Nacjonalizm, etniczność i wielokulturowość na Bliskim i Dalekim Wschodzie

Red. Adam W. Jelonek

Jak słusznie zauważył w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy jest nierozłącznie związany z instytucją państwa narodowego. Obecnie często pomija się fakt, iż świat, w którym coraz dynamiczniej przebiegają procesy politycznej i gospodarczej integracji, nadal pozostaje światem opierającym się na sieci mniej lub bardziej autonomicznych państw narodowych. Smith podkreślał jednak również wielokrotnie, ze państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. Problem transformacji od bardziej zróżnicowanych form życia społecznego i politycznego ku tym, w których wszystkie części składowe światowego porządku podporządkowały się, przynajmniej formalnie, jednolitej formule, od lat wzbudzał zainteresowanie historyków, politologów, socjologów i antropologów. Wraz ze wzrostem znaczenia gospodarczego i politycznego Bliskiego i Dalekiego Wschodu w światowym porządku coraz częściej zadawano sobie pytanie, w jakim stopniu zachodnie modele i paradygmaty odpowiadają doświadczeniom Wschodu. Niewątpliwie przemiany w sferze świadomości narodowej i politycznej w państwach regionu stanowiły nie lada wyzwanie nie tylko dla polityków, ale także dla intelektualistów i badaczy. Próby studiowania nacjonalizmu czy nacjonalizmów w regionie jako całości były znacznie mniej liczne i rzadko stanowiły pretekst do ogólnych refleksji. Autorzy tekstów wchodzących w skład niniejszej publikacji, będącej rezultatem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie CTA Closer To Asia, podjęli interdyscyplinarną próbę, wyjaśnienia azjatyckich form nacjonalizmu oraz etniczności. Dzięki temu książka stanowi istotny wkład w omawianą problematykę. Adam W. Jelonek

Postawy zawodowe informatyków. Jednostka, zespół, organizacja

Jerzy Rosiński

Postawy zawodowe informatyków: jednostka, zespół, organizacja to książka interesująca z trzech perspektyw. W perspektywie publikacji naukowej jest przykładem szeroko zakrojonych badań z zakresu zachowań organizacyjnych przynosi odpowiedzi na temat indywidualnego funkcjonowania informatyków w organizacjach. Tematyka dotycząca postaw pracowników branży IT wobec zatrudniających ich organizacji, odnoszenia się do współpracowników oraz postrzegania samych siebie pozwala wysnuć ciekawe wnioski, użyteczne w kierowaniu zespołami w firmach IT. Z punktu widzenia refleksji naukowej o bardziej uniwersalnym charakterze wartościowe są części publikacji odnoszące się do funkcjonowania ekspertów organizacyjnych czy też szerzej pracowników wiedzy. Wreszcie z perspektywy popularnonaukowej otrzymujemy uzasadniony badawczo informatyków portret własny. Wizerunek pracownika branży IT prezentowany w książce może weryfikować w świetle naukowym pewne powszechne uogólnienia czy nawet stereotypy odnoszące się do tej grupy zawodowej.

Nowa droga do zniewolenia? O życiu w społeczeństwie konsumpcyjnym

Krystyna Romaniszyn (red.)

Książka pokazuje różne oblicza społeczeństwa konsumpcyjnego i jego kultury, istniejące w nim możliwości wyboru i działania oraz ograniczenia i formy uprzedmiotowienia. Przedstawiony opis i interpretacja rzeczywistości w żadnym wypadku nie są jeremiadą. Przeciwnie, powstał obraz współczesnej kultury społeczeństwa konsumpcyjnego i jej nosicieli, namalowany w jasnych barwach lub, ostrożniej, z przewagą jasnych barw. Z Wprowadzenia O konsumpcjonizmie, kulturze konsumpcyjnej oraz społeczeństwie konsumpcyjnym pisze się dużo. Czy można napisać jeszcze coś nowego i interesującego na te tematy? Lektura tomu Nowa droga do zniewolenia? O życiu w społeczeństwie konsumpcyjnym przekonuje, że można, i to co najmniej z dwu powodów. Kultura konsumpcyjna jest zjawiskiem dynamicznym, zmiennym i jego odmieniające się oblicze ukazują autorzy kolejnych rozdziałów książki. Stanowi ona interesującą lekturę także dlatego, że w odróżnieniu od wielu innych, również tych najbardziej znanych prac, autorzy nie poprzestają na charakterystyce kultury konsumpcyjnej, lecz próbują również opisać sposób, w jaki kształtuje ona współczesne społeczeństwo. Dr hab. Andrzej Piotr Szpociński, prof. ISP PAN i Collegium Civitas Posługując się w opisie konsumpcjonizmu metaforą klatki, można powiedzieć, że zaprasza do niej obietnica i iluzja bytowania lekkiego i przyjemnego, życia zabawą i rozrywką, bez odpowiedzialności, bez lojalności, bez zobowiązań. Zniewalająca moc konsumpcjonizmu tkwi więc także w uwodzeniu. Krystyna Romaniszyn

Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku. Mozaika interesów i geostrategii

Tomasz Młynarski

Bezpieczeństwo energetyczne w pierwszej dekadzie XXI wieku bardzo dobrze się wpisuje w modny ostatnio problem bezpieczeństwa energetycznego świata, regionu i państwa. Zwięzły tytuł jest zapowiedzią dobrej książki. Publikacja będzie szczególnie przydatna jako rodzaj w pełni udanego podręcznika dla studentów i doktorantów ze względu na brak jakiegokolwiek odpowiednika tego typu w polskiej literaturze, a także wartościowa dla specjalistów. Jak pisze Autor, [...] złożoność relacji i powiązań między ekonomią, biznesem i polityką rodzi potrzebę większej odpowiedzialności za wizję przyszłości energetycznej świata. [...] Wiek XXI będzie testem dla wypracowania formuły globalnego zrównoważonego systemu bezpieczeństwa energetycznego. Podejście multilateralne i stworzenie mechanizmów global energy governance wymaga jednak woli politycznej i wspólnoty interesów państw eksporterów i importerów energii. W świetle prezentowanych wniosków cel ten będzie jednak bardzo trudny do osiągnięcia, o ile możliwy". Nic dodać, nic ująć! Moje uznanie budzi fakt, że Autor mimo braku czasowego dystansu pozwalającego na spokojną, naukową analizę zagadnienia nie tylko podjął wyzwanie, lecz także - co pragnę podkreślić - sprostał trudnościom wynikającym z aktualności tematu. Prof. zw. dr hab. Ryszard M. Czarny

Studia nad Pańćaratrą. Tradycja i współczesność

Marzenna Czerniak-Drożdżowicz

Pierwsza w polskiej literaturze indologicznej obszerna prezentacja pańćaratry, jednej z wczesnych indyjskich tradycji religijnych. Pańćaratra, klasyfikowana jako wczesna wisznuicka tradycja tantryczna, stanowi dopiero od niedawna pole intensywnych badań indologicznych. Zasługuje jednak na znacznie większą uwagę zarówno ze względu na rolę w kształtowaniu się zjawiska określanego hinduizmem, jak i realny i trwający do dziś wpływ na życie społeczności wyznawców tradycji hinduistycznych, szczególnie na południu Indii. Autorka, wychodząc od przedstawienia tradycji pańćaratry i jej literatury na tle innych tradycji tantrycznych, poprzez uwagi dotyczące egzegezy tekstów religijnych przechodzi do wyników badań terenowych prowadzonych wśród przedstawicieli tradycji na południu Indii. Dalsza część książki dotyczy kluczowej dla tradycji tantrycznych ceremonii inicjacji. Autorka przedstawia pierwszy polski przekład większej partii tekstu pańćaratry - rozdziału dotyczącego inicjacji, pochodzącego z jednego z kanonicznych tekstów pańćaratry, Jaykhyasaühit, umożliwiając czytelnikowi konfrontację z oryginalnym tekstem tradycji. Łącząc badania nad tekstami źródłowymi z badaniami nad współczesnym stanem tradycji, autorka wpisuje się w istotny nurt indologii, umieszczający klasyczne badania filologiczne w szerokiej interdyscyplinarnej perspektywie. Książkę uzupełnia autorski materiał fotograficzny zebrany podczas badań terenowych w Indiach.

Pomost medialny. Rola mediów w międzynarodowej komunikacji politycznej na przykładzie relacji polsko-niemieckich

Agnieszka Hess, Agnieszka Szymańska

Książka systematyzuje wyniki badań empirycznych oraz rozważań teoretycznych podejmowanych przez obie autorki, dotyczących roli mediów w międzynarodowej komunikacji politycznej na przykładzie relacji polsko-niemieckich. Jej głównym celem jest uzupełnienie istniejącej w polskich badaniach luki w systematycznych badaniach empirycznych dotyczących medialnego wizerunku Polski i Polaków w mediach niemieckich oraz wizerunku Niemiec i Niemców w mediach polskich. Wyniki tych badań (zestawione z wynikami badań opinii) mogą się stać rzetelną podstawą do formułowania wniosków na temat związków pomiędzy treścią przekazu mediów a procesem kształtowania, utrwalania czy też zmian stereotypów narodowych, a dzięki temu być pomocne w nakreśleniu roli mediów we współczesnych stosunkach miedzy oboma krajami. Zauważalną cechą polskiej nauki o komunikowaniu ostatniej dekady jest dominacja prac o charakterze teoretyczno-deskryptywnym, nastawionych na popularyzację bądź odwoływanie się do badaczy zachodnich, głównie anglosaskich. Pomost medialny może być pierwszą w polskiej literaturze przedmiotu książką traktującą o roli mediów w międzynarodowym komunikowaniu politycznym, wykorzystującą rezultaty badań empirycznych przeprowadzonych przez obie autorki. Z recenzji dr. hab. Zbigniewa Oniszczuka

Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne

Janusz Barański

Przedmiotem rozmyślań autora są zagadnienia teoretyczne (zakresy przedmiotowe, paradygmaty, podstawowe pojęcia, misja) i metodologiczne (heurystyka, metody badawcze, rodzaje źródeł, relacje z innymi dyscyplinami wiedzy), z którymi boryka się współczesna etnologia, jak również niektóre tematy szczegółowe (m.in. kultura popularna, polityka, etykieta, konsumpcja, technika). Obie te perspektywy, ogólna i szczegółowa, służą potwierdzeniu głoszonej w pracy tezy, podważającej wyobrażenie o etnologii jako dyscyplinie i wiedzy cokolwiek peryferyjnej. Jest bowiem odwrotnie: za jej antyperyferyjnością przemawia nie tylko źródłowe skupienie na antropologicznie rozumianej kulturze, stanowiącej wszak sam rdzeń kondycji ludzkiej, oraz jakościowe metody jej badania, ukazujące istoty, a nie liczby, lecz także swoista epistemologiczna centralność refleksji wynikajaca z usytułowania etnologii pomiędzy różnymi dyskursami kulturowymi, co pozwala jej realizować misję tłumacza na osi partykularyzmuniwersalizm kulturowy. Etnologia okazuje się całkiem centralna i konieczna jest jej obecność w debatach na takież centralne tematy, co robią wszak inne dyscypliny humanistyki i nauk społecznych, sięgając częstokroć po jej ustalenia i metody.

Stanisław Wyspiański. W labiryncie świata, myśli i sztuki

Red. Anna Czabanowska-Wróbel

W książce znalazły się studia autorstwa uczestników konferencji, która odbyła się w Krakowie w ramach obchodów Roku Stanisława Wyspiańskiego, w setną rocznicę jego śmierci. Jaki Wyspiański wyłania się ze zgromadzonych artykułów i szkiców? Przede wszystkim różnorodny i wszechstronny, nowoczesny i pełen sprzeczności. Wypowiadający się w monumentalnym, dziele i w małym fragmencie. Poeta, dramaturg i artysta reprezentujący różne dziedziny sztuk. Człowiek teatru, autor fascynujących listów, myśliciel, twórca własnej przemyślanej estetyki i teorii sztuki. Z dystansu całego stulecia, które minęło od śmierci Wyspiańskiego widoczne jest, że warto nadal rozmawiać o Wyspiańskim. Zwłaszcza wtedy, gdy do rozmowy włączają się przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych, reprezentanci różnych pokoleń i orientacji badawczych.

Przekładaniec, nr 26. Przekład mistrzów

Red. Anna Skucińska

Przekładaniec Pismo Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ jest recenzowanym czasopismem naukowym poświęconym zagadnieniom przekładu literackiego rozumianego jako przenoszenie wartości z jednej sfery kulturowej w inną. Ukazujący się od roku 1995 półrocznik skierowany jest do badaczy zjawiska przekładu, tłumaczy i wszystkich zainteresowanych zagadnieniami transferu międzykulturowego. Na stronach Przekładańca znaleźć można omówienia istniejących przekładów, studia porównujące różne tłumaczenia tego samego dzieła, teorię przekładu, a także recenzje prac przekładoznawczych. Publikujemy również przekłady tekstów literackich z polskiego lub na polski, opatrzone komentarzami tłumaczy.

Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej. Wybrane aspekty stosunków z Polską, Ukrainą i Białorusią

Piotr Bajor, Marek Czajkowski, red. Lubomir Zyblikiewicz

Książka podejmuje problematykę niezwykle interesującą, ale zarazem trudną i skomplikowaną, w dotychczasowej literaturze naukowej nieopracowaną dostatecznie, a autorzy poszczególnych tekstów swoje zadania rozwiązują w sposób świadczący o dobrej znajomości opisywanych zagadnień, wnosząc do nauki z zakresu stosunków międzynarodowych nowe wartości i opierając się przy tym na solidnej podstawie źródłowej oraz dokumentacyjnej. Z recenzji dra hab. Mieczysława Smolenia, prof. UJ

Przekładaniec, nr 24. Myśl feministyczna a przekład

Red. Magda Heydel

Przekładaniec Pismo Katedry UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową UJ jest recenzowanym czasopismem naukowym poświęconym zagadnieniom przekładu literackiego rozumianego jako przenoszenie wartości z jednej sfery kulturowej w inną. Ukazujący się od roku 1995 półrocznik skierowany jest do badaczy zjawiska przekładu, tłumaczy i wszystkich zainteresowanych zagadnieniami transferu międzykulturowego. Na stronach Przekładańca znaleźć można omówienia istniejących przekładów, studia porównujące różne tłumaczenia tego samego dzieła, teorię przekładu, a także recenzje prac przekładoznawczych. Publikujemy również przekłady tekstów literackich z polskiego lub na polski, opatrzone komentarzami tłumaczy.

