Japonia 1937-1945 Wojna Armii Cesarza

Margolin Jean-Louis

W powszechnej świadomości na Zachodzie Japończycy z racji Hiroshimy uchodzą za ofiary II wojny światowej. Przerażające skutki zrzucenia bomby atomowej przesłoniły to, co w Azji Południowo-Wschodniej działo się wcześniej, dlatego zbrodnie japońskiej armii podczas inwazji w latach 1937-1945 nie były dotąd obiektem pogłębionych i całościowych badań. Jean-Louis Margolin opisuje nie tyle same działania wojenne, stanowią one raczej tło opisu ile codzienne praktyki Cesarskiej Armii Japońskiej, jej stosunek do ludności cywilnej i jeńców wojennych: Azjatów, Europejczyków i Amerykanów oraz charakter represji, jakie spadły na podbite narody. Rekonstruuje genezę i przedstawia mechanizm wydarzeń, które trwały osiem lat i dotknęły 400 milionów ludzi. Zastanawia się, jak możliwe były masowe mordy jeńców wojennych (przede wszystkim w Nankinie), powstanie sieci obozów przymusowej pracy w nieludzkich warunkach, potworne gwałty i wymuszanie prostytucji, okrutne eksperymenty medyczne? Opisuje tradycje i mentalność japońskich wojskowych, pokazuje, skąd wzięli się kamikaze i jak budowano most na rzece Kwai. Wyjaśnienia szuka w pozycji i znaczeniu cesarskiej armii, opanowanej przez skrajny nacjonalizm, która następnie podporządkowała sobie całe państwo i zdołała narzucić mu własną wizję dziejowej misji Japonii. W okresie dominacji Japończyków tkwi źródło wielu konfliktów nękających do dziś kraje regionu. Dla zrozumienia istoty tych konfliktów, ale też dla pełnego zrozumienia istoty totalitaryzmu i zbrodni wojennych, refleksja nad wojną w Azji i na Pacyfiku ma ogromne znaczenie. Jean-Louis Margolin wykłada historię na Université de Provence i jest wicedyrektorem Instytutu Badań nad Azją Południowo-Wschodnią (Instytut pour la Recherche sur le Sud-Est Asiatique IRSEA CNRS). Jest uznanym specjalistą w dziedzinie historii dwudziestowiecznej Azji i autorem licznych książek z tej dziedziny. Jest też współautorem znanej polskiemu czytelnikowi głośnej pracy "Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania". Książce patronuje TVP Historia

Kultura łowiecka w świecie islamu

Sylwester Milczarek

Niniejsza książka, bogato udokumentowana i oparta na źródłach, jest pierwszym kompleksowym opracowaniem tematyki łowiectwa w cywilizacji islamu. Łowiectwo to szczególnie ważny przejaw życia muzułmanów, a zwłaszcza wyższych warstw społeczeństwa i grup uprzywilejowanych. Praca zaznajamia czytelnika z całokształtem duchowych i materialnych osiągnięć łowiectwa przede wszystkim na Bliskim Wschodzie, ale również na innych obszarach, które uległy silnym wpływom islamu; omawia także kulturę łowiecką Tatarów polsko-litewskich, czyli polskich muzułmanów. Najwięcej miejsca Autor poświęca polowaniu z ptakami łowczymi, czyli sokolnictwu, do dziś żywej i kultywowanej dziedzinie łowiectwa, uprawianej jako sport w krajach arabskich zgodnie z kulturą sokolniczą sprzed wieków.

Kobieta i rodzina w Egipcie i Sudanie. O kobiecości, seksualności i płodności

Małgorzata Malińska

Strefa intymna, dotycząca najbardziej osobistych obszarów życia człowieka, jest trudna do zbadania – stanowi kłopot zarówno dla badacza, jak i członków badanej społeczności. Tylko wejście w bliskie relacje z kobietami badanych wsi, budowane latami zaufanie, umożliwiło autorce opisanie sfery często skrywanej nawet przed najbliższymi. Ta unikalna książka wprowadza czytelnika prosto do domów kobiet, z którymi rozmawiała autorka. Wciąga go wręcz w realia życia codziennego, uroczystości, tradycji i obrzędów. W Esz-Szagarze i El-Wardzie mieszkałam wraz z miejscowymi rodzinami i uczestniczyłam w ich codziennym życiu. Razem z kobietami gotowałam, prałam i sprzątałam. Brałam też udział w uroczystościach weselnych, obrzezaniu dziewczynek i obrzędach zār. Uważam, że tylko dzięki temu, iż mieszkałam w domu Amal, Zeinab i Hody, jak również w domach innych kobiet z ich rodziny, mogłam nie tylko stale uczestniczyć w ich życiu, ale też wielokrotnie rozmawiać z tymi samymi kobietami o sprawach ich dotyczących. Dzięki temu, że kobiety te obdarzyły mnie zaufaniem, mówiły o tym co dla nich – w kontekście życia rodzinnego –najważniejsze, czyli o ich seksualności i płodności. A wszystko to, o czym mówiły, mogły powiedzieć tylko kobiecie. Tak więc moja książka napisana jest z kobiecej perspektywy. od Autorki   Małgorzata Malińska – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauk socjologicznych. Naukowo zajmuje się socjologią i antropologią społeczną Afryki – zarówno krajów muzułmańskich, jak i Czarnej Afryki. Jej zainteresowania badawcze obejmują małżeństwo i życie rodzinne tradycyjnych społeczności. W swych badaniach terenowych koncentruje się na zagadnieniach związanych z kobiecą seksualnością, płodnością i żeńskim obrzezaniem w Afryce.

