Tak sobie myślę

Jerzy Stuhr

NAJWAŻNIEJSZA KSIĄŻKA ROKU CZYTANA PRZEZ SAMEGO AUTORA Posłuchaj głosu jednego z najwybitniejszych polskich aktorów. Ten audiobook to niezwykła rozmowa Jerzego Stuhra  ze słuchaczami, czytelnikami,  a zarazem  z samym sobą:  o życiu, o miłości, o sztuce o rzeczach najważniejszych.   Gdy Jerzy Stuhr w zeszycie podarowanym mu przez córkę zaczął notować swoje  przemyślenia i obserwacje, był październik 2011 roku, początek jego walki z chorobą nowotworową.   Choć dziennik powstawał w tak ciężkim dla Autora okresie,  to nie  rak jest głównym tematem i bohaterem zapisków.   Dziesiątki anegdot, polityka, sport, kultura, refleksje o roli aktora we współczesnym świecie,  recenzje oglądanych filmów, wspomnienia  i głębokie przemyślenia na temat rodziny, przyjaciół i wielbicieli o tym Autor  pisze najwięcej.  A choroba? Oczywiście jest, ale jakby w tle. Jerzego Stuhra najbardziej zajmuje to, co za szpitalnymi oknami. Tak sobie myślę ma wszelkie walory szlachetnej literatury dziennikowej. Szlachetnej przez swą wielobarwność, czułość, przez żarliwy i szczery stosunek autora do spraw i ludzi. To pisanie wartkie, emocjonalne, niewydziwione i bezpretensjonalne, bardzo Stuhrowe jak jego teatr i jego kino. Tadeusz Nyczek JERZY STUHR (ur. 1947 r.) jeden z najpopularniejszych i najbardziej wszechstronnych aktorów polskiego teatru i filmu, przez wiele lat związany z krakowskim Starym Teatrem i scenami teatrów włoskich, reżyser filmowy i teatralny, wykładowca krakowskiej PWST i wieloletni rektor tej uczelni, jest laureatem wielu prestiżowych nagród i członkiem Europejskiej Akademii Filmowej. Autor książek: Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce i Stuhrowie. Historie rodzinne.

Pogranicze wszystkiego. Podróże po Wołyniu

Natalia Bryżko-Zapór

Wyjazdy zarobkowe na Zachód legalne i nielegalne to codzienność mieszkańców Wołynia. Z ich punktu widzenia wymarzonym Zachodem jest Polska, tymczasem Polacy mają z Wołyniem przede wszystkim ponure skojarzenia. A przecież od tragicznych wydarzeń minęło już ponad siedemdziesiąt lat, narodziły się kolejne pokolenia i mówiąc najzupełniej banalnie życie toczy się dalej. Życie, o którym wiemy zdecydowanie za mało. Natalia Bryżko-Zapór prowadzi nas więc przez Wołyń dzisiejszy i przeszły. Wołyń arian i współczesnych protestantów, Wołyń przemytników papierosów i emigrantów, Wołyń żyjący w cieniu Donbasu i krwawej historii, Wołyń urzekających krajobrazów i lasów zdewastowanych przez rabusiów bursztynu, Wołyń Ukraińców, Żydów i Polaków. Wreszcie Wołyń przedwiecznych bogów, boginek i upiorów. Pogranicze wszystkiego to przewodnik po krainie położonej tuż za miedzą, na ukraińskim brzegu Bugu, żyjącej własnym życiem i poszukującej, trochę po omacku, nowej tożsamości.

