Płeć awangardy

red. Marta Baron-Milian, Anna Kałuża, Katarzyna Szopa

Postawienie pytania o „płeć awangardy” związane jest z próbą przemyślenia zjawisk awangardowych, rozumianych jako szerokie spektrum praktyk dyskursywnych (politycznych, społecznych, historycznych, językowych, performatywnych, erotycznych, artystycznych), za pośrednictwem których płciowość może być artykułowana. Jak pokazują doświadczenia kilku pokoleń filozofek i teoretyczek feministycznych, pytanie o płeć nie tylko znosi iluzję (płciowej) neutralności i wymusza konieczność myślenia przez pryzmat różnic, ale nade wszystko wyrasta z tzw. „polityki umiejscowienia” i dąży do praktykowania wiedzy usytuowanej, poszerzając ramy uznawalności o inne – dotychczas niedoreprezentowane – byty, podmioty, mniejszości. Autorki i autorzy tekstów zebranych w tomie koncentrują się na awangardach historycznych, neoawangardach oraz aktualnych konsekwencjach oddziaływania eksperymentalnych impulsów i awangardowego myślenia na literaturę i sztukę, zakreślając szerokie ramy czasowe, obejmujące zjawiska XX i XXI wieku. Heteronomiczny charakter awangardowego gestu, wymierzanego stale w tradycyjne instytucje i definicje sztuki, zmusza do rozszerzenia obszaru zainteresowania na wszystkie dziedziny artystycznej aktywności, a kosmopolityzm awangardy nakazuje zniesienie narodowych ram refleksji. Kluczowe dla rozwijanych tu refleksji pozostaje zainteresowanie awangardowym pragnieniem zmiany społecznej – czy to poprzez samozniesienie sztuki, czy osobliwą troskę o jej autonomię – stanowiącym punkt wyjścia dla nowego programu czy też nowego sposobu organizacji społecznej, opartego na genderowej sprawiedliwości i równości partycypacji we wszystkich sferach życia. Pytania o to, jak awangarda miałaby przekształcać świat, wiążą się z próbą wyznaczenia jej najważniejszych adwersarzy oraz z pytaniami o udział, jaki będą miały w tej zmianie ciała w ich dążeniu do poszerzenia ramy pojęciowej, o wiązanie między systemem wyobrażeń dotyczących płci a polem społecznych i politycznych doświadczeń.

Saga rodu Cantendorfów 3: Prawdziwa miłość

Krystyna Mirek

Wielowątkowa powieść z wyrazistymi bohaterami, wciągającą intrygą i ponadczasowym przesłaniem o tym, że dobro i miłość czynią cuda. Hrabia Aleksander z ust umierającego świadka poznaje największy sekret zamku. Jeśli go ujawni, straci wszystko: majątek, tytuł i posiadłość. Jaką podejmie decyzję? Lady Isabelle Adler, kochanka hrabiego, wreszcie wygrywa długoletnią wojnę. Jest o krok od ślubu z Aleksandrem. Czy ta przebiegła intrygantka zdobędzie się na ryzykowny ruch, czy może dobro zwycięży i odnajdzie w sobie tę dawną dziewczynę, która miała proste i czyste marzenia? Kate po dramatycznych przeżyciach stara się przewartościować swoje pragnienia. Czy będzie potrafiła zapomnieć o skomplikowanej przeszłości hrabiego Aleksandra? W pustym zamku Cantendorf hula wiatr. Który z jego mieszkańców powróci w stare mury z nową nadzieją? Komu uda się zatrzymać szczęście?

Autobiografizm filmowy jako ślad podmiotowej egzystencji

Magdalena Podsiadło

Autobiografizm różnego rodzaju wypowiedzi filmowych jest niezaprzeczalnym faktem, a sposób, w jaki się przejawia, wymaga złożonych i precyzyjnych narzędzi badawczych. Tymczasem literatura przedmiotu jest nieliczna i niezupełnie satysfakcjonująca, co może dziwić, zważywszy, że zbliżone obszary tematyczne były eksplorowane wielostronnie i starannie. Mam na myśli problem autora, podmiotu i autotematyzmu. Wyłonił się zatem obszar niespenetrowany dostatecznie, dając tym samym pole do wykazania się inwencją oraz samodzielnością i oryginalnością. Powiedzmy od razu, że autorka nie zawodzi oczekiwań Czytelnika. Jej rozprawa jest interesująca, napisana z polotem i zarazem z respektowaniem reguł warsztatu naukowego, nie brak jej wartości stricte literackich.   Prof. dr hab. Alicja Helman (z rec. pracy)     Tematem rozprawy jest autobiografizm filmowy, próba jego zdefiniowania oraz wyznaczenia głównych nurtów, z których się wywodzi (kina awangardy, undergroundowego oraz nowofalowego). Analiza postawy autobiograficznej twórcy zawartej w dziele wskazuje, że realizuje się ona przez wielogłosowy status „ja” autobiograficznego, reprodukcyjny charakter obrazu, fabularyzację oraz kreację. Ślad-trop, który autor pozostawia w filmie, zwraca się jednocześnie ku niemu samemu. Powtarzające się tropy tworzą natomiast podstawę retoryki twórczości autobiograficznej, czyli katalog najczęściej powracających tropów-sygnałów wskazujących na rzeczywistą osobę autora filmowego. Odmienne sposoby zawierania z widzem paktu autobiograficznego pozwalają uporządkować twórczość autobiograficzną według trzech typów „ja” autorskiego, czyli „ja” empirycznego, porte-parole oraz „ja” sylleptycznego, które stały się podstawą analiz twórczości trojga autorów – odpowiednio: Jonasa Mekasa, Márty Mészáros oraz Jerzego Skolimowskiego.   Magdalena Podsiadło – adiunkt w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego.  

