Poeta

Bolesław Leśmian

Bolesław Leśmian Napój cienisty Poeta Zaroiło się w sadach od tęcz i zawieruch Z drogi! Idzie poeta niebieski wycieruch! Zbój obłoczny, co z światem jest wspak i na noże! Baczność! Nic się przed takim uchronić nie może! Słońce w cebrze, dal w szybie, świt w studni, a zwłaszcza Wszelkie dziwy zza jarów prawem snu przywłaszcza. Rad Boga między żuki wmodlić do zielnika, Gdzie się z listem miłosnym sam jelonek styka! Świetniejąc łachmanami tym żwawszy, im gols... Bolesław Leśmian Ur. 22 stycznia 1878 r. w Warszawie Zm. 7 listopada 1937 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: zbiory wierszy: Sad rozstajny (1912), Łąka (1920), Napój cienisty (1936), Dziejba leśna (1938); zbiory baśni prozą: Klechdy sezamowe (1913), Przygody Sindbada Żeglarza (1913) i Klechdy polskie Wybitny polski poeta, eseista, prozaik i tłumacz tworzący w Młodej Polsce i dwudziestoleciu międzywojennym. Pochodził ze spolszczonej inteligenckiej rodziny Lesmanów. Spokrewniony z A. Langem i J. Brzechwą. Ukończył studia prawnicze w Kijowie. Współtworzył Chimerę i Teatr Artystyczny w Warszawie. Jego poezję cechował symbolizm, sensualizm, mistycyzm, spirytyzm, zainteresowanie paranormalnością, postulowanie powrotu do natury (poeta jako człowiek pierwotny), poszukiwanie miejsca Boga w świecie, ale i egzystencjalne spory ze stwórcą. Nawiązywał do ludowości (tworząc neologizmy oraz własne mity i postaci), stylistycznie do baroku i romantyzmu, ideowo do filozofii Nietzschego i Bergsona. Mistrz wiersza sylabotonicznego. W 1933 r. został członkiem Polskiej Akademii Literatury. autor: Alicja Szulkowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Między przystankiem a domem

Piotr Sommer

Piotr Sommer Pamiątki po nas Między przystankiem a domem Pawłowi i Helenie Idziesz odwiedzić przyjaciela po pokazie filmów, twoja żona została w domu sama, twoja matka, o której zaczynasz myśleć po wyjściu z autobusu, jest w innym mieście, chora, wczoraj dostałeś od niej telegram; między przystankiem autobusu linii 140-bis a domem przyjaciela (czyli: przechodząc ob... Piotr Sommer ur. 13 kwietnia 1948 Najważniejsze dzieła: W krześle (1977), Pamiątki po nas (1980), Po stykach (2005), Dni i noce (2009) Poeta, eseista, tłumacz. Autor kilkunastu tomów poetyckich i krytycznoliterackich, redaktor wielu ważnych antologii, autor wierszy dla dzieci. Otrzymał m.in. Nagrodę Literacką im. Barbary Sadowskiej w 1988, Nagrodę Fundacji im. Kościelskich (1988) i Wrocławską Nagrodą Poetycką Silesius za całokształt twórczości (2010). Redaktor Literatury na Świecie. Tłumacz autorów nowojorskiej awangardy oraz poetów irlandzkich. W własnych tekstach skupiony na detalu, który miałby się przyczynić do debalonizacji polskiej poezji. Jego wiersze, mimo lakonicznej zwykle formy, sprawiają wrażenie konwersacyjnych. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Krakowiaczek Skuba

