w szkole. Trzeba jednak było wytropić tę nieznaną a prawdziwą. Zdawałoby się, że wystarczy w tym celu przeszperać kilkanaście archiwów oraz bibliotek i przeczytać listy Konopnickiej. Mimo obfitości zachowanych wypowiedzi poetki okazały się one jednak ułamkowe, niepełne. Za najcenniejszy komentarz do nich uznałam przekazy ludzi współczesnych Konopnickiej. (...) Dla takiego możliwie najrzetelniejszego komentarza szukałam w dziesiątkach najróżniejszych źródeł, nim znalazłam ujęcie, na które mogłam się powołać.     Powstała w ten sposób książka-mozaika. Współtworzące całość elementy, niestopione w tyglu jednolitej narracji, zachowały swój drobny obrys, swą samoistność. Czytelnik staje się więc współbadaczem, otrzymuje materiał dowodowy, na podstawie którego może sam ocenić, czy wysnute wnioski są słuszne, czy propozycje biografa są wiarygodne. Maria Szypowska Do tradycji każdej poważnej literatury należy kult wielkich pisarzy. Na wielkiej dla nich czci i miłości opierają się przychodzące pokolenia i widzą nawet jedność swej kultury w owym kulcie, który stanowi bardzo drogi skarb narodu. Maria Szypowska dała nam wszystkim książkę o znakomitej poetce polskiej Konopnicka, jakiej nie znamy, która doczekała się w krótkim czasie czterech wydań. A to już coś o książce mówi... Szypowska stworzyła swój typ książki w oparciu o bardzo szczegółowe badania archiwalne... Tworzy tomy bardzo zajmujące, bardzo w czytanie wciągające, pozornie lekkie. A jednocześnie są to książki przeniknięte bardzo głęboką sympatią do wybranych bohaterów i stanowiące niewątpliwy wyraz hołdu dla owych żywych ludzi. Jarosław Iwaszkiewicz

Z Dziejów Prawa. T. 3 (11)

Marian Mikołajczyk, red. Adam Lityński, Wojciech Organiściak

Artykuły i rozprawy zamieszczone w kolejnym tomie studiów historycznoprawnych traktują m.in.: o powadze opinii kanonistów okresu klasycznego i neoklasycznego, poglądach Wincentego Skrzetuskiego na Senat w Rzeczypospolitej szlacheckiej, rządach Rady Zastępczej Tymczasowej w okresie insurekcji kościuszkowskiej, o radzieckim ustawodawstwie karnym w latach 1924-1953, rosyjskiej procedurze cywilnej w pracach sekcji postępowania cywilnego Komisji Kodyfikacyjnej II RP, koncepcjach ustrojowych Socjaldemokratycznej Partii Niemiec w latach 1945-1948, o pojęciu przestępstwa kontrrewolucyjnego w Polsce Ludowej oraz o sądownictwie powszechnym w pierwszych latach Polski Ludowej. W tomie zawarto także cenne materiały źródłowe, jak np. artykuły wojenne Augusta III Sasa z 1749 r.

Dolina marzeń. Nadzieja tom 1

Katarzyna Grochowska

Nadia pracuje w renomowanej stadninie niedaleko Warszawy. Konie są jej pasją i pocieszeniem. Tylko w siodle czuje się wolna od traumatycznych wspomnień i presji rodziny, która oczekuje od niej sukcesów tanecznych na światowych scenach. Wbrew ostrzeżeniom przyjaciół stara się uratować przed rzeźnią mustanga odłowionego w górach Rumunii. Ten dziki ogier zbliża ją do Jake'a, młodego Anglika, który podobnie jak ona ma dar porozumiewania się z końmi. Czy Nadia potrafi sprzeciwić się woli matki i ciotki i pójść własną drogą? Czy ona i Jake zdołają się wyrwać z życiowych tarapatów i zamknąć za sobą przeszłość? Dwutomowy cykl Dolina marzeń to historia młodej kobiety, która uczy się dokonywać niezależnych wyborów i brać odpowiedzialność za siebie. To także opowieść o wymarzonym miejscu na Ziemi. Edycja książki z dużym, wygodnym drukiem do czytania.