Wielki wybuch. George Gamov, Fred Hoyle i debata o początkach Wszechświata

Paul Halpern

George Gamow żył tak, jak uprawiał fizykę. „Zdejmijcie go z motocykla”, mówiono. „Jeśli się zabije, cofnie fizykę o dwadzieścia lat”. Fredowi Hoyle’owi również nie brakowało fantazji, a jego nagłe zniknięcie z pewnością spowolniłoby rozwój nauki o dekadę lub dwie. Obaj byli żądnymi przygód, ekscentrycznymi samotnikami. Obaj chadzali własnymi ścieżkami. Obaj konwenansów nienawidzili równie mocno, jak mocno kochali proces odkrywania. Obaj też uwielbiali snuć fantastyczne opowieści naukowe, promieniujące daleko poza świat akademicki. W czasach, gdy Wielki Wybuch był zaledwie mglistą teorią, a astrofizyka znajdowała się w impasie, działali niczym dwa odpychające się magnesy. Reprezentując skrajnie różne poglądy – prowokowali do dyskusji. Przeplatająca wątki obu wybitnych kosmologów podwójna biografia autorstwa Paula Halperna jest czymś więcej niż sumą prostą składników. Jest kroniką intelektualnego pojedynku, w którym rodził się nowy, współczesny obraz genezy i losów Wszechświata.

Elementy mechaniki kwantowej dla filozofów

Michał Heller

Jak wygląda prawdziwa struktura materii? Czy najbardziej fundamentalnymi prawami natury rządzi prawdopodobieństwo, a nie konieczność? Dlaczego świat kwantów rządzi się prawami sprzecznymi ze zdrowym rozsądkiem? Mechanika kwantowa, jedna z najważniejszych dziedzin współczesnej fizyki, narodziła się w pierwszych dekadach ubiegłego stulecia. Panowało wówczas niemal powszechne przekonanie, że natura skrywa już niewiele tajemnic. Sformułowanie teorii kwantów obaliło ten optymistyczny pogląd – stało się jasne, że przyroda w najmniejszej skali funkcjonuje całkowicie inaczej niż w skali, w której działają nasze zmysły. Świat cząstek elementarnych, zjawiska nielokalne, indeterminizm i wiele paradoksów (jak słynny jednocześnie żywy i martwy kot Schrodingera) pociąga zwłaszcza filozofów, bo sprzeczny ze zdrowym rozsądkiem obraz mikroświata wywołuje doniosłe filozoficzne konsekwencje. Żeby zrozumieć te wszystkie zjawiska, trzeba zagłębić się w matematyczną strukturę mechaniki kwantowej. Książka Michała Hellera umożliwia to nawet tym, którzy nie mają za sobą akademickiego kursu z matematyki, wymagana jest wyłącznie umiejętność precyzyjnego myślenia. Pragnę zwrócić uwagę na tytuł tej książki: Elementy mechaniki kwantowej dla filozofów. O tym, że trudno sobie wyobrazić współczesnego filozofa, który miałby jedynie mdłe wyobrażenie o mechanice kwantowej, pisałem już w przedmowie do pierwszego wydania; tu chciałbym powiedzieć coś więcej. Każdy inteligentny człowiek musi być trochę filozofem, jeśli nie chce ograniczać swojej inteligencji do ciasnych ram własnej specjalności (ale wtedy jest raczej wykwalifikowanym pracownikiem niż inteligentem). Właśnie Im, Czytelnikom-Filozofom to trzecie wydanie dedykuję. /fragment przedmowy Autora do trzeciego wydania/ 

Ewolucja i stworzenie

Ernan McMullin

Doktryna stworzona przez Darwina od początku była zapowiedzią filozoficznych emocji. Jej powstanie stawiało pod znakiem zapytania ustalone od wieków metafizyczne dogmaty. Zadrżały bezpieczne podstawy niezmiennego porządku rzeczy. Doszło do zgorszenia artystotelików i purytańskiej Anglii. Czy nie ma ucieczki od tragicznej historii ewolucji? A może gdzieś pod jej powierzchnią tli się światełko nadziei? W swojej książce Ernan McMullin dowodzi, że traktowanie ewolucji i stworzenia jako dwóch wykluczających się idei jest wyrazem niezrozumienia tych pojęć. Głębokość historycznej refleksji, rzeczowość i szerokość spojrzenia Autora sprawiają, że każdy Czytelnik da się porwać tej filozoficznej odysei. 

