Przeczucia

Józef Czechowicz

przeczucia u czarnych okien wicher  brzęk choinkowych świecideł  I wołam przychyl się przychyl  twarzą ślepą  niewidzialny trzepot  szepce idę    więc wówczas pokoju przestrzeń ściany  zbratane z sufitem czworgiem krawędzi górą  siny grzmot przekłuwa na wskroś  pochłania łóżko szafę obrazy stół  więc  jest wielki obszar pod chmurą  ciemny to dół  echem zalany  nawinięty na grzmotu oś    chyba tak płomień szumi  spalając jodłowe wieńce  gdym umilkł  oparłszy głowę na ręce  szumiącą głowę  szumiącą głowę    rozszerzają się mroki granatowe na wszystko  na światłość kobiet  na szybkich pociągów  przytupujący po polach takt  fontanny biura bitwy czeluście szacht  szarość armat wieczorów posągów    zjawiska dawne nowe  dogasają ciemnoaniołowe  smugą się leje powolną ni dobra ni zła ni dziwna  ni śmieszna ni straszna  trwoga  po prostu zimna  jak prąd wichru ze szczelin u proga    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Nagrobek opiłej babie

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi wtóre Nagrobek opiłej babie Czyj to grób? Bodaj zdrów pił. Czyja to mogiła? Jeno rychło, już bych dwie tymczasem wypiła. Nie chcewa się rozumieć. Nalejże mnie sporzej! Wściekła babo, nie pijęć do ciebie. Tym gorzej. Imię twoje chcę słyszeć. A szatan ci po tym: Wiedzieć, kto w tamtym grob... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Opiekun

Bożena Keff

Bożena Keff Nie jest gotowy Opiekun Lejb Goldin, tłumacz i literat piszący w jidysz; trzydzieści pięć lat. Teoretycznie świetny wiek. Jak pierwsze wzniesienie z którego już można ogarniać początki i zmierzchy. Ale praktycznie jest rok 1941, getto w Warszawie; kilkadziesiąt ogrodzonych ulic i kilkaset tysięcy ludzi chorych od tych ścian, bruków, szyldów, podwórek i schodów, od okien za którymi znów to wszystko widać. Na ulicach *zapach potu* *oraz trupi odór.* Niemn... Bożena Keff ur. 1948 Najważniejsze dzieła: Sen o znaczeniu snów (1995), Nie jest gotowy (2000), Postać z cieniem (2001), Barykady. Kroniki obsesyjne (2006), Utwór o Matce i Ojczyźnie (2008), Antysemityzm. Nie zamknięta historia (2013) Poetka, eseistka, krytyczka filmowa, tłumaczka, publicystka, działaczka społeczna, wykładowczyni filozofii i etyki. Pracowała naukowo m.in. w Żydowskim Instytucie Historycznym im. E. Ringelbluma w Warszawie. Autorka kilku tomów poezji, dwukrotnie nominowana do Nagrody Literackiej NIKE: w roku 2002 za tom Postać z cieniem i w 2009 za Utwór o matce i ojczyźnie. Ten ostatni, postrzegany jako jej najważniejszy utwór, eksploruje temat wpływu żydowskiej tożsamości i pamięci na relacje między matką a córką. Utwór o matce i ojczyźnie był kilkakrotnie inscenizowany w teatrze, m.in. przez Jana Klatę (2011). Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Pieśń zerowa. Usprawiedliwienie

Bianka Rolando

Bianka Rolando Biała książka Niebo Pieśń zerowa. Usprawiedliwienie Niech zaczną się tajemne i skryte mruczanki z witaminami, z minerałami, z kleikiem ryżowym dla ciebie, pachnący mlekiem cielaku byś był jeszcze bardziej syty niż zwykle Obiecuję nie stać na paluszkach u nóg nie dotykać czupryną wielkiej kazalnicy Jej mroczne sapanie słychać już z daleka Wszyscy mają podniesione wysoko oczy dostrzegają rozwiązania sklepień żebrowych Pani w drugiej ławce popuszcza mocz ... Bianka Rolando ur. 1979 Najważniejsze dzieła: Biała książka (2009), Modrzewiowe korony (2010), Łęgi (2015), Pascha (2016) Pisarka i artystka sztuk wizualnych, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Debiutowała zbiorem opowiadań zatytułowanym Rozmówki włoskie. Za pierwszy tom poetycki pt. Biała książka otrzymała Nagrodę im. Kazimiery Iłłakowiczówny za najlepszy debiut poetycki roku. Jej wiersze charakteryzuje szeroka fraza, częste stosowanie inwersji i łatwość powoływania do istnienia różnych poetyckich masek i groteskowo-symbolicznych bytów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Onyks

