Konflikty i napięcia w świecie arabskim

Niedziela Szymon

Książka Szymona Niedzieli w uporządkowany sposób opisuje najważniejsze konflikty i napięcia w wybranych krajach arabskich: Algierii, Autonomii Palestyńskiej, Libanie, Iraku, Tunezji, Egipcie, Libii, Sudanie, Syrii i Somalii. Autor analizuje różnorodne, nie tylko polityczne, lecz także światopoglądowe i społeczne, przyczyny tych konfliktów. Prof. dr hab. Hassan Ali Jamsheer Dużą zaletą książki jest odważne przedstawienie przez autora własnych, często kontrowersyjnych i oryginalnych poglądów, które nierzadko stoją w kontradykcji do obiegowych i obowiązujących opinii i ocen, prezentowanych w czasopismach naukowych i środkach masowego przekazu. Prof. dr hab. Marek J. Malinowski

Unia Europejska od Maastricht do Lizbony

Parzymies Stanisław

Książka "Unia Europejska od Maastricht do Lizbony" jest zbiorem artykułów, jakie Stanisław Parzymies opublikował w latach 1991-2010 głównie w "Roczniku Strategicznym", wydawanym przez Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Autor analizuje zmiany, jakie dokonały się w Unii Europejskiej od Traktatu z Maastricht do wejścia w życie Traktatu z Lizbony. Analiza ta dotyczy pogłębiającej sie integracji europejskiej, reform instytucjonalnych i procesu przyjmowania nowych członków oraz charakteru stosunków zagranicznych Unii Europejskiej. Stanisław Parzymies (ur. 1938) jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania badawcze i dydaktyczne dotyczą zagadnień instytucjonalnego, politycznego i obronnego aspektu integracji europejskiej, działalności Unii Europejskiej, stosunków translatlantyckich, historii dyplomacji oraz prawa dyplomatycznego. Jest autorem, współautorem lub redaktorem naukowym wielu książek, podręczników akademickich, artykułów naukowych publikowanych w Polsce i za granicą.

Trakt królewski (wydanie polsko-arabskie)

Hatif Janabi

Próbując zdefiniować, czy też przyporządkować poezję Hatifa do jakiejkolwiek kategorii (co i tak mi się nie udało, ale to taka przypadłość literaturoznawcy), przypomniałem sobie znaną opinię Juliana Przybosia, że „poezja to jedność wizji skondensowana w maksimum aluzji wyobrażeniowych i mi­nimum słów". Chociaż, rzecz jasna, absurdem jest włączanie Janabiego do nurtu awangardy, to definicja powyższa wydała mi się niezwykle adekwatna do dzieła, które jest przedmiotem niniejszych  rozważań. Poezja Hatifa to przede wszystkim wizja, żeby nie powiedzieć czasem — wizjonerstwo, co wyjąt­kowo wyraźnie widać w Trakcie Królewskim (At-Tarik al-Ma-laki [...]). I nie odważę się zaklasyfikować jego twórczości do żadnego ze znanych z podręczników nurtów. Jest tak zresztą być może właśnie ze względu na pozostawanie pomię­dzy polskością a arabskością. Poezja Hatifa jest od samego początku świadectwem rozdarcia pomiędzy Wschodem i Zachodem, ale także spełnia rolę medium pomiędzy dwiema cywilizacjami, dwiema mentalnościami... Marek M. Dziekan, fragment Przedmowy   „Poezja Hatifa to symfonia słów, w której czytelnik sam odnajduje swoją treść, której ton zawsze jest zagubieniem i poszukiwaniem.... Oto poezja,w której czas uśmierca i unieśmiertelnia, w której ból wznosi się ponad boleść i zamienia się w piękno, a której mądrość często polega na jej nieodpowiedzialności… Na tym właśnie polega urok i siła tej poezji”. Adam Szyper   HATIF JANABI – poeta, pisarz, eseista, tłumacz literatury polskiej i arabskiej, teatrolog, pracownik Katedry Arabistyki i Islamistyki Uniwersytetu Warszawskiego, zajmuje się językiem, literaturą i kulturą arabską oraz polską. Wykładał w Algierii w latach 1985–1988, pracował jako Visiting Scholar w USA (1993–1994). Laureat wielu nagród polskich i zagranicznych, m.in. The University of Arkansas Press Annual Award for Literature (1995) oraz nagrody ZAiKS za przekłady literatury polskiej na język arabski (2003), członek polskiego Pen Klubu. Publikuje swoje utwory w języku polskim i arabskim, wiele z nich zostało przetłumaczonych na inne języki, m.in. na angielski, francuski, rosyjski i czeski.   Publikacja dofinansowana przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy Współwydawcą publikacji jest Staromiejski Dom Kultury

