Argumentacja, myślenie, działanie. Bibliotheca Philosophica 1(2016)

Janusz Maciaszek, Ryszard Kleszcz

Argumentacja, myślenie, działanie jest pierwszym tomem nowej serii wydawniczej "Bibliotheca Philosophica", która nawiązuje do tradycji wydawanego przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego czasopisma "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica". W publikacji znajduje się siedem esejów poświęconych szeroko rozumianej teorii argumentacji. Czytelnik znajdzie wśród nich pogłębioną analizę argumentów oraz kontrargumentów (eseje 1-3), omówienie zagadnienia wykorzystania retoryki w nauce (esej 4), rozważania dotyczące perswazyjnej roli metafory w argumentacji (esej 5), wpływu manipulacji na myślenie (esej 6), a także manipulacji jako działania (esej 7). Autorzy tekstów są związani z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego. Książka może być przydatna dla osób interesujących się argumentacją, perswazją i manipulacją zarówno z punktu widzenia teorii, jak i praktyki.

Zachować dla przyszłości. Sprawy szkolnictwa, oświaty i opieki w przekazie prasowym XX i pierwszych lat XXI wieku

Iwonna Michalska, Grzegorz Michalski

W publikacji zaprezentowano wyniki badań dotyczących czasopiśmiennictwa XX i początków XXI wieku. Autorzy - historycy wychowania, historycy, prasoznawcy, literaturoznawcy, bibliolodzy - na podstawie kwerend wydawnictw periodycznych omawiają różne problemy związane ze szkolnictwem, opieką i oświatą, które wówczas przedstawiano opinii publicznej, oraz analizują, jaki kreowano stosunek społeczeństwa do tych zagadnień. Czytelnik znajdzie tu wybór tematów z historii szkolnictwa, opieki, wychowania, edukacji pozaszkolnej, działalności stowarzyszeń społecznych czy zdrowia i higieny. Publikacja stanowi kolejną z dwóch monografii na ten temat, dotyczy ona niezwykle ważnych okresów w historii Polski, w których zachodziły przemiany rzutujące na obecny sposób funkcjonowania społeczeństwa polskiego. W tomie pierwszym zaprezentowano tę tematykę w odniesieniu do XIX i początku XX wieku.

Wybór tekstów z dziejów języka polskiego. Tom 1: Do połowy XIX w

Marek Cybulski

Dwutomowa antologia pod red. prof. Marka Cybulskiego przynosi uporządkowany chronologicznie zbiór ponad pięciuset tekstów polskich. Obejmuje ogół piśmiennictwa, utrwala w całości lub we fragmentach teksty od najstarszych po współczesne: od średniowiecznej bulli papieskiej do internetowego flejmu. Zawiera zabytki kanoniczne, powszechnie znane, ale także dotąd niepublikowane i trudno dostępne; teksty wybitne i nietypowe oraz niewybitne i typowe: wielką poezję i nieudolną rymowankę, artykuł sławnego uczonego i pracę domową ucznia-nieuka. Odkryjemy zabawny barokowy przepis kucharski i ponury list skazańca pisany w dniu egzekucji; sensacyjny protokół sprawy o czary i pedantyczny regulamin strzelania z muszkietu. Odnajdziemy świadectwa ekspansji i porażek naszego języka, grzęźnięcia w prymitywie i dorastania do nowoczesności; ulegania obcym wpływom i wybijania się na językową niepodległość. Książka umożliwia śledzenie ewolucji stylów funkcjonalnych, społecznych odmian języka, świadomości językowej i wiedzy o języku. Informuje o sytuacji językowej w Polsce, o polityce językowej Polaków i wobec Polaków. Pokazuje ewolucję fonetyki, gramatyki, słownictwa i ortografii. Teksty opatrzono omówieniami zjawisk, które w nich wystąpiły lub które stanowiły dla nich konteksty. Wyjaśnienia te umieszczono w komentarzach, przypisach, słownikach i w indeksie. Wybór… ma przede wszystkim pomóc studentom i pracownikom filologii polskiej w studiowaniu i nauczaniu historii języka, gramatyki historycznej, stylistyki, retoryki, leksykologii, genologii, dialektologii, ale z pewnością zainteresuje każdego, kogo fascynują sprawy Polski i Polaków.  