Studia nad Pańćaratrą. Część II. W poszukiwaniu tożsamości

Marzenna Czerniak-Drożdżowicz

Druga część Studiów nad Pańćaratrą, nosząca podtytuł W poszukiwaniu tożsamości, jest kontynuacją wątków podjętych w pierwszej części zatytułowanej Studia nad pańćaratrą. Tradycja i współczesność, która była nowatorską w polskiej literaturze indologicznej oraz obszerną prezentacją pańćaratry jednej z wczesnych indyjskich tradycji religijnych, dopiero od niedawna stanowiącej pole intensywnych badań indologicznych. Pańćaratra odgrywała ważną rolę w kształtowaniu się zjawiska nazywanego hinduizmem i do dziś wywiera znaczny wpływ na życie społeczności wyznawców tradycji hinduistycznych, szczególnie na południu Indii. Autorka zajmuje się kwestią podejmowanych przez przedstawicieli pańćaratry starań o zachowanie czy też uzyskanie statusu tradycji ortodoksyjnej i w pełni autorytatywnej. Przedstawia ważniejsze punkty dyskusji dotyczącej znaczenia pańćaratry, a także prezentuje kilka zagadnień związanych z jej szczególnymi ideami i praktykami, które, stanowiąc o jej wyjątkowości i tożsamości, wpływały na popularność i zdolność przetrwania tej tradycji przez wiele stuleci. Także w tej części znajdzie czytelnik liczne, a zarazem pierwsze polskie przekłady fragmentów tekstów tradycji oraz autorski materiał fotograficzny zebrany podczas badań terenowych w Indiach.

Teatry Danuty Michałowskiej. Od Króla-Ducha do Tryptyku rzymskiego

Jacek Popiel

Książka Jacka Popielą poświęcona jest bogatej biografii osobistej i artystycznej Danuty Michałowskiej aktorki, reżysera, profesora zwyczajnego PWST im. Ludwika Solskiego w Krakowie, byłego rektora tej uczelni, autorki podręczników, tomiku poezji, znakomitych scenariuszy teatralnych, a także Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, artystki, której sztuka interpretacji słowa została doprowadzona do granic doskonałości. Kreacje Michałowskiej w Teatrze Rapsodycznym i w Teatrze Jednego Aktora należą już do historii polskiej sceny.

Ruch, przestrzeń, czas. Protofizyczne i metafizyczne aspekty podstaw fizyki relatywistycznej

Jan Czerniawski

Nasze poznanie fizykalne i pozafizykalne ruchu, przestrzeni, czasu i czasoprzestrzeni nie jest ostateczne, pomimo wielkich osiągnięć w tej dziedzinie teorii względności (szczególnej teorii względności STW i ogólnej teorii względności OTW), mechaniki kwantowej (QM) oraz rezultatów przemyśleń znanych filozofujących fizyków i znających fizykę filozofów. Brak też jednej akceptowanej przez wszystkich interpretacji STW i OTW. Istnieją bowiem głównie dwie alternatywne interpretacje fizyki relatywistycznej. Jedna mniejszościowa, wiązana głównie z nazwiskiem Lorentza, i druga większościowa, wiązana przede wszystkim z nazwiskiem A. Einsteina. () W ten krajobraz poznawczy wpisuje się dobrze książka dra Jana Czerniawskiego, filozofa znającego fizykę relatywistyczną i nie tylko. Po lekturze jego książki każdy czytelnik, bez wątpienia, zaliczy go od razu do zwolenników interpretacji związanej z nazwiskiem Lorentza (). Czerniawski stara się zawsze przeprowadzać bardzo wnikliwe analizy. To należy do walorów jego książki. Zamiarem autora jest uporządkowanie konceptualne zaplecza fizyki teoretycznej. Czy udało mu się to w jakimś stopniu osiągnąć, będą rozstrzygać kompetentni w tych sprawach czytelnicy. Dodatkowo do walorów tej książki należy to, że można się z niej sporo nauczyć oraz to, że jej lektura dostarcza czytelnikowi wspaniałej gimnastyki intelektualnej, chociaż u niektórych przeciwników interpretacyjnych będzie wzbudzać nieraz irytację. Z recenzji prof. dra hab. Ludwika Kostro

Kapitał społeczny jako czynnik rozwoju gospodarczego w skali regionalnej i lokalnej w Polsce

Jarosław Działek

Koncepcja kapitału społecznego najpierw spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem, a następnie stała się przedmiotem krytyki. Od ponad dwóch dziesięcioleci pociąga jej intuicyjny charakter, który jednak trudno przełożyć na język nauki i praktyki. Mimo to dzięki wspomnianej koncepcji ponownie zwrócono uwagę na znaczenie powiązań społecznych i przenikającego je zaufania, uznawanych za wartościowy zasób jednostek i grup społecznych. Jarosław Działek przedstawił rozwój koncepcji kapitału społecznego, przywołując również głosy krytyczne. Skoncentrował się przy tym na związkach pomiędzy analizowanym pojęciem a rozwojem gospodarczym. W empirycznej części pracy określił zróżnicowanie zasobów kapitału społecznego w różnych częściach Polski oraz podjął próbę określenia roli kapitału społecznego w rozwoju polskich regionów.

