Słowa, które zmieniły Polskę

Praca zbiorowa

"Bo wszystko pochodzi z języka. Bo wszystko od niego zależy. Bo, jak powiada Pismo, na początku jest Słowo" Antoni Libera, Madame Słowa potrafią ranić i zagrzewać do walki, mogą zabić, ale też dać nadzieję. W polityce i historii narodów słowa miały i mają wielką moc sprawczą. Ta książka składa się ze słów w naszych dziejach najważniejszych. Ze słów, rzuconych w przemowie, odezwie czy kazaniu, które mimo ulotnego charakteru przeobraziły i odmieniły na zawsze oblicze tej ziemi. Wybraliśmy 32 teksty źródłowe. Wraz z profesjonalnymi komentarzami współczesnych historyków tworzą one przewodnik po meandrach dziejów Polski. Warto, zwłaszcza w jubileuszowym roku obchodów 100-lecia niepodległości, poznać, jakie słowa miały i mają dla nas doniosłe znaczenie. I kto te słowa wypowiedział. "Znakomity zbiór przemówień, które wpłynęły na historię Polski. O wielu z nich słyszeliśmy, ale mało kto zna ich pełną treść" Piotr Gursztyn, dziennikarz, historyk, publicysta, autor książki "RibbentropBeck. Czy Pakt PolskaNiemcy był możliwy?"

Zielone oczy

Stanisław Cat-Mackiewicz

Dla Polaków wojna to coś w rodzaju pojedynku na pistolety dwóch ludzi honoru, otoczonych gromadką sekundantów w sztywnych kołnierzykach i przy udziale chirurga. Tak jak człowiek honoru nie powinien nic takiego zrobić, co by wskazywało, że boi się pojedynku, tak naród powinien ciągle demonstrować, że nie cofnie się przed wojną. Dla Anglików wojna to obrona narodowych interesów, o ile to możliwe, za pomocą przelewania cudzej krwi wystawianie na niebezpieczeństwo innych krajów. Right or wrong – my country. Dla Polaków polityka zagraniczna to scena obrotowa dla deklamacji Słowackiego i innych wieszczów. Zdarza się, że scena się obróci, reżyseria i gwiazdory wyjadą, jeśli nie na Berdyczów, to na Zaleszczyki, a dzieci, dziewczęta nieletnie z nieporównanym heroizmem pójdą w „bój bez broni”, będą rozstrzeliwane, masakrowane, mordowane. Dla Anglii pojęcie „bój bez broni” nie istnieje, a gdyby istniało, miałoby charakter niepoważny, komiczny, coś jak gdyby ktoś zapewniał, że będzie latać, choć nie ma samolotu. Stanisław Cat-Mackiewicz   Mackiewicz porusza sugestywnością narracji, indywidualnością, odwagą. Nie mniej aktualne pozostaje przesłanie jego wywodów. Sprowadza się ono do tłumaczenia sensu uprawiania polityki, negliżowania złudzeń oraz umiejętności zachowania w niesprzyjających warunkach. Z walk, które prowadził, Mackiewicz wychodził pokiereszowany, często zawiedziony brakiem rezultatów, na jakie liczył, zawsze jednak z satysfakcją. Jej powodem była niechęć do występowania w roli pasażera własnego przeznaczenia i racja, którą miewał znacznie częściej niż jego krytycy.   prof. Rafał Habielski

Spojrzenia z zewnątrz. Witold Gombrowicz w literaturze argentyńskiej (1970-2017)

Ewa Kobyłecka-Piwońska

Niniejsza monografia przedstawia dzieło Witolda Gombrowicza z całkowicie nieznanej polskiemu czytelnikowi strony: jako włączone do argentyńskiego kanonu literackiego i funkcjonujące w jego obrębie. Proces "argentynizacji" pisarza jest rozpatrywany z perspektywy współczesnej komparatystyki literackiej i kulturowej, włączając w to badania nad przekładem, refleksje nad tożsamością narodową i jednostkową oraz zagadnienia dotyczące oddziaływania osobowości twórczej. Badanie "efektu Gombrowicza" w literaturze jego przybranej ojczyzny udowadnia, że mamy tam do czynienia z pisarzem w dużym stopniu odmiennym od tego, którego znamy w Polsce - z innymi tekstami i z innym potencjałem interpretacyjnym, działającym w sferze literackiej, kulturowej i politycznej. "Monografia Ewy Kobyłeckiej-Piwońskiej to nie tylko znakomite osiągnięcie z zakresu polsko-iberystycznych badań porównawczych, ale także wielki wkład w polską wiedzę o Gombrowiczu. Niezwykłym sukcesem Autorki jest odsłonięcie głębokości inspirowania przez Gombrowicza wielu oryginalnych utworów współczesnej literatury argentyńskiej. Po lekturze tej monografii nikogo nie powinno już dziwić określenie Gombrowicza jako pisarza argentyńskiego. Z perspektywy badań porównawczych interpretacyjne wyniki książki otwierają nowe możliwości rozumienia międzynarodowej recepcji literatury". prof. dr hab. Włodzimierz Bolecki

