Ponad granicami. Kobiety, migracje, obywatelstwo

Agnieszka Małek, Red. Marta Warat

To pierwsza w Polsce socjologiczna praca dotycząca złożonych relacji między płcią, migracjami, etnicznością, religią a obywatelstwem, przygotowana przez młode socjolożki Agnieszkę Małek i Martę Warat. Autorkom udało się pozyskać teksty uznanych badaczy i badaczek z zakresu tej problematyki, które pisane są generalnie z perspektywy krytycznej refleksji feministycznej i genderowej. Dotychczasowe studia nad tym tematem nie prezentowały w tak wielowymiarowy, intersekcjonalny sposób złożoności problemów kobiet, nie ukazały także ich mobilizowania się obywatelskiego i etnicznego oraz budowania własnej podmiotowości w skomplikowanym wielokulturowym kontekście. Z recenzji prof. dr hab. Krystyny Slany

Logiczna problematyka czynu i sprawstwa

Mateusz Klinowski

Książka jest przystępnym wprowadzeniem w problematykę filozofii czynu i sprawstwa, widzianą z perspektywy badań logicznych. Autor stawia w niej tezę, że to badania logiczne powinny być punktem wyjścia do analizy sprawstwa i pojęć pokrewnych. Następnie stosuje jeden z rachunków logicznych do rozstrzygnięcia kilku szczegółowych zagadnień dyskutowanych w literaturze przedmiotu. Pracę traktować można jako przyczynek do wykorzystania narzędzi formalnych pomocnych w zrozumieniu pojęć używanych w naukach społecznych.

Medycyna za drutami obozu

Red. Zdzisław Jan Ryn

Książka ta jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów medycyny i lekarzy. Pokazuje, do czego może doprowadzić w ekstremalnych warunkach skażonych zbrodniczą ideologią niekontrolowana praktyka medyczna. Lekarze, tak jak inni ludzie, mogą ulec indoktrynacji sprzecznej z ogólnymi zasadami współistnienia między ludźmi. Wówczas relacje lekarz pacjent, w szczególności relacje empatii, zaufania, podmiotowości i współczucia, przestają istnieć. Zawarte w tej publikacji materiały i wykłady zaprezentowano na uroczystym posiedzeniu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego 27 stycznia 2009 roku w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego z okazji Światowego Dnia Holokaustu. Wiceprezes Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego prof. dr hab. med. Aleksander Skotnicki

Droga prawdy. Przełożył na język polski, zredagował i przedmową Sytnik-Czetwertyński

Jerzy Perzanowski

Droga prawdy to jeden z najważniejszych i najwybitniejszych tekstów w dorobku Jerzego Perzanowskiego. Zamyka on okres wieloletnich badań uczonego nad jądrowymi pytaniami ontologii. Zawarte tu stwierdzenie generalne: Wszystko jest jakimś bytem, a zatem nic nie jest jakimś niebytem" stanowi najszersze i najogólniejsze określenie bytu, możliwe do sformułowania. Warto więc prześledzić drogę, która wiodła uczonego do tegoż stwierdzenia, drogę prawdy.

Rozwój dziecka w przedszkolu. Stymulujące wartości wybranych systemów edukacyjnych

Iwona Sikorska

Rozwój dziecka w przedszkolu to książka, która przybliża rolę, jaką w rozwoju dziecka odgrywa wybrany system edukacyjny. Autorka porównuje trzy różniące się ideologią i prezentujące odmienne modele wychowania systemy: montessoriański, waldorfski i standardowy. Z uwagi na brak badań porównawczych istotnym celem pracy stało się urealnienie często skrajnie pozytywnych lub negatywnych opinii wobec alternatywnych podejść do rozwoju i edukacji dziecka. Wyniki badań mogą być przydatne dla zwolenników alternatywnych pedagogik i pomóc im w umacnianiu własnych pozycji. Autorka pokazuje procesy rozwojowe pobudzane przez oddziaływania edukacyjne przewidziane w poszczególnych systemach pracy z dzieckiem. Okazuje się, że kompetencje rozwijane w poszczególnych systemach edukacyjnych wpływają na występowanie zmian także w zakresie innych umiejętności []. Warto podkreślić, że praca Iwony Sikorskiej stanowi potwierdzenie ogólnej idei propagowanej przez psychologię ekologiczną, dotyczącej interakcji właściwości rozwijającej się jednostki z mikrośrodowiskiem, w jakim się znajduje. Z recenzji prof. dr hab. Marii Kielar-Turskiej

