Nazwy własne w przekładzie: teoria i praktyka

Marzena Chrobak

Seria (Wy)tłumaczenia pod redakcją Elżbiety Tabakowskiej, Ewy Daty-Bukowskiej i Joanny Dybiec-Gajer, tom 5 Nazwy własne nie tylko wskazują, ale również znaczą i budzą skojarzenia, mówią i działają. W ustach sprawnych retorów, pod piórem wybitnych autorów niosą ważne informacje, pełnią liczne i różnorodne funkcje. Tłumacz powinien rozpoznać je i przekazać. Jak? Odpowiedzi i podpowiedzi podsuwa niniejsza książka złożona z trzech części obejmujących: 1. zarys teorii nazw własnych 2. szczegółową propozycję metody postępowania z nazwami własnymi w przekładzie międzyjęzykowym 3. relacje ze zmagań autorki z nazwami własnymi podczas tłumaczenia współczesnych powieści z języka hiszpańskiego i angielskiego.Skierowana głównie do tłumaczy, studentów i nauczycieli przekładu oraz translatologów, może stanowić interesującą lekturę także dla literaturoznawców, językoznawców, kulturoznawców. "Książka Marzeny Chrobak jest cennym vademecum tłumacza, skupionym na istotnym problemie tłumaczeniowym, [... ] prawdziwą kopalnią informacji, nieocenionych dla początkującego tłumacza bez względu na języki, w których pracujeˮ z recenzji prof. dr hab. Elżbiety Tabakowskiej

Poufne

Mikołaj Grynberg

Piękna, osobista proza o losach pewnej żydowskiej rodziny naznaczonej długim cieniem historii. Podążając za narratorem, śledzimy sceny z codziennego życia, pełne czułości i humoru, niekiedy trudne, przepełnione doświadczeniem choroby i straty. Tutaj przeszłość bywa obciążeniem, ale także powodem do wyzwalającego śmiechu, a ironia i miłość pozwalają radzić sobie z gorzkim dziedzictwem. Bohater, kiedyś mały chłopiec, syn i wnuk, teraz ojciec i mąż, obserwuje rodzinne losy i pyta sam siebie: czyim życiem żyję? Nie ma takiego zwierzęcia. W każdym razie nie tu. I na pewno nie teraz. A jednak Mikołaj Grynberg jest. Myślę, że to wynika z jego krnąbrności i uporu. Ta książka opowiada o krnąbrnych ludziach, którzy z uporem odmawiają niebycia. I o cenie, którą płacą. Powinniście to przeczytać. Potrzebujemy krnąbrności (teraz i tutaj). Marcin Wicha

Ziele Marianny

Katarzyna Enerlich

Kontynuacja Akuszerki z Sensburga. Podobnie, jak pierwsza część, powieść jest wysycona zapachem ziół, smakami Mazur i prostym życiem ludzi "z ziemi i z pór roku". Marianna, córka Akuszerki, ucieka przed wojną na Mazury. Udaje jej się przeżyć, zaszytej głęboko w małej chacie w puszczy. Jednak już po wojnie przychodzi taki moment, że o mały włos nie traci życia. Marianna staje też przed wyborem - posłuchać serca czy intuicji? Czy miłość od pierwszego wejrzenia jest ważniejsza niż lojalność i gotowość do pomocy? Razem z matką, pielęgniarką w mrągowskim szpitalu, uparcie realizują marzenia o zielarni w polskim już Mrągowie, choć nie jest to łatwe zadanie, są bowiem oskarżane o szerzenie ciemnoty i zabobonów. Kobiety zbliżają się do siebie i wspólnie odbudowują swoje życie. Bieda, niechęć do dawnych mieszkańców, którzy pozostali w mieście, traumy wojenne i powojenne, epidemie - temu wszystkiemu muszą stawić czoła. Rok 1945 był na Mazurach rokiem wyjątkowo trudnym. Bezprawie, szaber i przemyt, przemoc i gwałty - od zaczyna się ta powieść. Ale ludzie mają swoje marzenia i wciąż kochają tak samo.

Niemożliwe życie

Matt Haig

Pełna cudów i fantastycznych przygód opowieść o tym, że nigdy nie jest za późno na nowy początek życia Spokojną egzystencję emerytowanej nauczycielki matematyki Grace Winters zakłóca niespodziewany list: koleżanka z czasów młodości zostawia jej w spadku dom na śródziemnomorskiej wyspie. Ciekawość przezwycięża strach i Grace kupuje bilet w jedną stronę na Ibizę. Wśród skał i złotych plaż szuka wskazówek na temat tajemniczego losu kobiety, którą kiedyś znała. To, co odkryje, przejdzie jej najśmielsze oczekiwania. By dotrzeć do prawdy, musi jednak najpierw uporać się z demonami własnej przeszłości. Matt Haig w swojej najnowszej powieści po raz kolejny udowadnia, że ma niezwykły dar opowiadania fantastycznej historii, za którą kryje się głęboka refleksja nad kondycją ludzkości. Czasami to, co wydaje się magią, jest po prostu tą częścią życia, której jeszcze nie rozumiemy.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture, No. 4 (2014)

