Wilk i owce

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki i przypowieści Wilk i owce Wilk, chociaż to ostrożny, przecie że żarłoczny, Postrzegł ścierwo, chciał dostać i wpadł w dół poboczny. Siedzi w jamie a wzdycha; wtem owieczki słyszy. Patrzą w dół, aż wilk w jamie siedzi, ledwo dyszy. Odezwał się na koniec, rzekł do nich powolnie: Nie wpadłem, za pokutę siedzę dobrowolnie: Trzeba czynić pokutę za b... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Rodzina Bernheimów

Józef Roth

Ro­dzi­na Bern­he­imów Część pierw­sza I Przy­po­mi­nam so­bie jesz­cze cza­sy, kie­dy to Pa­weł Bern­he­im za­po­wia­dał się na ge­niu­sza. Był wnu­kiem han­dla­rza ko­ni, któ­ry za­osz­czę­dził so­bie ma­ły ma­ją­tek, i sy­nem ban­kie­ra, któ­ry już nie umiał oszczę­dzać, lecz któ­re­mu sprzy­ja­ło szczę­ście. Oj­ciec Paw­ła, pan Fe­liks Bern­he­im, szedł przez ży­cie z bez­tro­skim i py­szał­ko­wa­tym ob­li­czem i miał wie­lu wro­gów, cho­ciaż nor­mal­ny sto­pień głu­po­ty po­wi­nien był za­pew­nić mu sza­cu­nek współ­o­by­wa­te­li. Je­go nie­zwy­kłe szczę­ście po­bu­dza­ło ich za­zdrość. [...]Józef RothUr. 2 września 1894 w Brodach pod Lwowem Zm. 27 maja 1939 r. w Paryżu Najważniejsze dzieła: Hotel Savoy, Hiob, Marsz Radetzky'ego, Legenda o świętym pijaku Niemieckojęzyczny pisarz i dziennikarz wiedeńskich i berlińskich czasopism. Urodzony w rodzinie żydowskiej, był wychowywany w rodzinie matki, bez ojca. Studiował we Lwowie i w Wiedniu. Z tego czasu datuje się jego przyjaźń z Józefem Wittlinem, polskim poetą żydowskiego pochodzenia. Brał udział w pierwszej wojnie światowej jako ochotnik w wojsku austriackim na froncie wschodnim, prawdopodobnie w funkcji korespondenta wojennego lub cenzora. Przeżycia wojenne i rozpad monarchii austro-węgierskiej wywarły na nim bardzo silne wrażenie. W latach 20. Roth zyskał wielkie uznanie jako powieściopisarz oraz dziennikarz. Interesował się żywo problematyką społeczną. Jako korespondent podróżował po Europie, był m.in. w Związku Radzieckim, na Bałkanach, a także w Polsce. W 1922 r. ożenił się, małżeństwo jednak nie było szczęśliwe. Po kilku latach Friederike zaczęła zdradzać oznaki choroby psychicznej. Józef nie mógł się z tym pogodzić i popadł w alkoholizm. Po umieszczeniu żony w zakładzie, bezskutecznie próbował ułożyć sobie życie kolejno z kilkoma innymi kobietami. W 1933 r., w dniu dojścia Hitlera do władzy, Roth opuścił Niemcy; w liście do przyjaciela, Stefana Zweiga, wyraził proroczą obawę przed nadchodzącą wojną i barbarzyństwami. Udał się do Paryża, a w następnych latach był m.in. w Holandii, Austrii i Polsce, gdzie wygłosił odczyty w PEN-klubie i odwiedził krewnych we Lwowie. Nadal dużo pisał, jego utwory ukazywały się w Holandii i we Francji. Tymczasem w Niemczech jego książki były publicznie palone. Zmarł w Paryżu na zapalenie płuc, pośrednią przyczyną jego śmierci było jednak wyniszczenie organizmu alkoholem. Jego ostatnim dziełem było opowiadanie Legenda o świętym pijaku. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Groch przy drodze