Willa, dziewczyna z Mrocznej Jamy

Robert Beatty

Numer 1 listy bestsellerów New York Timesa. Dajcie się porwać nowym przygodom Willi panującej nad pierwotnymi mocami natury, nastoletniej leśnej czarownicy. Uczono ją, że trzeba kraść, żeby przetrwać, że światłoluby to ucieleśnione zło, a dobrem nadrzędnym jest klan. Chciwość i zajadłość przewodzącego mu padarana doprowadziły jednak do upadku ród Feiran. Głucha Jama uległa zniszczeniu. Willa zbudowała sobie nowy świat, zdobyła nową rodzinę i pogłębiła umiejętności, które przez lata wpajała jej babka. Niestety bliskim dziewczyny (roślinom, zwierzętom i ludziom) ponownie zagraża niebezpieczeństwo. Groźni są nie tylko nie znający umiaru drwale, którzy w imię dobrego zarobku i rozwoju cywilizacji bezlitośnie karczują lasy porastające Wielkie Góry Mgliste, ale i nowa mroczna siła, która narodziła się na zgliszczach byłej siedziby Feiran... Czy Willa zdoła uchronić tych, których kocha? Co czeka ostatnią czarownicę z klanu leśnych ludzi? I czym są cieniste stwory niosące ze sobą przeraźliwy chłód, śmierć i zapach zgnilizny, które pojawiły się ostatnio w leśnych ostępach? Czy staną się sprzymierzeńcem, czy wrogiem dziewczyny? Zanurzcie się w pełną tajemnic i magii, baśniową opowieść o Willi, literackiej siostrze Serafiny, która podbiła serca młodych i starszych czytelników na całym świecie. I bądźcie wytrwali w swej miłości, bo Robert Beatty pracuje już nad scenariuszem serialu, będącego aktorską adaptacją książek o nastoletniej Feirance.

KRĄG BIBLIJNY Zeszyt spotkań 43. Materiały dla duszpasterzy, animatorów i wszystkich, którzy pragn

red. ks. dr hab. Piotr Łabuda

Uważna lektura Pisma Świętego prowadzi do wniosku, że głównym jego tematem jest Bóg i Jego plan zbawienia ludzi. "Prawda, którą znajdujemy w Piśmie Świętym, w istocie swej dotyczy Boga i jego związku ze stworzeniami". Przy takiej wadze tematu nic dziwnego, że na kartach dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej, pt. Natchnienie i prawda Pisma Świętego analizowane są problemy, które pojawiają się przy lekturze słowa Bożego. A wszystko po to, aby zarówno duchowni, jak i świeccy, czyli wszyscy członkowie wspólnoty Kościoła, mogli słuchać Pisma Świętego "jako słowa, które pochodzi od Boga i mówi o Bogu dla życia świata". Z satysfakcją można stwierdzić, że Dzieło Biblijne im. św. Jana Pawła II w swoim podejściu do słowa natchnionego respektuje stanowisko Komisji, czego odzwierciedleniem jest choćby wydawany od wielu lat "Krąg Biblijny". Jego zeszyt 43 w pierwszej części przybliża nam kolejne rozdziały Ewangelii według św. Mateusza za sprawą ściśle biblistycznych omówień, duszpasterskich aktualizacji, a także komentarzy zaczerpniętych z pism ojców Kościoła. Takie wielostronne wniknięcie w tajemnicę Biblii uświadamia, że jej poznawanie jest eklezjalnym procesem, który decyduje o stałym odnawianiu się tożsamości Kościoła w oparciu o słowo natchnione. Druga część - jak zwykle - porusza różne zagadnienia. Tym razem są to: a. dzieje wspólnoty z Qumran, której zawdzięczamy wiele świadectw głębokiego poruszenia duchowego, panującego w czasach Jezusa, pozwalających na rekonstrukcję kontekstu religijnego Jego wystąpienia; b. działalność pisarska Aggeusza i rola tego proroka mniejszego w odbudowie świątyni jerozolimskiej; c. losy Kościoła w wizji Apokalipsy św. Jana. Część trzecia koncentruje się na biblijnych podstawach sakramentu małżeństwa. Jako że w dzisiejszych czasach przez wielu jest on deprecjonowany, więc w "Kręgu Biblijnym" zostanie mu poświęcone więcej miejsca. Ks. prof. Henryk Witczyk Przewodniczący Dzieła Biblijnego im. św. Jana Pawła II

Schizofrenia

Antoni Kępiński

Antoni Kępiński (1918-1972) - lekarz, filozof, humanista - wprowadza w tej książce czytelnika w świat przeżyć chorego na schizofrenię, pokazuje bogactwo jego fantazji, myśli, wyobraźni, analizuje twórczość plastyczną. Jako lekarz wychodzi daleko poza konwencje opisu klinicznego - klasyfikuje objawy choroby na podstawie obserwacji stosunku pacjentów do świata, do własnych ról społecznych, do siebie samych, do życia erotycznego. W tej głęboko humanistycznej książce, łączącej w sobie cechy pasjonującej lektury i dzieła o niepodważalnej wartości naukowej, najważniejszy jest pełen zrozumienia, dobroci i miłości stosunek lekarza do chorego, pozwalający na odkrywanie najgłębiej w psychice człowieka położonych tajemnic choroby.