Justyna Bargielska

Justyna Bargielska Dwa fiaty Onyks Które jeszcze przedmioty sterują czasem, gdy my sami jesteśmy nieuważni albo zakochani? Kubki, szczotki, stoły, które, gdy śmierć nie uzna nam zasług, prosić będziemy o modlitwę za powtórne rozbicie naszej skrzynki obuchem prawdziwszego, bo odleglejszego słońca, czy one ... Justyna Bargielska ur. 7 lipca 1977 Najważniejsze dzieła: Dating Sessions (2003), China Shipping (2005), Dwa fiaty (2009), Bach for my baby (2012), Nudelman (2014), Selfie na tle rzepaku (2016) Poetka i pisarka. Pisze o śmierci, cielesności i codzienności. Jej wiersze tłumaczone były między innymi na języki angielski, słoweński i bułgarski. Otrzymała nagrodę w III edycji konkursu im. R.M. Rilkego (2001), została laureatką Nagrody Literackiej Gdynia w roku 2010 i 2011 (za Obsoletki błyskotliwy językowo debiut prozatorski dotykający tematyki poronienia), była nominowana do Paszportów Polityki i Nagrody Literackiej Nike. Recenzenci (niezależnie czy piszą o poezji Bargielskiej, czy o jej prozie), jednogłośnie stwierdzają współwystępowanie w jej twórczości brawurowego humoru i ciemnego nurtu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do mojego szwagra

Max Jacob

Do mo­je­go szwa­gra Dnie spę­dzo­ne, Epi­te­me­uszu, nad dzieł two­ich prze­kła­dem,  Go­dzi­na pią­ta! Ro­man­ce! Pia­ni­no przed obia­dem!  Obiad po­waż­ny i dłu­gi: Czyś z sie­bie za­do­wo­lo­ny?  -- Nie roz­po­wie, mój oj­cze, na wszyst­kie świa­ta stro­ny,  Że po­dra­pał mnie w ję­zyk oraz ugryzł pod­stęp­nie.  -- Nie po­je­dziesz w nie­dzie­lę au­tem, tej ani na­stęp­nej.  W trzy­na­stym ro­ku gryźć sio­strę! w wie­ku ta­kim!  I uczeń gim­na­zjal­ny nad swym se­rem pła­kał. [...]Max JacobUr. 12 lipca 1876 w Quimper Zm. 5 marca 1944 w Drancy Najważniejsze dzieła: Le Cornet ? dés (poezje prozą, 1917), La Défense de Tartufe (1919), Laboratorium centralne (1921), Le Sacrifice impérial (1929), Derniers Po?mes (1945) Francuski poeta i malarz pochodzenia żydowskiego, związany z francuską cyganerią. Pod wpływem widzenia z 1909, w którym, jak twierdził, objawił mu się Chrystus, w roku 1915 przeszedł na katolicyzm (na ojca chrzestnego wybrał przyjaciela i byłego współlokatora, Pabla Picassa). Współtwórca ruchu kubistycznego w literaturze. Jego twórczość wymyka się jasnej klasyfikacji, przewijają się w niej tak motywy symboliczne, jak i surrealistyczne i dadaistyczne; tematy religijne na równi z pastiszem i groteską. Od 1921 mieszkał, z przerwami, w Saint-Benoît-sur-Loire. W lutym 1944 został aresztowany przez Gestapo. Zmarł na zapalenie płuc w obozie przejściowym w Drancy. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

[Miejmy nadzieję!]

Adam Asnyk

[Miej­my na­dzie­ję!] Miej­my na­dzie­ję!... nie tę li­chą, mar­ną,  Co rdzeń spruch­nia­ły w wą­tły kwiat ubie­ra,  Lecz tę nie­złom­ną, któ­ra tkwi jak ziar­no  Przy­szłych po­świę­ceń w du­szy bo­ha­te­ra.    Miej­my na­dzie­ję!... nie tę chci­wą złu­dzeń,  Śle­pe­go szczę­ścia pło­chą za­lot­ni­cę,  Lecz tę, co w gro­bach cze­ka dnia prze­bu­dzeń,  I prze­cho­wu­je oręż i przy­łbi­cę.    Miej­my od­wa­gę!... nie tę jed­no­dnio­wą,  Co w roz­pacz­li­wem przed­się­wzię­ciu pry­ska,  Lecz tę, co wiecz­nie z pod­nie­sio­ną gło­wą  Nie da się ze­pchnąć z swe­go sta­no­wi­ska.    Miej­my od­wa­gę!... nie tę tchną­cą sza­łem,  Któ­ra na oślep le­ci bez orę­ża,  Lecz tę, co sa­ma nie­zdo­by­tym wa­łem  Prze­ciw­ne lo­sy sta­ło­ścią zwy­cię­ża.    Miej­my po­gar­dę dla wrze­ko­mej sła­wy,  I dla bez­pra­wia po­tę­gi zwod­ni­czej,  Lecz się nie strój­my w płaszcz mę­czeń­stwa krwa­wy,  I nie brzą­kaj­my w łań­cuch nie­wol­ni­czy. [...]Adam AsnykUr. 11 listopada 1838 r. w Kaliszu Zm. 2 sierpnia 1897 r. w Krakowie Najważniejsze dzieła: Pijąc Falerno, Piosnka pijacka, Między nami nic nie było, Gdybym był młodszy, Jednego serca..., Nad głębiami (cykl sonetów), Daremne żale, Do młodych Poeta, epigon romantyzmu tworzący w epoce pozytywizmu i Młodej Polski, autor dramatów i opowiadań. Syn powstańca 1831 r., zesłańca. Podejmował różne kierunki studiów (rolnicze, medyczne, nauki społeczne), prowadząc działalność spiskową. Był więziony w Cytadeli (1860). W powstaniu styczniowym zaangażowany po stronie ?czerwonych?, był członkiem rządu wrześniowego. Po upadku zrywu uzyskał stopień dra filozofii w Heidelbergu (1866), zaczął wydawać pierwsze utwory w prasie lwowskiej (1864-65). W 1870 r. osiadł w Krakowie, brał czynny udział w życiu samorządowym, był posłem na Sejm Krajowy z ramienia demokratów (1889). Amator Tatr, wiele podróżował (Włochy, Tunezja, Algieria, Cejlon, Indie). Pochowany na Skałce. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Kradzione

