Mały bies

Fiodor Sołogub

Wybitna rosyjska powieść psychologiczna, łącząca w sobie największe zdobycze prozy Gogola, Czechowa i Dostojewskiego Przejmujące studium zła, osadzone w realiach prowincjonalnej Rosji. Bohaterem powieści jest Ardalion Pieriedonow, prowincjonalny nauczyciel gimnazjalny obdarzony zaufaniem zwierzchników i otoczenia, a w rzeczywistości pastwiący się nad uczniami zbrodniarz i maniak. Naszkicowany w powieści świat rosyjskiej prowincji z czasów schyłku carskiego imperium staje się metaforą całego państwa, by nie powiedzieć: świata. Miasteczkiem rzą­dzi strach i biurokracja, a na szczycie tej piramidy fałszu i upodlenia zasiada ktoś odległy i nierealny wszechmocny car. Powieść Sołoguba, stanowiąca na różnych poziomach polemikę nie tylko z Tołstojowską wiarą w człowieka, ale też z mrocznymi kreacjami bohaterów Dostojewskiego, ma jednak wymiar zdecydowanie przekraczający zasięg lokalny i historyczny. Postać popadającego w paranoję Pieriedonowa, człowieka okrutnego i bezwzględnego, nikczemnego donosiciela i potencjalnego bojówkarza, ma charakter uniwersalny i ponadczasowy, głównie w wymiarze psychologicznym. Konsekwencja, z jaką Sołogub obnaża wnętrze swoich bohaterów, bez wyjątku nikczemnych lub pustych, nie pozostawiając ani promyka nadziei, zjednała mu renomę najwybitniejszego rosyjskiego wyraziciela pesymistycznych nastrojów fin de siecleu i zapewniła trwałe miejsce w literaturze światowej. 

Zuza albo czas oddalenia

Jerzy Pilch

Zuza albo czas oddalenia to zapis szaleńczej miłości sześćdziesięciolatka do dwudziestokilkuletniej blond piękności, odnaleziony przez Jerzego Pilcha w narciarskim bucie, na schodach jednej z warszawskich kamienic. Stary satyr i młodziutka nimfa  uparcie eksponujące ten motyw starożytne ludy wiedziały, co czynią, powiada Jerzy Pilch i zasiada do spisania summy erotycznej, brawurowego traktatu miłosnego, w którym splatają się powieść i esej. Za Zuzą, zwaną w pewnych kręgach Zmysłową Żanetą, bohater podąża w ciemne zaułki Warszawy, krainę męskiego pożądania. Jednak zatracenie w ramionach księżniczki solarium i silikonu nie oznacza wcale zatracenia poczucia humoru i ironii, z jaką bohater spogląda na swoje swawole świadom swej groteskowości i zarazem powagi. Pogoń za Zuzą budzi wspomnienie miłosnych początków: pierwszych młodzieńczych uniesień, pierwszej żony, pierwszej kochanki. Przeczucie końca miesza się z grzeszną, nieustraszoną miłością do prostytutki o niebieskich oczach i blond włosach, której wierność jest wiernością wyższego rzędu, duchową, bo nie cielesną przecież. Zuza albo czas oddalenia przełamuje granicę fikcji i życia relacją z placu boju, na którym miłość wydaje się już być dosłownie na śmierć i życie. Ściśnięta między chwilą uniesienia a ostatnią kropką.