Czasy ''Solidarności'' na Uniwersytecie Jagiellońskim 1980-1989 we wspomnieniach

Rozmawiał Andrzej Kobos

Tom przynosi 26 rozmów z pracownikami Uniwersytetu Jagiellońskiego, członkami Solidarności w latach 19801989. Są to wspomnienia o zaangażowaniu rozmówców w ruch Solidarności na Uniwersytecie i w regionalnych strukturach S, o atmosferze panującej wówczas na Uniwersytecie oraz o działaniach, które zmieniły jego kształt nie tylko w owych latach, ale w sposób oczywisty wpłynęły na lata przyszłe. Niektóre rozmowy dotyczą także wydarzeń z okresu wcześniejszego, wszystkie jednak takie bowiem przyjęto założenie kończą się na roku 1989. Celem przedsięwzięcia było zarejestrowanie wspomnień z tego przełomowego okresu. W rozmowie ze mną rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego Profesor Karol Musioł określił ten cel lapidarnie, niemniej jednak jasno: Chodzi o to, aby ten okres historii Uniwersytetu nie był opisany wyłącznie na podstawie akt Służby Bezpieczeństwa PRL-u. To będzie jeden z kroków ku temu. Andrzej M. Kobos, fragment Wstępu

Przekładaniec, vol 25. Między Miłoszem a Miłoszem

Red. Magda Heydel

Przekładaniec Pismo Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ jest recenzowanym czasopismem naukowym poświęconym zagadnieniom przekładu literackiego rozumianego jako przenoszenie wartości z jednej sfery kulturowej w inną. Ukazujący się od roku 1995 półrocznik skierowany jest do badaczy zjawiska przekładu, tłumaczy i wszystkich zainteresowanych zagadnieniami transferu międzykulturowego. Na stronach Przekładańca znaleźć można omówienia istniejących przekładów, studia porównujące różne tłumaczenia tego samego dzieła, teorię przekładu, a także recenzje prac przekładoznawczych. Publikujemy również przekłady tekstów literackich z polskiego lub na polski, opatrzone komentarzami tłumaczy.

Motywacyjne mechanizmy efektu dezinformacji

Malwina Szpitalak

Dr Malwina Szpitalak napisała bardzo ważną i wartościową książkę. Problematyka w niej podjęta jest nieoczywista, a uzyskane przez Autorkę wyniki i zaproponowane przez nią interpretacje stanowią istotny wkład w rozwój wiedzy dotyczącej sytuacyjnych i indywidualnych uwarunkowań wielkości efektu dezinformacji. Książka dotyczy istotnej dla psychologii sądowej tematyki motywacyjnych uwarunkowań efektu dezinformacji i zeznań świadków. Jednym z jej podstawowych celów jest sprawdzenie, czy motywy Ja wpływają na wielkość efektu dezinformacji. () W książce zaprezentowano rzetelny przegląd literatury przedmiotu związanej z efektem dezinformacji, konstruktem Ja, regulacyjną rolą Ja, samooceną, dysonansem poznawczym, czy też zniekształceniami pamięciowymi związanymi z mechanizmami autoregulacyjnymi. Zaprezentowano również wyniki aż siedmiu badań o charakterze eksperymentalnym oraz ich metaanalizę. () Zdecydowanym walorem książki jest zaprojektowana przez Autorkę innowacyjna, i kilkukrotnie w ramach badań prezentowanych w niniejszej książce replikowana, metoda uodparniania na dezinformację, czyli procedura wzmocnionej autoafirmacji. Metoda ta polega na połączeniu dokonywanego przez uczestników aktu autoafirmacji z podaniem im pozytywnej informacji zwrotnej odnośnie funkcjonowania ich pamięci. Następstwem takiej manipulacji jest uodpornienie badanych na dezinformację, co Autorka określiła jako efekt wzmocnionej autoafirmacji (EWA). () Książka ta bez wątpienia może stanowić wartościowe źródło informacji na temat efektu dezinformacji, jak również problematyki dysonansu poznawczego czy regulacyjnej roli Ja w kontekście zniekształceń pamięciowych. Stanowi również przykład przejrzystego interpretowania dużej liczby wyników empirycznych. Z recenzji dr hab. Romualda Polczyka

