Starożytna Litwa. Ludy i bogi. Szkice historyczne i mitologiczne

Aleksander Brückner

"Opracowanie obejmuje na stepujące zagadnienia: mitologia, Jaćwingowie, Prusowie, Litwa właściwa, Żmudź, Łotwa, Próby objaśnienia kilku wierzeń i kultów. Charakterystyka mitologii litewskiej. Rozprawy o dawnej Litwie zagaja się stereotypowym frazesem, jakoby Litwini byli jednym z najstarszych ludów europejskich, chociaż dobrze wiadomo, że w Europie poszli oni razem ze Słowianami, Niemcami, Celtami, Italami i Grekami z jednego pnia i rodu, że więc ani są starsi, ani młodsi od innych. O względnym wieku narodów rozstrzyga chyba kolejne ich występowanie w dziejach ludzkości europejskiej, a w takim razie Litwini będą bodaj najmłodszymi. Starożytność znowu języka litewskiego, na którą się wszyscy zawsze powołują, raczej pozorna i przypadkowa niż rzeczywista, góruje w zachowaniu niektórych dyftongów: au, oi, i końcowego s, jakie posiadają łacina lub greka; poza tą cechą byle narzecze słowiańskie jest niemal równie stare, jak litewszczyzna, a nieraz starsze (np. w czasowaniu). Niezaprzeczona starożytność Litwy zasadza się na czymś innym, czym się ludy słowiańskie, germańskie i romańskie wyjątkowo szczycić mogą: na nieprzerwanym przebywaniu na jednej i tej samej ziemi przez lat co najmniej dwa tysiące. Już bowiem za czasów Aleksandra Macedończyka siedział Litwin tam, gdzie i dziś, nad Niemnem i Dźwiną, dotykając Bałtyku i Wisły, na pasie ziemi, może nieco dłuższym, lecz za to chyba nieco węższym, niż późniejszy obszar Litewszczyzny; pas ten przedzielał Słowian i Finów zachodnich. Gdy Litwa, zerwawszy spójnię etnograficzną i geograficzną, w jakiej przedtem ze Słowianami zostawała przez wieki, szerząc się ku północnemu zachodowi, pas ów zajęła, zetknęła się ściślej z Finami i tak się z nimi spoufaliła, że możemy niemal rozróżniać nową, litufińską dobę w jej dziejach; łączność zaś ze Słowianami, podstawa owej pierwszej, litusłowiańskiej doby, porwała się do szczętu na wieki: puszcze i moczary nad górnymi biegami Niemna, Berezyny i Dźwiny odosobniły Litwę; stosunki nawiązały się znowu dopiero w jakie tysiąc pięćset lat później, na całkiem zmienionych podstawach."

Kronika polska w przekładzie Zygmunta Komarnickiego

Anonim zwany Gall

Nie wiadomo, kto był twórcą pierwszej polskiej kroniki, nieznane jest nawet jego imię. Nie zachowały się z wieków średnich żadne o nim wiadomości. Anonimowość była z jego strony zamierzona, co zaznaczył w przedmowie do księgi trzeciej. Anonim nie pochodził z Polski, a sam siebie określił wygnańcem i pielgrzymem (łac. exul et peregrinus)[3]. Niegdyś większość badaczy uważała go za mnicha, bo zamierzał po ukończeniu pracy w Polsce powrócić do miejsca, w którym złożył śluby, czyli do nieznanego z nazwy locus professionis. Jak niedawno zwrócono uwagę, Gall niekoniecznie żył według reguły św. Benedykta, gdyż były też inne znaczenia słowa professio, niezwiązane ze stanem mniszym. Mógł być równie dobrze duchownym diecezjalnym lub kanonikiem. Kronikę pisał na zamówienie, z nadzieją na materialną nagrodę. O tę nagrodę dopominał się we wstępach do ksiąg pierwszej i drugiej, a hojność Bolesławów Chrobrego i Szczodrego z wyraźnym naciskiem stawiał za wzór Krzywoustemu [za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Kronika_Galla_Anonima]