Littératures de limaginaire

red. Katarzyna Gadomska, red. Agnieszka Loska

Pojęcie „literatura wyobrażona” (littératures de l’imaginaire) cechuje niezwykłe bogactwo, zawiera bowiem ono w sobie ogromną ilość gatunków, takich jak m.in. fantastyka, fantasy, horror, science-fiction, oraz podgatunków : dark fantasy, eco fantasy, high i low fantasy, urban fantasy, dystopia, uchronia, steampunk, cyberpunk, gore i wiele innych. Pomimo swej różnorodności, „literatura wyobrażona” długo uznawana była za twórczość masową, paraliteraturę, i nie traktowano jej jako obiekt godny badań literackich. Obecnie jednak jej rozwój, a także wielostronność i złożoność tematyczna i gatunkowa, wzbudza coraz większe zainteresowanie nie tylko wśród czytelników i miłośników gatunku, lecz również wśród krytyków i teoretyków literatury. Niniejsza publikacja, skierowana zarówno do literaturoznawców, jak i do szerszego grona odbiorców zainteresowanych tego typu literaturą, zawiera 16 artykułów w języku francuskim, w których autorzy, analizując różne gatunki i podgatunki „literatury wyobrażonej”, ukazują z różnych perspektyw jej niezwykłą heterogeniczność.   Katarzyna Gadomska, dr hab., adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego, badaczka paraliteratur francusko- i anglojęzycznych. Autorka dwóch monografii: Science-fiction et fantasy comme merveilleux contemporain (2002) oraz La prose néofantastique d’expression francaise aux XXe et XXIe siècles (2012), a także licznych artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat fantastyki, horroru, fantasy i science-fiction. [19.10.2012][R] Agnieszka Loska, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Interesuje się literaturą (neo)fantastyczną francusko- i anglojęzyczną. Autorka artykułów, w periodykach krajowych i zagranicznych, na temat (neo)fantastyki, fantasy i grozy. Współredaktorka dwóch monografii wieloautorskich: Poe, Grabiński, Ray, Lovecraft. Visions, Correspondences, Transitions (Katowice 2017, wraz z K. Gadomską, współudz. A. Swoboda) oraz Le Surnaturel en littérature et au cinéma. The Supernatural in literature and cinema (Katowice 2018, wraz z K. Gadomską i A. Swobodą). [07.10.2018]