Niedemokratyzmy

Marek Bankowicz

Zamieszczone w tym zbiorze teksty łączy wspólny mianownik, określony mianem niedemokratyzmów". Niedemokratyzmy to różnorodne w formie i treści przejawy odrzucenia demokracji jako porządku zakładającego kreowanie systemu władzy politycznej przez tych, którzy tej władzy podlegają. Niedemokratyzmy przynoszą wiec narzucony ustrój, podtrzymywany mniej lub bardziej otwarcie siłą. Objęcie w jednej syntetycznej analizie wszystkich podstawowych postaci niede-mokratyzmu nie jest możliwe. Ideologii i systemów niedemokratycznych - skądinąd mocno różniących się między sobą - było bardzo dużo. Sposób ich prezentacji i oceny wymagał zatem selekcji. Autor tomu, identyfikujące dwie główne formy niedemokratyzmu - autorytaryzm i totalitaryzm - wyszedł od ich teoretycznej charakterystyki, co pozwoliło uchwycić występujące pomiędzy nimi różnice. Następnie z kilku perspektyw ukazał niektóre elementy totalitaryzmu zarówno w jego postaci komunistycznej, jak i faszystowskiej oraz narodowosocjalistycznej. Akcent postawiony na totalitaryzm wynika z faktu, że stanowi on jakby kwintesencję niedemokratyzmu oraz najpełniejsze jego zastosowanie na płaszczyźnie ideologicznej i politycznej. (fragment książki)

Rosyjska inteligencja liberalna i radykalna w XIX i na początku XX wieku. Poglądy, oceny, opinie

Mieczysław Smoleń

Poświęcona liberalnej radykalnej inteligencji rosyjskiej epoki nowoczesnej praca znakomicie się wpisuje w główny nurt badań europejskich i amerykańskich nad tym zagadnieniem. W wielu aspektach jest to dzieło prekursorskie o dużej wartości poznawczej, napisane w stylu eseju postmodernistycznego, co pozwoliło Autorowi na uwypuklenie wielu wątków dotąd niezauważanych bądź marginalizowanych. (...). Znajduje to w pełni odzwierciedlenie w samej konstrukcji recenzowanej rozprawy. (...). Kolejne rozdziały cechuje nowatorskie na gruncie dotychczasowych badań w Polsce, a zwłaszcza skądinąd znakomitej szkoły Ludwika Bazylowa, dostrzeżenie kolejnych generacji inteligencji rosyjskiej jako podmiotów różniących się od siebie genetycznie i programowo w takim stopniu, że można mówić o swoistej nieprzenikalności generacji... Z recenzji prof. zw. dra hab. Andrzeja Pankowicza

Prolegomena do edycji dzieł Piotra Skargi

Magdalena Komorowska

Prolegomena do edycji dzieł Piotra Skargi powstały z myślą o przyszłych wydawcach Skargowskiej spuścizny. Pierwsze rozdziały mają charakter monograficzny i są próbą uporządkowania wiedzy o twórczości królewskiego kaznodziei. Autorka omawia dzieła Skargi z punktu widzenia historyka literatury, kreśląc sylwetkę kaznodziei jako pisarza - autora i tłumacza, a także redaktora własnych dzieł. Drobiazgowe badania źródłowe, na których opiera się niniejsze opracowanie, umożliwiły sformułowanie wniosków także na temat współpracy Skargi z drukarzami oraz typograficznych cech druków zawierających dzieła królewskiego kaznodziei. Prolegomena... zamyka refleksja nad głównymi problemami edytorskimi w Skargowskiej twórczości. Uzupełnieniem rozważań jest spis bibliograficzny edytorsko ważnych wydań dzieł Skargi. Prolegomena do edycji dzieł Piotra Skargi przeczytałem z ogromną satysfakcją nie tylko jako zapowiedź przyszłej edycji. Jest to również rozprawa niezwykle interesująca sama w sobie, jako kompetentna relacja z badań źródłowych, otwierająca kolejne pola dla filologicznych dociekań. Z recenzji prof. dra hab. Adama Karpińskiego

