Pochwała wieku

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Satyry, Część druga Pochwała wieku Lepiej teraz niż przedtem. Dlaczego? Bo lepiej. To dowód oczywisty. Świat się coraz krzepi. Nabrał z laty rozumu, a im bardziej stary, Tym dzielniej zeszły, co go szpeciły, przywary. Ale dlaczego lepiej? Dlatego że byli Lepsze syny od ojców, co nas poprawili. Więc zmyślał ów Horacy? Zmyślał. Toć i wierzę. Człowiek przedtem był prosty i dziki jak zwierzę, Dziś jest istność rozumna, ale jak rozumna! Z szkół, z obozu, ... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Palinodia

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Satyry, Część pierwsza Palinodia Na co pisać satyry? Choć się złe zbyt wzniosło, Przestańmy. Świat poprawiać zuchwałe rzemiosło. Na złe szczerość wychodzi, prawda w oczy kole; Więc już łajać przestanę, a podchlebiać wolę. Których więc grzbiet niekiedy, mnie rozum nawrócił, Przystępujcież, filuty, nie będę was smucił. Ciesz się, Piętrze, zamożny, ozdobny i sławny, Dobrym kunsztem urosłeś, nie złodziej, lecz sprawny, Nie szalbierzu, lecz dzielny umys... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Historia dobrego bramina

Voltaire (Wolter)

Hi­sto­ria do­bre­go bra­mi­na(1759) Spo­tka­łem w cią­gu mych po­dró­ży sta­re­go bra­mi­na, czło­wie­ka peł­ne­go roz­trop­no­ści, na­der by­stre­go umy­słu i wiel­ce uczo­ne­go. Co wię­cej, był bo­ga­ty, a tym sa­mym jesz­cze mą­drzej­szy; ma­jąc bo­wiem wszyst­kie­go pod do­stat­kiem, nie po­trze­bo­wał ni­ko­go oszu­ki­wać. Dom je­go pro­wa­dzi­ły bar­dzo skład­nie trzy pięk­ne żo­ny, któ­re na wy­przód­ki sta­ra­ły mu się przy­po­do­bać; kie­dy zaś bra­min nie ba­wił się z ko­bie­ta­mi, zaj­mo­wał się fi­lo­zo­fo­wa­niem. W po­bli­żu je­go do­mu, któ­ry był pięk­ny, stroj­ny i oto­czo­ny uro­czy­mi ogro­da­mi, miesz­ka­ła sta­ra Hin­du­ska, bi­got­ka, głu­pia i do­syć bied­na. Bra­min ozwał się pew­ne­go dnia: -- Chciał­bym się ni­g­dy nie uro­dzić. Spy­ta­łem dla­cze­go. Od­parł: -- Stu­diu­ję od czter­dzie­stu lat i wi­dzę, iż mo­gę uwa­żać tych czter­dzie­ści lat za stra­co­ne; po­uczam in­nych, a sam nie wiem nic; stan ten ro­dzi we mnie ty­le upo­ko­rze­nia i nie­sma­ku, że ży­cie wprost mi obrzy­dło. Uro­dzi­łem się, ży­ję w cza­sie, a nie wiem, co to czas. Znaj­du­ję się w punk­cie po­mię­dzy dwie­ma wiecz­no­ścia­mi, a nie mam żad­ne­go po­ję­cia o wiecz­no­ści. Stwo­rzo­ny je­stem z ma­te­rii; my­ślę, a ni­g­dy nie zdo­ła­łem ro­ze­znać te­go, co wy­twa­rza myśl; nie wiem, czy poj­mo­wa­nie jest we mnie pro­stą wła­sno­ścią jak cho­dze­nie, tra­wie­nie i czy my­ślę gło­wą, tak jak bio­rę rę­ka­mi. [...]Voltaire (Wolter)Ur. 21 listopada 1694 Zm. 30 maja 1778 Najważniejsze dzieła: Listy o Anglikach albo listy filozoficzne (1734), Kandyd czyli Optymizm (1759), Traktat o tolerancji (1763) Właśc. François-Marie Arouet. Pisarz fr., jeden z czołowych popularyzatorów myśli Oświecenia. Parał się wszelkimi gatunkami literackimi, od epopei (Henriada 1728, La Pucelle D'Orleans 1762), przez tragedie sceniczne (Edyp 1718, Mahomet 1741, Meropa 1743) po naukowe prace historyczne (Wiek Ludwika IV 1751, L'essai sur les meurs 1756). Największą jednak poczytność zyskały jego drobne utwory, szczególnie dowcipne, zawierające bezkompromisowe, trzeźwe sądy o świecie powiastki filozoficzne (Zadig albo Przeznaczenie 1747, Mikromegas 1752, Kandyd, Prostaczek 1767) oraz utwory publicystyczne. Interesował się najważniejszymi problemami swojej epoki: filozofią Locke'a i fizyką Newtona. Korespondował z carycą Katarzyną, polemizował z Leibnizem, służył na dworze króla Francji i króla Prus. Ostatecznie osiadł w dobrach położonych częściowo we Francji (majątek Delice), częściowo w Szwajcarii (Ferney), zapewniając sobie niezależność jeśli chodzi o twórczość artystyczną i publikacje oraz wcielając ideały oświeceniowe w życie w organizacji i administracji swoich majątków ziemskich. Do ostatnich chwil życia nie porzucił pióra. Stał się wzorcową postacią europejskiego intelektualisty. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Z greckiego (Ani w młodej rozkoszy, ani w starej widzę...)