Profilaktyka i probacja w środowisku lokalnym

Bronisław Urban, Marek Konopczyński (red.)

Profilaktyka społeczna i probacja stanowią ważny obszar ograniczania rozmiarów przestępczości i neutralizacji czynników generujących zachowania odbiegające od norm społecznych. W ostatnich dziesięcioleciach wprowadzono do praktyki zapobiegania przestępczości i patologii zachowań różnorodne strategie oparte na najważniejszych teoriach z zakresu nauk społecznych, wynikach eksperymentów naukowych prowadzonych w krajach o najwyższej kulturze resocjalizacyjnej oraz doświadczeniach z najbardziej skutecznych projektów realizowanych przez specjalistów w wielu obszarach szczególnie zagrożonych rozwojem patologii społecznej. Zamieszczone w niniejszym zbiorze artykuły zapoznają z licznymi koncepcjami i ich weryfikacjami w obszarach działalności profilaktyczno-probacyjnej oraz podają przykłady organizacyjnych rozwiązań i metod działań uwzględniających specyficzne uwarunkowania skutecznych działań w wielu środowiskach. Mamy nadzieję, że większość z tych opracowań okaże się cennym materiałem w kształceniu studentów resocjalizacji i pracy socjalnej oraz że będą z nich korzystać specjaliści działający w ramach wielorakich form pomocy społecznej. Prof. dr hab. Bronisław Urban

Dwie dekady nowej (?) literatury 1989 - 2009

Dorota Siwor (red.), Stanisław Gawliński

W tej interesującej z poznawczego punktu widzenia książce pierwsza grupa tekstów dotyczy zagadnień polskiej poezji po roku 1989, kolejne szkice poświęcone zostały różnym ujęciom historii we współczesnej prozie i dramacie. Tematem trzeciej grupy opracowań stała się problematyka kresów, małych ojczyzn w kontekście tożsamości podmiotu. Kilka szkiców dotyczy arcyważnej z punktu widzenia ich autorów problematyki periodyzacji polskiej literatury współczesnej po roku 1989 oraz jej charakterystycznych cech (...). Sądzę zatem, że czytelnik otrzymuje książkę będącą ciekawą refleksją na temat bieżącej literatury, chociaż ostateczne hierarchie dwudziestolecia 1989-2009 wyłonią się dopiero po dłuższym czasie. Z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Stabro

Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza

Monika Maszewska-Łupiniak

Książka Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza jest znakomitym, kompetentnym przewodnikiem po twórczości filmowej wybitnego, choć wciąż nie w pełni rozpoznanego i docenionego polskiego twórcy filmowego. Przedstawia Różewicza jako twórcę dysponującego własną, odrębną stylistyką, rozwijaną z filmu na film, a zarazem osobistym, odrębnym widzeniem świata. Praca stanowi przykład oryginalnego potraktowania formuły książki o autorze filmowym". Rzeczywistość filmowa Stanisława Różewicza nie jest ściśle rzecz ujmując monografią. Nie wszystkie filmy zostały potraktowane z równą uwagą, pominięta została twórczość teatralna i telewizyjna reżysera, brak też całościowego ujęcia biograficznego. Autorka wybrała inną drogę: wyszła od skrótowego ujęcia całości, od owej przyjętej wiedzy o twórczości filmowej Różewicza (to część I książki), następnie poddała bardzo dokładnej i precyzyjnej analizie siedem jego najbardziej reprezentatywnych filmów (to część II, popisowa), po czym wnioski z tych analiz zawarła w części III, zatytułowanej Trzecia rzeczywistość" Stanisława Różewicza, która jest syntetycznym podsumowaniem analiz. W ten logiczny i konsekwentny sposób został tu skonstruowany nowy wizerunek twórczości filmowca; tym samym książka Moniki Maszewskiej-Łupiniak stała się wartościową propozycją metodologiczną, godną polecenia każdemu filmoznawcy. Z recenzji wydawniczej prof. Tadeusza Lubelskiego

