The Jewish Community: Authority and Social Control in Poznan and Swarzedz 1650-1793

Anna Michałowska-Mycielska

Książka - napisana przede wszystkim na podstawie źródeł żydowskich, przeważnie w języku hebrajskim - stanowi cenny wkład w badania nad dziejami Żydów w Polsce. Na przykładzie gmin w Poznaniu i Swarzędzu pokazuje mechanizmy funkcjonowania i politykę władz gminy żydowskiej w epoce nowożytnej w okresie między zakończeniem wojen szwedzkich a schyłkiem Rzeczypospolitej. Szczegółowy opis oraz analiza struktury władz gminnych, sposobu ich wyłaniania i funkcjonowania pozwala nie tylko zrozumieć, jak gminy funkcjonowały, ale także jakie przyczyny prowadziły do zmian.   This book fe­atu­res the me­cha­ni­sms un­der­ly­ing the ope­ra­tion of Je­wish com­mu­ni­ties and the po­li­cies pur­su­ed by com­mu­ni­ty au­tho­ri­ties in ear­ly mo­dem ti­mes. The com­mu­ni­ties fe­atu­red are Po­znań and Swa­rzędz. Al­tho­ugh au­tho­ri­ty was ma­in­ly exer­ci­sed in a com­mu­ni­ty by the ka­hal and its of­fi­cials, the rab­bi, bro­ther­ho­ods, and cra­ft­smen’s gu­ilds were also in­vo­lved in the com­mu­ni­ty’s ma­na­ge­ment. The pur­po­se of this work is also to hi­gh­li­ght the mu­tu­al in­ter­de­pen­den­cies be­twe­en all of the­se gro­ups. It is by no me­ans ac­ci­den­tal that Wiel­ko­pol­ska (Gre­at Po­land) has been cho­sen as an exam­ple. This re­gion, im­por­tant in de­mo­gra­phic and cul­tu­ral terms, was the area of the ear­liest Je­wish set­tle­ment in Po­lish lands. Je­rzy To­pol­ski de­scri­bed Wiel­ko­pol­ska’s uni­que so­cio­eco­no­mic struc­tu­re. Agri­cul­tu­re and in­du­stry sha­ped the area’s eco­no­my (with the gran­ge ca­te­ring to the do­me­stic mar­ket ra­ther than to exports across the Bal­tic Sea, with no­bi­li­ty more in­c­li­ned to in­vest, with hi­gh­ly de­ve­lo­ped she­ep bre­eding and te­xti­le in­du­stry, wo­olen cloth pro­duc­tion in par­ti­cu­lar, and with a high sha­re of urban po­pu­la­tion, a po­si­ti­ve tra­de ba­lan­ce, and a high sha­re of pe­cu­nia­ry rent in pe­asants’ per­for­man­ces to the­ir lords). Wiel­ko­pol­ska was ma­in­ly in­ha­bi­ted by me­dium no­bi­li­ty and the­re were no lar­ge ma­gna­te es­ta­tes, ty­pi­cal of the eastern re­gions of the Po­lish-Li­thu­anian Com­mon­we­alth. Owing to Wiel­ko­pol­ska’s spe­ci­fi­ci­ty, the na­tu­re of Je­wish set­tle­ment in this re­gion was di­stinc­tly dif­fe­rent from that in other re­gions: Jews ma­in­ly set­tled in towns,ta­king up such ty­pi­cal urban oc­cu­pa­tions as tra­de and cra­fts. The book pre­do­mi­nan­tly re­lies on the ar­chi­val so­ur­ces pro­du­ced by two Je­wish com­mu­ni­ties in Wiel­ko­pol­ska – in Po­znań and Swa­rzędz – which are am­ple and very well pre­se­rved com­pa­red to tho­se of other Com­mon­we­alth’s com­mu­ni­ties. It also fe­atu­res bro­ader phe­no­me­na cha­rac­te­ri­stic of the way the Je­wish self-go­vern­ment func­tio­ned at the lo­cal le­vel. It is also worth un­der­sco­ring that the sta­te of es­ta­tes, whe­re in­di­vi­du­al es­ta­tes exer­ci­sed se­pa­ra­te ri­ghts and were dif­fe­ren­tly or­ga­ni­zed, was a very good gro­und for the growth of such self-go­vern­ment. This se­cond En­glish edi­tion of the book is lar­ge­ly due to the unflag­ging in­te­rest in the hi­sto­ry and cul­tu­re of the Po­lish Jews. That in­te­rest is not a mere fad, but a phe­no­me­non that has be­co­me a per­ma­nent fe­atu­re of hi­sto­ri­cal wri­ting. The­re is also a no­ti­ce­able trend for scho­lars, who are in­cre­asin­gly bet­ter pre­pa­red in terms of re­se­arch to­ols and lan­gu­age, to fo­cus on that area of stu­dy. Which trans­la­tes into a new per­cep­tion of the pla­ce and role of the Jews wi­tho­ut whom the so­cio-eco­no­mic land­sca­pe of the an­cient Com­mon­we­alth wo­uld have been hi­gh­ly in­com­ple­te and spar­se. It is be­co­ming more wi­de­spre­ad in Po­land, too, as evi­den­ced by the emer­gen­ce of va­rio­us mu­seums which fe­atu­re/un­der­sco­re the pre­sen­ce of Jews in lo­cal com­mu­ni­ties. As the Mu­seum of the Hi­sto­ry of Po­lish Jews, re­cen­tly ope­ned in War­saw, best de­mon­stra­tes. The Po­znań com­mu­ni­ty is one of the ol­dest Je­wish com­mu­ni­ties in the Po­lish lands. The ol­dest re­fe­ren­ce to Jews li­ving in Po­znań (Po­zna) co­mes from 1379.[1] Le­gend has it that a sy­na­go­gue was bu­ilt in that town in 1367, first re­fer­red to in so­ur­ce ma­te­rials in 1449. The first men­tion of the ce­me­te­ry co­mes from 1438.Ano­ther Po­znań le­gend, which most pro­ba­bly da­tes from the se­cond half of the 15th cen­tu­ry, tells abo­ut the host pro­fa­ned by the Po­znań Jews in 1399.

