Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji

Magdalena Podsiadło

Autobiografizm różnego rodzaju wypowiedzi filmowych jest niezaprzeczalnym faktem, a sposób, w jaki się przejawia, wymaga złożonych i precyzyjnych narzędzi badawczych. Tymczasem literatura przedmiotu jest nieliczna i niezupełnie satysfakcjonująca, co może dziwić, zważywszy, że zbliżone obszary tematyczne były eksplorowane wielostronnie i starannie. Mam na myśli problem autora, podmiotu i autotematyzmu. Wyłonił się zatem obszar niespenetrowany dostatecznie, dając tym samym pole do wykazania się inwencją oraz samodzielnością i oryginalnością. Powiedzmy od razu, że autorka nie zawodzi oczekiwań Czytelnika. Jej rozprawa jest interesująca, napisana z polotem i zarazem z respektowaniem reguł warsztatu naukowego, nie brak jej wartości stricte literackich.   Prof. dr hab. Alicja Helman (z rec. pracy)     Tematem rozprawy jest autobiografizm filmowy, próba jego zdefiniowania oraz wyznaczenia głównych nurtów, z których się wywodzi (kina awangardy, undergroundowego oraz nowofalowego). Analiza postawy autobiograficznej twórcy zawartej w dziele wskazuje, że realizuje się ona przez wielogłosowy status „ja” autobiograficznego, reprodukcyjny charakter obrazu, fabularyzację oraz kreację. Ślad-trop, który autor pozostawia w filmie, zwraca się jednocześnie ku niemu samemu. Powtarzające się tropy tworzą natomiast podstawę retoryki twórczości autobiograficznej, czyli katalog najczęściej powracających tropów-sygnałów wskazujących na rzeczywistą osobę autora filmowego. Odmienne sposoby zawierania z widzem paktu autobiograficznego pozwalają uporządkować twórczość autobiograficzną według trzech typów „ja” autorskiego, czyli „ja” empirycznego, porte-parole oraz „ja” sylleptycznego, które stały się podstawą analiz twórczości trojga autorów – odpowiednio: Jonasa Mekasa, Márty Mészáros oraz Jerzego Skolimowskiego.   Magdalena Podsiadło – adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

Chindōgu

Marta Sobiecka

Chindōgu to powieść mozaikowa rozgrywająca się w świecie futurystycznej Japonii. Oficer policji, Kaori Nakamura, prowadzi śledztwa związane z cyberprzestępczością. Pomaga jej hiperhologram nieżyjącego brata; samoucząca się sztuczna inteligencja, mająca problem z przestrzeganiem ustanowionego przez ludzi prawa. Gdy dzień po trzęsieniu ziemi na komisariacie pojawia się młoda kobieta - pracownica Chiba Kōgyō Bank - i zgłasza zaginięcie koleżanki z pracy, Nakamura zostaje oddelegowana do tej sprawy. W toku dochodzenia dowiaduje się, że kilka dni wcześniej ktoś przyjechał do firmy i groził zaginionej. Choć pozornie postępowanie nie ma wiele wspólnego z cyberprzestępczością, sytuacja, z którą mierzy się Nakamura, zaczyna dotykać ją osobiście. Jak wpłynie to na jej osąd sytuacji? Czy technologie, którymi się wspiera, okażą się pomocne? Cyberpunk to już nie pieśń przyszłości, a świat będący "tu i teraz", na wyciągnięcie ręki. Bardziej realny i namacalny niż kiedykolwiek wcześniej, a przez to łatwiejszy do wyobrażenia. Istniejący naprawdę, a nie wyłącznie na kartach powieści. Warto mieć w nim rozeznanie, by pewnego razu nie wyjść z domu i znaleźć się w zupełnie innej rzeczywistości...

Edukacja i wychowanie dzieci i młodzieży w czasopiśmiennictwie społeczno-kulturalnym Królestwa Polskiego w latach 1905-1918. Bibliografia adnotowana. Część 1

Renata Bednarz-Grzybek, Aneta Bołdyrew, Marta M. Kacprzak

Tom [...] przygotowano z należytą starannością metodologiczną. Przyjęte cezury chronologiczne są zasadne. Za datę początkową przyjęto 1905 rok, w którym miały miejsce znamienne wydarzenia polityczne w Rosji, ale także oświatowe, związane ze strajkiem szkolnym w Królestwie Polskim. Końcowa data to 1918 rok, czyli odzyskanie przez Polskę niepodległości. Okres ten obfitował we wzmożoną aktywność oświatową. Była ona wynikiem poznawania psychologii dziecka oraz zmiany w podejściu do wychowanka i ucznia [...]. Powstał ważny dla pedagogiki nurt Nowego Wychowania, którego przedstawiciele propagowali swobodny rozwój dziecka i jego aktywność. W tym czasie pojawiały się publikacje popularyzujące dokonania w tym zakresie. Miejscem przekazu nowej wiedzy stawała się też prasa [...]. Podjęte badania [...] mają ogromną wartość poznawczą, a dla badacza stają się przewodnikiem w poszukiwaniach tematycznych. Niniejsza praca ukazuje rzeczywistość początku XX wieku w Królestwie Polskim, obrazuje zainteresowanie przedstawicieli różnych dziedzin wiedzy zagadnieniami oświatowymi, dokumentuje dorobek kulturowy tego czasu. [...] W dotychczasowych prasoznawczych publikacjach bibliograficznych brakuje danych odnoszących się do ujęcia adnotowanego w odniesieniu do zagadnień edukacyjnych. Ta pozycja wypełni więc tę lukę. Z recenzji prof. Janiny Kamińskiej

