Bachantka na panterze. Historia zakazanej miłości śląskiego rzeźbiarza i jego pięknej modelki

Gabriela Anna Kańtor

Bachantka na panterze - to prawdziwa perełka; pierwsza w dziejach literatury powieść historyczna o rzeźbiarzu Theodorze Erdmannie Kalide, nazywanym „śląskim Michałem Aniołem”. Urodził się w roku 1801, w Chorzowie na Górnym Śląsku. Jego talent bardzo szybko zauważono i wysłano go, jako osiemnastolatka, na stypendium do Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Tam powstawały jego wielkie dzieła, takie jak Śpiący lew, Chłopiec z łabędziem i Dziewczynka z lirą, ale przede wszystkim Bachantka na panterze - jedna z najwspanialszych, najbardziej śmiałych, kontrowersyjnych rzeźb w historii sztuki. Emanowała tak potężną zmysłowością i erotyzmem, że z jej powodu na wiele lat przekreślono karierę i cały wcześniejszy dorobek wielkiego rzeźbiarza, zaś jego modelkę wyklęto i skazano na zapomnienie. Ile trzeba było mieć w sobie miłości do kobiety, by - ryzykując całą swoją karierę - oddać w marmurze hołd jej pięknu? Jak bardzo trzeba było zaufać ukochanemu mężczyźnie, by poważyć się na zapozowanie mu do tak zuchwałej rzeźby? Które z nich zaryzykowało więcej? Połowa XIX wieku, Berlin. Sztuka i miłość. Rzeźba, która stała się legendą.

Poletko pana Fogga

Dariusz Michalski

Mieczysław Fogg to chyba najbardziej znany polski piosenkarz XX wieku. Dariuszowi Michalskiemu udało się zebrać tysiące informacji i relacji na jego temat. Powstała fascynująca biografia Poletko pana Fogga, a jednocześnie książka o polskiej scenie muzycznej dwudziestolecia międzywojennego, czasów okupacji i PRL-u. Jestem rdzennym warszawiakiem od wielu, wielu pokoleń. Zdołałem nawet uratować część dokumentów stwierdzających, iż mój ród jest od trzystu lat osiadły w Warszawie. A więc jestem warszawiakiem z krwi i kości. Jakby kamykiem z jezdni warszawskiej… W Warszawie urodził się mój dziadek, mój ojciec, urodziłem się ja, mój syn, urodziły się moje wnuki. - Tak o swojej rodzinie opowiadał Mieczysław Fogg radiowej rodzinie Matysiaków. Energiczny, pracowity, niezniszczalny, zarazem zdumiewająco skromny, niedzisiejszo elegancki, wzruszająco serdeczny. - Takiego Fogga poznał, takiego zapamiętał i takiego w swojej biografii opisał Dariusz Michalski. Poletko Pana Fogga to: pięćdziesięciosiedmioletnia kariera znaczona nagrodami, odznaczeniami oraz najważniejszym dla każdego artysty – standing ovations publiczności; występy dla czterech pokoleń; dziesiątki tysięcy imprez w całej Polsce i na całym świecie; przyjaźń i współpraca z Chórem Dana; wspólne koncerty i nagrania z Hanką Ordonówną, Adolfem Dymszą, Zula Pogorzelską i Mirą Zimińską; tango, walc, ballada i… rock and roll.      W swojej fascynującej książce Dariusz Michalski opisuje również Fogga mało znanego: żołnierza w Powstaniu Warszawskim, wojennego opiekuna Żydów, ostoję rodziny. Dociera za kulisy sal koncertowych, do studiów nagrań (także zagranicą), pisze o faktach nieznanych, piosenkach zapomnianych, wydarzeniach pomijanych przez innych. Jego portret Mieczysława Fogga jest niezwykle realistyczny, wyrazisty, prawdziwy w najdrobniejszym szczególe.      Zresztą nie tylko jego: o „Mieciu” opowiadają jego najbliżsi, współpracownicy, akompaniatorzy, menadżerowie, dziennikarze, przyjaciele. Każdy – z szacunkiem, miłością, podziwem.

