Dialog o Śląsku. O (nie)zmienności obrazu krainy i jej mieszkańców w polskich syntezach dziejów narodowych epoki zaborów (studium historiograficzne)

Dorota Malczewska-Pawelec

W pracy podjęto refleksję nad obecnością śląskich odniesień w polskich narracjach syntetycznych (tj. syntezach naukowych, popularnonaukowych, podręcznikach szkolnych, specjalnych pozycjach adresowanych „do ludu”) doby zaborów. Rozważania koncentrują się przede wszystkim na czterech wyróżnionych obszarach problemowych: postrzeganiu Śląska, wkładzie tej dzielnicy w rozwój średniowiecznego państwa polskiego, przyczynach jej utraty w XIV wieku oraz śląskich postaciach. Szczególnie interesujące wydają się wątki dotyczące sposobów przedstawiania i oceny śląskich Piastów. Praca zawiera także bardziej ogólne rozważania dotyczące roli polskiej historiografii w kształtowaniu zbiorowych wyobrażeń dziewiętnastowiecznych Polaków na temat nadodrzańskiej krainy. Jedną z kluczowych kwestii, jakie postawiła sobie jej autorka, jest odpowiedź na pytanie: Czy polscy historycy pielęgnowali pamięć o Śląsku w swoich narracjach i czy „widzieli” go w granicach przyszłego odrodzonego państwa polskiego? Publikacja adresowana jest do historyków, w tym zwłaszcza do badaczy dziejów historiografii i dziejów Śląska, studentów historii i innych nauk humanistycznych oraz wszystkich zainteresowanych problematyką śląską w przeszłości.

Ludzie i pismo. Gliwiccy pisarze miejscy do 1744 roku

Piotr Boroń

Pisarz miejski był głównym, a czasami jedynym urzędnikiem w dawnym mieście. Władze miasta wybierały na to stanowisko najlepszego kandydata, który składał przysięgę wierności, posłuszeństwa, a przede wszystkim uczciwości. Pisarz pełnił rolę sekretarza rady, a często także sądu burmistrzowskiego lub wójtowskiego, sporządzał dokumenty, prowadził księgi miejskie, wydawał wypisy natury własnościowej. W książce przedstawiono sylwetki 14 pisarzy miejskich działających w Gliwicach od końca XV wieku do 1744 roku. W każdym biogramie zwrócono uwagę na pochodzenia pisarza, jego karierę i spuściznę pisarską, rodzinę oraz majątek. Przedstawiono podstawy prawne funkcjonowania gliwickiego magistratu oraz działalność miejskiej kancelarii. Praca zawiera także próbę ukazania portretu zbiorowego miejskich pisarzy oraz tablice przedstawiające przykłady pisma gliwickich notariuszy.

Michelle

Renata Opala

Życie jest niesprawiedliwe stwierdza piętnastoletnia Miśka i pełna nadziei postanawia wyruszyć autostopem do Londynu. Podróż zapowiada się ciekawie, szybko jednak przybiera nieoczekiwany zwrot, zamieniając się w istny koszmar. Zwykle w trudnych chwilach można liczyć na pomoc przyjaciół, ale czy nowo poznani ludzie okażą się wsparciem, czy może zagrożeniem? Czy Michelle znajdzie drogę do domu, który na własne życzenie porzuciła? Trzymająca w napięciu historia o dorastaniu i zmaganiach z przeciwnościami losu.

Powtórka z Rzymu

Franciszek Longchamps de Berier

Publikacja zawiera felietony ks. Franciszka Longchamps de Beriera - znawcy prawa rzymskiego - publikowane na łamach "Rzeczpospolitej" na przestrzeni kilku lat. Wywody autora są błyskotliwe, prowadzone z żelazną konsekwencją i logiczne - autor wskazuje dzięki nim, że prawo rzymskie stanowi fundamenty naszej współczesności i że wciąż czerpiemy z klasycznej myśli. Z pewnością Rzymianie wiele osiągnęli w prawie, mimo że nie wszystko wymyślili - w końcu potrzeby ich czasów bywały inne niż w epoce rewolucji przemysłowej czy w naszej dobie. Powtórka z Rzymu to wspaniała okazja, aby przekonać się o tym samemu. - 50 felietonów uporządkowanych chronologicznie, poświęconych intrygującym zagadnieniom (m.in. Rzymianie w Trybunale Konstytucyjnym, Kara śmierci za hejt czy Namysł przed wzięciem kredytu) - Zapadające w pamięć rysunki Andrzeja Krauzego - Wykaz łacińskich słów, wyrażeń i paremii

Pirania duszy

Klaudia Zacharska

Opowieść z dreszczykiem o przyjaźni, magii i klątwie pożerającej dusze Sepia tylko wygląda na nudne miasteczko. W rzeczywistości nie brakuje tu sekretów. A najciekawszy skrywają trzy Latarenki. Zadziorna, wygadana Pola, mistrzyni jazdy na wrotkach. Bystra River, czyli największy mól książkowy w okolicy. A także Maja, najnowsza mieszkanka Sepii, nieśmiała i milcząca, lecz niezwykle utalentowana - muzycznie oraz magicznie. Wspólnie stawią czoła wszystkim przeciwnościom. Zwłaszcza kiedy jedna z przyjaciółek padnie ofiarą niebezpiecznego zaklęcia o nazwie pirania duszy. Latarenki czeka nie lada wyzwanie, gdy wyjdzie na jaw, że ofiar klątwy jest więcej. Czas nie jest sprzymierzeńcem dziewczynek, w cieniach kryją się zagrożenia, a koszmary o bezdusznych marionetkach utrudniają poszukiwanie rozwiązań. Ale nie po to ma się przyjaciółki, by dać się zjeść pierwszej z brzegu klątwie!

Religia i polityka w XXI wieku

Corm Georges

O tym, jak fenomen religii przykuł uwagę świata Wojny religijne w Europie prototypem współczesnej przemocy Nowoczesność jako kryzys kultury i władzy O wojnie i pokoju XXI wieku

Sennik z Dalekiego Wschodu

Fred Jeremy Seligson

Interesujące studium na temat interpretacji snów, zapowiadających przyjście na świat dziecka, jego cechy charakteru, a nawet losy życiowe.

Aleksandra Piłsudska (1882-1963)

Marta Sikorska

[...] historia nie zapomni Aleksandry Piłsudskiej, a nie zapomni z wielu przeróżnych racyj. Jeśli kiedyś pisać się będzie dzieje kobiety polskiej, te dzieje, które rozpoczną na poły święte księżne-ksienie polskiego średniowiecza - Jolanty, Kingi, Jadwigi, przez które przejdą renesansowe cienie mądrej Bony i kochliwej Barbary, barokowe, sarmackie Reginy Żółkiewskiej, Barbary Chrzanowskiej, jeśli znajdą się tu i wielkie damy romantyzmu polskiego z tą, która była "polskim mariażem" Napoleona i z tą, dla której zrzekł się największej korony świata kałmucki cesarzewicz z Belwederu, jeśli zapamięta się kobiety w czerni 1863 roku i te, co za zesłańcami ciągnęły na Sybir, to historia do tego wspaniałego albumu, tak wspaniałego, że nie posiada takiego niejeden wielki naród, wniesie jeszcze wizerunek czarno ubranej pani Aleksandry Piłsudskiej. K. Pruszyński, Pamiętnik Aleksandry Piłsudskiej, "Wiadomości Polskie" 1941, nr 17, s. 4