Tryptyk piastowski:

Anna Mateusiak

 W trudnym, napiętnowanym dramatyzmem okresie 1792–1830 w Niemcewiczu widziano kwintesencję polskości i pewien typ jej reprezentatywności. „Piękny starzec”, którego wizerunek urabiała opinia publiczna na wzór „sławnych mężów” Plutarcha, wychodził ze swoimi poglądami i postawami oraz twórczością naprzeciw powszechnym w tym czasie dociekaniom nad charakterem narodowym Polaków. Był, jak sam twierdził, człowiekiem „czterech epok historycznych”, obywatelem dwóch światów, uczestnikiem dwóch zrywów narodowowyzwoleńczych i trzykrotnym wygnańcem; ponadto posłem, więźniem, rycerzem, rolnikiem. Równie imponująco przedstawia się jego twórczość literacka. Próbował swych sił w wielu gatunkach literackich, będąc kodyfikatorem niektórych z nich, innych zaś przykładnym realizatorem. Książka „Tryptyk piastowski: «Kazimierz Wielki», «Jadwiga, królowa polska», «Piast» Juliana Ursyna Niemcewicza” w znaczącym stopniu wzbogaca stan wiedzy nad późnooświeceniowym dramatem i twórczością Niemcewicza. Historycznoliteracki wstęp wprowadza w lekturę tekstów. Część źródłowa edycji charakteryzuje się godną podkreślenia starannością edytorską, zarówno merytoryczną jak i estetyczną. Zaopatrzona została bogatymi przypisami, w których autorka z rozwagą wyjaśnia zawiłe niekiedy kwestie leksykalno-semantyczne oraz trafnie rozpoznaje aluzyjny charakter fragmentów dramatów odnoszących się do aktualnych wydarzeń politycznych.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze T. 26

red. Jadwiga Gracla, red. Halina Mazurek

„Oddajemy w Państwa ręce 26. już tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych. Tym razem jest on szczególny nie tylko ze względu na skromną rocznicę (to piąty numer pod tą samą redakcją), która ze względów oczywistych zejść musi na dalszy plan. Prezentowany tom „Rusycystycznych Studiów Literaturoznawczych” wyróżnia się z innego względu — jest bowiem dedykowany Pani Profesor Halinie Mazurek w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. Publikacje okolicznościowe rządzą się nieco innymi prawami, są elitarne, jeżeli przyjrzeć się piszącym na ich łamach autorom — związanym z osobą Jubilata więzami naukowych przyjaźni i wspólnych zainteresowań badawczych. Inne są też słowa zamieszczane na początku takich wydań. Są one już niejako a priori obarczone dwojakim ryzykiem: mogą być albo lakoniczne, i wyliczać zasługi i publikacje Jubilata, lub też — i z góry proszę o wybaczenie tej słabości — nacechowane emocjonalnie i zabarwione nutką sentymentalizmu. W moim przypadku jest to usprawiedliwione. Miałam bowiem zaszczyt być pierwszą doktorantką Pani Profesor, a wcześniej, od 1996 roku, jeszcze Jej studentką.” (fragment Wstępu Jadwigi Gracli)

Metropolizacja a lokalne "governance". Globalne wyzwania państwa narodowego na przykładzie V Republiki Francuskiej