Sumienie i mózg. O wewnętrznym regulatorze zachowań moralnych

Ryszard Stach

Sumienie i mózg. O wewnętrznym regulatorze zachowań moralnych to publikacja posiadająca istotne walory poznawcze i praktyczne, stanowi także inspirację do planowania i podejmowania dalszych badań nad złożonymi i skomplikowanymi mechanizmami warunkującymi funkcjonowanie sumienia człowieka. Nie ma wątpliwości, iż wielu praktyków, klinicystów czy psychologów sądowo-penitencjarnych z wielkim zainteresowaniem i satysfakcją będzie sięgać do książki Ryszarda Stacha, stanowiącej kompendium wiedzy na temat mózgowych organizacji tych czynności psychicznych, które mają wpływ na pełnienie przez sumienie jego adaptacyjnych i regulacyjnych funkcji. Książka istotnie poszerza bowiem wiedzę na temat sumienia, konstruktu guasi-osobowościowego, pełniącego ważne funkcje poznawcze, oceniające, kontrolne oraz motywacyjne. Z recenzji prof. dr. hab. Józefa K. Gierowskiego

Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 18681880

Agnieszka Wanicka

Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880 to książka o fascynujących latach w dziejach teatru polskiego, nazywanych epoką gwiazd". Korzystając z metody rzetelnej dokumentacji oraz fenomenu wyobraźni, autorka proponuje stopniowe odkrywanie historii dzisiejszego Teatru Narodowego porównane do pracy kamery filmowej, która najpierw śledzi życie niegdysiejszej Warszawy, a następnie plac Teatralny i gmach teatru. Wjeżdża do wnętrza, fotografując poszczególne sale - Teatr Wielki,Teatr Rozmaitości, gabinet Sergiusza Muchanowa, zatrzymując się na zbliżeniach prezesa, dyrektorów, dalej reżyserów oraz całego zespołu. Bada proces tworzenia repertuaru, pracy nad przedstawieniami, a potem wraz z publicznością uczestniczy w wieczorze teatralnym. Książka o próbie zrozumienia dawnego teatru oraz tajemnicy sztuki aktorskiej wielkich artystów sceny warszawskiej - Heleny Modrzejewskiej, Alojzego Żółkowskiego, Jana Królikowskiego i wielu innych. Praca ma zapewnione trwale miejsce w badaniach historii teatru polskiego. Z recenzji prof. dr. hab. Jana Michalika

Transplantacja serca. Problemy adaptacji psychologicznej

Bożena Gulla

Niniejsza książka jest poświęcona zagadnieniom adaptacji psychologicznej do życia z przeszczepionym sercem. Transplantacja stanowi metodę leczenia krańcowej niewydolności krążenia i jest dla osób ciężko chorych jedyną nadzieją na uratowanie życia i zachowanie zdrowia. W okresie oczekiwania na operację chorzy spodziewają się znacznej poprawy, jednak nie w pełni uświadamiają sobie, że dalsze życie z przeszczepionym sercem stanie się dla nich źródłem wielu problemów. Przez całe życie pozostaną pacjentami i będą korzystać z opieki medycznej, a warunkiem powodzenia leczenia będzie ich staranna współpraca i gruntowna zmiana stylu życia. Różnorodność rezultatów wysiłków przystosowawczych nasuwa pytania o czynniki psychologiczne, od których zależy pomyślna adaptacja, pozwalająca na uzyskanie satysfakcjonującej jakości życia po transplantacji serca. Identyfikacja czynników odpowiedzialnych za przystosowanie jest podstawą formułowania wskazań terapeutycznych, ukierunkowanych na to, by trudne doświadczenia stały się dla osób z przeszczepionym sercem źródłem wewnętrznej siły i osobistego rozwoju, a nie przeciążenia i udręki. Publikacja ta jest przeznaczona dla psychologów i lekarzy pracujących z chorymi z grupy transplantacyjnej, studentów psychologii i medycyny, osób oczekujących na transplantację i żyjących z przeszczepionymi narządami oraz ich rodzin. Jej zadaniem jest również stworzenie klimatu społecznego sprzyjającego transplantologii.