Chindōgu

Marta Sobiecka

Chindōgu to powieść mozaikowa rozgrywająca się w świecie futurystycznej Japonii. Oficer policji, Kaori Nakamura, prowadzi śledztwa związane z cyberprzestępczością. Pomaga jej hiperhologram nieżyjącego brata; samoucząca się sztuczna inteligencja, mająca problem z przestrzeganiem ustanowionego przez ludzi prawa. Gdy dzień po trzęsieniu ziemi na komisariacie pojawia się młoda kobieta - pracownica Chiba Kōgyō Bank - i zgłasza zaginięcie koleżanki z pracy, Nakamura zostaje oddelegowana do tej sprawy. W toku dochodzenia dowiaduje się, że kilka dni wcześniej ktoś przyjechał do firmy i groził zaginionej. Choć pozornie postępowanie nie ma wiele wspólnego z cyberprzestępczością, sytuacja, z którą mierzy się Nakamura, zaczyna dotykać ją osobiście. Jak wpłynie to na jej osąd sytuacji? Czy technologie, którymi się wspiera, okażą się pomocne? Cyberpunk to już nie pieśń przyszłości, a świat będący "tu i teraz", na wyciągnięcie ręki. Bardziej realny i namacalny niż kiedykolwiek wcześniej, a przez to łatwiejszy do wyobrażenia. Istniejący naprawdę, a nie wyłącznie na kartach powieści. Warto mieć w nim rozeznanie, by pewnego razu nie wyjść z domu i znaleźć się w zupełnie innej rzeczywistości...

Zamknięcie 2024 roku w księgach rachunkowych instytucji kultury. Zmiany, dokumentacja, praktyczne wskazówki

Katarzyna Trzpioła

Dla sprawozdań za 2024 rok obowiązuje już najnowsza nowelizacja ustawy o rachunkowości. Sprawozdania tych instytucji kultury, które podlegają obowiązkowi poddania sprawozdaniu finansowemu, muszą zawierać - oprócz bilansu, rachunku zysków i strat i informacji dodatkowej - także rachunek przepływów pieniężnych. Instytucje kultury nie mogą: korzystać z załącznika nr 5 i 4 uor; korzystać z uproszczeń polegających na rezygnacji z tworzenia odpisów i rezerw; wykorzystywać wprost amortyzacji podatkowej. Mogą korzystać jednak z pozostałych uproszczeń dla małych jednostek.

Sprawy polskie minionego wieku

Eugeniusz Duraczyński

Przekazujemy do rąk czytelnika, wybór rozpraw i esejów Eugeniusza Duraczyńskiego, poświęconych sprawom dziejów Polski w XX wieku. Od odzyskania niepodległości po I wojnie światowej do jej utraty i ponownego zdobycia w wyniku wysiłku Polaków, wysiłku, którego skuteczność uzależniona była także od zmieniającego się splotu międzynarodowych wpływów i interesów. Otrzymujemy więc obraz powstania i upadku II Rzeczypospolitej, roli oraz miejsca Polski w II wojnie światowej i w antyhitlerowskiej koalicji.

Cykle życia publikacji naukowych warunkowane praktyką cytowania piśmiennictwa

Anna Małgorzata Kamińska, Łukasz Opaliński

Książka porusza tematykę fenomenu kultury i praktyk cytowań literatury kultywowanych w społecznościach naukowych. Przedstawia wyniki autorskich badań w poszczególnych nurtach składających się na całość tematyki cykli życia publikacji naukowych oraz procesu starzenia literatury na tle aktualnego stanu badań prezentowanych w literaturze światowej. Materiałem badawczym, czy inaczej empiryczną bazą całości podjętych i zaprezentowanych w niniejszej monografii analiz, stała się przede wszystkim bardzo obszerna światowa literatura przedmiotu (zwłaszcza angielskojęzyczna), która podejmuje kluczowe zagadnienia z punktu widzenia celu i przedmiotu przedłożonej pracy. Jej początki sięgają lat dwudziestych XX wieku. W niniejszej rozprawie przyjętą metodą opracowania dostępnego materiału badawczego była w pierwszej kolejności jego szczegółowa analiza mająca za zadanie wyodrębnienie obecnych w światowej literaturze wiodących nurtów badawczych, zaproponowanie ich typologii, dotarcie do najistotniejszych i fundamentalnych postawionych w ich ramach tez, stwierdzeń oraz wyników, a następnie dokonanie syntezy uzyskanych w trakcie analizy rezultatów i przedstawienie ich w formie końcowego podsumowania i wniosków.

Jan Sztwiertnia (1911-1940). Człowiek i dzieło w setną rocznicę urodzin

red. Hubert Miśka

Publikacja stanowi zbiór artykułów dotyczących życia i twórczości Jana Sztwiertni, kompozytora, nauczyciela, dyrygenta i organisty, którego wielki talent przerwała śmierć w wieku zaledwie 29 lat. W 1939 roku, jako wyróżniający się student Konserwatorium Muzycznego w Katowicach, Jan Sztwiertnia otrzymał stypendium na dalsze kształcenie muzyczne w Paryżu. Z szansy tej nie zdążył skorzystać, aresztowany wczesną wiosną 1940 roku, zmarł po kilku miesiącach pobytu w obozie koncentracyjnym w Gusen. W pracy przedstawiono wiele informacji analitycznych, historiograficznych i bibliograficznych, które mogą stanowić przydatny materiał źródłowy i służyć ewentualnym kontynuatorom badań w tym zakresie. Publikacja adresowana jest do wszystkich, którzy zechcą zainteresować się kompozytorem i jego twórczością, w szczególności zaś do tych, którzy zamierzają podjąć dalsze badania nad działalnością kompozytorską Jana Sztwiertni.