Podróże pisarzy. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Henryk Sienkiewicz i inni

Franciszek Ziejka

W oparciu o źródła drukowane, a często i rękopiśmienne, autor przywołuje mało znane lub w ogóle nieznane epizody z życia poetów i pisarzy żyjących w epoce narodowej niewoli. Rekonstruuje zatem sławne podróże Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego na Wschód, pisze o wielokrotnych powrotach Henryka Sienkiewicza do Krakowa, a także – o tajemnicach pierwszej wizyty w tym mieście Stefana Żeromskiego. Czytelnik znajdzie tu teksty o podróżach autora Trylogii do Paryża oraz o związkach z tym miastem Ferdynanda Hoesicka. Pozna tajniki biografii pochodzącego z Tarnowa Józefa Szujskiego, pierwszego profesora historii Polski na Uniwersytecie Jagiellońskim, podobnie jak i mało znane fakty z życia Włodzimierza Tetmajera, malarza i poety. Zainteresuje się zapewne okolicznościami, w jakich powstał obraz Jana Matejki Kościuszko pod Racławicami oraz – jak wyglądała wędrówka Tadeusza Micińskiego po tajemniczych zakamarkach Złotego Pałacu w Bizancjum.   Franciszek Ziejka (ur. 1940) – historyk literatury i kultury polskiej, profesor honorowy Uniwersytetu Jagiellońskiego, rektor tegoż w latach 1999–2005, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich w latach 2002–2005, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczący Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (od 2005). Przez osiem lat wykładał w uniwersytetach francuskich i portugalskich. Bada przede wszystkim dzieje literatury i kultury polskiej czasów narodowej niewoli. Ogłosił kilkaset artykułów i ok. dwudziestu książek naukowych, w tym: „Wesele” w kręgu mitów polskich (1977), Złota legenda chłopów polskich (1984), Paryż młodopolski (1993), Nasza rodzina w Europie (1995), Miasto poetów (2005), Moja Portugalia (2008), Mistrzowie słowa i czynu (2011), Polska poetów i malarzy (2011), Jan Paweł II i polski świat akademicki (2014), W drodze do sławy (2015).

Decyzje na rynkach Venture Capital/Private Equity

Artur Zimny

Książka ma charakter monografii prezentującej segment rynku finansowego tworzony przez inwestorów venture capital. Rynek ten zaczął się kształtować w formie zinstytucjonalizowanej kilkadziesiąt lat temu, ale ciągle charakteryzuje go duża dynamika i zmienność wyrażająca się w poszerzaniu obszarów inwestowania, powstawaniu nowych form angażowania kapitału czy tworzeniu kolejnych instrumentów. Dyfuzja tych zmian i stopień rozwoju rynku venture capital w poszczególnych krajach wykazują duże zróżnicowanie, co rodzi wiele pytań i problemów dotyczących przesłanek i przebiegu procesu inwestycyjnego. Tymczasem badanie rynku venture capital i zachowań występujących na nim inwestorów nie jest zadaniem łatwym ze względu na utrudniony dostęp do informacji wynikający z charakteru inwestycji i form organizacyjnych dokonujących ich podmiotów. W tym kontekście praca przyczynia się do poszerzenia wiedzy w ważnym dla rozwoju nowoczesnej gospodarki segmencie rynku finansowego. Prezentuje ona szereg mało znanych dotychczas w literaturze krajowej danych dotyczących rynku venture capital i analiz zachowań jego uczestników. Szczególną wartość naukową przedstawia weryfikacja kilku hipotez stanowiących przedmiot badań przeprowadzonych przez Autora. Praca jest cennym źródłem informacji i inspiracji dla osób zainteresowanych inwestowaniem venture capital. Może być wykorzystana zarówno w procesie dydaktycznym, jak i badaniach naukowych, a także przez praktyków związanych z rynkiem kapitałowym.