Jan Kochanowski

Jan Kochanowski Fraszki, Księgi wtóre Z greckiego Ani w młodej rozkoszy, ani w starej widzę; Owej prosto żałuję, a tej się zaś wstydzę. Złe niedoszłe, ale też złe przestałe grona, Nalepsze, gdy doźrzeją; także też i żona. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jes... Jan Kochanowski Ur. 6 czerwca 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia Zm. 22 sierpnia 1584 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: Odprawa posłów greckich (1578), Psałterz Dawidów (parafrazy psalmów, 1579), Treny (1580), Fraszki (1584), Pieśni ksiąg dwoje (1586) Wybitny poeta polski okresu odrodzenia, którego twórczość odegrała ogromną rolę w rozwoju języka, literatury i kultury polskiej. Syn zamożnego ziemianina, studiował w Akademii Krakowskiej (1544-1547) oraz na uniwersytetach w Królewcu i Padwie (1555-1559). Podróżował po Włoszech i Francji, gdzie poznał poetów Plejady (Ronsard). Po powrocie do Polski dzięki biskupowi Myszkowskiemu rozpoczął karierę na dworze Zygmunta Augusta, w 1563 r. został sekretarzem królewskim. Ok. 1575 r. ożenił się i osiadł na wsi. Śmierć jednej z córek stała się pobudką do napisania oryginalnego cyklu trenów. Zmarł nagle na serce. W jego pogrzebie uczestniczył król Stefan Batory, kanclerz J. Zamojski i in. autor: Katarzyna Migdał Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Niebezpieczne związki, tom pierwszy

Pierre Choderlos de Laclos

Pierre Choderlos de Laclos Niebezpieczne związki tłum. Tadeusz Boy-Żeleński ISBN 978-83-288-2456-0 Tom pierwszy Od tłumacza Piotr Ambroży Franciszek Choderlos de Laclos urodził się w Amiens, w roku 1741, z rodziny mieszczańskiej. Jako młody chłopiec okazywał zamiłowania literackie, dziedziczne zresztą w tym domu. Jednakże, w XVIII w. literatura nie stanowiła jeszcze zawodu; zatem młody Laclos, po odbyciu studiów, zostaje, w 20 roku życia, oficerem artylerii. Ł... Pierre Choderlos de Laclos Ur. 18 października 1741 w Amiens we Francji Zm. 5 września 1803 w Tarencie we Włoszech Najważniejsze dzieła: Niebezpieczne związki Oficer-artylerzysta, budowniczy arsenału w twierdzy La Rochelle i fortyfikacji na wyspie Aix; wystąpił z armii w 1788 r. W okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej związany z otoczeniem Ludwika Filipa Orleańskiego, początkowo popierał zreformowaną monarchię, a następnie wraz ze swym wysokim protektorem został republikaninem. W okresie Wielkiego Terroru (tj. rządów jakobinów) spędził rok w więzieniu, w cieniu groźby śmierci na gilotynie; został uwolniony pod koniec 1794 r. Po przewrocie politycznym 18 brumaire'a (tj. 9 listopada 1799) dokonanym przez Napoleona Bonaparte (również artylerzysty z wykształcenia), przywrócono mu rangę generała, zaproszono do Komisji Artylerii i wysłano do służby w sztabie wojsk fr. w Tarencie płd. Włoszech, gdzie zmarł wkrótce na dezynterię lub malarię. Po powrocie Burbonów na tron jego grób został sprofanowany i zniszczony, a jego szczątki zostały prawdopodobnie wrzucone do morza. Jest autorem jednego, mistrzowskiego dzieła (za nieudane i nieistotne należy uznać kilka prób poetyckich, jedno libretto oraz nieukończone pisma o zacięciu edukacyjnym). Powieść epistolarną Niebezpieczne związki zaczął pisać w 1778 r. i kontynuował pracę nad nią podczas służbowego pobytu na Aix w 1779 r. Wydana w 1782 r. w Paryżu, jeszcze w tym samym roku miała osiem kolejnych wydań, a do końca w. XVIII kilkadziesiąt. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Śpiew rewolucyjny z roku 1830

