Ego praedicator. Zarys biografii Jana Falkenberga OP

Tomasz Kalisz OP

Jan Falkenberg OP (ur. ok. 1364 r., zm. ok. 1435) to średniowieczny człowiek orkiestra: regens zakonnego studium generalnego w Krakowie, wykładowca i kaznodzieja na uniwersytecie praskim, uczestnik soborów w Pizie, Konstancji i Bazylei, inkwizytor papieski i przeor. Ponadto, przeciwnik i krytyk polskiego króla Władysława Jagiełły i Polaków. W polskiej, ale i dominikańskiej historiografii, Falkenberg zapisał się zdecydowanie negatywnie. Jego sławna Satyra wymierzona we Władysława Jagiełłę, Witolda i ich poddanych położyła się cieniem na całej jego biografii. Jan Długosz opisał go jako kłótnika, paszkwilanta i oszczercę. Kolejne pokolenia badaczy starają się zrozumieć dokładniej kim był Jan Falkenberg także jako zakonnik i intelektualista. Prezentowana książka młodego dominikańskiego historyka i sekretarza Dominikańskiego Instytutu Historycznego Tomasza Kalisza OP jest odważnym i nowatorskim głosem w długiej i burzliwej dyskusji nad jedną z najbardziej kontrowersyjnych postaci w 800-letniej historii polskich dominikanów. Autor przedstawia brata Jana nie tylko jako polemistę i polityka, ale przede wszystkim jako dominikańskiego zakonnika, określającego samego siebie jako głosiciela, kaznodzieję skąd tytułowe ego praedicator. Książka składa się z dwóch części. Taki podział wynika z bardzo charakterystycznych i całkowicie odrębnych etapów życia Jana Falkenberga. Dominikanin był bowiem w sporach o wzajemne relacje papieża i soboru powszechnego przez ponad połowę swego życia zwolennikiem wyższości tego pierwszego, a następnie diametralnie zmienił zdanie i z zawziętego papalisty stał się równie zagorzałym koncyliarystą. Nie ulega wątpliwości, o czym przekona się każdy czytelnik, że Jan Falkenberg był zakonnikiem o niezwykle złożonej i tajemniczej osobowości.

Bóg jest wystarczająco duży, by obronić się sam. Apologia świadka

Léonard Amossou Katchekpele

Bóg nie potrzebuje złotoustych adwokatów, ale ludzi, którzy będą o Nim świadczyć. Którzy nie uciekają od szorstkości chrześcijaństwa, nie mają gładkich odpowiedzi, za to dają w zastaw własne życie. Afrykański teolog Katchekpele o spotkaniu z Bogiem opowiada językiem żywym i pełnym paradoksów. Jasno określa zadanie świadka: prowadzić tego, kto Bogiem gardzi, do konfrontacji z Nim twarzą w twarz; nie przez mówienie o swoim wspaniałym życiu, tylko o tym, co się widziało i słyszało. Świętym nazywa człowieka zaskoczonego przez Pana i oddychającego Nim pełną piersią. Nie ukrywa przy tym, że to szaleństwo.

List do Efezjan

Peter S Williamson

List do Efezjan to najbardziej wyrazisty spośród listów przypisywanych św. Pawłowi, zawierający jedne z najgłębszych wypowiedzi teologicznych istniejących w tradycji chrześcijańskiej. Przez niemal dwa tysiące lat chrześcijanie dawali się porywać jego natchnionym modlitwom, sugestywnemu przedstawieniu Chrystusa jako Głowy stworzenia i Kościoła, opowieściom o łasce i zbawieniu, otrzymanym dzięki śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, głoszeniu jedności pogan i Żydów w Chrystusie w siedmiorakiej jedności Kościoła, wzniosłemu wezwaniu etycznemu: Bądźcie więc naśladowcami Boga, jako dzieci umiłowane (5,1) i lirycznemu porównaniu małżeństwa do relacji oblubieńczej między Chrystusem i Kościołem czytamy w X tomie serii Katolicki Komentarz do Pisma Świętego. Najbardziej prawdopodobna hipoteza głosi, że List do Efezjan miał za zadanie krążyć zarówno po Kościołach domowych Efezu, jak i wśród innych nowo powstających Kościołów Azji. Św. Paweł nie koncentruje się w nim na konkretnych problemach w Kościele lokalnym, ale prezentuje nauczanie przeznaczone dla chrześcijan wywodzących się z pogaństwa, poświęcone temu, co Bóg uczynił dla nich przez Jezusa Chrystusa, przy czym płynące z tego wnioski można było bezpośrednio zastosować w większości Kościołów lokalnych I wieku w imperium rzymskim poza Palestyną. List do Efezjan jest arcydziełem literatury chrześcijańskiej i jednym z najcenniejszych klejnotów Biblii!

Szczęście i kontemplacja

Josef Pieper

Kontemplacja jest największym szczęściem dostępnym człowiekowi. To przekonanie św. Tomasza z Akwinu oraz wielu filozofów i świętych wszystkich epok dla współczesnego człowieka brzmi obco czy wręcz podejrzanie. Josef Pieper przekonuje, że potrzebujemy dziś kontemplacji jak powietrza. W oparciu o pisma Akwinaty z matematyczną precyzją wykazuje, że człowiek doświadcza metafizycznego głodu, którego nie zaspokoi dostatek, władza, sława ani chaotyczne karmienie wzroku grą świateł i obrazów. Nasyci nas dopiero kontemplacja wpatrywanie się, które jest poznawaniem i miłowaniem, fundamentalną zgodą na świat i głębokim uszczęśliwieniem. A dla wierzącego przedsmakiem nieba.

Genezis. Czy ktoś w to jeszcze wierzy?

