Cywilizacja. Legenda

Cyprian Kamil Norwid

Nowela Cywilizacja pióra wybitnego XIX-wiecznego twórcy Cypriana Kamila Norwida (1821-1883) stanowi bardzo czytelną metaforę, ponieważ statek, który takie imię nosi podobnie jak ludzka cywilizacja zabrawszy na pokład wielu pasażerów mknie ku katastrofie. Autor w mistrzowski sposób w tej niezbyt długiej noweli ukazał nam poprzez detal, cząstkę przekrój naszego społeczeństwa, które ostatecznie musi spotkać katastrofa. Budzą grozę ostatnie zdania utworu: A kiedy już nie wiem, które od onej pamiętnej nocy słońce weszło, rozpoznawać zacząłem, iż oparty jestem o ramię siostry szarej, jakoby podobnej do jednej z owych, które na rozbijającym się statku byłem widział. Ale umysł mój był osłabły i zdawało się, że, niewiele już prawa do rzeczywistości posiadającym będąc duchem, począłem spojrzenia moje ograniczać na widnokręgu, niezbyt od dłoni mojej szerszym. Więc patrzyłem na fałdy grube szaty wełnianej, którą zakonnica była osłonięta, i podniosłem palec, ażeby z sukni jej odtrącić plamę zastygłego wosku, którą okapana będąc, wydawało się, jakby jej różaniec bursztynowy po fałdach spływał. Ale ona rzekła mi głosem dziwnym, bo podobnym do wszystkich głosów wszystkich przyjaciół moich: Wosk ten zostaw, albowiem jest z gromnicy, którą na pogrzebie twoim trzymałam w ręku.

Opętani

Hanns Heinz Ewers

Zbiór czterech opowiadań grozy: Ostatnia wola Stanisławy DAsp, Pająk, Śmierć barona Jezusa Maryi Friedla, Kasetka z liczmanami niemieckiego poety i pisarza Hanns Heinz Ewers (1871-1943). Znany był on głównie jako autor z gatunku grozy i horroru, bardzo popularny w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku, zyskał sławę jeszcze za życia, a niektóre jego dzieła doczekały się ówczesnych ekranizacji. W początkowym okresie działalności NSDAP H.H. Ewers był krótko jej członkiem. Jego utwory cieszyły się patronatem medialnym między innymi Goebbelsa. Pisarz nie popierał jednak antysemickich poglądów nazistów; z NSDAP poróżniły go również jego homoseksualne skłonności. Ostatecznie Ewers opuścił partię, a w 1934 roku większość jego dzieł została zakazana. (Za Wikipedią).

Człowiek z blizną. The Man with the Twisted Lip

Arthur Conan Doyle

Książka w dwóch wersjach językowych: polskiej i angielskiej. A dual Polish-English language edition. Dziennikarz Neville St. Clair w poniedziałek rano udał się do Londynu wcześniej niż zwykle, oświadczając, że ma do załatwienia dwie ważne sprawy i obiecując przywieźć zabawki dla dzieci. Następnie jego żona dostała telegraficzną wiadomość, że może odebrać oczekiwaną przesyłkę w poczcie nad Tamizą. Załatwiwszy sprawunki podczas drogi powrotnej przypadkiem mijała podejrzany zaułek, gdzie ujrzała swego męża w oknie domu. St Clair na jej widok zniknął jakby siłą przez kogoś odciągnięty. Usiłowała wejść, lecz uniemożliwił to gospodarz owego budynku. Po chwili wróciła z policją, przeszukano pokój, w którego oknie ostatni raz widziano zaginionego. W pokoju znajdował się Hugo Boone, kulawy żebrak z wykrzywioną wargą (za Wikipedią).

W puszczy

Adolf Dygasiński

Kiedy stanął pod drzewem, trudno go było odróżnić od jakiej krzewiny lub pniaka. Miał też podobno przy tym jakąś tajemniczą umiejętność przysiadania, przystawania i zaczajania się tak wytrwałego, iż potrafił wybornie oszukiwać bystre i czujne zmysły zwierząt. Opowiadano, że prawe oko miał na wierzch wysadzone, a dolna część oprawy tego oka była zupełnie odwrócona i krwawo świecąc, opuszczała się ku dołowi. Lewe znów oko miało posiadać barwę siwą, czarną i zielonkowatą. Wszystko to nadawało fizjognomii wyraz nadzwyczaj szpetny. Chytrość lisa, dzikość wilka, drapieżność jastrzębia i pożądliwość piekielnika stanowiły moralne cechy Kostucha podług wyobraźni ludowej. Niby krzaki siwego mchu na dębowej korze, unosiły się gęstym opłotkiem brwi pod wąskim czołem, pomarszczonym w głębokie bruzdy i mającym barwę suchych liści. Twierdzono, że Kostuch nie wydaje dźwięków ludzkiej mowy, że jest zawsze ponury, milczący, zły. Zwierzęta miał prześladować z nadzwyczajną namiętnością, ponieważ nie tylko był żarłocznym i chciwym na ich mięso, lecz doznawał rozkoszy na widok krwi przelanej.