Kształty pamięci. Wybrane zagadnienia sztuki współczesnej

Eleonora Jedlińska

Publikacja ta, zawierająca czternaście esejów poświęconych wybranym artystom i ich dziełom, jest spójną w swej konstrukcji analizą fenomenu pamięci doświadczeń II wojny światowej i Zagłady, traumatycznych przeżyć znajdujących odzwierciedlenie w dziele sztuki. Przedstawiona została twórczość Władysława Strzemińskiego, Barnetta Newmana, Marka Rothko, Tadeusza Kantora, Mosze Kupfermana, Anselma Kiefera, Christiana Boltanskiego, Marka Chlandy, Luca Tuymansa, Zofii Lipeckiej, Rafała Jakubowicza i Elżbiety Janickiej. Prezentowani w ramach tomu artyści - ci urodzeni w końcu XIX w., podczas wojny i w latach siedemdziesiątych XX w. - koncentrowali się w omawianych pracach na fundamentalnym dla twórców działających w XX i XXI w. zagadnieniu pamięci katastrofy Holocaustu oraz jej wpływie na życie pokoleń urodzonych po wojnie. Jest to książka wskazująca wartość i konieczność istnienia sztuki, poezji, muzyki wobec ustawicznie podejmowanych prób mierzenia się z przeszłością, tą najodleglejszą, prastarą, by owa miara mogła przełożyć się - w ostatecznym rozrachunku - na odnajdywanie sensu w tym, co przetrwało cennego, co tworzy swoisty "model historycznej pamięci i ciągłości doświadczeń", by przywołać w tym miejscu słowa Benjamina Buchloha. Książka skierowana jest do odbiorcy zaangażowanego, zainteresowanego sztuką współczesną, zastanawiającego się nad kondycją człowieka w obecnej rzeczywistości, czytelnika, którego troską jest próba ochronienia pamięci i przemyślenia historii.

Podstawy geografii ludności

Dobiesław Jędrzejczyk

Geografia ludności analizuje oraz interpretuje zjawiska zmieniające się w czasie i przestrzeni, a także procesy ludnościowe na powierzchni Ziemi. Dyscyplina ta zajmuje szczególne miejsce wśród nauk geograficznych. Wynika to przede wszystkim z roli, jaką odgrywa ludność jako część badanej rzeczywistości kraju, regionu, miasta lub wsi, rozpatrywana w sensie kolektywnym i indywidualnym. Człowiek świadomie kieruje swoją egzystencją i określa swoje miejsce w przestrzeni i czasie. Status egzystencjalny człowieka jest zatem wyjątkowy, gdyż żyje on, pracuje i tworzy na styku środowiska naturalnego i społeczno-gospodarczego. Geografia ludności musi zatem uwzględniać szerokie tło procesów historycznych i opierać się na naukowych przesłankach rozwoju społecznego. Tym samym staje się dyscypliną integrującą nauki humanistyczne, nadając im szerszy wymiar poznawczy. Niniejsza książka jest przeznaczona przede wszystkim dla studentów geografii, ekonomii, zarządzania i marketingu, ale także dla wszystkich interesujących się problematyką geografii ludności.

Etnologia i okolice. Eseje antyperyferyjne

Janusz Barański

Przedmiotem rozmyślań autora są zagadnienia teoretyczne (zakresy przedmiotowe, paradygmaty, podstawowe pojęcia, misja) i metodologiczne (heurystyka, metody badawcze, rodzaje źródeł, relacje z innymi dyscyplinami wiedzy), z którymi boryka się współczesna etnologia, jak również niektóre tematy szczegółowe (m.in. kultura popularna, polityka, etykieta, konsumpcja, technika). Obie te perspektywy, ogólna i szczegółowa, służą potwierdzeniu głoszonej w pracy tezy, podważającej wyobrażenie o etnologii jako dyscyplinie i wiedzy cokolwiek peryferyjnej. Jest bowiem odwrotnie: za jej antyperyferyjnością przemawia nie tylko źródłowe skupienie na antropologicznie rozumianej kulturze, stanowiącej wszak sam rdzeń kondycji ludzkiej, oraz jakościowe metody jej badania, ukazujące istoty, a nie liczby, lecz także swoista epistemologiczna centralność refleksji wynikajaca z usytułowania etnologii pomiędzy różnymi dyskursami kulturowymi, co pozwala jej realizować misję tłumacza na osi partykularyzmuniwersalizm kulturowy. Etnologia okazuje się całkiem centralna i konieczna jest jej obecność w debatach na takież centralne tematy, co robią wszak inne dyscypliny humanistyki i nauk społecznych, sięgając częstokroć po jej ustalenia i metody.