Ignacy Krasicki

Ignacy Krasicki Bajki i przypowieści Groch przy drodze Oszukany gospodarz turbował się srodze: Zjedli mu przechodzący groch zeszły przy drodze. Chcąc wetować i pewnym cieszyć się profitem, Drugiego roku wszystek groch posiał za żytem. Przyszło zbierać; gdy mniemał mieć korzyść obfitą, Znalazł i groch zjedzony, i stł... Ignacy Krasicki Ur. 3 lutego 1735 r. w Dubiecku (Sanockie) Zm. 14 marca 1801 r. w Berlinie Najważniejsze dzieła: Myszeida (1775), Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki (1776), Monachomachia (1778), Pan Podstoli (1778 i 1784), Bajki i przypowieści (1779), Satyry (1779 i 1782), Antymonachomachia (1779), Wojna chocimska (1780) Wybitny polski poeta, prozaik, komediopisarz i publicysta. Kasztelanic chełmski, hrabia, przeznaczony do stanu duchownego ze względu na trudną sytuację materialną rodziny. Od 1766 r. biskup warmiński. Blisko współpracował z królem Stanisławem Augustem w dziele kulturalnego ożywienia kraju. Tworzył w duchu oświecenia (m.in. napisał w latach 1781-83 dwutomową encyklopedię Zbiór potrzebniejszych wiadomości, był twórcą pierwszego pol. czasopisma, (Monitor), ale jego Hymn do miłości ojczyzny (1774) oraz przekład Pieśni Osjana odegrały znaczącą rolę w kształtowaniu polskiego romantyzmu. Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Bazyliszek

Artur Oppman

Artur Oppman Legendy warszawskie Bazyliszek W kuźni płatnerza W kuźni płatnerskiej imćpana Melchiora Ostrogi robota wrzała aż miło. Czeladzie pracowali nad wykończeniem przepysznej zbroi rycerskiej dla Jego Miłości pana kasztelana płockiego, a dwóch chłopaków dęło w wielkie miechy, podsycając ognisko w ogromnym kominie. W płomieniach purpurowych i złotych tego ognia sam we własnej osobie imćpan Melchior Ostroga, świetny mistrz sławetnego płatnerskiego cechu, trzy... Artur Oppman Ur. 14 sierpnia 1867 r. w Warszawie Zm. 4 listopada 1931 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Legendy warszawskie (1925) oraz Pieśni o Legionach i o Księstwie Warszawskim (1918), Pan Twardowski, Stoliczku nakryj się (1903), Stare Miasto (tom wierszy 1925), Moja Warszawa (tom poezji i prozy 1929), Służba poety (1936) Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiej o tradycjach powstańczych, studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim (1890-92), ale był związany emocjonalnie i pisarsko z Warszawą. Używał pseudonimu Or-Ot. W swojej poezji gloryfikował przeszłość i tradycję polską, przypominał postaci zasłużone w historii Polski, chwalił przeszłość i urodę Warszawy. Pisał też wspomnienia, utwory okolicznościowe, wiersze dla teatrów amatorskich, szopki. Jego twórczość jest zaliczana do nurtu poezji popularnej. Najbardziej znanym utworem jest Stoliczku nakryj się. autor: Marek Puchta Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Epitafium

Tadeusz Gajcy

Epi­ta­fium Prze­chod­niu, po­wiedz imię,  a po­zna­my miej­sce  ma­rze­nia, któ­re nie­sie  bez­piecz­nie i lek­ko.  Nad na­mi nie­bo ro­śnie  i wspi­na się w dy­mie  po­zo­sta­wio­na da­le­kość.    By­ły la­ta nad na­mi i są.  Ty za­bie­rzesz nie­świa­do­mą sto­pą  prę­cik zie­mi otu­lo­ny mgłą,  co na­zy­wa się dla ust tak pro­sto,  a jest gło­sem, co za­ci­ska krtań  i wo­ła­niem z sa­mot­ne­go dna.    Nie za­po­mnisz, bo wo­da opa­rzy  war­gi pysz­ne, i za­du­si kłos.  Kraj ten ma­my w oczach jak oł­ta­rzyk  z ga­jem dy­mów świe­cą­cych jak kość.  Twarz ukry­jesz. Bio­dra mat­ki su­che  nie wy­da­dzą ziar­na, gdy­by po nas  waw­rzyn zo­stać miał ma­ły jak uśmiech  i jak dłoń al­bo ser­ce -- hi­sto­ria. [...]Tadeusz GajcyUr. 8 lutego 1922 r. w Warszawie Zm. 16 sierpnia 1944 r. w Warszawie Najważniejsze dzieła: Wczorajszemu, Kolęda, Widma, Do potomnego, Homer i orchidea pseud. Karol Topornicki, Roman Oścień Poeta, prozaik, dramatopisarz, krytyk literacki. Ukończył gimnazjum i liceum księży marianów na Bielanach. Od 1941 r. studiował filologię polską na podziemnym UW. Członek organizacji Konfederacja Narodu; współzałożyciel (1942), a od 1943 r. redaktor konspiracyjnego czasopisma tej organizacji ?Sztuka i Naród?. Żołnierz AK; brał udział w akcji składania wieńca pod pomnikiem Kopernika (25 maja 1943 r.). Zginął w powstaniu warszawskim wraz z Zdzisławem Stroińskim na Starym Mieście. Otrzymał nagrodę na podziemnym konkursie czasopisma ?Sztuka i Naród? za wiersz Wczorajszemu (1942), włączony później do antologii Słowo prawdziwe (1942). Nagrodzony także przez czasopismo ?Kultura i Jutro? (1943) za wiersz Rapsod o Warszawie. Wyraziciel ideowego i artystycznego grupy ?Sztuka i Naród?; w artykule Już nie potrzebujemy (?SiN? nr 11, 12 z 1943 r.) i O wawrzyn (wyd. ?Kierunki? 1967, nr 19) polemizował z literackimi poprzednikami, zarzucając poetom ?Skamandra? bezideowość i koniunkturalizm, a Awangardzie Krakowskiej ? ?ekwilibrystykę intelektualną?; poetów swojej generacji uważał za kontynuatorów katastrofizmu. Sam rolę poety widział w byciu odkrywcą tajemnicy bytu i wychowawcą narodu. W poematach Z dna nawiązującym do przeżyć z wojny obronnej 1939 r. oraz Widma wyd. w debiutanckim tomie z 1943 r. (będącym poetycką odpowiedzią na cykl poetycki Borowskiego pt. Gdziekolwiek ziemia...) zawarł wizję apokaliptycznej zagłady. W śpiewogrze Misterium niedzielne (1943) podjął próbę przezwyciężenia własnego katastrofizmu, przedstawiając świat czasu wojny jako groteskę i nawiązując do folkloru warszawskich przedmieść. W ostatnim tomie zwraca uwagę jego testament poetycki Do potomnego. Często posługiwał się konwencją snu, wizji, sięgał po formy ballady, kolędy, piosenki.Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Mendel Gdański