"Przekłady Literatur Słowiańskich" 2016. T. 7. Cz. 1: Tłumacze i przekładoznawstwo słowiańskie

red. Bożena Tokarz

Tom 7. część 1 czasopisma „Przekłady Literatur Słowiańskich” poświęcony jest refleksji badaczy i tłumaczy nad przekładem w zakresie literatury i kultury polskiej, słowackiej, słoweńskiej w relacji do literatur chorwackiej, polskiej, serbskiej, słowackiej i słoweńskiej oraz literatur niemieckojęzycznych pogranicza austriacko-słoweńskiego i niemiecko-rumuńskiego. Treść zamieszczonych w nim artykułów tworzy panoramę teoretyczną i historyczną w zakresie dyscypliny, jak również konkretnych praktyk translatorskich. Spojrzenie z tych dwóch perspektyw na jednostkowe rozwiązania tłumaczy lepiej oświetla ich rolę jako pośredników (a czasem inicjatorów stylu i myślenia), decyzje, funkcje i pragmatyczność przekładu. W tym kontekście w tomie skupiono uwagę na takich problemach, jak: dominująca w praktyce i/lub w teorii norma tłumaczenia, określająca poetykę historyczną przekładu; aspekt intertekstualności przekładu, czyli jego istnienie wśród innych utworów tłumaczonych albo w kontekście serii; znajomość oryginału w kręgach artystycznych i intelektualnych kultury przyjmującej oraz wieloaspektowość przekładu artystycznego, związana z jego zapotrzebowaniem rodzimym, a także z preferencjami tłumacza, który może być „ambasadorem” obcości lub jej „legislatorem,” wzbogacając własny warsztat artystyczny i/ lub literaturę docelową. Publikacja adresowana jest do badaczy literatur i kultur słowiańskich (w tym polskiej), studentów oraz do wszystkich zainteresowanych wiedzą o innych kulturach słowiańskich.

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 6: Miejsce jako wartość kulturowa

red. Urszula Szuścik, Dorota Sieroń-Galusek

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom 6 Almanachu na temat Miejsce jako wartość kulturowa prezentuje rozważania pedagogiczne, kulturalne, społeczne nad zagadnieniem miejsca i jego wymiaru symbolicznego, kulturalnego i społecznego. W części recenzje omówiono publikację Józefy Bałachowicz, Ireny Adamek (red. naukowa), Kreatywność jako wymiar profesjonalizacji przyszłych nauczycieli wczesnej edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, 2017, s. 264. Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom 6) jest skierowany do teoretyków i praktyków aksjologii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych wychowawczymi i kulturalnymi aspektami pedagogiki. Publikacja jest adresowana do szerokiej rzeszy nauczycieli, badaczy, animatorów kultury. Monografia może stanowić źródło inspiracji do ciekawych propozycji i badań nad wartościami symbolicznymi, kulturowymi i społecznymi miejsca w naszym życiu indywidualnym oraz zbiorowym.

Anna i Maria czyli Ekscytacje starszej pani

Maria P. Szułczyńska

 Anna i Maria to dwie kobiety. Choć pozornie różne, to wiele je łączy. Obie poszukują szczęścia, choć każda wybiera odmienną drogę. Tylko jedna z nich prowadzi do celu...