Maria Szamot

Po "Chcę widzieć Jezusa" (2018), "Apokalipsa czytana dzisiaj" (2019) i "Oto ty, Adamie" (2020) czas na rozważania o początku. "Genezis. Czy ktoś w to jeszcze wierzy?" to oryginalna interpretacja pierwszych jedenastu nieodwracalnie strywializowanych przez kulturę masową i wyeksploatowanych rozdziałów Księgi Rodzaju. Owoc autentycznego zachwytu nad opowieściami odkrytymi na nowo i na poważnie, choć znanymi wszystkim od dzieciństwa. Podstawowe prawdy dotyczące świata i ludzkości odsłaniają się dzięki wierze, że Biblia rzeczywiście jest słowem objawionym, a nie zbiorem archaicznych mitów. Historie Adama i Ewy, Noego czy budowniczych wieży Babel zyskują nowy sens dzięki przenikliwej interpretacji, która przyciągnie zarówno wytrawnego biblistę, jak i Czytelnika, który nie posiada egzegetycznego przygotowania, bo, jak pisze Maria Szamot: Zmieniają się dekoracje, atrybuty, bohaterowie, konkretne realizacje historyczne, ale powód i sposób, w jaki Bóg upomina się o serce człowieka, pozostaje niezmienny. Lektura dla tych, którzy w świecie pełnym rozmytych, wieloznacznych i niepewnych treści, szukają żywego i stale aktualnego kierunkowskazu. Dla kochających Słowo Boże. Tę książkę napisałam dla tych, którzy szaloną miłością kochają Pismo św. () w czasach wielkiej imitacji ono jedno w sposób pewny wskazuje na Boga. I prowadzi, darząc szczególną wolnością bo jest żywe. czytamy we wstępie. Szamot pokazuje, że pierwsze historie biblijne nie są opowiastkami dla dzieci, nie należy ich też czytać w optyce sporu nauki i wiary. Te historie są żywą i od wieków aktualną opowieścią o Bogu, o Jego Synu, o nas ludziach i o miłości, która połączyła nas na wieki. W żadnym innym miejscu Pisma Świętego nie znajdziemy tylu informacji o tym, jaki jest Bóg Ojciec. Czy rzeczywiście Ojciec jest groźny i karzący, a Syn łagodny i miłosierny? Autorka przekonuje, że tylko uważna lektura pierwszych rozdziałów Biblii pozwoli nam zrozumieć słowa Chrystusa Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca (J 14,9). To, co potrafię w tej sprawie zrobić, to próbować zestawiać czyny Boga z Genezis i sytuacje z publicznego życia Pana Jezusa, gdzie postępuje On dokładnie na wzór Ojca. Przystępny, pełen pasji styl autorki nie tylko wciąga czytelnika w lekturę tej książki, ale także otwiera na nowe odczytanie i rozumienie: Kluczem do Księgi Rodzaju jest słowo wzorczość i ta Księga, posługując się metaforyką ludowej powiastki, obwieszcza do dziś absolutnie aktualny i niezmienny wzorzec obecności człowieka w przestrzeni sacrum. Wzorzec, który sam Bóg wszczepił w świat i, w oparciu o który wciąż się z nami porozumiewa. Uchwycić go, przeniknąć to znaczy zrozumieć, jak kręci się ten świat. To także zobaczyć go z perspektywy nadrzędnej. Z perspektywy ducha.

Znaki proweniencyjne jako źródło do dziejów bibliotek i księgozbiorów zakonu dominikanów w Polsce do końca XVIII w

Maria Pidłypczak-Majerowicz

Tekst z pracy zbiorowej Arma nostrae militiae. Kultura książki i pisma Zakonu Kaznodziejskiego na ziemiach polskich. Oddawany Czytelnikowi kolejny tom serii Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie to zbiór studiów poświęconych różnym aspektom dziejów kultury książki i pisma w środowisku dominikańskim na ziemiach polskich. Pozwala on poznać kulturę umysłową braci i sióstr, poszczególnych klasztorów czy całych prowincji. Dzisiaj o dorobku i tradycjach intelektualnych dominikanów i dominikanek świadczą głównie zachowane druki i rękopisy ich autorstwa oraz skrawki dawnych księgozbiorów. Są one bardzo wymownymi świadkami dziejów zakonu św. Dominika na terenie Rzeczypospolitej.

Historyczne księgozbiory dominikańskie w powiecie grodzieńskim województwa trockiego w XVIIXIX w

Katarzyna Zimnoch

Tekst z pracy zbiorowej Arma nostrae militiae. Kultura książki i pisma Zakonu Kaznodziejskiego na ziemiach polskich. Oddawany Czytelnikowi kolejny tom serii Dominikańskiego Instytutu Historycznego w Krakowie to zbiór studiów poświęconych różnym aspektom dziejów kultury książki i pisma w środowisku dominikańskim na ziemiach polskich. Pozwala on poznać kulturę umysłową braci i sióstr, poszczególnych klasztorów czy całych prowincji. Dzisiaj o dorobku i tradycjach intelektualnych dominikanów i dominikanek świadczą głównie zachowane druki i rękopisy ich autorstwa oraz skrawki dawnych księgozbiorów. Są one bardzo wymownymi świadkami dziejów zakonu św. Dominika na terenie Rzeczypospolitej.

33 listy z Atlasu. Antidotum na religijne barbarzyństwo

Michał Zioło OCSO

Tytułowe 33 listy napisane zostały przez polskiego mnicha trapistę do przyjaciela, francuskiego szlachcica i eremity Florentina Benoit dEntrevaux. Połączyła ich poezja jako mistrzowski skrót rzeczywistości oraz chrzest. A także wspólne pragnienie, by zostać świętymi i otworzyć się na Miłość.