Maria Konopnicka

Mendel Gdański Od wczoraj jakiś niepokój panuje w uliczce. Stary Mendel dziwi się i częściej niż zwykle nakłada krótką fajkę, patrząc w okno. Tych ludzi nie widział on tu jeszcze. Gdzie idą? Po co przystają z robotnikami, śpieszącymi do kopania fundamentów pod nowy dom niciarza Greulicha? Skąd się tu wzięły te obszarpane wyrostki? Dlaczego patrzą tak po sieniach? Skąd mają pieniądze, że idą w pięciu do szynku? Stary Mendel kręci głową, smokcząc mały, silnie wygięty wiśniowy cybuszek. [...]Maria KonopnickaUr. 23 maja 1842 r. w Suwałkach Zm. 8 października 1910 r. we Lwowie Najważniejsze dzieła: O Janku Wędrowniczku, O krasnoludkach i sierotce Marysi, Nasza szkapa, Miłosierdzie gminy, Rota, Dym, Mendel Gdański Poetka, publicystka, nowelistka, tłumaczka. Zajmowała się krytyką literacką. Pisała liryki stylizowane na ludowe i realistyczne obrazki (W piwnicznej izbie). Wydawała cykle nowel (Moi znajomi, Nowele, Na drodze). W otoczeniu ośmiorga swoich dzieci tworzyła bajki (Na jagody). Jako poetka, inspiracji szukała w naturze (Zimowy poranek). Swoje wiersze publikowała głównie w prasie. Wiersz patriotyczny Rota konkurował z Mazurkiem Dąbrowskiego o miano hymnu Polski. Wiele jej utworów powstało podczas podróży po Europie (Italia). Ostatnie lata życia poświęciła poematowi Pan Balcer w Brazylii. autor: Bartłomiej Chwil Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Z przeszłości. Fragmenty dramatyczne