Problemy odpowiedzialności cywilnej we Francji i w Polsce

Zbigniew Hajn, Dagmara Skupień

W książce, zbiorowym dziele specjalistów polskich i francuskich, ukazano różnorodne problemy odpowiedzialności cywilnej w szerokim obszarze stosunków stricte cywilno-prawnych, stosunków prawa gospodarczego i handlowego oraz prawa pracy. Czytelnik znajdzie w niej ogólne zagadnienia reformy prawa cywilnego i bardziej szczegółowe, lecz węzłowe, kwestie winy nieubezpieczalnej we francuskim i w polskim prawie ubezpieczeń gospodarczych, odpowiedzialności spółek kapitałowych, w tym odpowiedzialności spółki dominującej za spółkę zależną, odpowiedzialności spółki akcyjnej wobec akcjonariuszy mniejszościowych czy też wpływu prawa francuskiego na polską regulację odpowiedzialności cywilnej wspólników spółek handlowych. W monografii zostały też poruszone problemy polskiego i francuskiego prawa pracy, takie jak odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez pracownika osobie trzeciej, cywilna odpowiedzialność uzupełniająca pracodawcy za szkodę wyrządzoną wskutek wypadku przy pracy czy też odpowiedzialność cywilna pracodawcy za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Dobór autorów i przedstawionych w książce zagadnień stwarza przedstawicielom nauki i praktyki prawa szczególną okazję do lepszego zrozumienia i porównania najnowszych tendencji w zakresie odpowiedzialności cywilnej w Polsce i we Francji. 

Posłuszni do bólu. O uległości wobec autorytetu w 50 lat po eksperymencie Milgrama

Dariusz Doliński, Tomasz Grzyb

Eksperyment, który wystawił na próbę naturę ludzką. Jeśli zapytać psychologów, jakie badania w historii rozwoju tej dyscypliny wydają im się najważniejsze, 90% z nich wskaże na przeprowadzone na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku badania Stanleya Milgrama nad posłuszeństwem wobec autorytetu. Milgram w ramach prowadzonego przez siebie eksperymentu wyznaczał osobie badanej role nauczyciela. Jej zadaniem było karanie innego uczestnika eksperymentu za popełniane przez niego błędy. Do wymierzania kar służył generator prądu elektrycznego, wyposażony w 30 klawiszy, oznaczonych symbolami od 15 do 450 volt. Każdy kolejny błąd miał być karany coraz mocniejszym uderzeniem prądem. W trakcie eksperymentu znacząca część badanych deklarowała dyskomfort, mniej lub bardziej wyraźnie protestowała, ale ciągle spełniała kolejne polecenia. W rzeczywistości naturalnie nikogo nie uderzano prądem, rolę drugiego badanego grał aktor, a krzyki odtwarzane były z taśmy. Wyniki osiągnięte przez Milgrama (ponad 60% badanych raziło prądem do końca) były przełomem w myśleniu o roli sytuacyjnego posłuszeństwa w psychologii. Pół wieku później polscy psychologowie ponownie podejmują wątek posłuszeństwa wobec autorytetów. Wykorzystując paradygmat Milgrama, realizują najbardziej rozbudowany od czasu jego eksperymentów program badawczy nastawiony na zrozumienie mechanizmów odpowiadających za wciąż nas szokujące zachowania ludzi. Co o książce mówią autorzy: "Fenomen, który pokazaliśmy ma charakter uniwersalny. Po prostu pokazaliśmy, w pięćdziesiąt lat po oryginalnych badaniach Stanleya Milgrama, że nadal, jako ludzie, jesteśmy niebywale posłuszni, jeśli ktoś tylko wie, jak to posłuszeństwo w nas wywołać. Zweryfikowaliśmy kilka naukowych hipotez, do tej pory jeszcze nie zbadanych w żadnych innych eksperymentach. Ale także pokazaliśmy po raz kolejny i to, jak uważamy, dość dobitnie jak ważne jest by o wynikach badań nad posłuszeństwem, badań prowadzonych przez psychologów na całym świecie, pamiętać." Koniecznie przeczytaj te książkę. Dowiesz się z niej, jak łatwo każdy z nas może stać się pionkiem w ręku sprawnego autorytetu, na przykład lidera politycznego czy charyzmatycznego kapłana. Wbrew uparcie powtarzanym zaklęciom o wartościach, o charakterach, które decydują o naszym postępowaniu, książka ta dowodzi, jak wielkie znaczenie ma sytuacja. Dariusz Doliński i Tomasz Grzyb pokazali to po mistrzowsku." - profesor Wiesław Łukaszewski