Polskie życie teatralne w Kijowie w latach 1905-1918

Piotr Horbatowski

Kijów lat 1905 1918 to jeden z najaktywniejszych centrów polskiego życia kulturalnego na emigracji. Po kilkudziesięciu latach zastoju, społeczność polska z ogromną energią przystąpiła tam do zakładania kolejnych stowarzyszeń, towarzystw, bibliotek, drukarni i teatrów. W tętniącej życiem i dynamicznie rozwijającej się aglomeracji polskie instytucje znaleźć można było niemal wszędzie, także w najbardziej reprezentatywnych częściach miasta. Niniejsza praca koncentruje się na opisaniu przemian polskiego życia teatralnego. Głównym bohaterem jest tu teatr prowincjonalny, choć początkowo pozbawiony wielkich nazwisk i wybitnych przedstawień, jednak jakże barwny w swym heroicznym zmaganiu z codzienną rzeczywistością. Dzięki uporowi i konsekwencji kilkudziesięciu pasjonatów, po roku 1914 doczekał się on chwil sławy i zasłużonego miana pierwszej sceny emigracyjnej, na której występowali czołowi twórcy polskiego teatru. Książka pokazuje możliwie najszersze spektrum aktywności teatralnej Polaków, zwracając uwagę na działalność zespołów zawodowych i amatorskich, organizację spektakli okolicznościowych, jak i występów gościnnych. Celem nie jest jednak wyłącznie dokumentacja, ale przede wszystkim oddanie różnorodności, barwności i wieloaspektowości zachodzących zjawisk. Wpływ na działalność polskich teatrów miała tam bowiem zarówno wielka międzynarodowa polityka, światowe kryzysy i wojny, jak i małe, prowincjonalne sprawy, lokalne sympatie i antagonizmy, zakulisowe relacje.

Projekty intymnego teatru śmierci. Wyspiański Leśmian Kantor

Katarzyna Fazan

Książka Katarzyny Fazan jest bardzo interesującą propozycją innego spojrzenia na polski teatr śmierci i twórczość teatralną Wyspiańskiego, Leśmiana, Kantora. Przedmiotem wnikliwej lektury są w niej różnego rodzaju pisma artystów zarówno intymne wypowiedzi zapisane w listach, notatkach, studiach, szkicach, jak i manifesty, scenariusze, wreszcie utwory dramatyczne. Czytane jako projekty twórczości, a zarazem ślady procesu twórczych poszukiwań oraz utwory o samoistnej wartości literackiej, odkrywają formy i źródła projektów teatru intymnego związane z niezwykle silną świadomością śmierci. () Odniesienia do śmierci i dążenia tak niemożliwe, jak uzewnętrznienie w teatrze tego, co najgłębiej wewnętrzne i osobiste, przedstawienie nieprzedstawialnego (Wyspiański), powołanie do istnienia nieistniejącego (Leśmian), uobecnienie nieobecności (Kantor), stają się źródłem napięcia sił twórczych, eksplozji wyobraźni artystów, ich niebywałej innowacyjności. () Jest to proces, który Katarzyna Fazan analizuje na bardzo konkretnych przykładach dogłębnie, wielostronnie i erudycyjnie. Z recenzji prof. UJ. Dr hab. Joanny Walaszek