Rajnold Suchodolski

Śpiew rewolucyjny z roku 1830 Dalej bracia do bułata  Wszak nam tylko dzisiaj żyć;  Pokażemy, że Sarmata,  Jeszcze wolnym umie być.    Matkę straciwszy,    Żal nam właściwszy,    Ale my śpiewamy,    Bo nadzieję mamy.    Długo spała Polska święta,  Długo Orzeł biały spał;  Lecz się zbudził i pamięta,  Że on niegdyś wolność miał.    Matkę straciwszy... itd.    Śmiałym skrzydłem on poleci,  Przez szczęk mieczów i kul grad;  Za nim! [...]Rajnold SuchodolskiUr. 1804 Zm. 8 września 1831 w Warszawie Poeta, działacz niepodległościowy. Jeszcze w gimnazjum w Świsłoczy należał do tajnego Towarzystwa Zorzan, związanego z filomatami. Po wybuchu powstania 1830 roku wstąpił do Towarzystwa Patriotycznego, był żołnierzem gwardii honorowej, następnie podchorążym 5 pułku strzelców pieszych, ranny w bitwie pod Ostrołęką, zginął w czasie obrony warszawskiej Pragi. Brat znanego malarza, Januarego Suchodolskiego (1797-1875), absolwenta Korpusu Kadetów, który w przeciwieństwie do brata przeżył powstanie listopadowe (walczył pod Wawrem, Grochowem, Iganiami i in.), następnie nie udał się na emigrację, ale przyjął rządowe stypendium artystyczne, by studiować malarstwo u Horace Verneta w Rzymie; wróciwszy do kraju tworzył romantyczno-patriotyczne i batalistyczne sceny ku pokrzepieniu serc; był jednym z założycieli Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Rajnold Suchodolski zyskał popularność dzięki wierszom i pieśniom powstańczym, ogłaszanym w prasie, w ulotkach, a wreszcie w zbiorku Ulubione pieśni z 1831 r.: Śpiew rewolucyjny (inc. ,,Dalej, bracia, do bułata"), Polonez (inc. ,,Patrz, Kościuszko, na nas z nieba"), Marsz na cześć obrońców ojczyzny (inc. ,,Krew nam polska w żyłach krąży"), Biała chorągiewka (inc. ,,Warszawianka dla kochanka szyła białą chorągiewkę") i Śpiew (inc. ,,Witaj majowa jutrzenko", przypomnienie Konstytucji 3 Maja). Treść tych pieśni złożyć by się mogła na katechizm romantycznego patriotyzmu polskiego. Przeczytaj artykuł o autorze w Wikipedii Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Inżynier i poeta