Władysław Syrokomla

Władysław Syrokomla Gawędy Kradzione Przypowieść szlachecka. Podsłuchano W ręce aspana, Panie Jakubie, Mówisz: *kradzione lepsze* i chcesz tego dowieść; Ja sobie rozmaite przypowieści lubię, Powiem aspanu przypowieść: W samym końcu zaścianku, pilnując swéj niwy, Żył sobie szlachcic poczciwy, A miał syna wyrostka z wąsem wyżéj nosa, Chłopiec dobre miał serce, ale w głowie za to Okropnie było pstrokato, Zwyczajnie jak u młokosa. A tutże mój mospanie, obok ich st... Władysław Syrokomla Ur. 29 września 1823 w Smolhowie na Białorusi Zm. 15 września 1862 w Wilnie Najważniejsze dzieła: Margier, Urodzony Jan Dęboróg, Kasper Kaliński (Obrona Olsztyna), Janko Cmentarnik, Wielki Czwartek, Żywot poczciwego człowieka, Nagrobek obywatelowi; Chatka w lesie; Melodie z domu obłąkanych (zbiór poezji); Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna; Podróż swojaka po swojszczyźnie. Właśc. Ludwik Władysław Kondratowicz, pseudonim artystyczny utworzył z drugiego imienia i nazwy herbu rodzinnego. Poeta, pisarz i tłumacz doby romantyzmu. Był piewcą swojskości (przeciwny emigracji), idei demokratycznych (lecz nie rewolucyjnych), ludowości i rdzennej kultury litewskiej. Nazywał siebie ,,lirnikiem wioskowym" (tytuł jednego z wierszy), piszącym dla ,,braci w siermiędze i braci w kapocie". Jego styl cechuje programowa prostota języka, humor, niekiedy ironia (np. w nawiązaniach do sielankowych opisów życia na wsi). Solidaryzował się z egzystencją chłopów i drobnej szlachty, krytykował egoizm ziemiaństwa. Jego poglądy na współczesne mu tematy społeczne wyrażają m.in. wiersze Hulaj dusza! i Wyzwolenie włościan. Ważnym dokonaniem Syrokomli są przekłady łacińskojęzycznej literatury staropolskiej, m.in. Jana Kochanowskiego, Klemensa Janickiego, Sebastiana Klonowicza czy Macieja Kazimierza Sarbiewskiego - w pracy tej celem było przybliżenie rodakom spuścizny kultury polskiej. Ponadto tłumaczył również współczesną poezję rosyjską i ukraińską (Rylejewa, Lermontowa, Niekrasowa, Szewczenki), a nawet wielkich romantyków niemieckich (Króla Olch Goethego, liryki Heinego), te jednak przekłady nie są wierne i służyły raczej Syrokomli dla wyrażenia cudzym słowem tego, czego sam, w warunkach rosyjskiej cenzury, nie mógł pisać. Cieszył się popularnością w całym kraju, nie tylko na rodzinnej Litwie i Białorusi, ale również w Warszawie, Krakowie i w Wielkopolsce, gdzie w latach 50. przyjmowano go bardzo uroczyście. Ostatnie lata niedługiego życia Syrokomli naznaczył cień zbliżającego się powstania styczniowego. W 1861 r. wracając do Wilna z Warszawy, gdzie brał udział w manifestacjach patriotycznych (po części jako współpracownik ,,Kuriera Wileńskiego"), został aresztowany i uwięziony, a następnie osadzony przymusowo w Borejkowszczyźnie. Tam stworzył niezwykle dojrzałe liryki zebrane później w zbiorze Poezja ostatniej godziny (wyd. 1862, obejmują m.in. Melodie z domu obłąkanych). Dzięki usilnym staraniom przyjaciół zezwolono na jego powrót do Wilna na kilka miesięcy przed śmiercią. Został tam pochowany na cmentarzu na Rossie, a jego pogrzeb zgromadził tłumy i sam stał się demonstracją patriotyczną doby przedpowstaniowej. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.