Przebudzenie

Anthony de Mello

Przebudzenie jest zbiorem rekolekcji wygłoszonych przez Anthonyego de Mello, indyjskiego jezuitę, mistyka i psychoterapeutę, które zredagował po jego śmierci współpracownik i spadkobierca, J. Francis Stroud. Niczego się nie wyrzekać, do niczego się nie przywiązywać. Anthony de Mello

W stronę integracji cienia. Kobiecy foto-rytuał

Aleksandra Młynarczyk-Gemza

Do pomysłu art book i jego tytułu zainspirowały mnie pojęcia cienia oraz konfrontacji z cieniem pochodzące z koncepcji indywiduacji atorstwa Carla Gustava Junga. Posłużyły mi one jako metafory spotkania z tym, co kobiece, ale w naszej kulturze niechciane, przemilczane, wręcz wyklęte. Żywię głęboką nadzieję, że perspektywa, którą tu proponuję, czyli oddanie kobietom ich ciała bez przymusu kwestionowania niektórych jego cech, umożliwi im pełniejsze odczuwanie siebie i zwiększy swobodę ekspresji. Pozwoli też odzyskać prawo do stanowienia swojego wizerunku – odblokuje stłumioną energię. Choć książka jest integralną częścią pracy doktorskiej powstałej na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie, może z powodzeniem funkcjonować samodzielnie jako artystyczny album. Aleksandra Młynarczyk-Gemza w przewrotny sposób wykorzystuje scenariusz sesji fotograficznej, aby stworzyć pogłębiony i niebanalny portret współczesnej kobiety. W rezultacie powstała książka dokumentująca proces „uwalniania spod władzy spektaklu”. Artystka fotografuje bowiem modelki odrzucając wzorce znane z magazynów mody. W zamian za to, inspiruje się pracami Man Raya i Nobuyoshi Arakiego, ale też Cindy Sherman, Diane Arbus i Cladue Cahun. Oddaje też swoim bohaterkom głos, a ich wypowiedzi odsłaniają dramatyczne, zwykle przemilczane, aspekty kobiecego losu. Książka rodzi empatię i uświadamia, jak dużo było dotychczas ukryte. dr hab. Bartłomiej Dobroczyński, prof. UJ Aleksandra Młynarczyk-Gemza (ur. 1988) – artystka multimedialna, fotografka, performerka. Pochodzi z ziemi żywieckiej, od 2008 mieszka i pracuje w Krakowie. Absolwentka tamtejszego Wydziału Malarstwa ASP im. Jana Matejki oraz doktorantka na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego  im. KEN. Odbyła liczne staże w galeriach sztuki współczesnej (m.in. w Pałacu Sztuki Współczesnej Galerii Narodowej w Pradze). Po studiach związana ze środowiskiem twórczym Fundacji Razem Pamoja i Kraków Art House. W swoich intermedialnych projektach chętnie przyjmuje perspektywę arteterapeutyczną. Przez ostatnie trzy lata skupiona na cyklu fotograficznym przedstawiającym alternatywne portrety kobiet. Laureatka Nagrody Obraz Roku na II Krakowskim Salonie Sztuki 2019, stypendystka Funduszu Popierania Twórczości ZAIKS.  

Dwie klęski. Wrześniowy syndrom 1939 i klęska Francji 1940 w postawach, zachowaniach i nastrojach społeczeństwa polskiego. Próba retrospekcji i komparatystyki. Kontrowersje i dylematy