Kodeks dzikowski

Franciszek Piekosiński

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF. REPRINT. Należący do kolekcji Jana hr. Tarnowskiego z Dzikowa dlatego właśnie znany jako Kodeks Dzikowski przedstawia rękopis pergaminowy in 4-to, liczący kart 200. Oprawa nowożytna. Kompatury tekturowe powleczone pąsowym aksamitem, spięte są klamrą. Na wierzchniej kompaturze umieszczony jest za szkłem miniaturowy portret króla Kazimierza W. w srebrnej ażurowej ramce kształtu czworobocznego. W narożnikach tej ramki zamieszczone małe jednogłowe orzełki. Klamra również srebrna, ażurowa, przedstawia w obwódce ośmiobocznej podłużnej na krwawniku owalnym dużego orla jednogłowego, w srebrze starannie rzeźbionego. Brzegi rękopisu złocone; przy oprawie obecnej został rękopis widocznie obrzynany, na skutek czego uszkodzone zostały malowane winiety marginesowe. Rękopis przedstawia jednolitą całość, chociaż dwóch pisarzy z kolei czasu nad nim pracowało. Pierwszy pisarz, który w r. 1501 założył główny zrąb rękopisu; drugi pisarz uzupełnił po roku 1523 ten główny zrąb. Kodeks ten to rękopis zawierający: 1. Rejestr artykułów całego kodeksu; 2. I. Zwód statutów króla Kazimierza W. obejmujący artykułów 163. 3. II. Statut króla Kazimierza Jagiellończyka, wydany w Nowem mieście Korczynie r. 1465, art. 13; 4. III. Artykuły sądowe, art. 39; 5. IV. Statut h-61a Kazimirza Jagiellończyka, wydany w Piotrkowie r. 1457 przeciw drapieżcom dóbr kościelnych; 6. V. Statut króla Kazimierza Jagiellończyka, wydany w Piotrkowie r. 1447, art. 7; 7. VI. Zwód statutów małopolskich króla Kazimierza W. obejmujący art. 98; 8. VII. Statut króla Kazimierza Jagiellończyka, wydany w Opatowcu r. 1474, art. 18; 9. VIII. Statut króla Kazimierza Jagiellończyka postanowiony w Opatowcu a wydany w Nowem Mieście Korczynie r. 1474 przeciw drapieżcom dóbr kościelnych; 10. Rota przysięgi woźnych. 11. Sposób składania przysięgi przez żydów przeciw chrześcijankom; 12. Artykuł statutu nieszawskiego króla Kazimierza Jagiellończyka z r. 1454; 13. IX. Przywilej króla Kazimierza Jagiellończyka, wydany w Piotrkowie r. 1458 w przedmiocie zatwierdzenia statutu króla Władysława Jagiełły, wydanego w Krakowie r. 1433 przeciw wyklętym; 14. X. Statut króla Kazimierza Jagiellończyka wydany w Nieszawie r. 1454, art. 31; 15. XI. Suma statutów małopolskich króla Kazimierza W. art. 65; 16. XII. Uchwały zjazdu piotrkowskiego z r. 1444, art. 14; 17. XIII. Uchwała zjazdu sieradzkiego z r. 1445. 18. Postanowienie zjazdu piotrkowskiego z r. 1445. 19. XIV. Artykuł statutu piotrkowskiego króla Zygmunta I. c. r. 1523 w przedmiocie rozgraniczenia dóbr królewskich od dóbr szlacheckich i duchownych. 20. XV. Statut warcki króla Władysława Jagiełły z r. 1423, art. 27. 21. XVI. Statut króla Władysława Jagiełły z r. 1423 w odmiennym układzie, art. 31. 22. XVII. Suma statutów małopolskich króla Kazi mirza W. art. 42. 23. XVIII. Statut króla Władysława Jagiełły wydany w Krakowie r. 1433, art. 23. 24. XIX. Statut króla Jana Olbrachta wydany w Piotrkowie r. 1493, art. 25. 25. XX. Statuty wielkopolskie króla Kazimierza W. art. 35. 26. XXI. Statut króla Jana Olbrachta, wydany w Piotrkowie r. 1501, art. 22. 27. XXII. Zwyczaje ziemi krakowskiej, art. 40

O stygmatach, mumiach i innych niezwykłych zjawiskach

Andrzej Sarwa

Zbiór fascynujących historii o niezwykłych przypadkach ludzi naznaczonych szczególnymi darami za życia i po śmierci. Przypadki stygmatyków oraz zjawiska zachowania zwłok w stanie nienaruszonym przedstawione są w charakterystyczny dla Andrzeja Sarwy barwny ale zarazem przystępny sposób.

Dama kameliowa. La Dame aux camélias

Aleksander Dumas (syn)

Dama kameliowa (La dame aux camlias) powieść społeczno-obyczajowa autorstwa Aleksandra Dumasa (syna). Powieść jest oparta na autentycznej biografii kurtyzany Marie Duplessis i historii jej romansu z pisarzem () Akcja Damy kameliowej rozpoczyna się tuż po śmierci głównej bohaterki, słynnej paryskiej kurtyzany Małgorzaty Gautier. Jej ukochany Duvall chce odkupić od narratora pamiątkową książkę po niej, którą narrator wcześniej nabył na licytacji jej majątku. Opowiada mu historię ich miłości. W ten sposób przedstawiona została cała historia romansu Duvalla i Gautier. Dama kameliowa jest uznawana za szczytowe osiągnięcie melodramatu. (http://pl.wikipedia.org/wiki/Dama_kameliowa) La Dame aux camélias raconte lamour d'un jeune bourgeois, Armand Duval, pour une courtisane, Marguerite Gautier, atteinte de tuberculose. La narration constitue un récit dans le récit, puisquArmand Duval raconte son aventure au narrateur initial du roman. Dans le demi-monde parisien chic, o se côtoient riches amateurs et femmes légres, le jeune Armand Duval tombe amoureux de la jeune et belle Marguerite Gautier, une des reines de ce monde éphémre de la noce. Devenu l'amant de Marguerite, Armand obtient d'elle qu'elle renonce sa vie tapageuse pour se retirer avec lui la campagne, non loin de Paris. Mais la liaison est menacée par le pre dArmand, qui obtient de Marguerite qu'elle rompe avec son fils, sous prétexte que son autre enfant, la jeune sur d'Armand doit épouser un homme de la bonne société. Jusqu' la mort de Marguerite, Armand sera persuadé qu'elle l'a trahi avec un nouvel amant, et quitté volontairement. La mort pathétique de Marguerite, abandonnée et sans ressources conclut l'histoire racontée par le pauvre Armand Duval lui-mme.

