Pszczoły. Krótki lot w głąb niezwykłych umysłów

Lars Chittka

Pszczoły są wyjątkowo inteligentne, potrafią rozpoznawać kwiaty i ludzkie twarze, okazywać emocje, liczyć, posługiwać się prostymi narzędziami, rozwiązywać problemy i uczyć się, obserwując innych. Ich maleńki, ale złożony system nerwowy nie ma sobie równych w królestwie zwierząt. Niezwykle rozwinięta pamięć przestrzenna sprawia, że pszczoły są także doskonałymi nawigatorami. Potrafią wrócić do swojego ula nawet z bardzo odległych łąk i pól. Pszczoły są świadome, czują i myślą, boją się i cierpią, a nawet mają wątpliwości i dylematy etyczne. Lars Chittka zaprasza nas na niezwykły spacer w głąb pszczelego umysłu. Opowiada o życiu i zachowaniach pszczół, o inteligencji roju i tworzących go jednostek, o ich myślach i uczuciach oraz wyjątkowych osobowościach. Chittka przypomina, że bez pszczół wymarłoby wiele innych gatunków, w tym także i my. Traktujmy więc te fascynujące stworzenia z szacunkiem, na jaki zasługują.

Kłopoty z Eureką. O co kłócą się fizycy?

Jean-Pierre Lasota, Karolina Głowacka

Jeśli fizyka jest nauką ścisłą to o co fizycy się spierają? Skoro to dziedzina oparta na doświadczeniu i matematyce, dlaczego uczeni toczą przez wiele lat zacięte dyskusje? I co ważniejsze: jak dochodzą do porozumienia?  Rozmowy wybitnego astrofizyka, profesora Jean-Pierre'a Lasoty z dziennikarką naukową Karoliną Głowacką odsłaniają kulisy światowych badań w dziedzinie fizyki. Dowiemy się między innymi, czy czarne dziury rzeczywiście istnieją, co ostatecznie udowodniło istnienie atomów oraz dlaczego Einstein się mylił. Nie zabraknie anegdot, humoru i wątków osobistych, w tym historii o tym, jak profesor Lasota niemal samotnie stanął naprzeciw dominującym głosom w świecie astrofizyków i… miał rację.   Jean-Pierre Lasota - fizyk teoretyk i astrofizyk. Profesor honorowy w Instytucie Astrofizyki w Paryżu i profesor zwyczajny w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie. Autor wielu prac naukowych i kilku książek popularno-naukowych.  Karolina Głowacka - dziennikarka naukowa, autorka audycji, książek, tekstów prasowych. Zawodowo związana z Radiem TOK FM i TVN Style. Członkini Komitetu Etyki w Nauce PAN, wyróżniona w konkursie "Popularyzator nauki" MNiSW i PAP.  Jean-Pierre Lasota i Karolina Głowacka są laureatami Nagrody Złotej Róży 2017 za najlepszą książkę popularnonaukową.

Filozofia jako funkcja nauki Nauka a filozofia w ujęciu Joachima Metallmanna

Janusz Mączka

Do tej książki mam stosunek bardzo osobisty. Nie tylko dlatego, że jej autor był moim serdecznym przyjacielem, lecz również dla niej samej. Zresztą te dwa powody zlewają się ze sobą. Wszak autor i jego dzieło nie bardzo różnią się od siebie. Do tego dochodzi jeszcze trzeci powód - bohater tej książki, Joachim Metallmann. Janusz Mączka, poprzez swoją pracę habilitacyjną i kwerendy w krakowskich archiwach, zaprzyjaźnił się z Metallmannem na dobre, a - jak wiadomo - przyjaciele naszych przyjaciół są naszymi przyjaciółmi, więc i ja przejąłem coś z sympatii Janusza do Metallmanna. Gdyby danym było Januszowi ukończyć tę książkę, byłaby to książka o Metallmannie, ale to, że odszedł przedwcześnie, sprawiło, iż jest to książka o Metallmannie i Mączce. Dzielą ich dwa pokolenia, ale łączy fakt, że są dwoma rozdziałami krakowskiej filozofii przyrody. Oba rozdziały nie zostały dopisane do końca. Michał Heller Wstęp i opracowanie: Michał Heller

The Causal Universe

Jean-Philippe Uzan, Andrzej Sitarz, Julian Barbour, Michał Heller, ...

A collection of essays dealing with causality, a core issue for both science and philosophy. The Reader will learn about different types of causality in complex systems and about new perspectives on this issue based on physical and cosmological considerations. In addition, the collection includes essays pertaining to the problem of causality in ancient Greek philosophy, and to the problem of God’s relation to the causal structures of nature viewed in the light of contemporary physics and cosmology.