Europa swoich, Europa obcych. Stereotypy, zderzenia kultur i dyskursy tożsamościowe

Magdalena Żakowska, Agata Dąbrowska, Jakub Parnes

Autorzy tekstów nie stawiają sobie za cel jednoznacznej oceny opisywanych zjawisk. Z uwagą natomiast śledzą je w ramach interdyscyplinarnych analiz, w których łączą różne perspektywy badawcze wywiedzione z nauk społecznych i humanistycznych, obejmujących politologię, kulturoznawstwo, prasoznawstwo, nauki filologiczne, socjologię i historię. Współczesne ruchy narodowo-etniczne warto doceniać za przywracanie lub utrwalanie ducha wspólnoty, walkę o historyczną pamięć i prawdę oraz za hasła powrotu do korzeni. Równocześnie zaś można je potępiać za wyolbrzymianie znaczenia kulturowych i narodowych różnic, a także petryfikowanie poczucia „odwiecznej” inności, wyższości lub krzywdy własnej grupy czy narodu, co w efekcie może prowadzić do zaściankowości, nacjonalizmu i ksenofobii. W publikacji usystematyzowano wieloaspektowe spektrum zagadnień związanych z nacjonalizmem, przemianami polityczno-kulturowymi, mitami, stereotypami i uprzedzeniami w relacjach międzyetnicznych na obszarze postradzieckim oraz w Zachodniej i Środkowej Europie.

Wyzwania innowacyjnej medycyny Aspekty historyczne, prawne i kliniczne

Błażej Kmieciak, Renata Paliga, Jadwiga Korzeniowska

 Zagadnienia dotyczące ochrony zdrowia psychicznego spotykają się ze szczególnym, społecznym zainteresowaniem. Choroba psychiczna, zaburzenia psychiczne, niepełnosprawność intelektualna, to terminy, które z jednej strony coraz lepiej rozumiemy,  z drugiej natomiast pojęcia te odnoszą się do w istocie nadal tajemniczej rzeczywistości. Omawiana problematyka wprost kieruje nas w stronę zagadnień odnoszących się do praw osób poddawanych hospitalizacji psychiatrycznej. W wielu bowiem wypadkach, z racji na objawy doświadczane przez damą osobę podobne leczenie może odbywać się w sposób przymusowy (Walewski, Heitzman 2015, s. 53-55). Choć zdarzenia te stanowią jedynie część sytuacji związanych z leczeniem zaburzeń psychicznych, to nie ulega jednak wątpliwości, iż poddanie danej osoby przymusowej terapii to zdarzenie, które wymaga szczególnej wnikliwości oraz kontroli. W polskim porządku prawnym nieuchronnie podejmowana jest debata dotycząca praw osób leczonych na terenie szpitala psychiatrycznego. M.in. polski Sąd Najwyższy oraz Trybunał Konstytucyjny, w ramach swoich kompetencji analizują formy przyjętej kontroli oraz zakres osób do jakiego odnosi się możliwość zgodnego  z prawem leczenia bez zgody (Janicszewska, Wnukiewicz-Kozłowska 2016, s. 33-34). Zapoznając się z rzeczywistością jaka istnieje na terenie omawianych placówek dostrzec można, iż z perspektywy prawnej, społecznej oraz etycznej posiadają one szczególny charakter. Na ich terenie podejmowane są bowiem działania w stosunku do osób, które nadal postrzegane są w społeczeństwie w sposób znacznie odmienny niż inne grupy pacjentów. Warto także dostrzec, że tylko w szpitalach psychiatrycznych stałą analizę dotyczącą przestrzegania praw człowieka podejmuje sędzia sądu opiekuńczego oraz rzecznik praw  pacjenta szpitala psychiatrycznego (Ciechorski 2015, s. 133-134). Podejmując refleksję nad problemem poszanowania praw pacjenta szpitala wato zastanowić się nad kilkoma kluczowymi obecnie problemami. W jaki bowiem sposób odbierane są obecnie osoby  doświadczające szeroko rozumianych zaburzeń psychicznych? Jak skonstruowane są przepisy dotyczące takich zagadnień, jak leczenie bez zgody czy też ubezwłasnowolnienie? Czy aktualnie dostrzec można instytucje prawne, które wzbudzają szczególne emocje? Być może podobne emocje wzbudza, już sam oddział psychiatryczny, jako swoisty „fakt społeczny"? Jaką rolę w tym kontekście pełnią w podobnych placówkach ww. obrońcy praw człowieka.