Robert Pyka

Globalizacja jest niewątpliwie jednym z tych współczesnych procesów, które znajdują się u źródeł najistotniejszych przemian współczesnych społeczeństw. Zachodzące dotąd niezależnie w obrębie państw narodowych zjawiska społeczne, gospodarcze i polityczne, stały się częścią sieci globalnych powiązań i współzależności, które państwa mogą kontrolować jedynie w ograniczonym stopniu. W wymiarze lokalnym zjawisko to znajduje swoje odzwierciedlenie w procesach metropolizacji aglomeracji miejskich, które wytwarzają własne, specyficzne systemy współrządzenia, stając się także swoistymi laboratoriami nowych form władzy i demokracji. Narastająca nieadekwatność struktury terytorialnej państwa i jego systemu instytucjonalnego, względem układów sieciowych i wielopoziomowych relacji kształtujących nowe funkcjonalne przestrzenie życia współczesnego człowieka, inicjują przemiany wewnętrzne państw. Proces tych przemian nie przebiega jednak automatycznie i oznacza najczęściej konfrontację imperatywów systemu globalnego, z głęboko zakorzenionymi społecznie wartościami, normami i instytucjami ukształtowanymi w epoce westfalskiej. Poszukiwanie adekwatnych odpowiedzi dla wyzwań globalnych przynosi zatem zróżnicowane rezultaty, czego przykładem mogą być powstające we Francji hybrydalne jednostki terytorialne z kształtującymi się w ich przestrzeniach specyficznymi systemami współrządzenia. Choć książka w dużej mierze dotyczy uwarunkowań francuskich, porusza w istocie kwestie uniwersalne, dotyczące wyzwań stających przez współczesnymi demokratycznymi państwami narodowymi. Publikacja ta jest adresowana do wszystkich tych badaczy współczesności, którzy starają się zgłębić procesy przemian, jakim podlega współczesne państwo oraz demokracja w warunkach kształtowania się systemu globalnego. Tym, co wyróżnia prezentowaną książkę jest wyjście poza wyłącznie teoretyczne dywagacje i osadzenie nakreślonej problematyki w uwarunkowaniach konkretnego społeczeństwa. Swoje wnioski autor oparł bowiem na pokaźnym materiale empirycznym, jaki zgromadził podczas swoich badań prowadzonych we Francji, gdzie jego rozmówcami byli wybitni, współcześni francuscy naukowcy, samorządowcy i politycy. „Zgromadzony materiał badawczy jest bardzo ciekawy i wartościowy, a sposób jego zgromadzenia wręcz unikatowy. (…) Otrzymujemy dzięki temu solidną porcję wiedzy o współczesnej Francji i jej nie tylko współczesnych problemach.” (K. Z. Sowa, 2014)

"Cieszyński Almanach Pedagogiczny". T. 4: Nauczyciel wartością w edukacji

red. Urszula Szuścik

Cieszyński Almanach Pedagogiczny jest periodykiem o tematyce ogólnopedagogicznej, otwartym na szeroko rozumianą współpracę. Powstał z inicjatywy Dyrekcji Instytut Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji w Cieszynie, Uniwersytet Śląski. Tom IV Almanachu na temat Nauczyciel wartością w edukacji. W części recenzje omówiono publikację  Elżbiety Marek  Koncepcje kształcenia dzieci i nauczycieli w twórczości Ryszrda Więckowskiego   (Piotrków Trybunalski 2013). Całość zamyka Kronika, w której podano wybrane osiągnięcia z pracy Instytutu. Almanach (Tom IV) jest skierowany do teoretyków i praktyków historii wychowania i nauczania, pedagogów, nauczycieli, studentów pedagogiki, historii, wiedzy o kulturze i osób zainteresowanych problematyką pedagogiczną.

Czas lektury

Krystyna Koziołek

Lektura jest pierwsza. Z niej dopiero mogą się wyłonić wszystkie instytucje tekstu i nauki o literaturze. Może zanikać, przechodzić kryzys, zostać zastąpiona przez bryki i komentarze, ale najpierw musi się wydarzyć. Fakt, że lektura jest pojedynczym wydarzeniem, sprawia, że jej historia, teoria i systematyka są szczególnie trudne do skonstruowania ze względu na przygodność, indywidualizm oraz intymność aktu czytania. Próby badania lektury szybko uświadamiają, że dociekania takie należą do obszaru nauk eksperymentalnych; są swego rodzaju studiami z natury doświadczenia czytania. Celem dociekań autorki jest najpełniejsze zachowanie bogactwa i wspaniałej niespójności aktu lektury jako życiowego doświadczenia czytelnika. Opis i analiza zapisów tych doświadczeń prowadzą autorkę do prób skonstruowania modeli lektury, ale bardziej jeszcze do uchwycenia złożonych fenomenów czytania oraz sposobów ich artykulacji. Tytułowy „czas lektury” mieści w sobie nie tylko samo czytanie literatury, ale dziejącą się w tym samym „czasie” powikłaną materię życia spędzanego w towarzystwie książek.