Niemcy XXI wieku

Gougeon Jacques-Pierre

Ponad 60 lat po klęsce Trzeciej Rzeszy i ponad 20 lat po upadku muru berlińskiego Niemcy odbudowują własną tożsamość i wracają do wartości, na których opierała się ich siła. Przestają patrzeć na siebie wyłącznie przez pryzmat przeszłości, uważają wręcz, że są jedną z jej ofiar. Odzyskują poczucie dumy narodowej, a na arenie międzynarodowej potwierdzają swoją pozycję, również w dziedzinie politycznej i militarnej (np. uczestnictwo w NATOwskiej operacji wojskowej w krajach byłej Jugosławii). Nie brak jednak poważnych wyzwań. Czy wobec światowego kryzysu ekonomicznego Niemcy zdołają zachować swój system gospodarczy i społeczny? Czy przezwyciężą pojawiającą się na wschodzie kraju "ostalgię"? Czy uda im się w gwałtownie zmieniającym się świecie zająć miejsce odpowiadające ich ambicjom?

Ezoteryczne odłamy islamu w muzułmańskiej literaturze herezjograficznej

Katarzyna Pachniak

Islam jest powszechnie kojarzony z zasadami sunnizmu, uznawanego za muzułmańską ortodoksję, mimo że zaraz po śmierci Mahometa wyznawcy podzielili się z powodów politycznych wokół sporów o sukcesję po Proroku. W powstałym wtedy środowisku szyitów, zwolenników czwartego kalifa Alego i jego rodu, znalazło się wiele grup i odłamów, których poglądy i praktyki znacząco odbiegały od przyjętych w sunnizmie. W owym okresie społeczność muzułmańska była niestabilna i bardzo zróżnicowana, a normy religijne dopiero się kształtowały. Błyskawiczne podboje i sukcesy kalifatu przyciągały do islamu nowych wyznawców, mających już własne dziedzictwo religijne i kulturowe. Dziedzictwo to było zdecydowanie odrzucane przez sunnizm, ale akceptowane przez grupy szyickie, wśród których szczególne zainteresowanie budziła ezoteryka, pozwalająca traktować teorie tych ugrupowań, rozwijające się pod wpływem różnorodnych czynników religijnych, politycznych i społecznych, jako wiedzę tajemną, przeznaczoną dla wybranych. Do czasów współczesnych przetrwały takie społeczności, jak alawici (nusajryci) czy druzowie, których systemy wierzeń wyrosły z islamu, ale są uznawane za odrębne religie. Źródłami do badania ezoteryki w szyickiej ideologii są przede wszystkim muzułmańskie traktaty herezjograficzne,  a także kroniki, literatura adabowa, czyli edukacyjno-rozrywkowa, i inne dokumenty. Zostały one wykorzystane w tej książce do przedstawienia środowiska religijnego wczesnego szyizmu oraz próby rekonstrukcji jego początkowych doktryn ze wskazaniem na ich genezę i inspiracje. Katarzyna Pachniak, arabistka, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Katedry Arabistyki i Islamistyki na Wydziale Orientalistycznym UW. Zajmuje się średniowieczną muzułmańską teologią, teorią polityki, filozofią i jest autorką wielu prac poświęconych tym dziedzinom, m.in. Filozofia polityki muzułmańskiej na podstawie dzieł Abu Hamida al-Gazalego (2001), Doktryny ismailickie w dziełach Al-Kirmaniego (2004), Nauka i kultura arabska i jej wpływ na średniowieczną Europę (2010), a także licznych artykułów i opracowań zamieszczonych w pismach naukowych krajowych i zagranicznych. Przetłumaczyła z arabskiego słynne rozprawy filozoficzne, jak np. Al-Ghazali Sprawiedliwa waga. Ratunek przed zabłądzeniem (2008), oraz z języków europejskich prace dotyczące islamu, muzułmańskiej kultury, sztuki i historii.