Ten Bryll ma styl

Dariusz Michalski

Ernest Bryll – poeta, prozaik, dramaturg, autor widowisk teatralnych, estradowych i telewizyjnych oraz piosenek. Związany także z filmem (krytyk, kierownik literacki zespołów filmowych).      Był dziennikarzem „Po Prostu”. „Sztandaru Młodych” i „Współczesności”.      Ongiś dyrektor Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Przed laty pierwszy ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Irlandii.      Dla krytyków – przedstawiciel nurtu intelektualnego w prozie. Dla czytelników – jedyny w swoim stylu znawca i twórca oratoriów, pastorałek i śpiewogier. Sam nazywa siebie „pisarzem niedzielnym”.   Jego Po górach, po chmurach „nas, zjadaczy chleba, w aniołów przerabia”.      Rzecz listopadowa to „istotne świadectwo naszych czasów, marzeń, goryczy, zwątpień i nadziei”.      Kurdesz – „kontynuacja porachunków ze współczesnością”.      Na szkle malowane – „wędrowanie po bajkowym i legendowym kraju”.      Bryllowa Ballada łomżyńska to „opowieść o sile uczucia, które w nas drzemie, ale ciągle jest za słabe, aby góry przenosić”.      Kolęda-nocka to wciąż aktualny portret Polaków zmagających się z przymusem i nadzieją, nakazem i zakazem, coraz pełniej rozumiejących wolność.      Wieczernik to „ponadczasowa odpowiedź na próby ograniczenia wolności, zagrożenia bytu narodowego czy utraty niepodległości”.      Jego Golgota polska jest „scaleniem się autora z ówczesną rzeczywistością”.   O tym wszystkim (i nie tylko) opowiada książka Ten Bryll ma styl.

Wiatr od jezior

Katarzyna Enerlich

Rok 1922. Większość mieszkańców Zełwąg w pobliżu Mikołajek, tworzących niezwykle zżytą społeczność, staje się mormonami. Rok 1998. W podmrągowskich lasach ktoś podpala na kamieniach ofiarnych zabite zwierzęta. Anna Sołowiecka, dziennikarka "Głosu Mrągowa" chce dociec, kim jest sprawca i dlaczego to robi. Jednocześnie próbuje rozwiązać zagadkę tajemniczej śmierci swojej przyjaciółki, mimo iż policja przyjęła wersję samobójstwa. Ma przeczucie, że obie sprawy coś łączy. W mieście pojawia się czarnoskóry Bernard Mulunda Mayingo Bajohr. Spotkanie z nim prowadzi do odtworzenia przedwojennej historii Zełwąg. Fakty zaczynają się ze sobą splatać. Niespodziewanie jednak dziennikarska dociekliwość staje się śmiertelnie niebezpieczna.

Trzy serca

Tadeusz Dołęga-Mostowicz

Przedwojenna Warszawa pełna restauracji, barów, nocnych dancingów. Bawi się elita artystyczna, bawią arystokraci, ziemiaństwo. Szerokim strumieniem leją się burgundy, koniaki, wódka i toczą dyskusje po świt... Wesoły i szaleńczy świat dobrobytu, bez jutra, bez zmartwień. Ale nocne życie wciąga, psuje się barometr honoru i pragnień, kruszy się majątek, zaczyna się powolne spadanie. On - codzienny uczestnik nocnych eskapad, ona - wytworna, piękna i inteligentna; to w niej wszyscy się kochają. No i ten trzeci, nagle wywyższony w hierarchii społecznej, nie do końca wiadomo, kim jest teraz. Jak to wygląda, tak dzień po dniu, w przedwojennej rzeczywistości? Wspaniałe studium psychologiczne postaci i bogata podróż po warszawskich realiach kreślona przez Tadeusza Dołęgę-Mostowicza - wybornego znawcę duszy ludzkiej i zapewne znawcę wielu warszawskich lokali epoki.