Maria Konopnicka

Hy­pa­tia Hy­pa­tia, cór­ka sław­ne­go ma­te­ma­ty­ka Teo­na, uro­dzi­ła się w Alek­san­drii, przy koń­cu IV wie­ku. Ob­da­rzo­na by­strym i pod­nio­słym umy­słem, po­świę­ciw­szy się na­ukom pod kie­run­kiem oj­ca swo­je­go, wkrót­ce prze­wyż­szy­ła go w sła­wie. Wstą­piw­szy do szko­ły pla­toń­skiej, wy­kła­da­ła słu­cha­czom wszel­kie dzia­ły fi­lo­zo­fii i ma­te­ma­ty­ki z wła­ści­wą so­bie po­waż­ną swo­bo­dą sło­wa, trak­tu­jąc wiel­kich mę­żów god­nie i roz­trop­nie. Na­pi­sa­ła Ka­non astro­no­micz­ny i ko­men­tarz do Dio­phan­ta, jak rów­nież do Ko­ni­ka stoj­che­ja Apol­lo­niu­sza. Pięk­na i kształt­na, by­ła w ży­ciu spra­wie­dli­wą i nie­po­ka­la­ną. Współ­o­by­wa­te­le czci­li ją dla jej szcze­gól­nej skrom­no­ści -- i z po­dzi­wem o niej mó­wi­li. Wy­kła­dy swo­je roz­po­czy­na­ła zwy­kle od ma­te­ma­ty­ki, a oparł­szy się o jed­ną z jej nie­zbi­tych pod­staw, zstę­po­wa­ła w peł­nej si­ły i traf­no­ści de­duk­cji do róż­nych dzia­łów wie­dzy, ob­ję­tych wów­czas wspól­ną fi­lo­zo­fii na­zwą. [...]Maria KonopnickaUr. 23 maja 1842 r. w Suwałkach Zm. 8 października 1910 r. we Lwowie Najważniejsze dzieła: O Janku Wędrowniczku, O krasnoludkach i sierotce Marysi, Nasza szkapa, Miłosierdzie gminy, Rota, Dym, Mendel Gdański Poetka, publicystka, nowelistka, tłumaczka. Zajmowała się krytyką literacką. Pisała liryki stylizowane na ludowe i realistyczne obrazki (W piwnicznej izbie). Wydawała cykle nowel (Moi znajomi, Nowele, Na drodze). W otoczeniu ośmiorga swoich dzieci tworzyła bajki (Na jagody). Jako poetka, inspiracji szukała w naturze (Zimowy poranek). Swoje wiersze publikowała głównie w prasie. Wiersz patriotyczny Rota konkurował z Mazurkiem Dąbrowskiego o miano hymnu Polski. Wiele jej utworów powstało podczas podróży po Europie (Italia). Ostatnie lata życia poświęciła poematowi Pan Balcer w Brazylii. autor: Bartłomiej Chwil Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.

Odi profanum volgus

Jan Kasprowicz

Odi pro­fa­num vol­gus Cze­mu ucie­kam od na­tło­ku lu­dzi?  Tak mnie nie­je­den py­ta się, zdu­mio­ny...  Czyż grzech, co z czo­ła zrzu­ca im ko­ro­ny  Bo­że­go pięt­na, we mnie wzgar­dę bu­dzi?    Czym jest z tych kar­łów, co w du­mie nie­zdro­wej  Wznió­sł­szy nad mia­rę ser­ca i ro­zu­mu  Ko­ściół dla sie­bie, drżą, by do­tyk tłu­mu  Tej ich kar­cia­nej nie znisz­czył bu­do­wy?    Nie! nie! Ja w ciem­nej swe­go wnę­trza kaź­ni,  Jak ów pu­stel­nik wy­klę­ty ze świa­ta,  Z tej się za­my­kam bo­le­snej przy­czy­ny --    Aby nie czy­tać w oczach człe­ka-bra­ta,  W któ­rych swój ob­raz wi­dzę naj­wy­raź­niej,  Wła­snej sła­bo­ści, ach! [...]Jan KasprowiczUr. 12 grudnia 1860 r. w Szymborzu pod Inowrocławiem Zm. 1 sierpnia 1926 r. w Poroninie na Harendzie (dziś Zakopane) Najważniejsze dzieła: Z chałupy (1888); Miłość (1895); Krzak dzikiej róży (1898); Ginącemu światu (1902); Księga ubogich (1916); Hymny (1921) Poeta, dramaturg, krytyk, tłumacz, publicysta epoki Młodej Polski. Pomimo, że był synem chłopskim, udało mu się zdobyć wyższe wykształcenie, a nawet w 1904 r. doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie rozprawy Liryka Teofila Lenartowicza. W 1909 r. na tym samym uniwersytecie objął, specjalnie dla niego utworzoną, katedrę literatury porównawczej. Biegle władał łaciną, greką, angielskim i francuskim ? przekładał dzieła m.in. Ajschylosa, Eurypidesa, Shakespeare'a. W działalności Jana Kasprowicza wyróżnić można etapy, które charakteryzowały się fascynacją określonymi kierunkami poetyckimi. Początkowo w jego twórczości dominował realizm i naturalizm, później impresjonizm i symbolizm. Kolejny okres cechował ekspresjonizm, a ostatni to przejście do postawy franciszkańskiej. autor: Izabela Miecznikowska Kupując książkę wspierasz fundację Nowoczesna Polska, która propaguje ideę wolnej kultury. Wolne Lektury to biblioteka internetowa, rozwijana pod patronatem Ministerstwa Edukacji Narodowej. W jej zbiorach znajduje się kilka tysięcy utworów, w tym wiele lektur szkolnych zalecanych do użytku przez MEN, które trafiły już do domeny publicznej. Wszystkie dzieła są odpowiednio opracowane - opatrzone przypisami oraz motywami.