Opcja czy osoba?Upartyjnienie versus personalizacja w wyborach samorządowych

Jarosław Flis, Agnieszka Hess, Michał Bukowski, Agnieszka Szymańska

Co jest kryterium decydującym o rezultacie wyborów samorządowych: opcja czy osoba? Dylemat zawarty w tytule książki pojawia się przy okazji wielu zjawisk towarzyszących wyborom lokalnym. Wybory to przecież nie tylko sam akt wrzucenia głosu do urny - to wielomiesięczny proces będący wypadkową zachowania licznych podmiotów. Autorzy strukturyzują ten proces zgodnie z modelem swoistej matrycy samorządowej, na którą składają się trzy zasadnicze obszary analizy: po pierwsze, rozwiązania instytucjonalne, w ramach których wybory są realizowane; po drugie, publiczność, występująca w roli wyborców; i wreszcie, po trzecie, media, odgrywające ważną rolę w komunikowaniu towarzyszącym wyborom. Wspólna prezentacja wyników badań w jednym tomie pozwoliła autorom na wieloaspektową analizę zjawisk towarzyszących wyborom samorządowym, umożliwiła podjęcie próby odpowiedzi na pytania dotyczące czynników wpływu na preferencje wyborcze oraz odwołanie się, w wielu miejscach publikacji, do wyników badań z roku 2006.

Fiodor Dostojewski i problemy kultury

Anna Raźny (red.)

Prezentowana książka jest zaproszeniem do spotkania z Fiodorem Dostojewskim w kręgu problemów kultury nie tylko rosyjskiej, lecz także europejskiej i azjatyckiej - od drugiej połowy XIX stulecia po pierwsze dziesięciolecie XXI wieku. Krąg ten obejmuje kilka epok kultury: okres realizmu i neorealizmu, modernizm i jego dwudziestowieczne transformacje oraz postmodernizm. Każda z nich potwierdza niesłabnącą kulturotwórczą rolę autora Braci Karamazow. Mówią o tym zgromadzone w niniejszym tomie prace nie tylko cenionych znawców Dostojewskiego, ale również przedstawicieli najmłodszego pokolenia jego badaczy, reprezentujących różne temperamenty naukowe i warsztaty. Tom stanowi monograficzne ujęcie zawartej w tytule problematyki, dla której zarysowane zostały trzy płaszczyzny: 1) filozofii, antropologii i aksjologii; 2) religii, metafizyki i eschatologii; 3) inspiracji, wpływów i paralel. Szczególnie ważny dla autorów tego tomu jest w kontekście antymetafizycznej i antyaksjologicznej kultury współczesnej stosunek Dostojewskiego do świata wartości, problem ich podziału i hierarchizacji, a także kryteria ich klasyfikacji. Przekazując odbiorcy określony obraz wartości, utwory Dostojewskiego odgrywają rolę mediacyjną, nade wszystko w aspekcie poznawczym. Wskazują ponadto na ich powinnościowy charakter i konieczność realizacji. Pisarz uzasadnia bowiem poprzez swe utwory, dlaczego dane wartości powinny zaistnieć, skoro nie są tym, co jest, lecz tym, co być powinno. Ze Słowa wstępnego

Czytanie Konopnickiej. Posłowiem opatrzył Marian Stala

Olga Płaszczewska (red.)

Na stulecie śmierci Konopnickiej przygotowano monografię zbiorową, która odpowiada na pytanie: czy twórczość autorki Roty wytrzymała próbę lat, czy jest to jeszcze twórczość, która daje czytelnikowi cokolwiek innego poza obowiązkowymi wartościami ideowo-patriotycznymi, w które wpisały ją kanony lektur szkolnych? I okazuje się, że tak, że [...] Konopnicka zaciekawia jako artystka i jako obserwator rzeczywistości, zaciekawia tak dalece, że M. Stala w Posłowiu nie waha się stwierdzić, iż poetka jest głęboko zakorzeniona w wieku XIX, ale i wychyla się w wiek XX... [...]. Wartość tej zbiorowej monografii [...] jest niewątpliwa. W aspekcie poznawczym są tu prace przynoszące nowe ujęcia, [...] są też - co również jest nowością asocjacje tematyczne i obrazowe, o których jeszcze niedawno nikt by nie śmiał głośno mówić, jak paralele z Cyprianem Norwidem (a to i dla norwidologii jest przydatne...); są wreszcie tropy w interpretacji utworów poetyckich, reportaży i listów, które dla kategorii podmiotowości i tożsamości literatury postyczniowej zdają się być nowe i ciekawe, bo prowadzą w strony codzienności ludzkiej, bo łączą egzystencję jednostki ze światopoglądem zbiorowym, perspektywę zwykłego dnia w ludzkim życiu ze sprawami narodu i ludzkości. W aspekcie metodologicznym zasadniczy trzon książki stanowią interpretacje nowej komparatystyki. Z recenzji prof. dr hab. Tadeusza Budrewicza