Droga Jana

Dorota Danielewicz

Jan nauczył mnie tak wiele, jednak nikomu nie życzę tej lekcji. Nikomu i nigdy. Dlaczego przypadła ona właśnie mnie, nie mam pojęcia. Taka karma, powiedzieliby jedni, niezbadane są wyroki bogów, powiedzieliby inni. Pech, dodaliby kolejni, po prostu pech. Wielkie szczęście, stwierdziliby ci, którzy widzą więcej Najlepiej nie pytać. Nie pytać za wiele. Po prostu żyć pisze Dorota Danielewicz, dziennikarka. Ale przede wszystkim matka. Ta rola, spychana dziś na dalszy plan przez karierę i ambicje, zdominowała jej życie. Choć obiecywała sobie, że nigdy do tego nie dojdzie, los postanowił zakpić z jej misternych planów, odbierając stopniowo czteroletniemu Janowi wszystko to, czego przez te lata może nauczyć się mały człowiek umiejętność poruszania się, utrzymania równowagi, ubierania się i samodzielnego jedzenia, trzymania moczu i w końcu mowy. Zdrowy z pozoru chłopiec, z dnia na dzień stawał się coraz bardziej nieodgadnioną zagadką, a lekarze przez lata nie umieli postawić diagnozy i przynieść ukojenia. Dziś Jan ma 26 lat, a jego mama Dorota opisuje jego drogę. Wybrukowaną niepewnością w pierwszych latach po ataku galaktosialidozy (niezwykle rzadkie schorzenie przemiany materii 80 przypadków na świecie). Przeplataną intensywnymi fascynacjami, m.in. grzybami, żółwiami czy Titanikiem. Prostą, a jednak wyboistą. Drogę , którą chcąc nie chcąc podążała cała jej rodzina, włącznie z młodszym synem, Aleksandrem. Intymna, szczera i odważna, a zarazem piękna i mądra opowieść matki o synu, który pewnego dnia niczym Oskar Matzerath z Blaszanego bębenka Gűntera Grassa podjął decyzję, że na zawsze zostanie dzieckiem. Recepta na odnalezienie szczęścia i spokoju nie gdzieś i kiedyś, ale tu i teraz. Dorota Danielewicz (ur. 1964), dziennikarka, slawistka, pisarka, w wieku szesnastu lat wyemigrowała z rodzicami do Berlina, gdzie mieszka do dziś; studiowała na Freie Universität i Uniwersytecie im. Ludwika Maximiliana w Monachium, ukończyła slawistykę, antropozofię społeczną i historię wschodnioeuropejską. Przez rok pracowała w dziale public relations ONZ w Nowym Jorku, a od 1988 roku stale współpracuje z instytucjami kultury, m.in. z Literarische Colloquium Berlin (LCB), Literaturhaus Berlin i Literaturforum im Brecht-Haus. Była berlińską korespondentką sekcji polskiej radia RFI w Paryżu, a w rozgłośni RBB przez dwadzieścia lat prowadziła comiesięczny Magazyn Literacki. Publikowała w Kulturze, Der Tagesspiegel, Märkische Allgemeine, Deutsch-Polnische Magazin DIALOG, der Freitag, Berliner Zeitung, Borussi, Przeglądzie Politycznym, Polityce i Dużym Formacie. Redaktorka antologii poezji polskiej Kochać to, co niewidzialne i, wspólnie z Maciejem Górnym, opracowania Berlin. Polnische Perspektiven. W 2013 roku ukazała się jej książka Berlin. Przewodnik po duszy miasta (wydana także po niemiecku pt. Auf der Suche nach der Seele Berlins).

Szantaż

Zygmunt Zeydler-Zborowski

Doktor Paweł Szrot jest zdolnym młodym chirurgiem, lekarzem z powołania, do tego szczęśliwie żonatym. Wszyscy wróżą mu wspaniałą karierę. Nagle z nieznanych przyczyn umiera jeden z jego pacjentów. Po tym zgonie przychodzą kolejne. Taki zbieg okoliczności wydaje się nieprawdopodobny, ale z drugiej strony nic nie wskazuje na całą serię morderstw w szpitalu. Zrozpaczony Szrot myśli o porzuceniu sali operacyjnej. Nie wie, że to dopiero początek jego nieszczęść. Niefortunnie daje się sfotografować w towarzystwie nagiej dziewczyny i za zniszczenie negatywów musi zapłacić tajemniczemu szantażyście aż pięćdziesiąt tysięcy złotych. Skąd wziąć tak ogromną sumę? Kto zaaranżował tę sytuację i po co? A to jeszcze nie wszystko, co go w najbliższym czasie czeka