Natura ludzka w filozofii nowożytnej i współczesnej

Przemysław Spryszak, Red. Justyna Miklaszewska

Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy? Wśród dyscyplin, dążących do systematycznej odpowiedzi na te pytania, dominuje - pod względem starszeństwa - filozofia, obdarzająca człowieka szczególnym zainteresowaniem od czasu zwrotu antropologicznego, dokonanego w niej przez Sokratesa. Do odrodzenia tradycji Sokratejskiej przyczynił się dwadzieścia wieków później Kartezjusz, a intrygujące pytanie o naturę ludzką nie przestaje być aktualne. Książka ta przybliża wybrane koncepcje antropologiczne i polityczne powstałe w epoce nowożytnej oraz epokach późniejszych; wielość rozpatrywanych stanowisk filozoficznych w naturalny sposób odzwierciedla złożoność i bogactwo samej problematyki. Otrzymaliśmy bardzo interesujący przegląd stanowisk dotyczących jednego z najistotniejszych i najszerzej dyskutowanych problemów filozofii. Zebrane w książce artykuły tworzą ciekawy oraz wielostronny obraz tego, kim jest człowiek, jak można rozumieć jego naturę i co z tego wynika. Dzieło to jawi się więc jako publikacja niezwykle pożyteczna, która wzbogaci życie naukowe i filozoficzną refleksję w naszym kraju. Dr hab. Zbigniew Stawrowski, prof. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Równia wznosząca Pokonaj depresję z pomocą neuronauki

Alex Korb

Neuronauka w walce z depresją Depresja przypomina często równię pochyłą, po której z dnia na dzień zsuwamy się w przepaść pełną smutku, zmęczenia i apatii. Z pomocą w takim przypadku może przyjść neuronauka zajmująca się badaniem układu nerwowego. Alex Korb, neuronaukowiec z wieloletnim stażem, w przystępny sposób przybliża wiedzę dotyczącą naszych emocji, myśli i zachowań oraz objaśnia procesy mózgowe będące przyczyną depresji. Autor dowodzi, że choć nie ma jednej efektywnej metody leczenia tej choroby, istnieje wiele prostych sposobów, takich jak codzienny spacer w promieniach słońca czy wypracowanie dobrych przyzwyczajeń, aby zmienić aktywność i skład chemiczny swojego mózgu. Zaproponowane w książce liczne i łatwe w zastosowaniu porady odmieniają sposób funkcjonowania mózgu, a rezultatem tych zmian jest poprawa nastroju, powrót energii życiowej i stopniowe wychodzenie z depresji. Wszystko to stworzy równię wznoszącą w kierunku szczęśliwszego i zdrowszego życia.  „Równia wznosząca…” autorstwa Alexa Korba w jasny i wciągający sposób wyjaśnia neuronaukowe podstawy depresji. Autor rzuca światło na tę tajemniczą i często nierozumianą chorobę, a jednocześnie uświadamia czytelnikowi podstawy funkcjonowania mózgu oraz tego, jak kształtuje on nasze nastroje, motywacje, decyzje i działania, a także jak sam jest przez nie zmieniany. Anson Dorrance, główny trener drużyny UNC-Chapel Hill Women’s Soccer i współautor książki The Vision of a Champion  Publikacja ta zawiera przystępnie napisane neuronaukowe wytłumaczenie przyczyn depresji, jak również przedstawia konkretne kroki, których podjęcie prowadzi na „równię wznoszącą” pozwalającą wyjść z depresji. Korb tłumaczy zagadnienia neuronaukowe w prosty i przejrzysty sposób oraz prezentuje, jak różne zakłócenia w funkcjonowaniu mózgu mogą wywoływać rozmaite objawy depresji. Elyn Saks, profesor i wykładowca prawa, psychologii, psychiatrii oraz nauk behawioralnych na Gould School of Law Uniwersytetu Południowej Kalifornii  Dr Alex Korb jest neuronaukowcem, który zajmuje się badaniem mózgu od ponad piętnastu lat. Stopień doktora z dziedziny neuronauki otrzymał na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles. Obecnie pracuje na wydziale psychiatrii tegoż uniwersytetu. Oprócz pracy naukowej jest konsultantem naukowym w przemyśle biotechnologicznym i farmaceutycznym.  Autor wstępu, dr med. Daniel J. Siegel, pełni funkcję dyrektora wykonawczego Mindsight Institute oraz profesora nadzwyczajnego psychiatrii w Los Angeles School of Medicine Uniwersytetu Kalifornijskiego. Jest autorem wielu książek, między innymi Rozwój umysłu. Jak stajemy się tym, kim jesteśmy (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009) i The Mindful Brain, a także pierwszym redaktorem serii książek z zakresu neurobiologii interpersonalnej wydawnictwa Norton (the Norton Series on Interpersonal Neurobiology).

