Notatnik Literacki 2-3(7-8)/2025 PRZEMOC

Praca zbiorowa

Najnowszy numer "Notatnika" niemal w całości poświęciliśmy tematowi nagród literackich. O nagrodach rozmawiamy (między innymi z Krzysztofem Siwczykiem), o nagrodach piszą dla nas pisarki i pisarze (między innymi Joanna Mueller i Jul Łyskawa), wreszcie nagrodom się przyglądamy i je liczymy - ile ich mamy, kto i ile na nie wykłada, kim są osoby decydujące o ich przyznawaniu. Czy gremia jurorskie zdominowane przez mężczyzn także mężczyzn nagradzały? I jaka zmiana nastąpiła (jeśli w ogóle nastąpiła), gdy w kapitułach zaczęły liczniej zasiadać kobiety? Mamy podejrzenie graniczące z pewnością, że podobnej analizy pola literackiego w Polsce dotąd nie było. To wszystko może brzmieć dość poważnie, ale też sama sprawa do błahych nie należy. W grze są pieniądze, do tego całkiem duże (trochę ponad 3,5 mln zł), w ogromnej większości publiczne, które na końcu trafiają do całkiem wąskiej grupy osób. I to w wyniku, bardzo często, decyzji ich kolegów i koleżanek po fachu. Brzmi to przecież jak przepis na problem. Jeszcze innym wątkiem tej nagrodowej opowieści są same nominacje, które - gdy wczytać się w część naszych tekstów - uznać można za perwersyjny rodzaj tortur, jaki ktoś dla osób piszących wymyślił. Ktoś bardzo źle im życzący. Ale znajdziecie w tym numerze też sporo rzeczy, które najzwyczajniej w świecie poprawią wam humor, zapewniając czystą frajdę z obcowania ze słowem pisanym. Niech przemówią nazwiska: Bielicki, Górniak, Herman, Janiak, Jarniewicz, Kapusta, Kotas, Murata, Pasewicz, Sołtys, Zano i inne. Miłej lektury!

Cyrk doktora Dolittle'a

Hugh Lofting

Doktor Dolittle pilnie potrzebuje pieniędzy, dlatego postanowił zatrudnić się w cyrku i pokazywać niezwykłego dwugłowca.Zanim jednak do tego doszło, doktor, wspomagany przez swoich czworonożnych przyjaciół, pomógł foce Zosi uciec z cyrku pana Blossoma, a także założył schronisko dla emerytowanych koni. Trupa reżysera Dolittle'a odniosła spektakularny sukces dzięki Pantomimie z Puddleby, wystawionej przez doktora tylko z udziałem zwierząt, bez tresowania ich, lecz dzięki wykorzystaniu ich wrodzonych zdolności.Cyrk doktora Dolittle'a zasadniczo różni się od innych, ponieważ tutaj bawią się wszyscy, zarówno artyści, jak i publiczność. "Dziecko, które nie ma okazji zaznajomić się z przesympatycznym i niezmiennie pogodnym doktorem Dolittleem oraz jego przyjaciółmi ze świata zwierząt, nieodwracalnie traci w życiu coś ważnego". Jane Goodall, autorka Przez dziurkę od klucza

Krótko mówiąc. Szkice o polszczyźnie

Katarzyna Wyrwas

Książka stanowi wybór wypowiedzi językoznawczych prezentowanych w latach 2004-2024 w audycjach radiowych i telewizyjnych oraz na stronie internetowej Poradni Językowej Uniwersytetu Śląskiego. Szkice mają popularyzować wiedzę o języku jako narzędziu komunikowania się społeczeństwa, ukazywać bogactwo, rozwój i możliwości polszczyzny, zaspokajać ciekawość odbiorców oraz wspierać opartą na szacunku i poznaniu dbałość o dobro wspólne, jakim jest język narodowy. Materiał podzielono tematycznie, wyodrębniając zagadnienia słownictwa, etymologii, nazw własnych i odmiany wyrazów. Przypisy pozwolą czytelnikom na pogłębienie wiedzy, a indeks wyrazów i zwrotów usprawni korzystanie z opracowania.

