Nacjonalizm, etniczność i wielokulturowość na Bliskim i Dalekim Wschodzie

Red. Adam W. Jelonek

Jak słusznie zauważył w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy jest nierozłącznie związany z instytucją państwa narodowego. Obecnie często pomija się fakt, iż świat, w którym coraz dynamiczniej przebiegają procesy politycznej i gospodarczej integracji, nadal pozostaje światem opierającym się na sieci mniej lub bardziej autonomicznych państw narodowych. Smith podkreślał jednak również wielokrotnie, ze państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. Problem transformacji od bardziej zróżnicowanych form życia społecznego i politycznego ku tym, w których wszystkie części składowe światowego porządku podporządkowały się, przynajmniej formalnie, jednolitej formule, od lat wzbudzał zainteresowanie historyków, politologów, socjologów i antropologów. Wraz ze wzrostem znaczenia gospodarczego i politycznego Bliskiego i Dalekiego Wschodu w światowym porządku coraz częściej zadawano sobie pytanie, w jakim stopniu zachodnie modele i paradygmaty odpowiadają doświadczeniom Wschodu. Niewątpliwie przemiany w sferze świadomości narodowej i politycznej w państwach regionu stanowiły nie lada wyzwanie nie tylko dla polityków, ale także dla intelektualistów i badaczy. Próby studiowania nacjonalizmu czy nacjonalizmów w regionie jako całości były znacznie mniej liczne i rzadko stanowiły pretekst do ogólnych refleksji. Autorzy tekstów wchodzących w skład niniejszej publikacji, będącej rezultatem konferencji naukowej zorganizowanej przez Instytut Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Stowarzyszenie CTA Closer To Asia, podjęli interdyscyplinarną próbę, wyjaśnienia azjatyckich form nacjonalizmu oraz etniczności. Dzięki temu książka stanowi istotny wkład w omawianą problematykę. Adam W. Jelonek

John Rawls. Uzasadnienie, sprawiedliwość i rozum publiczny

Krzysztof Kędziora

Teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa, podobnie jak i jego filozofia polityki, nie są łatwe do intelektualnego przyswojenia. Mimo że był filozofem amerykańskim i ewidentnie bliska była mu anglosaska tradycja analityczna w filozofii, która odznacza się dążeniem do jasności stylu i ogólnej klarowności intelektualnej, to jednak czytelnik jego Teorii sprawiedliwości i w nieco mniejszej mierze innych prac z pewnością nie ma łatwego zadania. Śledzenie meandrów myśli Rawlsa jest bowiem trudne i wymaga wielkiej koncentracji. W tym sensie wprowadzenie do jego teorii sprawiedliwości i filozofii polityki to rzecz z pewnością bardzo potrzebna, więc projekt Krzysztofa Kędziory należy przywitać z radością. Jego wykonanie także budzi szacunek i uznanie. Z recenzji prof. Andrzeja Szahaja

Co tam u Ciumków?

Paweł Beręsewicz

Na ulicy Cichej mieszkają Ci... Ciumkowie. Jeżeli jakiś przechodzień przypadkiem zajrzałby przez okno do Ciumkowego domu, nie zobaczyłby pewnie nic niezwykłego... Chyba że tata byłby akurat dorodną gruszą, Grzesiek obmyślałby zegarowy przytrzymywacz do psów, Kasia walczyłaby ze strasznym Wszystkożerem, Burek próbował się porozumieć z kotami, a cała rodzina nękałaby biednego pajączka z chorą nóżką. Ale tak poza tym to całkiem miła i spokojna rodzinka, którą naprawdę warto odwiedzić. A jak już będziecie ich gośćmi, to może znajdziecie skarp-Etki i dostaniecie kawałek urodzinowego tortu. Dowiecie się, dlaczego pomidory są ble i co to jest OTMS. Uważajcie tylko na okrutną prababcię i nie używajcie słów zakazanych (bo zaraz zapłacicie 20 groszy!).