Autobiografia. Daniel C. Dennett

Daniel C. Dennett

Autobiografia jednego z największych myślicieli naszych czasów Daniel C. Dennett, wybitny filozof i kognitywista, spędził swoje życie, rozważając najtrudniejsze i najbardziej fundamentalne tajemnice umysłu. Jego teorie w dużej mierze ukształtowały naszą epokę myśli filozoficznej. Motorem jego działań zawsze była niepohamowana ciekawość, dlatego chętnie próbował nowych rzeczy. Majstrował przy starych garbusach, wyrabiał cydr, grał na fortepianie w klubach jazzowych, rzeźbił i żeglował. Robiąc to wszystko - stale myślał, kwestionował rzeczywistość, zadawał pytania. I nigdy nie przestał się mylić. Myślę, że życie jest cenne, właśnie dlatego, że nie ma żadnego życia po życiu. Nie schrzań więc tego. Masz tylko jedną szansę. Jestem tak bardzo wdzięczny, że ją dostałem. Daniel C. Dennett, cytat z filmu Do Lobsters Have Free Will? (scenariusz i reżyseria: Karol Jałochowski) Pamiętam też, jak zostałem kiedyś zapytany lekkomyślnie, czy naprawdę nie wierzę w istnienie jakiejś wszechogarniającej, transcendentalnej mocy kontrolującej Wszechświat i całe zanurzone w nim życie. "O tak, wierzę" - odpowiedziałem. "Naprawdę?" "Tak - odparłem. - Nazywam ją grawitacją". Daniel C. Dennett (z wywiadu zamieszczonego w książce Karola Jałochowskiego Heretycy, buntownicy, wizjonerzy. 22 podróże z największymi umysłami naszych czasów, CCPress 2019)

Klucz do nieśmiertelności. Natura i jej sposoby na długowieczność

Nicklas Brendborg

Jak przeciwdziałać starzeniu się? Dlaczego mieszkańcy niektórych rejonów świata cieszą się dwa razy dłuższym życiem niż inni? Dlaczego optymiści później się starzeją? Próbując znaleźć odpowiedzi, Nicklas Brendborg zabiera nas w ekscytującą podróż dookoła świata: od Morza Grenlandzkiego przez Wyspę Wielkanocną po afrykańskie królestwa golców piaskowych. Na naszej drodze spotkamy komórki zombie, młodniejące meduzy oraz rekina, który widział zatonięcie Titanica. Dowiemy się, dlaczego warto używać nici dentystycznej i oddawać krew, dlaczego warto wypić rano podwójne espresso i dlaczego spotkanie z irytującym kuzynem wbrew pozorom wcale nie skraca naszego życia, tylko je wydłuża. Kimkolwiek jesteś i gdziekolwiek czytasz tę książkę, mam nadzieję, że wrócisz z tej podróży zadowolony. Nicklas Brendborg

Szkice z filozofii głupoty

Bartosz Brożek, Michał Heller, Jerzy Stelmach

Głupota to słowo posiadające w języku polskim 283 synonimy występujące w co najmniej 28 różnych grupach znaczeniowych. W Szkicach zostały opisane wyłącznie „przypadki zawinione” wynikające z gnuśności, ewentualnie etycznej niegodziwości określonych osób, a nie przypadki, na które ktoś nie mógł mieć żadnego wpływu. Autorzy opisują swoje własne doświadczenia związane z głupotą i głupcami w myśl przekonania, że każda próba mająca na celu „policzenie” i „ponazywanie” głupoty jest warta zachodu. Trzej wybitni profesorowie i myśliciele: M. Heller, J. Stelmach i B. Brożek po świetnie przyjętym Sporze o rozumienie (CCPress 2019) ponownie zdecydowali się na współpracę. Ich „Szkice z filozofii głupoty” to wyjątkowy, wyrafinowany intelektualnie, ale także… zabawny zbiór traktatów, anegdot, czy – jak wolą Autorzy – szkiców, swoisty „strumień świadomości” trzech uczonych.

Zaburzenia zdrowia psychicznego. Przewodnik

Sidney Bloch, Nick Haslam

Jak rozpoznać zaburzenia zdrowia psychicznego? Czym się objawiają? Jak je diagnozować i gdzie szukać pomocy? Sidney Bloch i Nick Haslam pomagają czytelnikom zrozumieć objawy różnych zaburzeń i zapoznać się z możliwościami ich leczenia. Ich książka składa się z przystępnych opisów najczęściej spotykanych zaburzeń zdrowia psychicznego (takich jak lęk, depresja, zespół stresu pourazowego, demencja czy różnego rodzaju uzależnienia) popartych wziętymi z życia opisami przeżyć pacjentów oraz wskazówkami, jak sobie radzić po diagnozie. Niezbędnik dla każdego, kto chce zadbać o zdrowie psychiczne swoje i swoich bliskich.

Kiedy dziecko czuje ból. Wskazówki dla rodziców i opiekunów

Rachel Rabkin Peachman, Anna C. Wilson

Jakie znaczenie dla dziecka ma doświadczenie bólu - od zastrzyku do złamania dużej kości? Jak nauczyć je radzić sobie z bólem? Jak możemy pomóc? Bez względu na to, czy należysz do rodziców, dziadków, pracowników służby zdrowia, nauczycieli, czy dowolnej innej grupy opiekunów, masz szansę wpływać na to, w jaki sposób dziecko będzie reagować na ból i sobie z nim radzić. Już sama Twoja obecność jest nieocenioną pomocą, ale możesz więcej! Książka Kiedy dziecko czuje ból powstała właśnie po to, żeby pomóc Ci w tym niełatwym zadaniu. Znajdziesz w niej opisy różnych doświadczeń bólu i reakcji na nie oraz, przede wszystkim, dowiesz się, jak w takich momentach wspierać swoje dziecko oraz jak nauczyć je odpowiedniego radzenia sobie z bólem. Jeśli kiedykolwiek czułeś się bezsilny lub nie byłeś pewny, jak zareagować na dziecięcy ból - ta książka jest właśnie dla Ciebie.