Vincent Walder i Mina Dabiri (tom 2). Kult

Camilla Läckberg, Henrik Fexeus

Kult to druga część trylogii autorskiego duetu Läckberg & Fexeus. Audiobook w interpretacji Wojciecha Żołądkowicza. W sztokholmskiej dzielnicy Södermalm uprowadzony zostaje pięcioletni Ossian. Natychmiast rusza dochodzenie. Do policyjnego zespołu Miny Dabiri dołącza negocjator Adam Blom, który dostrzega podobieństwa do wcześniejszej sprawy niestety o tragicznym finale. Wszystko wskazuje na to, że i tym razem porwań będzie więcej. Mina Dabiri prosi o pomoc Vincenta Waldera mentalistę, z którym nie miała kontaktu od niemal dwóch lat. Znawca psychologii, który przez wielu uważany jest za zdolnego do czytania w myślach, od razu dostrzega analogie do sprawy sprzed kilku lat. Wzajemna relacja Miny i Vincenta ma bardzo szczególny charakter. Mur, którym każde z nich oddzieliło się przed swoją przeszłością, zaczyna pękać, gdy spotykają się po raz kolejny. Policja rozpoczyna wyścig z czasem i bezwzględnym mordercą działającym według logicznego i rytualnego schematu. Kto wygra tę nierówną grę? Thriller, który trzyma w napięciu od pierwszej do ostatniej strony! Kult to doskonale udany eksperyment, książka, która wyznacza nowe standardy thrillera. Gabriella Genisi TUTTOLIBRI LA STAMPA

Toń

Marta Kisiel

Krwawa historia wojennego Wrocławia, zaginione skarby i rodzinne tajemnice, których korzenie sięgają głębiej niż grób Życie Eleonory i Dżusi Stern oraz ich despotycznej ciotki Klary jest podporządkowane trzem żelaznym zasadom. Po pierwsze, nigdy nie wpuszczać nikogo za próg. Po drugie, nigdy nie zostawiać pustego mieszkania. Po trzecie, nigdy nie wspominać, co się stało z rodzicami. Lecz gdy pewnego dnia młodsza z sióstr nieopatrznie otwiera drzwi nieznajomemu antykwariuszowi, nawet żelazo okazuje się zaskakująco kruche wobec niepokojącego uroku mężczyzny. Usiłując jak najszybciej naprawić błąd i odzyskać skradzioną własność Klary Stern, skłócone dotąd siostry z pomocą sympatycznego zegarmistrza zaczynają odkrywać przeszłość nie tylko swojej ciotki, ale też zaginionych przed laty rodziców. Przeszłość równie pełną sekretów, co mocy i grozy nie z tego świata. Kim jest antykwariusz, którego imię budzi nieopisany lęk? Co się stało z największym skarbem oblężonego Breslau? Kto przed laty poprowadził Irenę i Ludwika Sternów na pewną śmierć? I czy każdy błąd da się wybaczyć - albo chociaż zapomnieć? Wydanie poszerzone o nowe opowiadanie "Echo".