Ja, morderca

A Yi

Miałem poczucie, że sprężynowy nóż nada sprawie wymiar rytualny. Schowałem go do plecaka, a wszedłszy między ludzi, poczułem nagle nieprzepartą pokusę, żeby co chwilę go dotykać. Przesuwałem blokadę do przodu – i pyk! nóż się otwierał; do tyłu – i pyk! znów się zamykał. Zakręciło mi się w głowie. Jestem bogiem śmierci! Mam nieograniczoną władzę, to ja decyduję o życiu i śmierci tych przechodniów, którzy – skłonni wierzyć, że świat wciąż idzie swoim torem – nie będą umieli zrozumieć absurdu tej tragedii, która spadnie na nich jak grom z jasnego nieba. Ale stopniowo zaczął mi wracać spokój. Muszę wybrać ofiarę. Tak jest, muszę dokonać wyboru. Byłem zdania, że powinienem zabić kogoś, kto jest tego wart. Nikt z tych ludzi się nie nadawał. A Yi (prawdziwe nazwisko Ai Guozhu) urodził się w 1976 r. w chińskiej prowincji Jiangxi. Od dziecka czuł pasję do pisania, lecz jego ojciec chciał, aby kształcił się w Akademii Policyjnej. Zanim rozpoczął profesjonalną karierę literacką, pracował jako policjant, urzędnik państwowy, redaktor i dziennikarz sportowy. Jego publikacji nie można uznać za zwykłe powieści kryminalne, ponieważ kładzie nacisk nie na to, jak policja rozwiązuje sprawę, tylko co skłania człowieka do popełnienia przestępstwa. Kariera pisarska A Yi nabiera tempa od 2008 r. W 2010 r. pisarz został zaliczony w poczet najbardziej obiecujących młodych literatów w rankingu „People’s Literature Top 20”. Sam A Yi opisuje siebie jako „pisarza, który chce zbadać, jak bezlitośni potrafią być ludzie”.

Dolina Fergańska w czasach islamu

Michał Łabenda

„Islam w Azji Centralnej pojawił się w VII wieku i od tego czasu jest jednym z najważniejszych czynników kształtujących historię regionu. Początkowo był jedną z wielu religii, z biegiem lat stał się dominujący, odgrywał znaczącą, jeśli nie decydującą rolę w procesie formowania się nowoczesnych narodów. Po przemianach, jakie dotknęły region za czasów przymusowej ateizacji, oraz w czasie następującego po nich powolnego odrodzenia religijno-narodowego, które w latach dziewięćdziesiątych przybrało żywiołową formę, islam znowu waży w procesach zachodzących w regionie, ponieważ jest on obecny w każdym aspekcie życia społecznego jako religia, filozofia i ideologia. A Dolina Fergańska jest miejscem, gdzie – w porównaniu z pozostałymi regionami Azji Centralnej – świadomość muzułmańska jest najsilniejsza” – pisze Michał Łabenda. W swojej fascynującej książce nie tylko bada procesy religijne rozgrywające się w Dolinie Fergańskiej, ale przede wszystkim kreśli całą barwną, arcyrzadko w polskim piśmiennictwie opisywaną panoramę dziejów tego rejonu. Zaczyna od VII wieku (a nawet wcześniej), przez burzliwy XVIII i XIX wiek, narodziny i rozpad ZSRR, kiedy to Dolina Fergańska, na pozór pogrążona w stagnacji, w rzeczywistości była „kłębowiskiem problemów, które stanowiły istną bombę zegarową” – aż do przełomu wieków. Książkę uzupełniają napisane barwnym językiem biogramy najważniejszych postaci, obfita bibliografia i bogaty materiał zdjęciowy.