Ogłupiająca idea

Andrei Pleşu, Gabriel Liiceanu, Horia-Roman Patapievici

Bronisław Geremek, wschodni Europejczyk, domagał się niegdyś zjednoczenia europejskiej pamięci. My, wschodni Europejczycy, nosimy w sobie tę właśnie wrażliwość. Autorzy tej książki napisali ją w oparciu o konstatację, że podział europejskiej pamięci jest niemożliwym do uniknięcia skutkiem niewypracowania wspólnej pamięci. Kluczem do jej odnalezienia jest przyjęcie pamięci komunizmu. Tak jak kluczem pierwszego zjednoczenia europejskiego było pokonanie faszyzmu i wynikająca z tego wspólna pamięć, tak kluczem drugiego zjednoczenia europejskiego był upadek komunizmu i wspólna pamięć, która powinna była z tego wyniknąć. Jednak komunizm nie został pokonany (ponieważ sam się załamał), a pamięć o nim nie stała się wspólna i nadal buszuje jako upiór Europy. Teksty zebrane w tej książce zostały napisane niezależnie od siebie. Ich spontaniczna wspólność czyni z ich autorów prawdziwych wschodnich Europejczyków. Wspólnym problemem jest pamięć komunizmu na Wschodzie oraz odmowa jej przyjęcia na Zachodzie. Wszystkie świadczą solidarnie o przekonaniu, że problem pamięci komunizmu jest najważniejszy, gdy chodzi o zjednoczenie świadomości europejskiej.

Posklejać tożsamość. Szkice o współczesności Azji i Afryki

praca zbiorowa pod red. Zuzanny Augustyniak, Marty Widy-Behiesse, Jana Rogali

Czy oglądając Mroczne materie, dostrzegliście wpływ konfucjańskiej Księgi przemian? Co ukształtowało mongolską popkulturę? Czy feminizm muzułmański wykorzystuje egzotyzację? Jak Koreańczycy mówią o pogodzie? Czy Addis Abeba to tylko stolica? Jak kształtuje się obraz relacji etnicznych i religijnych we wschodniej Anatolii? Kraje Azji i Afryki w XXI wieku dynamicznie się zmieniają. Ich rola na arenie międzynarodowej wzrasta, a jednocześnie jesteśmy świadkami istotnych przemian społecznych i kulturowych zachodzących w tych częściach świata. Posklejać tożsamość to zbiór szkiców prezentujących różnorodne spojrzenia na współczesną kulturę, społeczeństwa i języki krajów Azji i Afryki. W niniejszym tomie zarysowano kilka przestrzeni badawczych, a głównym kryterium doboru było ukazanie różnorodności dociekań orientalistycznych w kontekście współczesnym. Geograficznie teksty obejmują wybrane regiony Afryki, Mongolię, Chiny oraz Koreę. Tematy zaś dotyczą historii, języka, kultury – w tym literatury, filmu, telewizji – oraz religii w kontekście kontaktów międzywyznaniowych i w ramach dyskursu feministycznego. Publikacja dofinansowana ze środków Uniwersytetu Warszawskiego