Artur Oppman

Artur Oppman Szopka. Wiersze Or-Ota Krakowiaczek Skuba Pod wawelską skałą Mieszkał smok-potwora, Czatował na ludzi Z rana do wieczora. Czatował i ludzi Zjadał tuzinami, Aż kraj płakał cały Gorącemi łzami. Tedym se pomyślał, Że to sprawa kusa, I poszedłem prosto Do króla Krakusa. Daj, królu, barana, Daj mi worek siarki, A ja Kraków zwolnię Od tej gospodarki. Do baraniej skóry Siarki nałożyłe... Artur Oppman Ur. 14 sierpnia 1867 r. w Warszawie Zm. 4 listopada 1931 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Legendy warszawskie (1925) oraz Pieśni o Legionach i o Księstwie Warszawskim (1918), Pan Twardowski, Stoliczku nakryj się (1903), Stare Miasto (tom wierszy 1925), Moja Warszawa (tom poezji i prozy 1929), Służba poety (1936) Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiej o tradycjach powstańczych, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (1890-92), ale był związany emocjonalnie i pisarsko z Warszawą. Używał pseudonimu Or-Ot. W swojej poezji gloryfikował przeszłość i tradycję polską, przypominał postaci zasłużone w historii Polski, chwalił przeszłość i urodę Warszawy. Pisał też wspomnienia, utwory okolicznościowe, wiersze dla teatrów amatorskich, szopki. Jego twórczość jest zaliczana do nurtu poezji popularnej. Najbardziej znanym utworem jest Stoliczku nakryj się. autor: Marek Puchta Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Na wsi

Józef Czechowicz

na wsi siano pachnie snem  siano pachniało w dawnych snach  popołudnia wiejskie grzeją żytem  słońce dzwoni w rzekę z rozbłyskanych blach  życie pola złotolite    wieczorem przez niebo pomost  wieczór i nieszpór  mleczne krowy wracają do domostw  przeżuwać nad korytem pełnym zmierzchu   nocami spod ramion krzyżów na rozdrogach  sypie się gwiazd błękitne próchno  chmurki siedzą przed progiem w murawie  to kule białego puchu  dmuchawiec   księżyc idzie srebrne chusty prać  świerszczyki świergocą w stogach  czegóż się bać    przecież siano pachnie snem  a ukryta w nim melodia kantyczki  tuli do mnie dziecięce policzki  chroni przed złem    [...]Józef CzechowiczUr. 15 marca 1903 r. w Lublinie Zm. 9 września 1939 r. w Lublinie Najważniejsze dzieła: ballada z tamtej strony, żal, nic więcej, nuta człowiecza, tomy wierszy: Kamień (1927), Dzień jak co dzień (1930), Ballada z tamtej strony (1932), W błyskawicy (1934), Nic więcej (1936), Nuta człowiecza (1939). Polski poeta dwudziestolecia międzywojennego, w latach trzydziestych związany z grupą literacką Kwadryga, przedstawiciel tzw. drugiej Awangardy, której twórczość cechował katastrofizm. Jako ochotnik jeszcze przed zdaniem matury wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. Z wykształcenia, zamiłowania i zawodu nauczyciel (ukończył też studia w zakresie pedagogiki specjalnej). Redaktor m. in. czasopism dla dzieci "Płomyk" i "Płomyczek". Współpracował z wieloma pismami: "Reflektorem" (tu debiutował jako poeta w 1923 r.), Zet, Głosem Nauczycielskim, Pionem i Kameną, w Polskim Radiu pracował w dziale literackim, pisał słuchowiska radiowe. Zginął tuż po wybuchu II wojny światowej, podczas bombardowania. Charakterystyczną cechą wierszy Czechowicza jest niestosowanie wielkich liter i znaków interpunkcyjnych, co decyduje o poetyckiej wieloznaczności tekstów. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wielki Testament