Widmo rewolucji Polityka USA wobec Ameryki Południowej 19611968

Marcin Fatalski

Cywilizacyjne zapóźnienie i niezaspokojone aspiracje znaczących grup ludności w krajach Ameryki Łacińskiej byty w czasach zimnej wojny źródłem narastających napięć społecznych i politycznych. W konsekwencji Ameryka Południowa mogła się stać obszarem ekspansji ideologicznej, a za nią politycznej i gospodarczej ZSRR. Wprawdzie półkula zachodnia stanowiła tradycyjną strefę wpływów Stanów Zjednoczonych i sytuację tę Moskwa zdawała się akceptować, jednak na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nastąpiła zmiana związana ze zwycięstwem rewolucji na Kubie. Ustanowienie w kraju sąsiadującym z USA lewicowego i rewolucyjnego reżimu, który z czasem zadeklarował sojusz z ZSRR, stanowiło najpoważniejsze wyzwanie dla doktryny Monroego, której śmierć" proklamował radziecki przywódca Nikita Chruszczow. Oznaczało też pogorszenie sytuacji geopolitycznej USA i osłabienie autorytetu tego supermocarstwa w świecie. Strategicznym celem Waszyngtonu stało się zapobieżenie rewolucji latynoamerykańskiej i uniemożliwienie zdobycia przez komunizm światowy" nowego przyczółka na półkuli zachodniej. Wyzwanie, jakim dla USA była groźba rewolucji w Ameryce Południowej, stało się priorytetem polityki zagranicznej tego kraju.

Transcendentalny i nietranscendentalny sens jedności w myśli XIII wieku na tle filozoficznej tradycji

Jan Kiełbasa

Studia nad transcendentalnym sensem jedności (i - odpowiednio - nad jej sensami nietranscendentalnymi), zwłaszcza związane z badaniem odległej epoki w dziejach filozofii (a taką niewątpliwie jest wiek XIII - złoty wiek scholastyki, a zarazem archiwum myśli dawno przebrzmiałych, zapomnianych, zdekonstruowanych", tak martwych i niezrozumiałych jak łacina, w której je zapisano), można uznać za intelektualną ekstrawagancję, anachronizm, świadomą marginalizacje. Autor nie obiecuje, że wystąpi tu z jakimiś rewolucyjnymi odkryciami, że dokona jakiegoś modernizującego" przekładu starych problemów i starego dyskursu na któryś z powszechnie akceptowanych dyskursów filozofii współczesnej. Wyznacza sobie nieco skromniejsze zadanie: poszerzenie zwyczajowo zakreślanego pola badawczego, włączenie w nie postaci, dzieł i problemów z reguły niezauważanych bądź takich, które wciąż nie doczekały się gruntownej analizy, choć zasługują na poważny namysł. Wydaje się bowiem, że do tej pory nie przeprowadzono kompleksowego badania poświęconego wyłącznie zagadnieniu jedności w myśli XIII wieku, zwłaszcza zaś rozpoznaniu i skonfrontowaniu z sobą różnych wariantów jej transcendentalnych i nietranscendentalnych znaczeń. Może wynikiem proponowanej tu analizy będzie odkrycie, że ta domniemana średniowieczna prehistoria filozofii skrywa nie tylko skamieliny i muzealne eksponaty, ale także żywą myśl filozofa, z którym można nawiązać dialog, wejść w spór, szukać prawdy. Ubocznym zamysłem tej rozprawy jest bowiem zarówno upowszechnienie pewnej partykularnej wiedzy, jak i przybliżenie stylów myślenia i sposobów argumentowania właściwych tamtej odległej epoce, krótko mówiąc - przybliżenie tego, co Gilson przed laty nazwał duchem filozofii średniowiecznej".