Dziedzictwo kulturowe w kontekście wyzwań zrównoważonego rozwoju

Arkadiusz Marciniak, Michał Pawleta

Książka w swym zakresie tematycznym odnosi się do potencjału i wartości dziedzictwa kulturowego, w tym archeologicznego. Jednocześnie uznaje, że tylko całościowe i zintegrowane podejście może pomóc w uchwyceniu zróżnicowanego wpływu dziedzictwa na poszczególne dziedziny życia i jego rolę w generowaniu różnych wartości, które przyczynią się do kształtowania przyszłego zarządzania tymże dziedzictwem. Zrównoważony rozwój – jak wynika z zamieszczonych w niniejszej pracy tekstów – to nie tylko wewnętrzna równowaga między środowiskiem naturalnym, gospodarką i społeczeństwem. Chodzi również o równowagę między zróżnicowanymi pod tym względem społecznościami w taki sposób, by tworzyły one zrównoważoną całość pod względem wartości, mających decydujący wpływ na poszczególne dziedziny życia. Archeologia bowiem nie tylko odtwarza i bada minioną rzeczywistość, lecz projektuje równocześnie tę, w której sama funkcjonuje, będąc jej emanacją. W ten oto sposób, dążąc do równowagi, wzbogaca treść dziejową jej dziedzictwa kulturowego. prof. dr hab. Henryk Mamzer Idea zrównoważonego rozwoju, pomimo iż obecna w obiegu i działaniach od ponad trzech dekad, nadal zachowuje swą niesłabnącą aktualność, co więcej, jej dynamika coraz silniej obejmuje swoim zakresem również dziedzictwo kultury, czego dowodem jest niniejsza publikacja. Jako redaktorzy zdajemy sobie sprawę – co przejawia się też zresztą w opiniach Autorów wyrażonych w poszczególnych tekstach zamieszczonych w tomie – iż zagadnienia zrównoważonego wykorzystania zasobów dziedzictwa kultury i zachowania ich dla przyszłych pokoleń nie stanowią uniwersalnego remedium na wszystkie problemy, wynikające z rozwoju cywilizacyjnego, jakie napotyka na swojej drodze ochrona i racjonalne zarządzanie dziedzictwem kulturowym. Niemniej zauważamy potencjał możliwości wykorzystania dziedzictwa kulturowego jako zasobu dla zrównoważonego rozwoju regionalnego i ochrony krajobrazów kulturowych. Wymaga to skoordynowanej polityki na poziomie regionalnym w kwestiach dotyczących środowiska, rozwoju społecznego, kultury, edukacji, turystyki i rozwoju gospodarczego, a także planowania przestrzennego (Purchla 2014, 28). Konieczna jest przy tym metodyczna waloryzacja zasobów dziedzictwa kulturowego, będąca podstawowym składnikiem zrównoważonego zarządzania zasobami dziedzictwa kulturowego i naturalnego, zgodnie z zasadą służebności wobec społeczeństwa i jego potrzeb oraz zapewniającego zachowanie różnorodności tychże zasobów, a także ich wszystkich wartości dla obecnego i przyszłych pokoleń (Affelt 2009, 80). Dziedzictwo ma olbrzymi potencjał i ważną rolę do odegrania w kontekście zrównoważonego rozwoju, związanego ze spójnością społeczną, dobrostanem, kreatywnością, atrakcyjnością ekonomiczną i promowaniem zrozumienia między społecznościami. Zachęcamy do potraktowania niniejszej publikacji jako otwartego forum wymiany myśli i idei, prezentującego zarówno refleksje akademickie dotyczące dziedzictwa kulturowego, w tym archeologicznego, jak i jego praktyczne i instytucjonalne ujęcia. Żywimy nadzieję, że okaże się ona przydatna przy kreowaniu skutecznej, a jednocześnie bazującej na racjonalnych przesłankach polityce w zakresie ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym. Z jednej strony będzie stanowić inspirację dla wykorzystywania dziedzictwa w obszarze dobra społecznego, akcentując jego rolę i potencjał w społeczno-kulturowym rozwoju społeczności lokalnych. Z drugiej, umożliwi także integrację różnych środowisk naukowych oraz wypracowanie interdyscyplinarnej współpracy, kształtującej przyszłe działania wokół dziedzictwa kulturowego i archeologicznego. Wreszcie, poprzez promowanie podejścia do nauki, w którym otaczający świat jest także ważnym partnerem, uzasadni jeszcze silniej konieczność zachowania dziedzictwa kulturowego i jego wartości dla kolejnych pokoleń, zachęcając do zrównoważonego zarządzania tym cennym i nieodnawialnym zasobem. ze Wstępu  

Arcana

Anna Szumacher

Trup to ostatnie, czego potrzebowała Arcana, kiedy wysiadła z karocy po kilkuletnim pobycie poza domem. Jeśli to miał być prezent powitalny od brata, to nie był trafiony, szczególnie że zamordować dał się właśnie jej brat - sieur Ajin Trionfi, pan i dziedzic na włościach. Jakby tego było mało, po zamku kręcą się arystokraci zaproszeni na bal, potworna wieszczka, dramatyzujący mag i piękny mężczyzna o bardzo brzydkiej reputacji. Jedyne, czego tu jeszcze brakuje, to szalony alchemik w piwnicy... Dorastanie nigdy nie jest proste, ale w zamku Amorte to piekielny maraton spisków, flirtu i śmierci.

Wędrówka tusz

Bartek Sabela

Na początku XX wieku pewna gospodyni domowa z hrabstwa Sussex zamówiła pięćdziesiąt kurczaków. W wyniku nieporozumienia przysłano jej pięćset sztuk. Trzy lata później miała ich już dziesięć tysięcy, a hrabstwo stało się największym ośrodkiem produkcji drobiu na świecie. Gdy tematem efektywnego rozmnażania zwierząt zainteresowali się biolodzy, genetycy i chemicy, hodowle szybko zaczęły przypominać masową produkcję. Wędrówka tusz to zapis dziesiątek rozmów pokazujących mnogość perspektyw hodowców, pracowników ferm, weterynarzy, aktywistów działających na rzecz praw zwierząt, przywódców religijnych i polityków. Bartek Sabela ze znajomością rzeczy opowiada o procesie produkcji mięsa: od narodzin zwierzęcia przez jego przyspieszony techniką rozwój po szybką przez wielu uważaną za humanitarną śmierć. Uważnie wczytuje się w pisma branży hodowlanej i raporty GUS-u, zagłębia w Biblię i prace filozofów. A wszystko po to, by rzetelnie, bez epatowania okrucieństwem i rozpalania emocji opowiedzieć o miejscu zwierząt we współczesnym świecie.