Fenomen normatywności

Bartosz Brożek, Anna Brożek, Jerzy Stelmach

Książka stanowi próbę zmierzenia się z zagadką normatywności. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, jak należy rozumieć pojęcia normatywne, takie jak obowiązek, powinność czy poprawność. Analizują także normatywny wymiar rozmaitych dziedzin ludzkiego życia – moralności, prawa i języka. Stawiają wreszcie problem granic normatywności, rozważając go w kontekście sporu o tzw. błąd naturalistyczny. Fenomen normatywności to unikalna w polskiej literaturze filozoficznej próba spojrzenia na kwestie związane z normatywnością w całej ich złożoności, a przy tym poszukująca wspólnych podstaw dla rozmaitych wcieleń dyskursu normatywnego. Autorzy stawiają prowokacyjną tezę, że utrwalony przez filozofów nowożytnych schemat rozważań o normatywności stanowi przeszkodę w zrozumieniu, czym ona jest.   Autorzy:   Anna Brożek – filozof i pianistka, adiunkt w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka 8 książek, w tym Principia musica (Semper 2008), Kazimierz Twardowski. Die Wiener Jahre (Springer 2011) i Theory of Questions (Rodopi 2012) oraz kilkudziesięciu artykułów z zakresu metodologii, semiotyki logicznej, aksjologii, historii filozofii polskiej i muzykologii.   Bartosz Brożek – filozof i prawnik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej UJ oraz Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych. Autor lub współautor 11 książek, w tym Normatywność prawa (Wolter Kluwer 2012), Rule-following. From Imitation to the Normative Mind (Copernicus Center Press 2013) oraz kilkudziesięciu artykułów z zakresu filozofii prawa, etyki, filozofii nauki, filozofii logiki i kognitywistyki.   Jerzy Stelmach – filozof i prawnik, profesor zwyczajny, doktor honoris causa uniwersytetów w Heidelbergu i Augsburgu, kierownik Katedry Filozofii Prawa i Etyki Prawniczej UJ, autor lub współautor kilkuset artykułów naukowych i kilkunastu książek, w tym Die hermeneutische Auffasung der Rechtsphilosophie (Gremer 1991), Methods of Legal Reasoning (Springer 2006) oraz Sztuka negocjacji prawniczych (Wolters Kluwer 2011). 

Matematyczne zasady filozofii naturalnej

Isaac Newton

Principia są gruntownym podsumowaniem XVII-wiecznej wiedzy na temat podstawowych praw mechaniki, rozbudowanym następnie o wyniki własnych przemyśleń, badań teoretycznych, eksperymentów i astronomicznych obserwacji Isaaca Newtona. W jego czasach nie prowadzono jeszcze algebraicznych rachunków w takiej formie, jakiej dziś powszechnie używamy − królowały metody geometryczne, polegające na przekładaniu wartości wielkości fizycznych na długości odcinków i łuków, konstruowaniu z nich odpowiednich figur geometrycznych, badaniu relacji zachodzących między elementami tych figur i budowaniu w ten sposób dowodów twierdzeń. Ślady tego podejścia pozostały do dziś w postaci graficznego obrazu wektora jako strzałki i szkolnej metody sumowania wektorów. Podobne do współczesnych rachunki algebraiczne znajdujemy u Newtona w formie zaczątkowej i w zapisie niekiedy trudnym w odbiorze dla współczesnego czytelnika. Kolejne (trzy) oryginalne łacińskie wydania Principiów różnią się między sobą – Newton stopniowo rozszerzał wykład i zmieniał niektóre jego fragmenty. Wydanie trzecie uznawane jest za jego „ostatnie słowo”, i ten tekst (w angielskim tłumaczeniu Andrew Motte’a z roku 1729) stał się podstawą polskiego przekładu autorstwa Sławomira Brzezowskiego. Dr Sławomir Brzezowski – ukończył fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat z fizyki teoretycznej uzyskał w Zakładzie Teorii Pola Instytutu Fizyki UJ. Jest emerytowanym wykładowcą UJ. 

Nieromantyczni. Miłość i związki w czasach Tindera, czyli jak tworzymy nowe formy intymności

Andrea Newerla

Zrewolucjonizujmy świat miłości! Miłość romantyczna jest cudownym uczuciem, z którego absolutnie nie powinniśmy rezygnować. Należy tylko zrezygnować z jej hollywoodzkiego wzoru, który obiecuje ludziom niemożliwe do spełnienia scenariusze historii miłosnych. Wymyślmy więc razem inne historie opowiadające o miłości i bliskości, o ważnych związkach, które niekoniecznie mają naturę romantyczną. Bądźmy w tej podróży kreatywni, przekraczajmy swoje granice, eksperymentujmy i odważajmy się na nowe. Bo przecież istnieją też inne modele bliskości i bycia ze sobą. Istnieje wiele możliwości, by czerpać satysfakcję i szczęście ze współżycia z innymi. Musimy znaleźć wspólny język, który pozwoli nam rozmawiać na temat relacji i bliskości. Wyprowadźmy zatem życie intymne z zacisznych wnętrz naszych sypialni, aby móc je aktywnie i świadomie kształtować. Aby to zrobić, musimy wreszcie zacząć rozmawiać o intymności. Nie wiesz, gdzie zacząć? Zacznij od przeczytania tej książki!

Niedomknięty bilans wszechświata

Tadeusz Pabjan

Czym jest ciemna energia? Jakie obiekty lub cząstki tworzą ciemną materię? Skąd wiadomo, że wszechświat składa się głównie z ciemnej materii i jest wypełniony ciemną energią?   Z czego składa się wszechświat? Jeszcze nie tak dawno fizycy sądzili, że dobrze znają odpowiedź na to pytanie, i że potrafią dokładnie zidentyfikować wszystkie obiekty, które dają swój wkład do całkowitej masy wszechświata. Problem pojawił się wtedy, gdy obserwacje astronomiczne dostarczyły dowodów na obecność znacznych ilości dodatkowej, niewidocznej materii i na przyspieszenie ekspansji wszechświata rozpychanego tajemniczą energią, która jest równoważna masie. Po przeprowadzeniu wstępnych oszacowań okazało się, że wszystkie znane do tej pory postaci materii to tylko wierzchołek gigantycznej góry lodowej. Co znajduje się pod powierzchnią wody? Odpowiedź na to pytanie zawarta jest na kartach tej książki.