Tragedia na Przełęczy Diatłowa. Historia bez końca

Alice Lugen

Pod koniec stycznia 1959 roku grupa turystów, głównie studentów i absolwentów Politechniki Uralskiej, postanowiła uczcić kolejny zjazd KPZR zdobyciem góry Otorten w Uralu Północnym. Wyprawa zakończyła się tragicznie i w wyjątkowo zdumiewających okolicznościach. Obozujący na zboczu turyści rozcięli swój namiot, wybiegli w uralską noc, rozpalili ognisko. Nikt nie przeżył nocy niektórzy zmarli z powodu hipotermii, u innych znaleziono liczne urazy, ślady krwotoku z nosa, sporych rozmiarów sińce na twarzy, złamania. Do dziś nikt nie wyjaśnił tej sprawy, a samo śledztwo z 1959 roku było równie zagadkowe, jak tragedia. Prokurator zamknął je nagle, a w sprawozdaniu napisał, że przyczyną śmierci turystów była potężna siła. Dziś w Rosji badaniem tej sprawy zajmuje się kilkanaście tysięcy osób, w tym Fundacja Pamięci Grupy Diatłowa. Napisano na ten temat kilkanaście książek, nakręcono filmy dokumentalne, opublikowano tysiące artykułów. Co roku w rocznicę wydarzenia na Uniwersytecie Uralskim odbywa się konferencja poświęcona pamięci ofiar. Tajemnicza śmierć dziewięciorga turystów i niespodziewanie zakończone dochodzenie to idealny punkt wyjścia do snucia teorii spiskowych. Ale Alice Lugen poszła w zupełnie inną stronę. Historia wyprawy służy jej do opowiedzenia o biurokratycznym chaosie, zimnowojennej histerii i zakulisowych politycznych rozgrywkach. Zamiast horroru z paranormalnym tłem dostajemy biurokratyczny thriller, który nie przypadkiem przywołuje na myśl głośny serial o tragedii w Czarnobylu.

Twarz pokerzysty

Józef Hen

Niezwykła powieść z sensacyjną fabułą, w którą wpisany został dramat sumienia. Akcja rozgrywa się w dwóch zmieniających się planach czasowych: w październiku 1945 roku i pod koniec lat sześćdziesiątych, kiedy to bohater opowiada swoją niezwykłą historię powojenną. W scenerii niewielkiej nadmorskiej miejscowości (domyślamy się w niej Sopotu) stara się on znaleźć odpowiedź na pytanie o sens kilku lat walki z okupantem. Prosto z więzienia, gdzie trafił za działalność partyzancką, zostaje wysłany do kurortu pełnego kasyn, blichtru i szemranych interesów, by pomóc w złapaniu gestapowskiego kapusia, który ukrył się pod powierzchownością jednej z najważniejszych postaci nowej rzeczywistości. Czas wielkiego chaosu charakteryzuje się wielością kodeksów moralnych, a ziemie pionierskie - gwałtownością konfliktów. Prowadzone śledztwo może przyczynić się do upadku człowieka, któremu bohater w czasach okupacji ślepo ufał.

Trylogia 4MK (tom 2). Piąta ofiara

J.D. Barker

Trylogia #4MK Chicago. Jedna z najsurowszych zim od wielu lat. Pod powierzchnią skutego lodem jeziora znaleziono ciało nastolatki Elli Reynolds. Nikt nie wie, jak to możliwe dziewczyna zniknęła przed trzema tygodniami, podczas gdy jezioro zamarzło kilka miesięcy wcześniej. Co więcej, Ella ma na sobie ubrania, w których ostatnio widziano inną poszukiwaną nastolatkę. Ale jej zaginięcie zgłoszono dwa dni temu Media oznajmiają, że za porwaniem stoi seryjny morderca. Sam Porter próbuje rozwikłać zagadkę, czując, że sprawa może być początkiem czegoś większego. Jednocześnie wbrew poleceniom przełożonych, ogarnięty obsesją, na własną rękę kontynuuje pościg za Zabójcą Czwartej Małpy. Konstrukcja głównego bohatera porównywalna z kreacją Hannibala Lectera stworzoną przez Thomasa Harrisa. Daily Mail Dobrze napisana, trzymająca w napięciu i szalenie uzależniająca... Tak powinien wyglądać thriller. Pomyśl, że Stephen King spotyka Michaela Connellyego. The Real Book Spy Kunsztowny thriller. Skomplikowana historia, ostro nakreślone postacie, płynny dialog, a zakończenie jest jak pędzący pociąg uderzający w zbocze góry. BookList