HISTORIA IMPERIUM OSMAŃSKIEGO I REPUBLIKI TURECKIEJ - pakiet 2 książek

Stanford J. Shaw, Ezel Kural Shaw

Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej. Pakiet 2 książki Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej. Tom I 1280-1808 Historia Imperium Osmańskiego i Republiki Tureckiej. Tom II 1808-1975 Książka Stanforda Shawa jest jedną z najbardziej znanych i cenionych prac poświęconych dziejom Turcji od założenia państwa Osmanów w Anatolii w XIV wieku, przez czasy wielkiego imperium, na którego gruzach powstała w 1923 roku Republika Turecka, po rok 1975. We wprowadzeniu Shaw kreśli dzieje ludów tureckich w Azji Środkowej, skąd wywodzili się protoplaści dzisiejszych Turków, mieszkańców republiki. Autor omawia nie tylko wydarzenia historyczne, lecz także szeroko uwzględnia system administracyjny, gospodarczy i finansowy imperium, kreśli rozwój piśmiennictwa i literatury pięknej okresu klasycznego. Książka daje niezwykle bogaty obraz dziejów Turcji przedstawiony w interesującej formie. Prof. Tadeusz Majda Praca Stanforda J. Shawa jest niezwykle szczegółowym opracowaniem prawie siedmiuset lat historii państwa tureckiego. Oprócz obszernych opisów i analiz ważnych wydarzeń historycznych książka ta zawiera cenne i wartościowe dane bibliograficzne, indeksy oraz mapy. Jest doskonałym uzupełnieniem polskich publikacji poświęconych zagadnieniom historii Turcji, z których żadna w tak obszerny i szczegółowy sposób nie odnosi się do omawianych tematów. Prof. Ewa Siemieniec-Gołaś

Leon XIV. Habemus Papam /E-BOOK/

Christophe Heninng

W dniu 8 maja 2025 r. kardynałowie zebrani na konklawe wybrali kardynała Roberta Francisa Prevosta 267. papieżem Kościoła katolickiego. Nowy papież przyjął imię Leon XIV. Ten Amerykanin z Zakonu świętego Augustyna, były wysoki dostojnik Kurii Rzymskiej, a wcześniej misjonarz i biskup w Peru, jest zdecydowanie człowiekiem pokoju i jedności. Pierwsza biografia Leona XIV opowiada o dniach, które doprowadziły go do objęcia posługi następcy świętego Piotra w następstwie szczególnie szybkiego konklawe. Książka ujawnia, kim jest Leon XIV, skąd się wywodzi i jakie mogą być priorytety jego pontyfikatu. Kościół jest dziś wystawiany na próbę, podzielone na mniej lub bardziej formalne frakcje charakteryzujące się rozmaitymi wrażliwościami, co odbija się też pewnym niezadowoleniem i zagubieniem wśród wiernych. Po historii jego wyboru nowego papieża mamy tu przedstawiony przegląd wyzwań czekających na nowego papieża, a także spornych kwestii czekających na rozwiązanie bądź uporządkowanie. Dziedzictwo papieża Franciszka i ostatnich konklawe pomoże nam zrozumieć jak Leon XIV stał się częścią historii. Książka zawiera też wcześniejsze wypowiedzi kardynała Prevosta oraz pierwsze przemówienia nowego papieża, pomagające uchwycić specyfikę jego osoby i nakreślić szkic portretu Leona XIV.