Metamorfozy i muzea

Joanna Hańderek

Metamorfozy i muzea to praca z zakresu filozofii kultury dotycząca przede wszystkim modi bycia-człowieka-w-świecie. Kultura przedstawiona jako podstawowe środowisko człowieka staje się nie tylko źródłem jego osobowości, ale również egzystencjalnym wyzwaniem, które w pełni świadoma swych projektów jednostka musi podjąć. Bycie w kulturze oznacza zatem przepracowanie doświadczenia świata jak i samego podmiotu. Andre Malraux w omawianym w tej monografii wielowątkowym dziele analizuje podstawowe pojęcie metamorfozy, czyli wszechstronnego modelu interpretacyjnego tego, co filozofowie egzystencji i późniejsi antropolodzy kultury (tak świetnie zaprezentowani w niniejszej pracy) nazwali avanture d existence tj. wolności ludzkiej, unaoczniając przygodę egzystencji w świecie, jak i zmiany zachodzące w samej kulturze, jej kodach, paradygmatach i symbolach. Z kolei metafora muzeum zarówno w światopoglądzie Malraux jak i w prezentowanych tu koncepcjach Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda nie tylko stanowi przestrzeń ekspozycji obiektów kulturowych, ale w sensie metaforycznym staje się przedstawieniem samej kultury.

Pszczoły i grom w oddali

Riku Onda

Liryczna opowieść o ludzkim geniuszu i potędze muzyki Trwają przesłuchania do międzynarodowego konkursu pianistycznego w japońskim Yoshigae. Dotychczas  żaden z kandydatów nie zachwycił jurorów. Kolejnym uczestnikiem jest Jin Kazama, nikomu nieznany młody pianista z rekomendacją od jednego z największych wirtuozów fortepianu. Jego występ nie tylko wpłynie na przebieg konkursu, lecz także odciśnie głębokie piętno na życiu bohaterów tej historii… Pszczoły i grom w oddali to wielowątkowa powieść z galerią fascynujących postaci. Dwudziestoletnia uczestniczka konkursu Eiden Aya – niegdyś cudowne dziecko fortepianu – wraca na scenę po śmierci matki. Masaru Carlos, Peruwiańczyk japońskiego pochodzenia, po wielu latach odnajduje osobę, dzięki której w dzieciństwie zapałał miłością do muzyki. Takashima Akashi – pracownik sklepu muzycznego – startuje w konkursie, by udowodnić coś sobie i innym. W książce Riku Ondy, przepełnionej pięknymi opisami muzyki, splatają się losy wszystkich postaci, na jaw wychodzą kolejne fakty z ich przeszłości, a napięcie rośnie w miarę zbliżającego się rozstrzygnięcia konkursu. Na podstawie powieści Pszczoły i grom w oddali w 2019 roku powstał film z udziałem Andrzeja Chyry Listen to the Universe w reżyserii Kei Ishikawy.   Wszechświat rozbrzmiewa muzyką! Riku Onda zabiera nas za kulisy – widzimy profesjonalnych pianistów walczących o akceptację, sławę i ten jeden moment muzycznej perfekcji. Pszczoły i grom w oddali to opowieść o poszukiwaniu własnej drogi przy dźwiękach klasycznych utworów Bacha, Mozarta i Chopina. Agata Czapkowska, honbon.pl Riku Onda urodziła się w Aomori w 1964 roku. Studiowała na Uniwersytecie Waseda w Tokio. Na polu literackim zadebiutowała na początku lat dziewięćdziesiątych. Laureatka wielu japońskich nagród literackich, między innymi Nagrody Eijiego Yoshikawy dla debiutujących autorów i Hon’ya Taishō przyznawanej przez japońskich księgarzy. Za Pszczoły i grom w oddali autorka otrzymała w 2017 roku prestiżową Nagrodę Naoki. Jej powieści doczekały się licznych adaptacji filmowych i telewizyjnych. Na podstawie tej książki w 2019 roku powstał film z udziałem Andrzeja Chyry Listen to the Universe w reżyserii Keiego Ishikawy.