The Jewish Community: Authority and Social Control in Poznan and Swarzedz 1650-1793

Anna Michałowska-Mycielska

Książka - napisana przede wszystkim na podstawie źródeł żydowskich, przeważnie w języku hebrajskim - stanowi cenny wkład w badania nad dziejami Żydów w Polsce. Na przykładzie gmin w Poznaniu i Swarzędzu pokazuje mechanizmy funkcjonowania i politykę władz gminy żydowskiej w epoce nowożytnej w okresie między zakończeniem wojen szwedzkich a schyłkiem Rzeczypospolitej. Szczegółowy opis oraz analiza struktury władz gminnych, sposobu ich wyłaniania i funkcjonowania pozwala nie tylko zrozumieć, jak gminy funkcjonowały, ale także jakie przyczyny prowadziły do zmian.   This book fe­atu­res the me­cha­ni­sms un­der­ly­ing the ope­ra­tion of Je­wish com­mu­ni­ties and the po­li­cies pur­su­ed by com­mu­ni­ty au­tho­ri­ties in ear­ly mo­dem ti­mes. The com­mu­ni­ties fe­atu­red are Po­znań and Swa­rzędz. Al­tho­ugh au­tho­ri­ty was ma­in­ly exer­ci­sed in a com­mu­ni­ty by the ka­hal and its of­fi­cials, the rab­bi, bro­ther­ho­ods, and cra­ft­smen’s gu­ilds were also in­vo­lved in the com­mu­ni­ty’s ma­na­ge­ment. The pur­po­se of this work is also to hi­gh­li­ght the mu­tu­al in­ter­de­pen­den­cies be­twe­en all of the­se gro­ups. It is by no me­ans ac­ci­den­tal that Wiel­ko­pol­ska (Gre­at Po­land) has been cho­sen as an exam­ple. This re­gion, im­por­tant in de­mo­gra­phic and cul­tu­ral terms, was the area of the ear­liest Je­wish set­tle­ment in Po­lish lands. Je­rzy To­pol­ski de­scri­bed Wiel­ko­pol­ska’s uni­que so­cio­eco­no­mic struc­tu­re. Agri­cul­tu­re and in­du­stry sha­ped the area’s eco­no­my (with the gran­ge ca­te­ring to the do­me­stic mar­ket ra­ther than to exports across the Bal­tic Sea, with no­bi­li­ty more in­c­li­ned to in­vest, with hi­gh­ly de­ve­lo­ped she­ep bre­eding and te­xti­le in­du­stry, wo­olen cloth pro­duc­tion in par­ti­cu­lar, and with a high sha­re of urban po­pu­la­tion, a po­si­ti­ve tra­de ba­lan­ce, and a high sha­re of pe­cu­nia­ry rent in pe­asants’ per­for­man­ces to the­ir lords). Wiel­ko­pol­ska was ma­in­ly in­ha­bi­ted by me­dium no­bi­li­ty and the­re were no lar­ge ma­gna­te es­ta­tes, ty­pi­cal of the eastern re­gions of the Po­lish-Li­thu­anian Com­mon­we­alth. Owing to Wiel­ko­pol­ska’s spe­ci­fi­ci­ty, the na­tu­re of Je­wish set­tle­ment in this re­gion was di­stinc­tly dif­fe­rent from that in other re­gions: Jews ma­in­ly set­tled in towns,ta­king up such ty­pi­cal urban oc­cu­pa­tions as tra­de and cra­fts. The book pre­do­mi­nan­tly re­lies on the ar­chi­val so­ur­ces pro­du­ced by two Je­wish com­mu­ni­ties in Wiel­ko­pol­ska – in Po­znań and Swa­rzędz – which are am­ple and very well pre­se­rved com­pa­red to tho­se of other Com­mon­we­alth’s com­mu­ni­ties. It also fe­atu­res bro­ader phe­no­me­na cha­rac­te­ri­stic of the way the Je­wish self-go­vern­ment func­tio­ned at the lo­cal le­vel. It is also worth un­der­sco­ring that the sta­te of es­ta­tes, whe­re in­di­vi­du­al es­ta­tes exer­ci­sed se­pa­ra­te ri­ghts and were dif­fe­ren­tly or­ga­ni­zed, was a very good gro­und for the growth of such self-go­vern­ment. This se­cond En­glish edi­tion of the book is lar­ge­ly due to the unflag­ging in­te­rest in the hi­sto­ry and cul­tu­re of the Po­lish Jews. That in­te­rest is not a mere fad, but a phe­no­me­non that has be­co­me a per­ma­nent fe­atu­re of hi­sto­ri­cal wri­ting. The­re is also a no­ti­ce­able trend for scho­lars, who are in­cre­asin­gly bet­ter pre­pa­red in terms of re­se­arch to­ols and lan­gu­age, to fo­cus on that area of stu­dy. Which trans­la­tes into a new per­cep­tion of the pla­ce and role of the Jews wi­tho­ut whom the so­cio-eco­no­mic land­sca­pe of the an­cient Com­mon­we­alth wo­uld have been hi­gh­ly in­com­ple­te and spar­se. It is be­co­ming more wi­de­spre­ad in Po­land, too, as evi­den­ced by the emer­gen­ce of va­rio­us mu­seums which fe­atu­re/un­der­sco­re the pre­sen­ce of Jews in lo­cal com­mu­ni­ties. As the Mu­seum of the Hi­sto­ry of Po­lish Jews, re­cen­tly ope­ned in War­saw, best de­mon­stra­tes. The Po­znań com­mu­ni­ty is one of the ol­dest Je­wish com­mu­ni­ties in the Po­lish lands. The ol­dest re­fe­ren­ce to Jews li­ving in Po­znań (Po­zna) co­mes from 1379.[1] Le­gend has it that a sy­na­go­gue was bu­ilt in that town in 1367, first re­fer­red to in so­ur­ce ma­te­rials in 1449. The first men­tion of the ce­me­te­ry co­mes from 1438.Ano­ther Po­znań le­gend, which most pro­ba­bly da­tes from the se­cond half of the 15th cen­tu­ry, tells abo­ut the host pro­fa­ned by the Po­znań Jews in 1399.