Mieczysław Braun

Mieczysław Braun Przemysły Inżynier i poeta INŻYNIER: Poeto! wreszcie się zastanów, Za własną duszę pacierz zmów Już bliski szum aeroplanów Zagłusza dźwięki twoich słów. Kto zechce z tobą w górę gnać Na skrzydłach marzeń i Pegaza, Kiedy ten z glinu i z żelaza, Mój rumak nie chce w miejscu stać? Na wichrze lecę śmigłą racą, Piję ocean, łykam ląd, Zwyciężam żywioł, zmieniam prąd I mocną ręką ster obracam. Powiedz, czy nie jest bardziej cenne, Niż twoje chwile zmien... Mieczysław Braun Ur. 29 maja 1902 w Łodzi Zm. 17 grudnia 1941 lub 2 lutego 1942 w Warszawie Najważniejsze dzieła: Sonety, Żywe stronice, Rzemiosław: poezje, Sygnał z Marsa, Liść dębowy, Przemysły, Rzemiosła Polski poeta i adwokat żydowskiego pochodzenia. Właśc. Aleksander Mieczysław Bronsztejn. Syn Izaka Bronsztejna i Natalii z domu Szuman. Nauki pobierał w państwowej Szkole Realnej w Łodzi, z której przeniósł się od trzeciej klasy do prywatnego Ośmioklasowego Gimnazjum Męskiego Bogumiła Brauna. Nauka w Gimnazjum i wydarzenia I wojny światowej rozbudziły w nim zainteresowanie literaturą. Po ukończeniu szkoły w 1920 roku wstąpił do wojska i wyjechał na front pod Warszawę, walczył w szeregach 31 Pułku Strzelców Kaniowskich oraz 2 Pułku Piechoty Brygady Syberyjskiej. W październiku 1920 roku został zwolniony z wojska i wrócił do szkoły. W maju 1921 zdał maturę. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, następnie wrócił do Łodzi i rozpoczął praktykę adwokacką. W 1926 roku zdobył tytuł magistra, a od 1930 prowadził własną kancelarię adwokacką Działalność literacką rozpoczął już w 1918 roku - wraz z grupą chłopców i pod patronatem Juliana Tuwima oraz innych poetów, założyli czasopismo literackie "Tańczący Ogień", którego pierwszy i jedyny numer ukazał się w 1919 roku. Po zakończonych studiach, oprócz pracy zawodowej, poświęcił się również twórczości poetyckiej, o której wiedzieli tylko najbliżsi. W 1919 roku publikował wiersze w "Głosie Polskim", później również m.in. w "Skamandrze", "Wiadomościach Literackich", "Nowej Sztuce", "Expressie Ilustrowanym". Po wybuchu II wojny światowej przedostał się z żoną do Lwowa. W 1940 roku wrócił do Warszawy, został przesiedlony do getta warszawskiego, gdzie pracował na poczcie. Zmarł na tyfus plamisty. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Fraszki

Władysław Szlengel

Co czytałem umarłym Władysław Szlengel Fraszki 1. *Szczotki* *między sobą* Kłóciły się raz szczotki (kiedy to było, mniejsza), która ze szczotek jest lepsza i ważniejsza Leżały na stole rozłożone w krąg, do wanien, do dachów do podłóg i do rąk Ja lepsza, bo do wanny rzekła gruba szczotka szoruję znakomicie od wierzchu i od środka Ja ważniejsza rzekła druga Nie, nie, moja droga, sufit jest ważniejszy ważniejsz... Władysław Szlengel Ur. 1912 r. w Warszawie Zm.8 maja 1943 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Co czytałem umarłym Poeta, dziennikarz, aktor estradowy, pisał również teksty kabaretowe. Przed wojną autor popularnych, nadawanych w radiu piosenek, w tym tang oraz utworów stylizowanych na gwarę warszawską, tekstów kabaretowych i rewiowych (m.in. Panna Andzia ma wychodne, Jadziem, panie Zielonka, Chodź na piwko naprzeciwko). Współpracownik czasopisma satyrycznego ,,Szpilki". Brał udział w obronie Warszawy, potem przedostał się do okupowanego przez ZSRR Białegostoku, następnie do Lwowa, a w roku 1941 powrócił do stolicy. Działalności kabaretowej nie przerwał również w getcie, współtworzył m. in. cykliczny program ,,Żywy dziennik". Najważniejszym jego dziełem powstałym w getcie jest zbiór wierszy Co czytałem umarłym, rozpowszechniany w formie różniących się od siebie zszywek maszynopisów (jeden z nich odnalazł się w latach 60. w stole z podwójnym blatem przeznaczonym do spalenia). Władysław Szlengel zginął rozstrzelany 8 maja 1943 w warszawskim getcie. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.