Inuit. Opowiadania eskimoskie - tajemniczy świat Eskimosów

Jacek Machowski

Książka wprowadza w egzotyczny i tajemniczy świat Eskimosów, przedstawiony w ponad stu opowieściach mitologicznych liczących kilka tysięcy lat. Jednocześnie informuje, jak szybko współcześni Inwit, zapóźniony cywilizacyjnie lud tubylczy, przekształca się w nowoczesny naród, budując swoje „małe ojczyzny” w czterech państwach swego zamieszkania: Rosji, USA, Kanadzie i Danii. Eskimosi dokonali niezwykłego skoku cywilizacyjnego okresu paleolitu i epoki lodowcowej wprost w erę atomu i kosmosu, bez żadnych okresów przejściowych.

Sprawy rodzinne

Rohinton Mistry

,,Dobre myśli, dobre słowa, dobre uczynki” – ta formuła stanowi kwintesencję etyki i religii Parsów, niewielkiej społeczności wyznawców Zaratusztry, mieszkającej w Indiach. Oddają oni cześć ogniowi jako źródłu światła, ciepła i życia. Ogień przenika całe dzieło stworzenia, a jego podstawowymi składnikami są: czerwień, żółć i błękit.   Co wiemy o Parsach? Trzeba przyznać, że prawie nic. Są potomkami starożytnych Persów, zaratusztrianami, a najsłynniejszym Parsem był Freddie Mercury. Tyle – może warto by poznać trochę bliżej również ich codzienność? Akcja powieści Rohintona Mistry toczy się w społeczności Parsów w Bombaju i opowiada historię pewnej rodziny mieszkającej w tej tętniącej życiem metropolii. To uniwersalna opowieść o miłości, dojrzewaniu, przemijaniu, starości, umieraniu – opowieść o człowieku i o tym, że każda podjęta decyzja na nowo buduje lub rujnuje nasz świat. Mnóstwo tu wątków egzotycznych, wschodnich, a jeszcze więcej – takich, w których każdy człowiek odnajdzie coś z własnych doświadczeń.   W roku 2002 książka otrzymała nagrodę MAN BOOKER PRIZE Najbardziej prestiżowa nagroda literacka w Wielkiej Brytanii, przyznawana za najlepszą powieść angielskojęzyczną z ostatniego roku. Do 2013 przyznawana autorom, którzy byli obywatelami Wspólnoty Narodów, Zambii lub Republiki Irlandii. Pierwsza nagroda została przyznana w 1969 roku. Laureat Nagrody Bookera otrzymuje sumę 50 tys. funtów.

Niebo upadłych - współczesna rosyjska proza

Polakow Jurij

Minipowieść Jurija Polakowa - znanego współczesnego rosyjskiego prozaika, autora cenionego przez czytelników za mistrzostwo w łączeniu gatunków, realizm groteskowy, żywy i zróżnicowany język, aktualną tematykę - z pewnością zadowoli zarówno wielbicieli romansów, jak i poszukiwaczy prawdy życia. Proza lekka a zarazem demaskująca mechanizmy, które rządzą krajem odradzającego się kapitalizmu. Nowy Rosjanin kontra odwieczne rozterki duchowe. Dlaczego wciąż trzeba wybierać między uczuciowością, przedsiębiorczością i szczęśliwym życiem?