Wpływ kultury arabskiej na sztukę polską. Rzemiosło artystyczne, architektura i malarstwo

Tadeusz Majda, Agata S. Nalborczyk

Przedstawiamy trzeci tom z serii wydawniczej Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski. Seria ta prezentuje wyniki prac zespołu naukowców różnych dyscyplin, realizującego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki projekt badawczy pt. Transfer kulturowy jako transdyscyplinarny element nauki o stosunkach międzykulturowych na przykładzie wpływów kultury arabskiej w dziedzictwie kulturowym Polski (projekt nr 2bH 15 0156 83 na lata 2016–2020). Materiał zebrany w niniejszym tomie ukazuje przenikanie elementów kultury materialnej islamu do kultury polskiej, które znalazło wyraz w obecności wyrobów rzemiosła artystycznego, w architekturze, w malarstwie czy rysunku.   Tom otwiera tekst Małgorzaty Redlak Najcenniejsze zabytki arabskiego rękodzieła artystycznego z wieków VII–XVI w zbiorach polskich, prezentujący unikatowe eksponaty rzadkich dzieł sztuki arabskiej w naszych kolekcjach muzealnych, W kolejnym artykule Małgorzaty Redlak O wybranych arabskich średniowiecznych wyrobach użytkowych z VIII–XVI wieku w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie omówiono wybrane zabytki z ceramiki i szkła, pochodzące głównie z Iraku, Syrii i Egiptu, znajdujące się w Kolekcji Sztuki Islamu Muzeum Narodowego w Warszawie. Magdalena Pinker w tekście Zabytki arabskie okresu osmańskiego w kolekcjach polskich muzeów narodowych omawia zabytki z czasów, gdy kraje arabskie Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki znajdowały się pod panowaniem Imperium Osmańskiego. Tadeusz Majda w artykule Zbiory rękopisów arabskich w Polsce – dzieje kolekcjonerstwa próbuje prześledzić drogi, jakimi rękopisy arabskie trafiały do Polski w ciągu kilku wieków. W tekście Beaty Biedrońskiej-Słotowej Transfer kultury arabskiej do Polski za pośrednictwem mameluckich, osmańskich, perskich i ilchanidzkich tkanin w okresie od średniowiecza do około 1900 roku ukazano zagadnienie importu tkanin z krajów muzułmańskich – pasów, makat, kobierców, kilimów. W artykule Mikołaja Getki-Keniga Inspiracje arabskie i pokrewne w architekturze polskiej przełomu XVIII i XIX wieku – egzotyczna forma w elitarnych kontekstach doby wielostylowości zaprezentowano motywy zaczerpnięte z architektury arabskiej i tureckiej w polskiej architekturze w XVIII–XIX wieku. W tekście Anny Kozak Motywy arabskie w malarstwie polskim w XIX i początkach XX wieku omówiono najważniejszych przedstawicieli malarstwa polskiego, którzy podejmowali wątki arabskie w swej twórczości. Karolina Krzywicka w artykule Kolekcja biżuterii arabskiej z Bliskiego Wschodu w zbiorach Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, charakteryzuje poszczególne typy kobiecej biżuterii z różnych krajów Azji i Afryki Północnej. Tekst ten jest bogato ilustrowany zdjęciami omawianych zabytków.