Krótka historia ekonomii

Niall Kishtainy

Skąd bierze się bieda? Czy kryzysów ekonomicznych naprawdę nie da się uniknąć? Czy interwencje państwowe w gospodarce są przekleństwem czy też koniecznością? Odpowiedź na te podstawowe pytania powinna zainteresować każdego, jednak zniechęcać może nieprzyjazny żargon ekonomiczny. Właśnie dlatego ta jasna, zrozumiała i wciągająca książka okazuje się idealnym rozwiązaniem dla młodych czytelników dopiero poznających ekonomię oraz ludzi, którzy chcą lepiej zrozumieć historię gospodarczą oraz rządzące nią idee począwszy od starożytności, a na czasach współczesnych skończywszy. Historyk gospodarczy Niall Kishtainy w krótkich rozdziałach ułożonych w porządku chronologicznym opisuje najważniejsze prądy i wydarzenia. Przy okazji przedstawia myślicieli takich jak Adam Smith, Karol Marx czy John Maynard Keynes. Wskazuje również punkty zwrotne historii, w tym wynalezienie pieniądza, narodzenie się kapitalizmu i Wielki Kryzys, oraz opisuje zjawiska przedsiębiorczości i nierówności, analizuje ekonomię behawioralną i kryzysy finansowe. Krótka historia ekonomii naświetla czołowe idee ekonomiczne, a także siły i dylematy kształtujące współczesny świat w czasach, w których wydają się ważniejsze niż kiedykolwiek. O książce: "Błyskotliwie napisana, wciągająca historia ekonomii. Bardzo ludzka. Można się z niej sporo nauczyć, czego jestem najlepszym dowodem" - Tim Harford, autor "Messy" i " Sekretów ekonomii, czyli ile naprawdę kosztuje twoja kawa?". "Doskonałe wprowadzenie do ekonomii, przeznaczone dla osób początkujących. Książka napisana z werwą, a przy tym zabawna. W sposób dogłębny wyjaśnia, co ekonomiści wnieśli do współczesnego rozumienia świata" - Robert J. Shiller, laureat nagrody Nobla z ekonomii. "Ta książka stanowi intelektualną skrzynię ze skarbami dla każdego, kto interesuje się historią i wielkimi ideami oraz rolą, jaką myślenie ekonomiczne odgrywało w nich przez ponad 2000 lat". - Charles Wheelan, autor Naked economy "Wielu chciałoby dowiedzieć się więcej o teoriach ekonomicznych - ale najwyraźniej nie dość mocno, by znieść dyskomfort związany z czytaniem o nich. "Krótka historia ekonomii" Nialla Kishtainy'ego rozwiązuje ten problem: jest naprawdę krótka i na tyle dobrze napisana, by czytało się ją bez większego wysiłku, a jednocześnie w sposób dogłębny chwyta głębię myśli, które zmieniły nasz sposób myślenia o świecie" - Robert H. Frank, autor The Economic Naturalist

Tybet płonie

Oser

Słowo „samospalenie” (chiń. zifen) nie oddaje pełni indywidualnego i politycznego znaczenia tego aktu. Jeśli ugrzęźniemy w podobnych określeniach, nie pojmiemy, co dzieje się dziś w Tybecie, lub zrozumiemy to opacznie. Wielu zdaje się sądzić, że to działanie przeciwko sobie, widząc w nim samobójstwo w płomieniach, które wznieca się własnymi rękoma. Gdyby wszakże ostatecznym celem była śmierć, po co zadawać sobie męczarnie trawienia ogniem każdego skrawka ciała? W tym właśnie tkwi klucz do zrozumienia: samospalenie jest nade wszystko najdobitniejszym, najdrastyczniejszym aktem oporu i przywracania dumy, podejmowanym przez zwykłych ludzi, którzy jak my wszyscy wzdragają się na samą myśl o tak straszliwym bólu. Strajk głodowy jest uznanym i szanowanym medium sprzeciwu, samospalenie zaś odrzucamy, bowiem nie jesteśmy w stanie nie tylko zaakceptować, ale nawet wyobrazić sobie związanej z nim męki. Nie musimy jej przecież znosić, a jedynie przyjąć do wiadomości, by uświadomić sobie potęgę odwagi, która ciska kruche ciało w ogień w proteście przeciw tyranii. Mimo sugerującej to nazwy nasze samospalenia nie są sprawą jednostkową. Fakt, że działanie z myślą o innych określamy słowem zawierającym egoistyczną cząstkę „samo”, świadczy o nędzy naszego języka. Może tybetańskie protesty należałoby odróżniać od innych nową nazwą? W cenzurowanym chińskim internecie młodzi Tybetańczycy mówią najczęściej metaforycznie o „zapalaniu światła” lub „ofierze światła”, przydając oddawaniu życia dla wspólnego dobra wymiar praktyki religijnej. Inni używają określenia „zapalenie lampki”. Jak na ołtarzu, przed posągiem Buddy. (fragment rozdziału "Samospalenie jako protest") „Tybet to niezwykle trudny przypadek, test przestrzegania praw człowieka w Chinach i na świecie, wielka próba dla międzynarodowych standardów sprawiedliwości, których nikomu nie wolno lekceważyć ani ignorować. Do tej pory zdążył przynieść upokorzenie dokładnie wszystkim.” Ai Weiwei Oser - tybetańska pisarka i "poetka, która zapomniała się bać", pełni rolę "dziennikarki społecznej" i jednoosobowej agencji informacyjnej; jest laureatką wielu międzynarodowych wyróżnień.