Biblioteki w ochronie i promocji zdrowia

Barbara Mauer-Górska

Książka Biblioteki w ochronie i promocji zdrowia jest syntetycznym opisem globalnego przepływu informacji z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w którym uczestniczą biblioteki uczelnianych wydziałów medycznych, szpitalne oraz publiczne. Inspiracją do jej napisania było zapoznanie się z funkcjonowaniem bibliotek w Buffalo w stanie Nowy Jork i w Leatherhead w hrabstwie Surrey w Wielkiej Brytanii, Niemieckiej Centralnej Biblioteki Medycznej (ZB MED) w Kolonii, a także biblioteki Instytutu Socjologii Medycyny im. Ludwiga Boltzmanna na Uniwersytecie Wiedeńskim w listopadzie i grudniu 2006 roku. Z tego czasu pochodzą też wyniki własnych badań ankietowych przeprowadzonych przez autorkę w polskich bibliotekach publicznych w czterech miastach: Bytomiu, Chrzanowie, Katowicach i Krakowie, oraz w Bibliotece Publicznej w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy.

Antysemityzm, Holokaust, Auschwitz w badaniach społecznych

Marek Kucia (red.)

Auschwitz, Holokaust, antysemityzm Te trzy słowa symbole ewokują całą listę pytań badawczych. Czym jest dzisiaj dla nas mieszkańców Polski Auschwitz? Jaką wiedzę na temat obozu posiadamy, zwłaszcza czy wiemy, że Żydzi stanowili największą grupę ofiar? Czego symbolem jest dla nas Polaków Auschwitz, szczególnie czy jest raczej symbolem polskiego męczeństwa, czy żydowskiego Holokaustu? Jaki jest stosunek Polaków do Żydów? Jak szeroko rozpowszechniony i jak głęboki jest antysemityzm w Polsce, w jej różnych regionach i środowiskach? Czy mamy do czynienia z jednego rodzaju antysemityzmem czy z różnymi antysemityzmami? Co o Auschwitz, Zagładzie i Żydach wiedzą i sądzą młodzi Polacy? Jak efektywne są rozmaite działania edukacyjne i informacyjne dotyczące Zagłady i Auschwitz? Jaki skutek odniosły debaty o stosunkach polsko-żydowskich wywołane publikacją książek Jana Tomasza Grossa? Jakie doświadczenie wizyty w miejscach pamięci, takich jak Auschwitz, Majdanek czy Treblinka, zmienia myślenie młodych? Czy wzrost wiedzy o Zagładzie i Auschwitz zmienia postawy, zwłaszcza czy eliminuje antysemityzm? Niniejszy tom zawiera artykuły, w których podjęto próbę udzielenia odpowiedzi na te pytania. Ze Wstępu dr. hab. Marka Kuci

Audyt wewnętrzny jako narzędzie wspomagające efektywny nadzór korporacyjny

Magdalena M. Stuss (red.), Joanna Krasodomska, Agnieszka Herdan

Pojawiające się w ciągu kilku ostatnich lat liczne nieprawidłowości w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych świadczą o nieefektywnym sprawowaniu nadzoru korporacyjnego. W gospodarce rynkowej występuje wiele mechanizmów umożliwiających kontrolę działalności spółki. Kontrolę zewnętrzną sprawują najczęściej rynek kapitałowy, rynek produktów czy też rynek pracy, wewnętrzną zaś systemy kontroli wewnętrznej czy komórki audytu wewnętrznego. Audyt wewnętrzny jest instrumentem, który w sposób aktywny, niezależny, profesjonalny i obiektywny ocenia efektywność systemu kontroli wewnętrznej i procesów zarządzania ryzykiem. Zapewnia on skuteczne prowadzenie wszystkich operacji i czynności organizacji, przynosi wartość dodaną dzięki ujawnieniu braków i słabości oraz wskazuje, w jaki sposób można uzyskać wyższą jakość i wydajność powierzonych zasobów.