Stanisław Brzozowski. Nowoczesność

Maciej Urbanowski

Jak pojmował Brzozowski kategorię nowoczesności, skoro marzył o unowocześnieniu Polaków i Polski, był entuzjastą literatury, w którą wpisany jest projekt człowieka świadomie stwarzającego swój świat i historię, a jednocześnie oświadczał, że nowoczesność go przeraża i nie jest w stanie znieść „całego mnóstwa nowoczesnych idei”? Czytelnik znajdzie w tej książce zapis własnego, krytycznego czytania Brzozowskiego przez badacza, który zajmuje się tym autorem od lat. W poszczególnych rozdziałach, stanowiących szkice literackie, Urbanowski przywołuje także liczne wątki biograficzne, mające wpływ na dzieło pisarza: chorobę, nieudowodnione oskarżenia o współpracę z carską ochraną, które wykluczyły go ze środowiska, emigrację, małżeństwo z Antoniną Kolbergówną, fascynację lekturami Newmana i nawrócenie. Czy Brzozowski nie unieważnia się pomimo stulecia, które nas od niego dzieli? Maciej Urbanowski udowadnia, że wielkich pisarzy trzeba czytać zawsze – migotliwość myśli Brzozowskiego odpowiada współczesności, a on sam może stać się patronem wszystkich, którzy próbują krytycznie zmierzyć się z „gotowym” światem, jaki zastali.

Dyskursywny obraz Łodzi w mediach

Mateusz Gaze

Publikacja zawiera odpowiedź na pytanie, czy media wzmacniają i/lub wyciszają stereotypy o Łodzi. Przystępując do badania, określono następujące problemy poznawcze: co pisze się o Łodzi, jak się pisze oraz czy to, jak się pisze, podlega refleksji samych dziennikarzy, a zatem, czy możliwe jest zbadanie metadyskursu. Już na etapie wyboru tematu czy selekcji materiału dziennikarz dokonuje subiektywnego przedstawienia wybranych elementów Łodzi. Z lingwistycznego punktu widzenia istotny jest proces, podczas którego na bazie zebranych materiałów i opinii dziennikarz tworzy tekst, nadając mu konkretną strukturę językową. Dobiera odpowiednie środki językowe, by osiągnąć określone wcześniej intencje. Celem monografii jest analiza wizerunku Łodzi w różnych typach mediów (prasa, internet, telewizja). Źródła dobrano tak, by wychwycić różnice między wizerunkiem Łodzi w mediach o zasięgu ogólnopolskim a wizerunkiem w mediach o zasięgu lokalnym. Ze Wstępu Niezwykle ciekawym dopełnieniem analiz jest rozdział poświęcony metadyskursowi na temat wizerunku Łodzi w mediach. Jest to próba zarejestrowania i zdemaskowania praktyk dziennikarskich, które wpływają na opinię publiczną poprzez kreowanie określonej wizji Łodzi. Rozdział ten świadczy o dociekliwości badawczej Autora, który podjął trud wielostronnego oglądu badanego materiału. Z recenzji dr hab. Magdaleny Trysińskiej (UW)

Islam i muzułmanie w kulturze, literaturze i językach Słowian Południowych

Anetta Buras-Marciniak

Prace opublikowane w tym zbiorze są pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej Islam i muzułmanie w kulturze, literaturze i językach Słowian Południowych zorganizowanej w Uniwersytecie Łódzkim przez Katedrę Filologii Słowiańskiej, Katedrę Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki oraz Centrum Badań nad Historią i Kulturą Basenu Morza śródziemnego i Europy Południowo-Wschodniej im. prof. Waldemara Cerana, Ceraneum w dniach 18-19.02.2016 r. Autorzy zajęli się kwestiami wzajemnych wpływów kultury islamu i kultur krajów południowo-słowiańskich, udokumentowanych w literaturze ludowej i artystycznej, źródłach historycznych oraz językoznawczych obejmujących okres od czasów starożytnych do współczesnych.

Vade-mecum. Transliteracja autografu

Cyprian Norwid

Publikacja stanowi transliterację wszystkich rękopisów wierszy wchodzących w skład Vade-mecum Cypriana Norwida. Jest to pierwsza próba wydania Norwidowskiego dzieła z uwzględnieniem wszystkich elementów autorskiego zapisu, tym samym ukazująca często nieznane redakcje jego najbardziej cenionych liryków. Dzięki temu może służyć jako znakomita baza materiałowa do badań z zakresu tekstologii. "Dzieło ma walor pełnej oryginalnej dokumentacji tekstologicznej jako pierwsza kompletna transliteracja autografu Vade-mecum, należącego do najważniejszych pozycji literatury polskiej. Rzecz została wykonana bardzo skrupulatnie i odpowiedzialnie. To ważna pomoc naukowa w badaniach nad dziełem Norwida." Z recenzji prof.dr.hab. Józefa Ferta (KUL)