Mikropolis. Socjologia miasta osobistego

Andrzej Majer

Książka jest jednym z pierwszych w polskiej literaturze naukowej z dziedziny socjologii miasta przykładem zastosowania perspektywy antropologiczno­socjologicznej oraz paradygmatów interpretacyjnego i socjologii życia codziennego, czyli metodologii jakościowej, stosowanych w badaniach antropologicznych i etnologicznych. Podejście to pokazane jest na tle teoretycznych ujęć tematyki zamieszkiwania, lokalnej społeczności i nowych ruchów miejskich, poszukiwań istoty miasta i wyobrażeń na jego temat. Problematyka książki skupia się wokół dwóch wątków. Pierwszym z nich i wiodącym jest mikropolis - koncepcja osobistego sposobu widzenia i przeżywania trzech podstawowych wymiarów: fragmentów przestrzeni miejskiej, części zbiorowości mieszkańców i wybranych wyobrażeń w dziedzinie literatury, mitów i empirycznych badań społecznych postaw, odpowiadająca rzeczywistemu trybowi eksplorowania czy użytkowania miejskiej przestrzeni. Drugim wątkiem jest Łódź z okresu dzieciństwa i młodości autora, rodzinna kamienica, podwórko i miasto opisywane z osobistego punktu widzenia - retrospekcja pokazująca świat już nieistniejący, zasługujący na przypomnienie. Niewątpliwie publikacja spotka się z dużym zainteresowaniem nie tylko socjologów, lecz także antropologów, urbanistów, geografów miasta oraz współdecydujących o jakości życia w miejskich strukturach.  

Aleksandra

Osyp Nazaruk

Opowieść, która stała się kanwą i inspiracją dla serialu „Wspaniałe stulecie”. Ta opowieść zapiera dech w piersi. Jest jak baśń z Tysiąca i jednej nocy, a jednak zdarzyła się naprawdę. Pierwsza połowa XVI wieku. Aleksandra Lisowska, młoda dziewczyna z Rohatyna, porwana przez Tatarów niemal sprzed ołtarza i wzięta w jasyr, trafia na dwór Sulejmana Wspaniałego, jednego z najpotężniejszych władców Imperium Osmańskiego. Przyjmuje imię Hürrem (Roksolana to przydomek wskazujący na przynależność do narodu ruskiego). Sułtan po prostu traci dla niej głowę i postanawia się z nią ożenić…  

Uliczki starego Tunisu

Hasan Nasr

Hasan Nasr, urodzony w 1937 roku w Tunisie, należy do pierwszego pokolenia pisarzy niepodległej Tunezji. Akcja niniejszej powieści toczy się w Dar al-Baszy, starej dzielnicy Tunisu, której czasy świetności dawno już minęły. Bohater spędził tu swoje niewesołe dzieciństwo w domu despotycznego ojca. Teraz wraca po czterdziestu latach wędrówki po świecie, snując refleksje na temat mijającego czasu