Nie chodź ciemną doliną

Iwona Menzel

W jakim momencie Agnieszka przypieczętowała swój los? Czy była to chwila, w której w piwiarni pani Baumkotter zapytała Hagena: Vous etes Francais, monsieur? A może odrzucając awanse Gigiego Amareno, wielkiego artysty i genialnego kucharza? Wcześniej? Wsiadając do volkswagena Gerarda? Porzucając dla niego Artura - spiskowca? Jeszcze wcześniej? W dniu pierwszej lekcji francuskiego u madame Grinicz? Los dawał jej szansę. Za każdym razem mogła powiedzieć "nie" i nie byłaby tak rozpaczliwie nieszczęśliwa. Nie powiedziała. Jest to historia o wielkich namiętnościach, samotności i szaleństwie. Historia, w której wciąż jeszcze obecne są upiory narodowosocjalistycznej przeszłości i powracają echem wydarzenia sprzed ćwierćwiecza, które zmieniły porządek świata.

Mąż zastępczy

Joanna M. Chmielewska

Piotra poznajemy w momencie, gdy po analizie swojej sytuacji życiowej dochodzi do wniosku, że jest po prostu nieudacznikiem. Odejście żony było dla niego kompletnym zaskoczeniem. Tym boleśniejszym, że kochankiem Karoliny okazał się jego szef. Piotr unosi się honorem i rzuca pracę. Mimo że jest świetnym fachowcem (z wykształcenia mechanik obróbki skrawaniem, z doświadczenia budowlaniec, z zamiłowania złota rączka), a przy tym pracowity, wytrwały, dokładny, uczynny, nie może znaleźć pracy, która by go satysfakcjonowała. I ciągle przeżywa odejście Karoliny. Kiedy sąsiadka prosi go o pomoc, nasz bohater wpada na pomysł, żeby jako "mąż zastępczy" wynajmować się do męskich prac domowych oraz innych zadań, jakie zlecą mu pozbawione męskiego wsparcia klientki. To zajęcie staje się dla niego czymś więcej niż tylko sposobem wykorzystania swoich zdolności i zamiłowań do zarabiania na życie. Jako "mąż zastępczy" ma możliwość poznania różnych kobiet. A Piotr ma wciąż nadzieję, że dzięki temu uda mu się lepiej zrozumieć kobiecą psychikę i przede wszystkim własną żonę. Nowa praca wypełnia niemal całe jego życie. Zlecenia typowe i nietypowe. Sytuacje zabawne, wzruszające, irytujące. Dziesiątki drzwi, a za każdymi drzwiami inny świat, inna ludzka historia.

Alicja w Krainie Czarów

Lewis Carroll

Książka dla wspólnej lektury wszystkich pokoleń – każdy znajdzie tu swoje własne odczytanie i swoje własne oczarowanie.   Baśniowa opowieść o przygodach Alicji w Kra­inie Czarów powstała w gorące lipcowe popołu­dnie 1862 roku, kiedy to podczas przejażdżki łódką po Tamizie Lewis Carroll, wykładowca mate­matyki w Oxfordzie i autor poważnych książek ma­tematycznych, opowiedział ją małej Alicji i jej dwóm siostrom. I właśnie ta opowieść, a nie prace naukowe, przyniosła pisarzowi światową sławę. Zachęcony ogromnym powodzeniem książ­ki Carroll kilka lat później napisał drugą część opowieści pt. Alicja po drugiej stronie lustra.   Alicja w Krainie Czarów jest utworem szcze­gólnym. Nie przedstawia świata takim, jakim go widzimy na co dzień, lecz ukazuje go we śnie bo­haterki, a snem, jak dobrze wiecie, rządzą od­mienne prawa. Toteż w książce znane fragmenty rzeczywistości układają się w całkiem nowe, częs­to nonsensowne całości, a postaci prawdziwe, przemieszane z fantastycznymi, wyglądają i za­chowują się inaczej niż w życiu. I jeszcze jedna uwaga: Alicja w Krainie Cza­rów należy do tych książek, do których warto wracać. Raz odczytacie ją jako dziwną baśń, peł­ną niezwykłych, zaskakujących wydarzeń, ale przy kolejnej lekturze ukaże się wam wiele no­wych treści. Każdego jednak czytelnika zawsze zdumiewać będzie bogactwo fantazji i pomysłowoś­ci autora, każdy też podda się urokowi jego nie­powtarzalnego humoru.