Pionierki Internetu

Claire L. Evans

O kobietach, bez których nie byłoby Internetu Najnowsza historia pełna jest opowieści o mężczyznach wizjonerach pracujących w garażu nad wynalazkami, które zmieniły oblicze świata. Rzadko jednak pamięta się o kobietach wizjonerkach, które od zawsze były pionierkami w dziedzinie nowych technologii: od wiktoriańskiej arystokratki Ady Lovelace, autorki pierwszego programu komputerowego, do zainspirowanych cyberpunkiem programistek webowych w latach 90. XX wieku. Claire L. Evans w pasjonujący sposób opowiada o kobietach, dzięki którym możemy dziś korzystać z Internetu, przywracając należne im miejsce w historii. Poznajemy między innymi Grace Hopper, bezkompromisową matematyczkę, która po drugiej wojnie światowej zdemokratyzowała programowanie, wprowadzając język programowania niezależny od architektury komputera, Stacy Horn, która w latach 80. ze swojego mieszkania w Nowym Jorku zarządzała pierwszą na świecie siecią społecznościową, czy Elizabeth „Jake” Feinler, która sprawiła, że Internet stał się czymś więcej niż zbiorem adresów IP. Napisana z ogromnym poczuciem humoru książka Evans nie tylko odkrywa przed nami nieznane dotąd kobiece oblicze historii Internetu, lecz także przedstawia swoje bohaterki jako wzór kompetentnych, nieustępliwych i niezależnych kobiet na miarę XXI wieku. Pionierki Internetu to pean na cześć kobiet, które skonstruowały płytę główną i inne niezbędne części komputera… To zbiór wciągających esejów o  życiu mało znanych matematyczek, wynalazczyń i cyberaktywistek. Evans to wnikliwa i inteligentna obserwatorka rzeczywistości… Jej książka to przewodnik po cyberprzestrzeni, napisany z kobiecej perspektywy, bardzo potrzebnej w dzisiejszych czasach. „New York Times” Zbiór porywających opowieści o kobietach, które przyczyniły się do powstania przemysłu cyfrowego. „Wall Street Journal” W swojej inspirującej książce Claire Evans dokumentuje nieoceniony wkład wielu kobiet w powstanie Internetu. „Scientific American” Nowa historia komputerów z kobiecej perspektywy. „Wired” Claire L. Evans współpracuje z takimi tytułami jak „Vice”, „The Guardian”, „Wired” i „Aeon”, jest także założycielką i redaktorką „Terraform” – należącego do „Vice” działu poświęconego science fiction. Była redaktorką witryny technologicznej „Vice Motherboard”, współpracowała z „Grantland” i pisała dla „National Geographic” bloga Universe poświęconego kulturze popularnej i nauce. Śpiewa w popowej grupie Yacht i mieszka w Los Angeles.

Zakotwiczeni. Jak oswoić układ nerwowy dzięki teorii poliwagalnej

Deb Dana

Zaprzyjaźnij się ze swoim układem nerwowym Nadmiar obowiązków w pracy, kłótnia z partnerem, a nawet obraźliwy komentarz na Facebooku nie stanowią poważnego zagrożenia, jednak nasze ciała reagują na nie, jakby takim były. Odpowiedzialny za to jest nasz autonomiczny układ nerwowy (AUN), który każde niebezpieczeństwo traktuje jednakowo. Opierając się na głównych założeniach teorii poliwagalnej, Deb Dana w zrozumiały sposób wyjaśnia funkcjonowanie AUN i zależność między nim a zdrowiem psychicznym. Autorka tłumaczy, jak dzięki tej wiedzy budować wewnętrzną odporność na stres. Barwne opisy, przykłady i przystępne ćwiczenia prezentują sposoby stymulacji układu nerwowego, tak by jego reakcje były adekwatne do sytuacji i zapewniały równowagę emocjonalną. Książka Zakotwiczeni pomoże zrozumieć związek ciała, umysłu i relacji społecznych z poczuciem bezpieczeństwa, nauczy akceptować reakcje układu nerwowego oraz wykorzystać te umiejętności do systematycznego wzmacniania rezyliencji.   „Deb Dana w przystępny sposób objaśnia słynną teorię poliwagalną Stephena Porgesa. Prowadzi nas przez szereg ćwiczeń, dzięki którym lepiej zrozumiemy autonomiczny układ nerwowy i będziemy mogli wykorzystać jego uzdrawiające moce do łączenia się z samym sobą i z innymi ludźmi”. Gabor Maté, autor książki Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu „Autorka proponuje proste ćwiczenia pozwalające zauważyć nasze automatyczne reakcje na sygnały zagrożenia, oswajać je, zmieniać oraz kształtować. Przedstawia wyraziste przykłady i praktyczne eksploracje prowadzące nas do dobrostanu i poczucia bezpieczeństwa”. Linda Graham, autorka Resilience „Książka Deb Dany dla każdego będzie praktyczną pomocą ułatwiającą rozpoznanie i zrozumienie ograniczających nas mechanizmów obronnych. Dzięki niej nauczymy się, jak regularnie zakotwiczać się w życiu i głębokiej miłości”. Kathy Steele, współautorka książki Zaburzenia dysocjacyjne po traumie   Deb Dana - psychoterapeutka specjalizująca się w wykorzystaniu teorii poliwagalnej, wykładowczyni, współzałożycielka Polyvagal Institute, koordynatorka Traumatic Stress Research Consortium w Instytucie Kinseya. Opracowała cykl szkoleń klinicznych  Rhythm of Regulation. W swoich wykładach, przyciągających wielu słuchaczy na całym świecie, objaśnia, jak stosować teorię poliwagalną w terapii osób, które przeżyły traumę. Jej publikacje psychoterapeutyczne to między innymi Teoria poliwagalna w psychoterapii (WUJ 2020) i Teoria poliwagalna w praktyce. Zestaw 50 ćwiczeń (WUJ 2021) oraz The Emergence of Polyvagal-Informed Therapies (wspólnie ze Stephenem W. Porgesem).