W moim znaku Waga. Śpiewanie o sobie

Andrzej Sikorowski

Długo wyczekiwana autobiografia lidera grupy Pod Budą Nie spodziewajcie się fabularnej konsekwencji ani dyscypliny opowiadania. Wraz ze znanym autorem tekstów, kompozytorem i gitarzystą Andrzejem Sikorowskim udajemy się w podróż po jego życiu i twórczości, a wstępem lub puentą każdej opowieści jest tekst piosenki. Lider grupy Pod Budą, autor słynnych przebojów takich jak Bardzo smutna piosenka retro, Ballada o ciotce Matyldzie czy Nie przenoście nam stolicy do Krakowa opowiada o swoim dzieciństwie i fascynacji sportem, o studiach i początkach muzykowania, o rodzinie, karierze, podróżach z gitarą i bez niej, ulubionych miejscach Krakowie, Zakopanem, Grecji, wreszcie o ukochanych zwierzakach i instrumentach. Mam słabość do ludzi bez względu na ich poglądy i przekonania. Na kartach książki odnajdziemy portrety wielu znakomitych postaci, które artysta spotkał na swojej drodze, między innymi artystów: Anny Szałapak, Zbigniewa Wodeckiego, Marka Grechuty, Piotra Skrzyneckiego, Grzegorza Turnaua czy Andrzeja Zauchy. Nie zabraknie również związanych z nimi anegdot. Zawsze starałem się pisać z morałem, przesłaniem, wnioskiem. Twórczość muzyczna od samego początku jest dla Andrzeja Sikorowskiego sposobem, w jaki artysta dzieli się z odbiorcą swoimi przemyśleniami; podobnie jest i tutaj: opowieści, anegdoty i wspomnienia są tu często punktem wyjścia do mądrej refleksji na temat minionego i współczesnego świata.

Inspekcja pracy jako instytucja państwowego nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy. Stan prawny na dzień 1 września 2017 r

Dariusz Makowski

Książka jest poświęcona jednej z podstawowych instytucji prawnych z dziedziny ochrony pracy. Rozważania autora koncentrują się wokół przyjętego założenia badawczego, zgodnie z którym treść regulacji dotyczących inspekcji pracy jest determinowana przez zmieniające się uwarunkowania natury społecznej, ekonomicznej i politycznej. Monografia ma przede wszystkim charakter dogmatycznoprawny oraz uwzględnia w szerokim zakresie źródła prawa międzynarodowego, europejskiego i obcego. Na gruncie prawa polskiego wywód został dodatkowo osadzony w kontekście historycznym i ewolucyjnym. Tak zróżnicowany dobór źródeł normatywnych pozwolił przedstawić tytułową instytucję w ujęciu modelowym. W publikacji wyeksponowano znaczenie sfery kompetencyjnej inspekcji pracy, w ramach której kluczową rolę odgrywają funkcje tej inspekcji.

Głosy. Co się zdarzyło na wyspie Jersey

Dionisios Sturis, Ewa Winnicka

To była zwykła, kochająca się rodzina. On ciężko pracował, ona zajmowała się dziećmi. Co się stało, że zabił? krzyczały pierwsze strony gazet, a obok dramatycznych tytułów pojawiały się zdjęcia atrakcyjnej blondynki i młodego mężczyzny. Mężczyzny, który tuż po niedzielnym grillu zabił nożem sześć osób, w tym dwoje swoich dzieci i jedno przyjaciół. Zbrodnia, której dopuścił się Damian Rzeszowski w piękne niedzielne popołudnie przy zacisznej ulicy Victoria Crescent, zelektryzowała nie tylko brytyjską wyspę Jersey, ale też całe Zjednoczone Królestwo. I przyznać trzeba, że nie poprawiła wizerunku polskiego emigranta. Ewa Winnicka i Dionisios Sturis w Głosach próbują odpowiedzieć na to dręczące pytanie: co się stało, że zabił? Przemierzają brytyjski raj podatkowy, wyspę Jersey, na którą w poszukiwaniu lepszego życia przeprowadziła się rodzina Rzeszowskich. Rozmawiają z policjantami, znajomymi, przyjaciółmi, skrupulatnie śledzą przebieg rozprawy sądowej i przejmująco odmalowują postać zabójcy. Przede wszystkim jednak odczarowują mit emigrantów jako królów życia, pokazując to, o czym zazwyczaj się nie mówi. Cenę, jaką płaci większość wyjeżdżających: poczucie wyobcowania, egzystencję na granicy biedy, stres, choroby psychiczne, przemoc.