Jacek Chrobaczyński

Dwie klęski…, to z jednej strony  kontynuacja wcześniejszych badań, ogłoszonych drukiem w rozprawach: „Nie okrył się niesławą Naród polski”. Społeczne aspekty września 1939 roku, Kraków 2002 oraz Compiègne 1940. Klęska Francji w recepcji i postawach społeczeństwa polskiego, Kraków 2010, w części też i ich weryfikacja, z drugiej zaś pierwsza część tryptyku, z którego dwa tomy (Dramatyczny rok 1943. Postawy i zachowania społeczeństwa polskiego w rozstrzygającym roku II wojny światowej, Rzeszów-Kraków 2012 i Konteksty przełomu 1944-1945. Społeczeństwo wobec wojennych rozstrzygnięć. Postawy – Zachowania – Nastroje, Kraków 2015) już się ukazały. W Dwu klęskach…, Autor stara się odpowiedzieć na zasadnicze pytanie: w jakiej kondycji społeczeństwo polskie okresu międzywojnia, z pamięcią, jeszcze, czasu i doświadczenia zaborów, przystępowało do wyzwania niebywałego – konfrontacji z brutalizmem niemieckiego i sowieckiego totalitaryzmu (faszyzmu/nazizmu oraz komunizmu/bolszewizmu). A także, jakie reakcje, postawy, zachowania, również strategie postępowania, spowodowała klęska wrześniowo-październikowa 1939 roku. Autor konsekwentnie, podobnie jak i we wcześniejszych badaniach, akcentuje dla tej klęski, postrzeganej w perspektywie społecznej (social history), medyczne pojęcie „wrześniowego syndromu”. Jego następstwa były wielorakie, wielopłaszczyznowe, dotknęły bowiem nie tylko państwa i społeczeństwa in gremio, ale każdej niemal osoby, rodzinę, środowiska. Wrześniowa klęska była też klęską reżimu sanacyjnego, stąd okres poklęskowy, to również polsko-polski spór, miejscami dramatyczny, miejscami zaś groteskowy, zawistny. Dopełnieniem tego „wrześniowego syndromu”, stała się klęska druga – katastrofa Francji wiosną 1940 roku – Francji, ważnej polskiej sojuszniczki. Francji, w niektórych środowiskach polskich wręcz mitu zwycięzcy w pierwszej wojnie światowej oraz mitu tuż powrześniowego i zarazem nadziei powszechnej – „Słoneczko wyżej, Sikorski bliżej". Autor, wnikliwie analizując postawy i zachowania, jednoznacznie definiuje problem i jego skalę: Polacy, zdecydowanie głębiej i bardziej dramatycznie, odebrali i przeżyli klęskę Francji niż sami Francuzi. Zdawali sobie bowiem doskonale sprawę, co zresztą nastąpiło, że wojna i okupacja potrwają znacznie dłużej niż początkowo i „poklęskowo” (powrześniowo) dość powszechnie sądzono. Jest jeszcze jeden aspekt, mocno artykułowany w tej pracy, szczególnie w perspektywie roku 1938 i katastrofy 1939. Autor trafnie bowiem zauważa, że od początku niemal, współczesnego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w polskiej i nie tylko narracji, tak politycznej, jak i historycznej czy ideowej pojawiły się i mocno utkwiły w powszechnej świadomości reminiscencje z okresu przed 1939 rokiem. Tytułem przykładu: „Anschlus Krymu”, a porozumienia mińskie definiowane są najczęściej jako „nowe Monachium” (nawiązanie do konferencji monachijskiej 1938), w skrajnej zaś reminiscencji pojawia się w mediach zbitka: Putin = Hitler. Autor uważa, że historyk powinien takie konteksty i odwołania zauważać. Powinna się też pojawiać tym samym i weryfikacja takiego, upraszczającego sposobu interpretacji zjawisk współczesnych, ze strony historyków. I zauważa w swej książce te konteksty, jednocześnie zdecydowanie zarazem opowiadając się po stronie fundamentalnej tezy metodologii historii, że historia (proces historyczny) się nie powtarza. Stąd wiele uwag i nawiązań, komentarzy w tej pracy związanych również z agresją rosyjską na Ukrainie. To pierwsze w polskiej literaturze stricte historycznej takie połączenie i akcentacja. Wzorem, co wielokrotnie podkreśla Autor, był tu dla niego nieoceniony Tony Judt, niedawno zmarły historyk światowego formatu i przede wszystkim jego znamienita praca Powojnie. Historia Europy od roku 1945, Poznań 2008. Jacek Chrobaczyński - historyk, profesor zwyczajny, kierownik Katedry Najnowszej Historii Polski w Instytucie Historii krakowskiego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej. Specjalizuje się w najnowszych dziejach Polski i powszechnych, historii Krakowa, biografistyce, socjo- i psychohistorii oraz antropologii historycznej. Autor kilkunastu książek i blisko dwustu publikacji pomniejszych. Współpracownik Państwowego Muzeum Auschwitz–Birkenau i Instytutu Pamięci Narodowej, współorganizator Kongresów: Polska – Rosja. Trudne sprawy. Trzy narracje: historia – literatura – film oraz Kongresów Zagranicznych Badaczy Dziejów Polski.