Lisowczycy. Powieść historyczna

Ferdynand A. Ossendowski

Lisowczycy, lisowczyki (początkowa nazwa straceńcy, również chorągiew elearska) – najemna ochotnicza formacja lekkiej jazdy polskiej stworzona w 1607 roku przez Aleksandra Lisowskiego. Jej zawiązki powstały w czasie służby Lisowskiego u Dymitra II Samozwańca w latach 1607–1611. Wskutek dokonywania gwałtów i rabunków lisowczyków zazwyczaj nie brano do niewoli, lecz tracono na miejscu. Dwutysięczny oddział lisowczyków brał udział w wojnie polsko-rosyjskiej 1609–1618. Od śmierci Lisowskiego w 1616 r. dowodzeni byli przez pułkownika Stanisława Czaplińskiego. Od 1619 r. ich dowódcą był Walenty Rogowski. W czasie wypraw moskiewskich przeprowadzili szereg operacji zaczepnych na terytorium Carstwa Rosyjskiego, rozbijając w grudniu 1617 r. pod Kaługą wojska rosyjskie kniazia Dymitra Pożarskiego. Ich łupiestwo spowodowało m.in. obłożenie tej formacji klątwą, która jednak po pewnym czasie została zdjęta. (za Wikipedią)

Powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. Tom 16

Józef Ignacy Kraszewski

Tom 16 z serii "Powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego" to wybór pięciu doskonałych utworów tego znakomitego autora. Kraszewski, mistrz realistycznej narracji i subtelnej analizy psychologicznej, zabiera nas w fascynującą podróż. W tomie znajdziemy: "Orbeka. Powieść", "Ostatni z Siekierzyńskich. Historia szlachecka", "Ostatnia z Xiążąt Słuckich. Kronika z czasów Zygmunta Trzeciego", "Ostatnie chwile Księcia Wojewody (Panie Kochanku). Z papierów po Glince", "Pałac i folwark. Obrazy naszych czasów" Józef Ignacy Kraszewski to jeden z najpłodniejszych polskich pisarzy, autor ponad 200 powieści, które obejmują zarówno tematykę historyczną, jak i współczesną mu rzeczywistość.

Literaci pogańscy w pierwszych wiekach chrystianizmu

Bp Michał Nowodworski

Niechęć literatów pogańskich do chrystianizmu najlepiej się pokazuje z Lucjana Samosateńskiego (pisał pod koniec drugiego wieku). Nie ma wątpliwości, że za jego czasów chrystianizm dobrze był znany; pisma sofistów dowodzą, że znali oni główne zarysy nauki ewangelicznej, w ˝Pseudomantis, a przede wszystkim w liście do Kroniusza o śmierci Peregrina, znajdują się częste napaści na naukę chrześcijańską. I rzecz szczególna, że dowcip swój ostrzy Lucjan najwięcej na tych częściach nauki ewangelicznej, jakie same przez się przemawiają do rozumu ludzkiego, jak nauka o nieśmiertelności duszy, o braterstwie ludzi, o zaparciu się siebie. Przy jakim takim zastanowieniu się, przy odrobinie dobrej woli, przekonałby się łatwo, że religii, która z tak doskonałą moralnością tak wysokie łączy prawdy, nie należy mieszać z zabobonem przepełniającym świat cały. Ale szanowny literat nie zadawał sobie trudu głębszego wniknienia w tę naukę. Chrześcijan uważa albo za oszukanych, albo za oszustów; wyśmiewa ich jak szarlatanów, obiegających wówczas imperium rzymskie i różnymi czarami i wróżbami wyłudzających grosze z łatwowiernego ludu. A sam, człowiek powierzchowny, płytki, niezgłębiający niczego, choć o wszystkim wyrokujący, zarzuca uczniom Chrystusa, że byli łatwowierni, że przyjmowali, co im mówił, na wiarę czczą, bez dostatecznej podstawy. Takim to duchem sprawiedliwości przejęci byli literaci ówcześni.

Narzeczeni. Powieść mediolańska z XVII stulecia

Alessandro Manzoni

Akcja toczy się w Lombardii w latach 1628 – 1630, w czasach rządów hiszpańskich. W wiosce nad Lago di Como niedaleko Lecco Renzo Tramaglino i Lucia Mondella chcą się pobrać, ale dziewczyna spodobała się Don Rodrigowi, miejscowemu właścicielowi ziemskiemu. Zmusza on proboszcza Don Abbondia do odwołania ślubu. Lucia i jej matka Agnese mogą jedynie uciec z wioski. Z pomocą zakonnika Cristofora znajdują schronienie w klasztorze w Monzy, natomiast Renzo udaje się do Mediolanu w nadziei uzyskania przychylności władz. Don Rodrigo nakłania Innominata, szlachcica bez skrupułów, do porwania Lucii. Innominato przechodzi jednak głęboki kryzys sumienia widząc tak niesprawiedliwie dręczoną młodą dziewczynę i rozmawiając z kardynałem Boromeuszem. Zamiast oddać ją w ręce Rodriga, uwalnia ją. W Mediolanie Renzo natrafia na rozruchy i zostaje wzięty za jednego z ich liderów. Musi uciekać do Bergamo. Lombardia pogrąża się w wojnie i zarazie, ale Renzo powraca do Mediolanu, by odnaleźć narzeczoną. Znajduje zdrowiejącą Lucię w lazarecie u braciszka Cristofora. Jednym z chorych jest umierający Don Rodrigo, porzucony przez wszystkich. Kiedy zaraza zostaje pokonana, po tylu zawirowaniach, Renzo i Lucia mogą w końcu wziąć ślub. (Za Wikipedią).