Zaśpiewam Ci piosenkę. Opowieści z południa Tajwanu

Yang Fumin

– Siódmy rok z rzędu idę kupować trumnę. Chyba sama powinnam sobie jakąś zamówić… – odpowiedziała siódma ciotka, po czym wyszła z sali duszy i z podcienia domu, mrucząc do siebie pod nosem. Zniknęła, malejąc w oddali, a w pokoju zapadła cisza. Xiao Li i ja spojrzeliśmy na siebie ponad ogniem. Nagle moja komórka, z której nadal leciała sutra, zaczęła wibrować. Brzmiało to tak, jakby sam dziadek, leżący na plecionej macie, wydawał z siebie jakieś pomruki, aż jego całun od strony uszu zmarszczył się niczym fala. Szybko odciągnąłem materiał, jakbym odsłaniał główną nagrodę w jakimś konkursie, po czym pośpiesznie wyciągnąłem białą słuchawkę z lewego ucha dziadka…   Zbiór opowiadań prosto z Tajwanu - świat współczesnych Tajwańczyków osadzony głęboko w tradycjach, wierzeniach i zwyczajach ludowych.   Ich autorem jest Yang Fumin (ur. 1987 r. w Tainanie). Ten absolwent literatury tajwańskiej swoje pierwsze opowiadania opublikował w 2010 r. Łączy elementy groteskowe z zabawnymi, barwne opisy z żywymi dialogami. Po mistrzowsku bawi się słowem i… dźwiękiem – Czytelnik „usłyszy” tu popularne piosenki, gongi towarzyszące pogrzebom czy odmienne sposoby mówienia bohaterów. Tłumaczenie zaprezentowanych opowiadań jest żywe, plastyczne, gra słowem i wciąga w niepowtarzalny klimat południowego Tajwanu, a jednocześnie przekonuje, że mimo powierzchownych różnic doświadczenia życiowe, problemy, przywary i marzenia jego mieszkańców w gruncie rzeczy są takie same jak nasze.

Nowa gra w Chińczyka

Bogdan Góralczyk, Marcin Jacoby, Tomasz Sajewicz

Zaproponowaliśmy naszym wybitnym autorom-sinologom, prof. Bogdanowi Góralczykowi i prof. Marcinowi Jacoby'emu, swego rodzaju starcie. Starcie opinii i analiz w książce ujętej w formę wywiadu. Do przeprowadzenia wartkiej rozmowy między nimi - bez żadnych kompromisów - o tym, czego możemy się spodziewać po Chinach oraz co wpływa na ich decyzje i plany, udało nam się przekonać dziennikarza, który zna Chiny, jak mało kto w Polsce. Redaktor Tomasz Sajewicz był korespondentem Polskiego Radia w Pekinie od 2005 roku. (...) Przekazujemy więc Czytelnikom książkę stworzoną przez autorów, którzy znają Chiny "od podszewki" (...). Oddajemy w Państwa ręce książkę, która stanowi pewną przeciwwagę dla dyskursu o Chinach w głównym nurcie polskich mediów. Niejedna wypowiedź profesorów Góralczyka i Jacoby'ego może zaskoczyć, a nawet zaniepokoić, niejedna opinia może się wydawać kontrowersyjna. Jednak dyskusja ta niewątpliwie pomaga otworzyć oczy, pokazując szeroki kontekst problematyki chińskiej w całej jej złożoności, zmuszając nas również do krytycznego spojrzenia na nas samych oraz na to, jak widzimy nasze miejsce w zmieniającym się świecie. Fragment Wstępu Nowa gra w Chińczyka to idealny przykład książki, która nie będąc pozycją naukową, uczy jak mało która. Żeby rozumieć państwa i narody, trzeba bowiem nie tylko "wiedzieć", ale też "czuć" - autorzy, spierając się, dzielą się z czytelnikami i jednym, i drugim. Mamy więc pytania i o to, gdzie przebiega granica pomiędzy imperializmem a uzasadnionymi ambicjami, i pytania o psychologiczne podstawy chińskiej polityki. Zamiast prostego pytania o to, czy Chiny są komunistyczne, czy też kapitalistyczne, mamy dyskusję o tym, ile jest w nich tradycji, a ile nowoczesności. I wreszcie mamy rozmowę o tym, czy jako sojusznik USA musimy obowiązkowo widzieć w Chinach przeciwnika oraz czy Ukraina i Tajwan to podobne, czy jednak całkiem inne przypadki. Doskonała lektura. Tym bardziej cenna, gdyż autorzy tam, gdzie inni stawiają wykrzykniki, preferują znaki zapytania. Witold Jurasz, dziennikarz Onet.pl, b. dyplomata