Matka Boża Dobrej Rady. Z dodatkiem modlitw do Najświętszej Maryi Panny

Ks. Marian Nassalski

Czasy nasze nie pojmują z wielu stron rzeczy nadzmysłowych i nadprzyrodzonych: w tej dziedzinie gotowe są zawsze z odpowiedzią, chociaż ta istoty zagadnienia nie dotyka. Duch, unoszący się nad rodzajem ludzkim, nie jest Duchem Bożym, ale duchem świata. Stoją więc ludzie bezradni przed wielu pytaniami, gdyż stosunki ich i potrzeby może tylko prawdziwa mądrość ocenić i wobec napotykanych trudności skierować na właściwe tory. Innymi słowy, jeżeli pragniemy osiągnąć prawdziwą mądrość, powinniśmy wziąć udział w radzie Bożej. Gdzie zaś mamy tej rady szukać i uczyć się mądrości? Papież Leon XIII, szukając sam rady w wielu kwestiach zawiłych, przy schyłku życia swojego wskazał nam na Matkę dobrej Rady, jak bowiem wiadomo dekretem z d. 22 kwietnia 1903 wezwanie takie dołączył do Litanii loretańskiej.

Słowianie Zachodni: dzieje, obyczaje, wierzenia, tom drugi, część czwarta: Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej do połowy XIII wieku. Pogaństwo: wierzenia, kult, obrzędy. Sztuka

Wilhelm Bogusławski

Plik pdf jest zamknięty w postaci rastrowej złożonej ze skanów. Tom drugi, część czwarta dzieła Słowianie Zachodni omawia następujące tematy: Pogaństwo: O nauce i postawach mitologii słowiańskiej. Ubóstwienie przyrody: ogień, woda, rślinność. Wyobrażenia dualistyczne: Białobóg i Czarnobóg, Swarog. Bóstwa słońca i światłości,: Dażbog, Swarożyc, Radogost, Swantewit, Jesse, Jasoń, Trygław, Jarowit, Jaruń, Żywa, Łado, bliźnięta: Lel i Polel, bóstwa pomorskie i serbskie, bóstwa księżyca i ciemności, Weles, Wołos, Dziwana, Dziwica. Bóstwa atmosferyczne: Perun, Stribog, Mokosz, Pogwizd. Ubóstwienie ziemi: Nerta, Izida, Cisa Ziza, Dziewa, Wanda. Cześć umarłych: ubóstwianie przodków, pojęcie o umarłym i jego duszy, obrzędy pogrzebowe, choanie umarłych, grobowiska i nagrobki pogańskie, wspominki umarłych. Bożnice, chramy ich urządzenie i dochody. Kapłani. Modlitwy, objaty, wróżba, nabożeństwo. Gody: jaru wiosny i lata, gody jesienne. Sztuka: 1. Objaśnienie wstępne. 2. Poezja i śpiew. 3. Gędźba: a) Instrumenty dęte. b) Instrumenty strunowe. c) Instrumenty perkusyjne. d) Grajki wędrujące. e) Pogląd na rozwój gędźby słowiańskiej. 4. Pląsy. 5. Sztuki plastyczne. a) Groby i cmentarze pogańskie: b) Zabytki ceramiczne, metaliczne, szklane, kościane i bursztynowe. c) Rzeźbiarstwo. d) Malarstwo. Zakończenie.

Przez kraj Skipetarów

Karol May

Zapraszamy do odkrywania tajemniczych krain Bałkanów w piątej powieści przygodowej z cyklu "Powieści podróżnicze" Karola Maya, znanego również jako "Cykl arabski" lub "Cykl orientalny" - "Przez kraj Skipetarów". W tej pełnej napięcia historii, Kara Ben Nemsi wraz ze swymi trzema nieustraszonymi towarzyszami rusza w niebezpieczną podróż przez serce Bałkanów, ścigając śladem dzikich Skipetarów. Ich tropem podążają groźni przestępcy Barud el Amasad i Manach el Barsza, a także bezwzględni bracia Aladżi. Dodatkowo, przeciwko nim sprzysięgli się rozbójnicy pod wodzą tajemniczego Szuta. Wciągnij się w niezapomnianą opowieść pełną przygód, niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zwrotów akcji, podążając śladem bohaterów, którzy stawiają czoła zagrożeniom i knutom losu. "Przez kraj Skipetarów" to lektura, która przeniesie cię w świat emocji i tajemniczych zakątków Bałkanów.