François Villon

Wielki Testament(1461) I W trzydziestym życia mego lecie,  Hańbą do syta napoiony,  Ni źrały mąż, ni puste dziecię,  Mimo iż ciężko doświadczony  Kaźnią, ścirpianą z ręki krwawey  Tybota, pana Ossyńskiego...  — Biskup iest — pełen czci y sławy —  Mnie ta nie będzie za świętego.    [...]François VillonUr. 1431 lub 1432 Zm. po 1463 Najważniejsze dzieła: Wielki Testament Poeta, student Sorbony, kryminalista dwukrotnie ułaskawiony przez króla. Jego prawdziwe nazwisko brzmiało de Montcorbier lub des Loges, a Villonem nazywał się po kanoniku przy klasztorze św. Benedykta, który go wychowywał po śmierci ojca. W dokumentach sądowych zachowały się informacje o licznych bójkach z jego udziałem, niektórych ze skutkiem śmiertelnym, oraz o przynależności do bandy, która dokonała kradzieży złota z kaplicy Kolegium Nawarskiego na Sorbonie (pod koniec 1456). W roku 1463 poeta został nawet skazany na śmierć przez powieszenie, lecz wyrok zamieniono na wygnanie z Paryża. O tych faktach wspomina zresztą Wielki Testament, najważniejsze dzieło poetyckie Villona. Utwór to niejednolity, oscylujący między gryzącą satyrą a rozmyślaniem o rzeczach ostatecznych. Niejednorodna jest również jego forma: w ramę, jaką stanowią żartobliwe zapisy spadkowe, wkomponowane są liczne ballady (które to słowo w poezji starofrancuskiej oznaczało utwór o określonej budowie wersyfikacyjnej, kończący się "przesłaniem", to jet bezpośrednim zwrotem do adresata). Najsłynniejsze z nich to Ballada o paniach minionego czasu, z przysłowiowym refrenem "Ach, gdzież są niegdysiejsze śniegi" oraz Ballada powieszonych, napisana pod wrażeniem grożącej poecie kary. Tadeusz Boy-Żeleński, tłumacz Wielkiego Testamentu na język polski, zwracał uwagę, że dzieło to różni się od powstającej w tym samym czasie poezji osobistym charakterem, prezentacją skomplikowanego życiorysu i uczuć postaci z krwi i kości. Nie jest to jednak jedyna możliwość interpretacji utworu, a możliwe, że nawet przedstawianie biografii Villona jest bezprzedmiotowe. Niekiedy pojawiają się bowiem sugestie, iż rzeczywistym autorem Wielkiego Testamentu był anonimowy erudyta, wykorzystujący postać paryskiego przestępcy Villona do celów literackich. W Polsce opinię taką wyrażał prof. Bronisław Geremek. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Wiersz

Julia Fiedorczuk

Julia Fiedorczuk Tlen część druga: Elegie Wiersz pogubione sny dotyczyły przyszłości ze szkła bezwonnej stali kolorowych świateł w tym wariancie idę do ciebie przez las przez świeżą zieleń doliny wody wielkie nie zdołają ugasić miłości w tym wariancie idę do ciebie przez śmietnik och, gdyby to było na serio reklamówki, plastikowe butelki, star... Julia Fiedorczuk ur. 23 lutego 1975 Najważniejsze dzieła: Listopad nad Narwią (2000), Bio (2004), Planeta rzeczy zagubionych (2006), Tlen (2009), tuż-tuż (2012) , Biała Ofelia (2013), Nieważkość (2015), Psalmy (2018) Poetka, wykładowczyni akademicka, badaczka literatury amerykańskiej. Prozaiczka, autorka opowiadań oraz powieści Biała Ofelia (2013) i Nieważkość (2015, nominowana do Nagrody Literackiej Nike). Jako tłumaczka przełożyła m.in. zbiór esejów Johna Ashberyego Inne tradycje oraz teksty amerykańskiej poetki, muzyczki i performerki Laurie Anderson. Główna propagatorka i reprezentantka ekopoezji na gruncie polskim. Autorka esejów o ekopoetyce, które ukazały się w zbiorze Cyborg w ogrodzie (2015). Wraz z Gerardo Beltránem, zamieszkałym w Polsce meksykańskim poetą i tłumaczem, wydała też programową książkę zatytułowaną Ekopoetyka. W poetyckiej praktyce Julii Fiedorczuk ekopoetyka oznacza przede wszystkim odmowę stawiania człowieka na pierwszym miejscu, zwrot w stronę przyrody znajduje zaś niekiedy swoje dopełnienie w odwołaniach do języka nauki. W 2018 roku została laureatką Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej za tom poetycki Psalmy. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Do B. Z