Pamela Sue Anderson

Issue 4 (2014) of Text Matters, titled Re-visioning Ricoeur and Kristeva and edited by Pamela Sue Anderson (University of Oxford, UK), concerns new perspectives on the work of the two prominent philosophers. The scholarly articles tackle issues connected with sexuality, gender, religion, education, ethics, alterity, feminism, art, and literary genre, focusing on the themes of violence, loss, horror, vision, life, birth, recognition, imagination, and transformation. Ricoeur's thought is used for considering its practical implications for education and the possibility of dealing with sexual abuse, and as a critical tool for reading of Milton's Paradise Lost. Papers engaging with Kristeva's insights ponder her significance in recent critical debates, analyze her textual readings of the Hebrew Bible and her exhibition catalogue The Severed Head, and employ her theory for interpreting Doris Lessing's The Cleft as well as the nature of the Gothic genre. Both philosophers' thought is used to interpret Cormac McCarthy's The Road and the work of the Irish poet Sinead Morrissey, and reevaluated in terms of the importance of gender for Ricoeur's and Kristeva's work. Apart from the main section, the volume features a continuation of the main theme of issue 3, "Eroticism and Its Discontents," in an essay devoted to a folk song about King Peter I Lusignan from Cyprus, and a sub-section called "Irish Themes," analyzing the work of Sir Samuel Ferguson and W. B. Yeats. Finally, the volume contains a review of Christina M. Gschwandtner's book on God in contemporary philosophy, and interviews with Mieke Bal, Roddy Doyle, and Joanna Czechowska.

Zemsta

Jo Nesboo

Londyński finansista zmagający się z uzależnieniami odwiedza swojego ojca na farmie węży w Afryce. Czy uda im się naprawić trudne relacje? Podczas gdy zamożne elity czekają na ewakuację, zwykli obywatele walczą na ulicach o przetrwanie. Tak prezentuje się Ameryka po wyniszczającej pandemii. Czy w tym świecie ktoś przestrzega jeszcze prawa? Naukowiec, który opracował środek na nieśmiertelność, zamierza skasować swoją pamięć. Czy zdoła usunąć niebezpieczne wspomnienia, zanim będzie za późno? Bohaterowie zbioru opowiadań Zemsta stają przed niezwykle trudnymi wyborami. Autor z wirtuozerią odmalowuje mroczne wizje przyszłości, w których sprawiedliwość rządzi się swoimi prawami.

Wasilewska. Czarno-biała

Piotr Lipiński

Dla jednych renegatka, kolaborantka i zdrajczyni. Dla drugich bohaterka, wybawicielka, dzielna przywódczyni Polaków w ZSRR. Opinie o Wandzie Wasilewskiej zawsze były skrajne, a jej zwolennikom i krytykom nigdy nie udało się dojść do porozumienia. Aleksander Wat opowiadał o niej: Niezbadana jest dusza kobiet fanatycznych, świętych Teres komunizmu. To są mistyczki, które nie widzą rzeczywistość, raczej widzą inną rzeczywistość, której my nie widzimy. Jak więc wyglądała rzeczywistość Wandy Wasilewskiej? Jej droga do komunizmu była nietypowa urodziła się w inteligenckim domu wywodzącym się z kresowej podupadłej szlachty. Bez względu na epokę i ustrój jej rodzina nienawidziła Rosji, a Wandę i jej siostry wychowano w kulcie Józefa Piłsudskiego. Ją jednak z czasem, na przekór ojcu, coraz bardziej fascynował Związek Radziecki. Z postępowej przedwojennej socjalistki i emancypantki zrodziła się twarda komunistka. I choć jako jedna z nielicznych kobiet w polityce niejednokrotnie trafiła na szklany sufit, dzięki zaciekłości, dyscyplinie i ślepemu oddaniu dostała się do grona najbardziej zaufanych ludzi Stalina. Założycielka Związku Patriotów Polskich, negująca zbrodnie w Katyniu, nienawidząca wszystkiego, co wiązało się z przedwojenną Polską, z AK-owskim podziemiem i emigracyjnym rządem premiera Sikorskiego. Wasilewska robiła wszystko, by służyć stalinowskiemu reżimowi. Jednak im bliżej było końca wojny, tym mniej zdawała się potrzebna, a jej bezgraniczne oddanie stało się przekleństwem. I choć w czasach Gomułki trafiła do politycznego czyśćca, Sowietką pozostała świadomie do końca życia.

La figure du Juif errant dans la prose française du XXe siècle

Paweł Kamiński

Monografia stanowi semiologiczną oraz semio-pragmatyczną analizę postaci Żyda wiecznego tułacza na podstawie pięciu wybranych francuskich utworów prozatorskich, datujących się na XX wiek. Nadrzędnym przedmiotem badawczym pracy jest określenie stopnia, w jakim predesygnacja konwencjonalna przekłada się na analizowane dwudziestowieczne realizacje prozatorskie, których kanwa literacka osnuta jest wokół nieśmiertelnego włóczęgi, oraz zweryfikowanie, czy aksjomat o  „śmierci mitu” jest istotnie uzasadniony i czy nadal obowiązuje we współczesnej literaturze francuskiej. W publikacji wykazano również sieć korelacji, jakie zachodzą w procesie czytelniczym między analizowaną postacią a odbiorcą. Istotnym wektorem badań była zatem próba wglądu w system narracyjny tak, aby określić, w jakim stopniu i czy w ogóle zastosowane w tekstach zabiegi narratorskie determinują ewentualny antysemicki wydźwięk i odbiór Tułacza.