Ogłupiająca idea

Andrei Pleşu, Gabriel Liiceanu, Horia-Roman Patapievici

Bronisław Geremek, wschodni Europejczyk, domagał się niegdyś zjednoczenia europejskiej pamięci. My, wschodni Europejczycy, nosimy w sobie tę właśnie wrażliwość. Autorzy tej książki napisali ją w oparciu o konstatację, że podział europejskiej pamięci jest niemożliwym do uniknięcia skutkiem niewypracowania wspólnej pamięci. Kluczem do jej odnalezienia jest przyjęcie pamięci komunizmu. Tak jak kluczem pierwszego zjednoczenia europejskiego było pokonanie faszyzmu i wynikająca z tego wspólna pamięć, tak kluczem drugiego zjednoczenia europejskiego był upadek komunizmu i wspólna pamięć, która powinna była z tego wyniknąć. Jednak komunizm nie został pokonany (ponieważ sam się załamał), a pamięć o nim nie stała się wspólna i nadal buszuje jako upiór Europy. Teksty zebrane w tej książce zostały napisane niezależnie od siebie. Ich spontaniczna wspólność czyni z ich autorów prawdziwych wschodnich Europejczyków. Wspólnym problemem jest pamięć komunizmu na Wschodzie oraz odmowa jej przyjęcia na Zachodzie. Wszystkie świadczą solidarnie o przekonaniu, że problem pamięci komunizmu jest najważniejszy, gdy chodzi o zjednoczenie świadomości europejskiej.

Posklejać tożsamość. Szkice o współczesności Azji i Afryki

praca zbiorowa pod red. Zuzanny Augustyniak, Marty Widy-Behiesse, Jana Rogali

Czy oglądając Mroczne materie, dostrzegliście wpływ konfucjańskiej Księgi przemian? Co ukształtowało mongolską popkulturę? Czy feminizm muzułmański wykorzystuje egzotyzację? Jak Koreańczycy mówią o pogodzie? Czy Addis Abeba to tylko stolica? Jak kształtuje się obraz relacji etnicznych i religijnych we wschodniej Anatolii? Kraje Azji i Afryki w XXI wieku dynamicznie się zmieniają. Ich rola na arenie międzynarodowej wzrasta, a jednocześnie jesteśmy świadkami istotnych przemian społecznych i kulturowych zachodzących w tych częściach świata. Posklejać tożsamość to zbiór szkiców prezentujących różnorodne spojrzenia na współczesną kulturę, społeczeństwa i języki krajów Azji i Afryki. W niniejszym tomie zarysowano kilka przestrzeni badawczych, a głównym kryterium doboru było ukazanie różnorodności dociekań orientalistycznych w kontekście współczesnym. Geograficznie teksty obejmują wybrane regiony Afryki, Mongolię, Chiny oraz Koreę. Tematy zaś dotyczą historii, języka, kultury – w tym literatury, filmu, telewizji – oraz religii w kontekście kontaktów międzywyznaniowych i w ramach dyskursu feministycznego. Publikacja dofinansowana ze środków Uniwersytetu Warszawskiego