Adam Mickiewicz

Adam Mickiewicz Liryki lozańskie Do B. Z. Słowiczku mój! a leć a piej! Na pożegnanie piej, Wylanym łzom, spełnionym snom, Skończonej piosnce twej! Słowiczku mój! twe pióra zzuj, Sokole skrzydła weź, I w ostrzu szpon, zołoto-stron, Dawidzki hymn tu nieś! Bo wyszedł głos, i padł już los, I tajne brzemię lat Wydało płód! i stał s... Adam Mickiewicz Ur. 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu koło Nowogródka Zm. 26 listopada 1855 r. w Konstantynopolu (dziś: Stambuł) Najważniejsze dzieła: Ballady i romanse (1822), Grażyna (1823), Sonety krymskie (1826), Konrad Wallenrod (1828), Dziady (cz.II i IV 1823, cz.III 1832), Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1833), Pan Tadeusz (1834); wiersze: Oda do młodości (1820), Do Matki Polki (1830), Śmierć pułkownika (1831), Reduta Ordona (1831) Polski poeta i publicysta okresu romantyzmu (czołowy z trójcy wieszczów). Syn adwokata, Mikołaja (zm. 1812) herbu Poraj oraz Barbary z Majewskich. Ukończył studia na Wydziale Literatury Uniwersytetu Wileńskiego; stypendium odpracowywał potem jako nauczyciel w Kownie. Był współzałożycielem tajnego samokształceniowego Towarzystwa Filomatów (1817), za co został w 1823 r. aresztowany i skazany na osiedlenie w głębi Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, Moskwie i na Krymie; następnie na emigracji w Paryżu. Wykładał literaturę łacińską na Akademii w Lozannie (1839), a od 1840 r. literaturę słowiańską w College de France w Paryżu. W 1841 r. związał się z ruchem religijnym A. Towiańskiego. W okresie Wiosny Ludów był redaktorem naczelnym fr. dziennika Trybuna Ludów i organizatorem ochotniczego Zastępu Polskiego, dla którego napisał demokratyczny Skład zasad. autor: Cezary Ryska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Nienasycenie

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy) Ur. 24 lutego 1885 w Warszawie Zm. 18 września 1939 w Jeziorach na Polesiu Najważniejsze dzieła: W małym dworku dramat, 1921), Wariat i zakonnica (dramat, 1923), Janulka, córka Fizdejki (dramat, 1923), Matka (dramat 1924), Szewcy (dramat, 1934), Pożegnanie jesieni (powieść, 1927), Nienasycenie (powieść, 1930), Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia (1919), Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie Istnienia (1935), Niemyte dusze (1936; wyd. 1975). Pseudonim Witkacy. Polski awangardowy malarz, dramaturg, pisarz i filozof. Malarstwo studiował na krakowskiej ASP (u J. Stanisławskiego i J. Mehofera). W czasie I wojny światowej zaciągnął się do armii carskiej, ranny w 1916 r., pojechał kurować się do rodziny w Moskwie, gdzie był świadkiem wybuchu rewolucji październikowej. Bezpośrednie doświadczenie historii ukształtowało katastroficzną historiozofię Witkacego. W 1918 roku wrócił do Polski i osiadł w Zakopanem. Pracował zarobkowo jako portrecista (w latach 30. stworzył jednoosobową "Firmę portretową"), tworzył teoretyczne teksty z zakresu estetyki, był członkiem krakowskiej grupy formistów, głosząc teorię Czystej Formy w sztuce, mającej odwoływać się u odbiorcy bezpośrednio do uczuć metafizycznych. Z czasem stworzył własny system filozoficzny. W 1935 r. odznaczony prze Polską Akademię Nauk. Po wybuchu II wojny światowej, nie przyjęty jako ochotnik do wojska, udał się w kierunku wschodniej granicy Polski. Zginął śmiercią artystyczno-samobójczą, zażywając weronal wraz ze swą ówczesną kochanką oraz podcinając sobie żyły na wieść o agresji Związku Radzieckiego na prowadzącą wojnę z hitlerowskimi Niemcami Polskę. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.