Diabły w biały dzień

Jun’ichirō Tanizaki

Paryż stanowił centrum pożądania i pragnienia, zniewalającą spiralę nadmiaru, rozpusty i dzikiej perwersji. Był dokładnie taki, jak sobie wymarzyłem, prawdziwy raj pełen rozkoszy. Skoczyłem na głęboką wodę, pragnąc jak najszybciej zostać wciągnięty w wir szaleństwa. Oddałem się mu cały. Fragment Opowieści o Tomodzie i Matsunadze Jun'ichirō Tanizaki (1886-1965) jest jednym z czołowych i najbardziej płodnych twórców współczesnej literatury japońskiej, a jego dzieła cieszą się dużym uznaniem zarówno w Kraju Kwitnącej Wiśni, jak i za granicą. We wczesnych latach twórczości nazwisko Tanizakiego budziło wiele kontrowersji i spekulacji. W jego utworach nie brakowało bowiem takich tematów jak silnie podkreślana, szokująca wówczas seksualność, obsesyjna miłość do kobiet, masochizm, pogoń za anormalnymi przyjemnościami, brutalność. Jednak zarówno tematyka utworów, jak i styl pisania oraz ekspresja obecna w dziełach Tanizakiego przechodziły metamorfozy - często drastyczne - przez całe życie pisarza. W jego utworach często pojawiają się postaci silnych, obezwładniająco atrakcyjnych kobiet, a także motyw masochistycznej wręcz tęsknoty za nimi. Niekiedy twórczość pisarza postrzegano z perspektywy celebrowania kobiet i feminizmu; ogólnie jednak uważa się, że tendencje te wynikają raczej z osobistego zainteresowania pisarza seksualnością i cielesnością. Żaden inny pisarz japoński nie wplótł w swoje dzieła tak licznych elementów ze sprzecznych ze sobą tradycji: japońskiej i zachodniej, poszukując syntezy obu tych kultur. Literatura Tanizakiego jest wyjątkowa i ciągle zwraca uwagę, pomimo tego że wszelka opisywana w jego dziełach niemoralność i rozwiązłość stały się z czasem mniej szokujące.

Francuski sen

Marek Ostrowski

„Francuski sen” Marka Ostrowskiego jest fascynującą opowieścią o Francji, pisaną do wszystkich czytelników: zarówno tych, którzy się uważają za znawców kraju nad Sekwaną, jak i tych, którym kojarzy się on z wieżą Eiffla i szampanem. Ostrowski, wieloletni korespondent polskich mediów w Paryżu, kawaler orderu Legii Honorowej i kultowy komentator telewizyjny, pisze o Francji ze znawstwem i miłością. Kanwą wielu tekstów książki są jego podróże, rozmowy i artykuły o Francji, które od trzech dekad Ostrowski publikuje w POLITYCE. Opisuje w nich skomplikowane uwarunkowania francuskiej polityki – od de Gaulle’a po protesty „żółtych kamizelek”. Tak samo zajmująco tłumaczy źródła narodzin Asterixa z komiksów Goscinnego, co znaczenie idei republikańskiej. Objaśnia wyjątkowość kraju, który wymyślił prawa człowieka, dał światu Oświecenie i 1200 gatunków sera.   "Francuski sen” to opowieść o kraju, który zawsze był w awangardzie politycznej, społecznej i kulturowej. Jaka jest jego siła dziś, we współczesnym świecie ? Marek Ostrowski odpowiada na to pytanie z pozycji człowieka, który kocha Francję miłością prawdziwą, dostrzegając wszystkie jej zalety i wady. Bardzo ciekawa lektura zarówno dla tych, którzy znają dobrze kraj Camusa, jak i dla tych, którzy o nim tylko śnią. Grażyna Torbicka   Francja dała nam Moliera i Luca Bessona, Dumasa i Belmondo, de Gaulle’a i Alaina Dellona, Edith Piaf i Daft Punk, a miłość Marka Ostrowskiego do Francji dała nam wspaniałą książkę. Jeśli po katastrofie II wojny światowej de Gaulle przywrócił Francji marzenia o wielkości, to Marek Ostrowski przywrócił mi tą książką marzenie o Francji. To genialna opowieść o historii, polityce, triumfach i upadkach, ale może przede wszystkim cudowne uzasadnienie sensu powiedzenia „szczęśliwy jak Bóg we Francji”. Piotr Kraśko   Marek Ostrowski - prawnik i komentator tygodnika "Polityka" specjalizujący się w sprawach międzynarodowych. Był korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Francji. Przed siedem lat mieszkał w Paryżu. W 2012 r. został odznaczony Orderem Legii Honorowej za propagowanie wiedzy o Francji w Polsce."Francuski sen" jest jego kolejną książką po "Co nas obchodzi świat. Ściągawka na czas chaosu" i "Teatrze sprawiedliwości. Aktorzy i kulisy".