Jednostki języka w systemie i w tekście 4

red. Andrzej Charciarek, Anna Zych, Ewa Kapela

Problematyka podejmowana w kolejnych rozdziałach monografii odzwierciedla różnorodność perspektyw badawczych we współczesnym językoznawstwie slawistycznym, z uwzględnieniem zarówno tradycyjnych, jak i nowych ujęć metodologicznych. W centrum uwagi autorów znalazły się zagadnienia opisu jednostek języka polskiego, rosyjskiego, czeskiego, słowackiego i macedońskiego na jego poszczególnych poziomach. Jednostki językowe badane są nie tylko jako elementy systemu, lecz także jako komponenty zróżnicowanych gatunkowo tekstów dawnych i współczesnych. Oprócz analiz czerpiących z tradycji strukturalistycznej zaprezentowano również takie, w których zjawiska językowe zostały opisane z perspektywy socjolingwistycznej, pragmalingwistycznej, kognitywistycznej, leksykograficznej czy mediolingwistycznej. W monografii znajdziemy opracowania dotyczące jednego języka oraz studia porównawcze: polsko-rosyjskie, polsko-słowackie, czesko-rosyjskie, polsko-macedońskie. Nie zabrakło też rozdziałów poświęconych kwestiom translatologicznym, terminologicznym i nauczaniu języka.

Sprawy polskie minionego wieku

Eugeniusz Duraczyński

Przekazujemy do rąk czytelnika, wybór rozpraw i esejów Eugeniusza Duraczyńskiego, poświęconych sprawom dziejów Polski w XX wieku. Od odzyskania niepodległości po I wojnie światowej do jej utraty i ponownego zdobycia w wyniku wysiłku Polaków, wysiłku, którego skuteczność uzależniona była także od zmieniającego się splotu międzynarodowych wpływów i interesów. Otrzymujemy więc obraz powstania i upadku II Rzeczypospolitej, roli oraz miejsca Polski w II wojnie światowej i w antyhitlerowskiej koalicji.

Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa

Anna Małgorzata Kamińska, Łukasz Opaliński

Książka porusza tematykę fenomenu kultury i praktyk cytowań literatury kultywowanych w społecznościach naukowych. Przedstawia wyniki autorskich badań w poszczególnych nurtach składających się na całość tematyki cykli życia publikacji naukowych oraz procesu starzenia literatury na tle aktualnego stanu badań prezentowanych w literaturze światowej. Materiałem badawczym, czy inaczej empiryczną bazą całości podjętych i zaprezentowanych w niniejszej monografii analiz, stała się przede wszystkim bardzo obszerna światowa literatura przedmiotu (zwłaszcza angielskojęzyczna), która podejmuje kluczowe zagadnienia z punktu widzenia celu i przedmiotu przedłożonej pracy. Jej początki sięgają lat dwudziestych XX wieku. W niniejszej rozprawie przyjętą metodą opracowania dostępnego materiału badawczego była w pierwszej kolejności jego szczegółowa analiza mająca za zadanie wyodrębnienie obecnych w światowej literaturze wiodących nurtów badawczych, zaproponowanie ich typologii, dotarcie do najistotniejszych i fundamentalnych postawionych w ich ramach tez, stwierdzeń oraz wyników, a następnie dokonanie syntezy uzyskanych w trakcie analizy rezultatów i przedstawienie ich w formie końcowego podsumowania i wniosków.

Jan Sztwiertnia (1911-1940). Człowiek i dzieło w setną rocznicę urodzin

red. Hubert Miśka

Publikacja stanowi zbiór artykułów dotyczących życia i twórczości Jana Sztwiertni, kompozytora, nauczyciela, dyrygenta i organisty, którego wielki talent przerwała śmierć w wieku zaledwie 29 lat. W 1939 roku, jako wyróżniający się student Konserwatorium Muzycznego w Katowicach, Jan Sztwiertnia otrzymał stypendium na dalsze kształcenie muzyczne w Paryżu. Z szansy tej nie zdążył skorzystać, aresztowany wczesną wiosną 1940 roku, zmarł po kilku miesiącach pobytu w obozie koncentracyjnym w Gusen. W pracy przedstawiono wiele informacji analitycznych, historiograficznych i bibliograficznych, które mogą stanowić przydatny materiał źródłowy i służyć ewentualnym kontynuatorom badań w tym zakresie. Publikacja adresowana jest do wszystkich, którzy zechcą zainteresować się kompozytorem i jego twórczością, w szczególności zaś do tych, którzy zamierzają podjąć dalsze badania nad działalnością kompozytorską Jana Sztwiertni.

Polacy w Nigerii. Tom II

Opracowanie zbiorowe

Praca zbiorowa pod redakcją Zygmunta Łazowskiego. Uzupełnienie pierwszej, faktograficznej części bardziej osobistymi relacjami polskich specjalistów i ich rodzin z pobytu na kontrakcie w Nigerii w latach 60. i 70. Przedstawia warunki życia i pracy oraz osiągnięcia Polaków zatrudnionych w Nigerii. Praca bogato ilustrowana.